C6H6 + Cl2 → C6H5Cl + HCl | C6H6 ra C6H5Cl

Phản ứng C₆H₆ + Cl₂ → C₆H₅Cl + HCl

1. Phương trình phản ứng C₆H₆ ra C₆H₅Cl

C₆H₆ + Cl₂ → C₆H₅Cl + HCl

2. Điều kiện để phản ứng C₆H₆ ra C₆H₅Cl

Chất xúc tác: Bột sắt.

3. Bản chất của C₆H₆ (Benzen) trong phản ứng

Trong điều kiện thích hợp C₆H₆ có phản ứng cộng với một số chất như H₂, Cl₂,…

4. Lý thuyết liên quan Benzen

4.1. Tính chất vật lý Benzen

Bezen là chất lỏng, không màu, có mùi thơm đặc trưng nhẹ hơn nước và không tan trong nước.

4.2. Tính chất hóa học Benzen

Tính chất hóa học nổi bật của benzen là phản ứng thế, phản ứng cộng và phản ứng oxi hóa. Và đây cũng là 3 tính chất hóa học phổ biến của các chất thuộc đồng đẳng benzen hoặc các hiđrocacbon thơm.

Phản ứng thế

C₆H₆+ Br₂ → C₆H₅Br + HBr (Fe, to)

C₆H₆ + HNO₃ → C₆H₅NO₂ + H₂O (H₂SO₄ đặc, to)

Phản ứng cộng

C₆H₆ + 3H₂ → xiclohexan (Ni, to)

C₆H₆ + 3Cl₂ → C₆H₆Cl₆ (as) (hexacloran hay 666 hay 1,2,3,4,5,6 - hexacloxiclohexan)

Phản ứng oxi hóa

Benzen không làm mất màu dung dịch KMnO₄.

Oxi hóa hoàn toàn:

C₆H₆ + 7,5O₂ → 6CO₂+ 3H₂O (to)

4.3. Điều chế benzen

Từ axetilen:

3C₂H₂ → C₆H₆ (C, 600oC)

Tách H₂ từ xiclohexan:

C₆H₁₂→ C₆H₆ + 3H₂ (to, xt)

4.4. Ứng dụng của benzen

Trong ngành công nghiệp, benzen được dùng trong một số ngành công nghiệp hóa hữu cơ. Nó được sử dụng chủ yếu làm dung môi trong công nghiệp hóa chất và dược phẩm. Nó là nguyên liệu ban đầu và chất trung gian điều chế ra những hóa chất khác, đáng kể đến là cumene, cyclohexane, etylbenzen (các ankylbenzen khác) và nitrobenzene.

Benzen được dùng để điều chế phenol và anilin được sử dụng trong thuốc nhuộm và trong dodecylbenzene được sử dụng cho chất tẩy rửa. Bên cạnh đó, chúng còn được sử dụng để tổng hợp monome trong sản xuất cao su, chất bôi trơn, polyme dùng cho nhựa, chất tẩy rửa, chất nổ, thuốc trừ sâu và sợi.

Benzen cũng là dung môi hòa tan các chất như dầu mỡ, cao su, vecni. Vì vậy, nó được ứng dụng để để tẩy dầu mỡ cho sợi, vải, len, dạ, giặt khô, tấm kim loại, dụng cụ.

Ngoài ra benzen còn là một thành phần trong xăng để tăng chỉ số octan.

5. Bài tập vận dụng

Câu 1. Benzen không có tính chất nào sau đây

A. Cộng H₂ trong điều kiện thích hợp tạo thành C₆H₁₂

B. Cộng Cl₂ tạo thành C₆H₆Cl₆

C. Thế nguyên tử hidro bằng nguyên tử brom có mặt bột Fe tạo thành brombenzen

D. Tác dụng với nước tạo thành C₆H₇OH

Lời giải:

Đáp án: D

Câu 2. Trong không khí có 1 lượng benzen đáng kể gây ô nhiễm môi trường. Đó là do

A. trong thành phần xăng có 1 lượng benzen làm tăng chỉ số octan của xăng, benzen không cháy hết nên được phát thải vào không khí

B. do phản ứng của xăng có 1 lương benzen được tạo ra do phản ứng của các thành phần trong xăng với nhau

C. do các sản phẩm cháy của xăng tác dụng với không khí sinh ra benzen

D. do một số loại cây tiết ra benzen phát thải vào không khí.

Lời giải:

Đáp án: A

Giải thích:

Câu 3. Nhận xét nào sau đây về công thức cấu tạo của benzen là sai:

A. Các nguyên tử hiđro không cùng nằm trên một mặt phẳng với các nguyên tử cacbon.

B. Giữa các nguyên tử cacbon có 3 liên kết đôi xen kẽ 3 liên kết đơn.

C. Mỗi nguyên tử cacbon đều có hoá trị IV.

D. Các nguyên tử cacbon liên kết với nhau thành vòng sáu cạnh đều.

Lời giải:

Đáp án: A

Giải thích:

Câu 4. Cho các chất: (1) benzen, (2) toluen, (3) xiclohexan, (4) hex-5-trien, (5) xilen, (6) cumen. Dãy gồm các hiđrocacbon thơm là

A. (1), (2), (3), (4)

B. (1), (2), (5), (6)

C. (2), (3), (5), (6)

D. (1), (5), (6), (4)

Lời giải:

Đáp án: B

Giải thích:

Câu 5. Dãy đồng đẳng của benzen (gồm benzen và ankylbenzen) có công thức chung là:

A. C_nH_{2n + 6} (n ≥ 6).

B. C_nH_{2n - 6} (n ≥ 3).

C. C_nH_{2n - 8} (n ≥ 8).

D. C_nH_{2n - 6} (n ≥ 6).

Lời giải:

Đáp án: D

Câu 6: Số đồng phân Hiđrocacbon thơm ưng với công thức C₈H₁₀ là

A. 4

B. 2

C. 3

D. 5

Lời giải:

Đáp án: A

Câu 7: Benzen tác dụng với Br₂ theo tỷ lệ mol 1 : 1 (có mặt bột Fe), thu được sẩn phẩm hữu cơ là

A. C₆H₆Br₂

B. C₆H₆Br₆

C. C₆H₅Br

D. C₆H₆Br₄

Lời giải:

Đáp án: C

Câu 8: Benzen tác dụng với Cl₂ có ánh sáng, thu được hexaclorua. Công thức của hexaclorua là

A. C₆H₆Cl₂

B. C₆H₆Cl₆

C. C₆H₅Cl

D. C₆H₆Cl₄

Lời giải:

Đáp án: B

Câu 9: Benzen tác dụng với H₂ dư có mặt bột Ni xúc tác, thu được

A. hex-1-en

B. hexan

C. 3 hex-1-in

D. xiclohexan

Lời giải:

Đáp án: D

Giải thích:

C6H6 + 3H2→ C6H­12

Câu 10: Toluen tác dụng với Br₂ chiếu sáng (tỷ lệ mol 1 : 1), thu được sẩn phẩm hữu cơ là

A. o-bromtoluen

B. m-bromtoluen.

C. phenylbromua

D. benzylbromua