KOH + H3PO4 → K3PO4 + H2O | KOH ra K3PO4 | H3PO4 ra K3PO4

Phản ứng KOH + H₃PO₄ → K₃PO₄ + H₂O

1. Phương trình phản ứng hóa học KOH tác dụng H₃PO₄

3KOH + H₃PO₄ → K₃PO₄ + 3H₂O

2. Điều kiện phản ứng xảy giữa KOH và H₃PO₄

Nhiệt độ thường

3. Bản chất của các chất tham gia phản ứng

3.1. Bản chất của KOH (Kali hidroxit)

KOH là một bazo mạnh tác dụng với axit.

3.2. Bản chất của H₃PO₄ (Axit photphoric)

H₃PO₄ có tính chất chung của các axit tác dụng với bazo tạo thành muối và nước nhưng tuỳ theo tỉ lệ phản ứng có thể tạo ra các muối khác nhau.

4. Tính chất hoá học của KOH

KOH là một bazo mạnh có khả năng làm thay đổi màu sắc các chất chỉ thị như khiến quỳ tím chuyển sang màu xanh, còn dung dịch phenolphtalein không màu thành màu hồng.

4.1. Tác dụng với oxit axit

Ở điều kiện nhiệt độ phòng, KOH tác dụng với SO₂, CO₂,...

KOH + SO₂ → K₂SO₃ + H2O

KOH + SO₂ → KHSO₃

4.2. Tác dụng với axit

• Tác dụng với axit tạo thành muối và nước

KOH(dd) + HCl(dd) → KCl(dd) + H2O

• Tác dụng với các axit hữu cơ để tạo thành muối và thủy phân este, peptit

RCOOR₁ + KOH → RCOOK + R₁OH

4.3. Tác dụng với kim loại

KOH tác dụng với kim loại mạnh tạo thành bazo mới và kim loại mới.

KOH + Na → NaOH + K

4.4. Tác dụng với muối

KOH tác dụng với muối để tạo thành muối mới và axit mới

2KOH + CuCl₂ → 2KCl + Cu(OH)₂↓

4.5. KOH điện li mạnh

KOH là một bazo mạnh, trong nước phân ly hoàn toàn thành ion K+ và OH-

4.6. KOH phản ứng với một số oxit kim loại mà oxit, hidroxit của chúng lưỡng tính

KOH phản ứng được với một số oxit kim loại mà oxit, hidroxit của chúng lưỡng tính như nhôm, kẽm,…

2KOH + 2Al + 2H₂O → 2KAlO₂ + 3H₂↑

2KOH + Zn → K₂ZnO₂ + H₂↑

4.7. Phản ứng với một số hợp chất lưỡng tính

KOH + Al(OH)₃ → KAlO₂ + 2H₂O

2KOH + Al₂O₃ → 2KAlO₂ + H₂O

4.8. Những đặc tính nguy hiểm của Kali hidroxit

- Kali hydroxit là chất ăn da, rất nguy hiểm. Chúng có tính oxy hóa mạnh có thể làm biến đổi tế bào gốc, gây độc cấp tính hoặc mãn tính với môi trường thủy sinh.

- Tiếp xúc với da: Khiến da bị dị ứng, phồng rộp, có thể gây bỏng và để lại sẹo.

- Tiếp xúc với mắt: Làm tổn thương lớp niêm mạc, gây sưng đau, đỏ mắt. Nguy hiểm hơn là mù lòa.

- Tiếp xúc với đường hô hấp: Nếu hít phải lượng hơi ít, nồng độ thấp sẽ gây dị ứng nhẹ, hắt hơi, sổ mũi, đau họng. Còn nếu thời gian hít phải hơi lâu và hơi Kali hidroxit có nồng độ cao, nạn nhân có thể bị viêm phổi.

- Tiếp xúc với đường tiêu hóa: Nuốt phải KOH sẽ khiến vùng họng, miệng, dạ dày bị bỏng. Nếu không được cứu chữa kịp thời, để nạn nhân nhiễm độc quá 5 giờ đồng hồ sẽ dẫn đến tử vong.

5. Tính chất hóa học của H₃PO₄

5.1. Tính oxi hóa – khử

Axít photphoric khó bị khử (do P ở mức oxi hóa +5 bền hơn so với N trong axit nitric), không có tính oxi hóa.

5.2. Tính axit

Axít photphoric là axit có 3 lần axit, có độ mạnh trung bình. Trong dung dịch nó phân li ra 3 nấc:

H₃PO₄ ⇋ H⁺ + H₂PO₄^- ⇒ k₁ = 7, 6.10^-3

H₂PO₄^- ⇋ H⁺ + HPO₄^2- ⇒ k₂ = 6,2.10^-8

HPO₄^2- ⇋ H⁺ + PO₄^3- ⇒ k₃ = 4,4.10^-13

⇒ nấc 1 > nấc 2 > nấc 3.

⇒ Dung dịch axít photphoric có những tính chất chung của axit như làm quì tím hóa đỏ, tác dụng với oxit bazơ, bazơ, muối, kim loại.

