Fe(OH)2 + HNO3 → Fe(NO3)3 + NO2 + H2O | Fe(OH)2 ra Fe(NO3)3

Phản ứng Fe(OH)₂ + HNO₃ → Fe(NO₃)₃ + NO₂ + H₂O

1. Phương trình phản ứng Fe(OH)₂ tác dụng HNO₃

2. Điều kiện phản ứng xảy ra phản ứng Fe(OH)₂ + HNO₃

Nhiệt độ thường

3. Hiện tượng phản ứng xảy ra khi cho dung dịch Fe(OH)₂ tác dụng với dung dịch axit nitric

Có khí màu nâu đỏ thoát ra

4. Bản chất của các chất tham gia phản ứng

4.1. Bản chất của Fe(OH)₂ (Sắt (II) hidroxit)

- Trong phản ứng trên Fe(OH)₂ là chất khử.

- Fe(OH)₂ có tính chất của bazo không tan nên tác dụng được với axit.

4.2. Bản chất của HNO₃ (Axit nitric)

- Trong phản ứng trên HNO₃ là chất oxi hoá.

- HNO₃ tác dụng với oxit bazo, bazo, muối mà kim loại trong hợp chất chưa lên hoá trị cao nhất.

5. Mở rộng kiến thức về Fe(OH)₂

5.1. Tính chất vật lí và nhận biết

- Là chất kết tủa màu trắng xanh, dễ bị oxi hóa chuyển sang màu nâu đỏ khi có mặt không khí.

5.2. Tính chất hóa học

- Có tính chất của bazo không tan.

- Vừa có tính oxi hóa vừa có tính khử.

a. Bị nhiệt phân

- Nung Fe(OH)₂ trong điều kiện không có không khí

Fe(OH)₂ FeO + H₂O

- Nung Fe(OH)₂ trong không khí

4Fe(OH)₂ + O₂ 2Fe₂O₃ + 4H₂O

b. Tác dụng với axit

- Với axit không có tính oxi hóa như (HCl, H₂SO₄)

Fe(OH)₂ + 2HCl → FeCl₂ + 2H₂O

c. Tính khử:

- Với axit HNO₃, H₂SO₄ đặc

3Fe(OH)₂ + 10HNO₃ loãng → 3Fe(NO₃)₃ + NO + 8H₂O

2Fe(OH)₂ + 4H₂SO₄ → Fe₂(SO₄)₃ + SO₂ + 4H₂O

- Tác dụng với các chất oxi hóa khác

4Fe(OH)₂ + O₂ + 2H₂O → 4Fe(OH)₃

5.3. Điều chế

- Cho dung dịch bazơ vào dung dịch muối sắt (II) trong điều kiện không có không khí.

Fe₂+ + 2OH- → Fe(OH)₂

FeCl₂ + 2NaOH → Fe(OH)₂ + 2NaCl.

6. Tính chất hóa học của HNO₃

- Axit nitric là một dung dịch nitrat hydro có công thức hóa học HNO₃ . Đây là một axit khan, là một monoaxit mạnh, có tính oxy hóa mạnh có thể nitrat hóa nhiều hợp chất vô cơ, có hằng số cân bằng axit (pKa) = −2.

- Axit nitric là một monoproton chỉ có một sự phân ly nên trong dung dịch, nó bị điện ly hoàn toàn thành các ion nitrat NO₃− và một proton hydrat, hay còn gọi là ion hiđroni.

H₃O+ HNO₃ + H₂O → H₃O+ + NO3-

- Axit nitric có tính chất của một axit bình thường nên nó làm quỳ tím chuyển sang màu đỏ.

- Tác dụng với bazo, oxit bazo, muối cacbonat tạo thành các muối nitrat

2HNO₃ + CuO → Cu(NO₃)₂ + H₂O

2HNO₃ + Mg(OH)₂ → Mg(NO₃)₂ + 2H₂O

2HNO₃ + CaCO₃ → Ca(NO₃)₂ + H₂O + CO₂

- Axit nitric tác dụng với kim loại: Tác dụng với hầu hết các kim loại trừ Au và Pt tạo thành muối nitrat và nước .

Kim loại + HNO_{3 đặc} → muối nitrat + NO + H₂O ( t^o)

Kim loại + HNO_{3 loãng} → muối nitrat + NO + H₂O

Kim loại + HNO_{3 loãng lạnh} → muối nitrat + H₂

Mg(rắn) + 2HNO_{3 loãng lạnh} → Mg(NO₃)₂ + H₂ (khí)

- Nhôm, sắt, crom thụ động với axit nitric đặc nguội do lớp oxit kim loại được tạo ra bảo vệ chúng không bị oxy hóa tiếp.

- Tác dụng với phi kim (các nguyên tố á kim, ngoại trừ silic và halogen) tạo thành nito dioxit nếu là axit nitric đặc và oxit nito với axit loãng và nước, oxit của phi kim.

C + 4HNO_{3 đặc} → 4NO₂ + 2H₂O + CO₂

P + 5HNO_{3 đặc} → 5NO₂ + H₂O + H₃PO₄

3C + 4HNO_{3 loãng} → 3CO₂ + 4NO + 2H₂O

- Tác dụng với oxit bazo, bazo, muối mà kim loại trong hợp chất này chưa lên hóa trị cao nhất:

FeO + 4HNO₃ → Fe(NO₃)₃ + NO₂ + 2H₂O

FeCO₃ + 4HNO₃ → Fe(NO₃)₃ + NO₂ + 2H₂O + CO₂

- Tác dụng với hợp chất:

3H₂S + 2HNO₃ (>5%) → 3S_{kết tủa} + 2NO + 4H₂O

PbS + 8HNO_{3 đặc} → PbSO_{4 kết tủa} + 8NO₂ + 4H₂O

Ag₃PO₄ tan trong HNO₃, HgS không tác dụng với HNO₃.

- Tác dụng với nhiều hợp chất hữu cơ: Axit nitric có khả năng phá hủy nhiều hợp chất hữu cơ, nên sẽ rất nguy hiểm nếu để axit này tiếp xúc với cơ thể người.

7. Bài tập vận dụng liên quan

Câu 1. Khi cho Fe(OH)₂ phản ứng với HNO₃ tạo thành khí độc hại. Biện pháp nào xử lý tốt nhất để chống ô nhiễm môi trư­ờng ?

A. Nút ống nghiệm bằng bông tẩm nư­ớc.

B. Nút ống nghiệm bằng bông tẩm cồn

C. Nút ống nghiệm bằng bông tẩm giấm.

D. Nút ống nghiệm bằng bông tẩm xút.

Lời giải:

Câu 2. Hòa tan hoàn toàn m gam Fe trong dung dịch HNO₃ loãng thu được 1,12 lít hỗn hợp X gồm 3 khí NO, N₂O, N₂ có tỉ lệ số mol là: 1 : 2 : 2. Giá trị của m là :

A. 5,4 gam.

B. 3,51 gam.

C. 7,28 gam.

D. 8,1 gam.

Lời giải: