C4H4 ra C4H6 l C4H4 + H2 → C4H6 | Vinylacetylene ra Ankadien

Phản ứng C₄H₄ + H₂ → C₄H₆

1. Phương trình phản ứng C₄H₄ ra C₄H₆

CH≡C-CH=CH₂ + 2H₂ CH₂=CH-CH=CH₂

C₄H₄ + H₂ → C₄H₆

2. Điều kiện phản ứng giữa C₄H₄ ra Buta-1,3-dien

Nhiệt độ: Nhiệt độ Xúc tác

3. Tính chất hóa học của Ankin

3.1. Ankin phản ứng cộng hợp

Giai đoạn 1: Liên kết ba → Liên kết đôi

Giai đoạn 2: Liên kết đôi → Liên kết đơn

a) Ankin cộng hợp H₂: Ankin + H₂ → Ankan

Khi có nhiệt độ và niken hoặc platin hoặc paladi làm xúc tác, ankin cộng hidro tạo thành anken rồi thành ankin.

CH ≡ CH + H₂ → CH₂ = CH₂

CH2 = CH2 + H₂ → CH₂ – CH₃

b) Ankin cộng brom, Clo

• Ankin + Br₂

Ankin làm mất màu dung dịch Brom

C_nH_2n-2+ Br₂ → C_nH_2n-2Br₂

C_nH_2n-2 + 2Br₂ → CnH_2n-2Br₄

c) Ankin cộng hợp hiđro halogenua

CH≡CH + HCl → CH₂=CHCl (vinyl clorua)

CH₂=CHCl + HCl → CH₃-CHCl₂ (1,1-đicloetan)

d) Ankin cộng H₂O (ankin + H₂O)

3.2. Phản ứng trùng hợp của Ankin

Đime hóa (điều kiện phản ứng: NH₄Cl, Cu₂Cl₂, t0)

2CH≡CH → CH≡C-CH=CH₂ (vinyl axetilen)

Trime hóa (điều kiện phản ứng: C, 600⁰C)

3CH≡CH → C₆H₆ (benzen)

Trùng hợp (polime hóa) (điều kiện phản ứng: xt, t0, p)

nCH≡CH → (-CH=CH-)n (nhựa cupren)

3.3. Phản ứng oxi hóa Ankin

Phản ứng oxi hóa hoàn toàn ankin

C_nH_2n-2+ (3n-1)/2O₂ → nCO₂ + (n-1)H₂O

* Lưu ý: đặc điểm của phản ứng đốt cháy ankin: nCO₂ > nH₂O và n_CO2 - n_H2O = n_ankin.

4. Tính chất vật lí của Ankin

Ít tan trong nước, tan được trong một số dung môi hữu cơ. Nhiệt độ sôi và nhiệt độ nóng chảy tăng dần theo phân tử khối. Từ C2 đến C4 là chất khí; C5 đến C16 là chất lỏng

5. Bài tập vận dụng

Câu 1. Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp X gồm hai ankan kế tiếp trong dãy đồng đẳng được 12,1 gam CO₂và 6,3 gam H₂O. Công thức phân tử 2 ankan là

A. CH₄ và C₂H₆.

B. C₂H₆ và C₃H₈.

C. C₃H₈ và C₄H₁₀.

D. C₄H₁₀ và C₅H₁₂

Lời giải:

Đáp án: C

Giải thích:

nCO₂ = 0,275 mol ; nH₂O = 0,35 mol

n_ankan = nH₂O – nCO₂ = 0,35 – 0,275 = 0,075 mol

Số C trung bình = nCO₂ / n_ankan = 0,275 / 0,075 = 3,66

Vì 2 ankan liên tiếp => 2 ankan là C₃H₈ và C₄H₁₀

Câu 2. Để khử hoàn toàn 200 ml dung dịch KMnO₄ 0,1M tạo thành chất rắn màu đen cần V lít khí C₂H₄ (đktc). Giá trị tối thiểu của V là

A. 2,240

B. 2,688

C. 4,480

D. 1,344

Lời giải:

Đáp án: B

Giải thích:

Phương trình pahrn ứng hóa học

3C₂H₄ + 2KMnO₄+ 4H₂O → 3C₂H₄(OH)₂ + 2MnO₂ + 2KOH

nKMnO₄ = 0,02 mol => nC₂H₄ = 0,04 mol

→ V = 0,04.22,4 = 0,986 (lít)

Câu 3. Nhận định nào sau đây không đúng với anken?

A. Nhiệt độ sôi giảm dần theo chiều tăng của phân tử khối.

B. Là nguyên liệu cho nhiều quá trình sản xuất hóa học.

C. Từ C₂H₄ đến C₄H₈ là chất khí ở điều kiện thường.

D. Nhẹ hơn nước và không tan trong nước.

Lời giải:

Đáp án: A

Câu 4. Nhận định nào sau đây đúng?

A. Ankin chỉ tham gia phản ứng cộng với theo tỉ lệ 1 : 1.

B. Tất cả các xicloankan đều tham gia phản ứng cộng với .

C. Ankađien không tham gia phản ứng cộng.

D. Ankan không tham gia phản ứng cộng.

Lời giải:

Đáp án: D

Câu 5: Số liên kết σ trong mỗi phân tử etilen; axetilen;buta-1,2- đien lần lượt là

A. 3; 5; 9

B. 5; 3; 9

C. 4; 2; 6

D. 4; 3; 6

Lời giải:

Đáp án: B

Câu 6: Chất nào sau đây tác dụng với dung dịch AgNO₃ trong NH₃ tạo kết tủa?

A. CH₃ – CH = CH₂

B. CH₂ – CH – CH = CH₂.

C. CH₃ – C ≡ C – CH₃

D. CH₃ – CH₂ – C ≡ CH₂

Lời giải:

Đáp án: D

Câu 7: Có bao nhiêu đồng phân ankin C₅H₈ tác dụng với dung dịch AgNO₃ trong NH₃?

A.3

B. 2

C. 4

D. 1

Lời giải:

Đáp án: B

Giải thích:

Có phản ứng với dung dịch AgNO₃/NH₃ => có nối 3 đầu mạch

CH≡C-CH₂-CH₂-CH₃

(CH₃)₂CH-C≡CH

Câu 8: 4 gam một ankin X có thể làm mất tối đa 200m, dung dịch Br₂ 1M. Công thức phân tử của X là

A. C₅H₈

B. C₂H₂

C. C₃H₄

D. C₄H₆

Lời giải:

Đáp án: C

Giải thích:

nBr₂ = 0,2 mol = 2n_X

→ n_X = 0,1 mol→ n_X = 0,1 mol

→ M_X = 4/0,1 = 40 = 14n − 2

→ n = 3

Vậy ankin là C₃H₄

Câu 9: Dẫn 3,36 lít hỗn hợp X gồm metan và axetilen vào lượng dư dung dịch AgNO₃ trong NH₃, thu được m gam kết tủa và có 1,12 lít khí thoát ra. (Thể tích các khí đo (đktc)). Giá trị của m là

A. 12,0

B. 24,0

C.13,2

D. 36,0

Lời giải:

Đáp án: B

Giải thích:

nC₂H₂ = (3,36−1,12)/22,4= 0,1 (mol) => nC₂Ag₂= 0,1 (mol)

=> m = 0,1.240 = 24 (gam)

Xem thêm các phương trình phản ứng hóa học khác:

C2H4 + H2 → C2H6

C2H4 + Br2 → C2H4Br2

C2H4 + O2 → CH3CHO

C2H4 + H2O → C2H5OH

CH2=CH-CH2-CH3 + HBr → CH3-CHBr-CH2-CH3 | CH2=CH-CH2-CH3 ra CH3-CHBr-CH2-CH3