⇒ Khi tác dụng với oxit bazơ, bazơ tùy theo lượng chất tác dụng mà axít photphoric tạo ra muối trung hòa, muối axit hoặc hỗn hợp muối:

H₃PO₄ + NaOH → NaH₂PO₄ + H₂O

H₃PO₄ + 2NaOH → Na₂HPO₄ + 2H₂O

H₃PO₄ + 3NaOH → Na₃PO₄ + 3H₂O

6. Bài tập vận dụng

Câu 1. Cho các chất sau: H₃PO₄, HF, C₂H₅OH, HClO₂, Ba(OH)₂, HClO₃, CH₃COOH, BaSO₄, FeCl₃, Na₂CO₃, HI. Trong các chất trên, số chất điện li mạnh là

A. 3.

B. 4.

C. 6.

D. 5.

Lời giải:

Đáp án: D

Giải thích:

Trong các chất trên, số chất điện li mạnh là: Ba(OH)₂, HClO₃, BaSO₄, FeCl₃, Na₂CO₃, HI

Chú ý : Các chất như BaSO₄, BaCO₃ là chất kết tủa (tan rất ít) nhưng những phân tử tan lại phân ly hết nên nó là các chất điện ly mạnh chứ không phải chất điện ly yếu.

Câu 2. H₃PO₄ phân li ra mấy nấc

A. 1.

B. 2.

C. 3.

D. 4.

Lời giải:

Đáp án: C

Giải thích:

Axít photphoric là axit có 3 lần axit, có độ mạnh trung bình. Trong dung dịch nó phân li ra 3 nấc:

H₃PO₄⇋ H⁺ + H₂PO₄- ⇒ k1 = 7, 6.10^-3

H₂PO₄^- ⇋ H⁺ + HPO₄^2- ⇒ k2 = 6,2.10^-8

HPO₄^2- ⇋ H⁺ + PO₄^3- ⇒ k3 = 4,4.10^-13

⇒ nấc 1 > nấc 2 > nấc 3.

Câu 3. Cho H₃PO₄ tác dụng hết với dung dịch chứa m gam KOH, sau phản ứng thu được dung dịch X có chứa 1,22m gam chất tan. Các chất tan trong dung dịch X là:

A. Na₂HPO₄, Na₃PO₄.

B. NaH₂PO₄, Na₂HPO₄.

C. Na₃PO₄, NaOH.

D. NaH₂PO₄, Na₃PO₄

Lời giải:

Đáp án: B

Giải thích:

Coi m = 20 gam

n_NaOH= 0,5 mol

m_{Chất rắn} =24,4 gam

Giả sử OH- hết

Ta thấy bản chất phản ứng:

H⁺ + OH- → H₂O

0,5 ← 0,5 →0,5

BT khối lượng: m_H3PO4 + m_NaOH = m_H2O + m_{chất rắn}

m_H3PO4+ 0,5.40 = 0,5.18 + 24,4

n_H3PO4 = 0,1367 mol

n_H+ phản ứng = 0,1367.3=0,41 mol < 0,5. Vậy OH- dư

Chất tan là: Na₃PO₄ và NaOH

Câu 4. Số chất tan được trong nước tạo thành dung dịch bazo là:

A. K, K₂O, CuO

B. Na, K₂O, MgO

C. K, MgO, K₂O

D. CaO, K₂O, Na₂O

Lời giải:

Đáp án: D

Giải thích:

Các oxit bazơ tan trong nước tạo thành dung dịch bazơ

Na₂O + H₂O → 2NaOH

CaO + H₂O → Ca(OH)₂

K₂O + H₂O → 2KOH

Câu 5. Thêm 0,3 mol KOH vào dung dịch chứa 0,2 mol H₃PO_4. sau phản ứng dung dịch có các muối:

A. KH₂PO₄ và K₂HPO₄

B. K₂HPO₄ và K₃PO₄

C. KH₂PO₄ và K₃PO₄

D. KH₂PO₄, K₂HPO₄ và K₃PO₄

Lời giải:

Đáp án: A

Giải thích:

3KOH + H₃PO₄→ K₃PO₄ + 3H₂O (1)

2KOH + H₃PO₄ → K₂HPO₄ + 2H₂O (2)

KOH + H₃PO₄ → KH₂PO₄ + H₂O (3)

Có: n_KOH : n_H3PO4 = 0,3 : 0,2 = 1,5

=> Có phản ứng (2) và (3) xảy ra.

Câu 6. Cho 2,64 gam (NH₄)₂SO₄ tác dụng với dung dịch NaOH dư, đun nóng thu được một sản phẩm khí. Hấp thụ hoàn toàn lượng khí trên vào dung dịch chứa 7,84 gam H₃PO₄. Muối thu được là

A. NH₄H₂PO₄.

B. (NH₄)₂HPO₄.

C. (NH₄)₃PO₄.

D. NH₄H₂PO₄ và (NH₄)₂HPO_4.

Lời giải:

Đáp án: A

Giải thích: