SO2 + KOH → K2SO3 + H2O | SO2 ra K2SO3

Phản ứng SO₂ + KOH → K₂SO₃ + H₂O

1. Phương trình phản ứng SO₂ tác dụng KOH

SO₂ + KOH → K₂SO₃ + H₂O

2. Điều kiện phản ứng SO₂ tác dụng KOH tạo ra muối trung hòa

SO₂ + KOH → KHSO₃ (1)

SO₂ + 2KOH → K₂SO₃ + H₂O (2)

Lập tỉ lệ T = n_KOH / n_SO2

T ≤ 1 → chỉ xảy ra phản ứng (1) tức tạo muối KHSO₃ (muối axit)

1 < T < 2 → xảy ra cả (1) và (2) tức tạo 2 muối KHSO₃ và K₂SO₃

T ≥ 2 → chỉ xảy ra phản ứng (2) tức tạo muối K₂SO₃ (muối trung hòa)

3. Bản chất của các chất tham gia phản ứng

3.1. Bản chất của SO₂ (Lưu huỳnh dioxit)

SO₂ là oxit axit tác dụng với dung dịch bazo tạo thành muối và nước.

3.2. Bản chất của KOH (Kali hidroxit)

KOH là một bazo mạnh phản ứng được với oxit axit.

4. Ứng dụng của SO2

- Trong phòng thí nghiệm, SO2 được điều chế bằng cách cho muối sunfit tác dụng với axit mạnh như HCl, H2SO4.

Ví dụ: Na2SO3 + 2 HCl → 2 NaCl + H2O + SO2

- Ngoài ra, khí SO2 còn được điều chế bằng cách cho Cu tác dụng với H2SO4 đặc.

Cu + 2H2SO2 đặc → CuSO4 + SO2 + 2H2O

Khí SO2 được thu bằng phương pháp đẩy không khí.

5. Tính chất hoá học của KOH

KOH là một bazo mạnh có khả năng làm thay đổi màu sắc các chất chỉ thị như khiến quỳ tím chuyển sang màu xanh, còn dung dịch phenolphtalein không màu thành màu hồng.

5.1. Tác dụng với oxit axit

Ở điều kiện nhiệt độ phòng, KOH tác dụng với SO₂, CO₂,...

KOH + SO₂ → K₂SO₃ + H2O

KOH + SO₂ → KHSO₃

5.2. Tác dụng với axit

• Tác dụng với axit tạo thành muối và nước

KOH(dd) + HCl(dd) → KCl(dd) + H2O

• Tác dụng với các axit hữu cơ để tạo thành muối và thủy phân este, peptit

RCOOR₁ + KOH → RCOOK + R₁OH

5.3. Tác dụng với kim loại

KOH tác dụng với kim loại mạnh tạo thành bazo mới và kim loại mới.

KOH + Na → NaOH + K

5.4. Tác dụng với muối

KOH tác dụng với muối để tạo thành muối mới và axit mới

2KOH + CuCl₂ → 2KCl + Cu(OH)₂↓

5.5. KOH điện li mạnh

KOH là một bazo mạnh, trong nước phân ly hoàn toàn thành ion K+ và OH-

5.6. KOH phản ứng với một số oxit kim loại mà oxit, hidroxit của chúng lưỡng tính

KOH phản ứng được với một số oxit kim loại mà oxit, hidroxit của chúng lưỡng tính như nhôm, kẽm,…

2KOH + 2Al + 2H₂O → 2KAlO₂ + 3H₂↑

2KOH + Zn → K₂ZnO₂ + H₂↑

5.7. Phản ứng với một số hợp chất lưỡng tính

KOH + Al(OH)₃ → KAlO₂ + 2H₂O

2KOH + Al₂O₃ → 2KAlO₂ + H₂O

6. Tính chất hóa học của SO₂

- Oxy hóa chậm trong không khí: SO₂ dễ bị oxy hóa thành SO₃ trong khí quyển dưới chất xúc tác hoặc do quá trình quang hóa.

- Là một axit yếu, tác dụng với nước tạo ra H₂SO₃

SO₂ + H₂O → H₂SO₃

- Tác dụng với dung dịch kiềm tạo ra muối sunfit hoặc hidrosunfit hay cả hai loại

SO₂ + NaOH → NaHSO₃

SO₂ + 2NaOH → Na₂SO₃ + H₂O

- Vừa là chất oxy hóa, vừa là chất khử

Chất khử: phản ứng với chất oxy hóa mạnh

2SO₂ + O₂ → 2SO₃ (V₂O₅, 450 ^oC)

Cl₂ +SO₂ + 2H₂O → H₂SO₄ + 2HCl

Làm mất màu nước Brom

SO₂ + Br₂ + 2H₂O → 2HBr + H₂SO₄

Làm mất màu dung dịch thuốc tím

5SO₂ + 2KMnO₄ + 2H₂O → K₂SO₄ + 2MnSO₄ + 2H₂SO₄

Chất oxy hoá mạnh: tác dụng với chất khử mạnh

SO₂ + 2H₂S → 3S + 2H₂O

SO₂ + 2Mg → S + 2MgO

7. Ứng dụng của SO2

- Trong phòng thí nghiệm, SO2 được điều chế bằng cách cho muối sunfit tác dụng với axit mạnh như HCl, H2SO4.

Ví dụ: Na2SO3 + 2 HCl → 2 NaCl + H2O + SO2

- Ngoài ra, khí SO2 còn được điều chế bằng cách cho Cu tác dụng với H2SO4 đặc.

Cu + 2H2SO2 đặc → CuSO4 + SO2 + 2H2O

Khí SO2 được thu bằng phương pháp đẩy không khí.

8. Bài tập vận dụng

Câu 1. Nhóm chất tác dụng với nước và với dung dịch HCl là:

A. Na₂O, SO₃, CO₂.

B. K₂O, P₂O₅, CaO

C. BaO, SO₃, P₂O₅

D. CaO, BaO, Na₂O

Lời giải:

Đáp án: D

Câu 2. Cho các chất sau: SO₂, CO₂, KOH, CaO, CuCl₂ số cặp chất tác dụng được với nhau là

A. 2

B. 3

C. 4

D. 5

Lời giải:

Đáp án: D

Giải thích:

SO₂ + CaO → CaCO₃

SO₂+ KOH → K₂SO₃ + H₂O

CO₂ + CaO → CaCO₃

CO₂ + KOH → K₂CO₃ + H₂O

CuCl₂ + KOH → Cu(OH)₂ + KCl

Câu 3. Sục từ từ SO₂ đến dư vào dung dịch Ba(OH)₂ hiện tượng quan sát thấy được là

A. xuất hiện kết tủa, lượng kết tủa tăng dần, kết tủa không tan

B. không có hiện tượng gì trong suốt quá trình thực hiện phản ứng

C. ban đầu không thấy hiện tượng khi phản ứng, sau đó dân dần kết tủa xuất hiện

D. xuất hiện kết tủa, lượng kết tủa tăng dần, sau đó kết tủa tan ra

Lời giải:

Đáp án: D

Giải thích: