NaOH + H2S → NaHS + H2O | NaOH ra NaHS | H2S ra NaHS

Phản ứng: NaOH + H₂S → NaHS + H₂O

1. Phương trình phản ứng hóa học giữa NaOH và H₂S

NaOH + H₂S → NaHS + H₂O

2. Điều kiện phản ứng

- Phản ứng xảy ra ngay điều kiện thường.

3. Cách thực hiện phản ứng

- Dẫn khí H₂S vào ống nghiệm chứa NaOH và vài giọt chất chỉ thị.

4. Hiện tượng nhận biết phản ứng

- Quan sát sự chuyển màu của chỉ thị phù hợp trước và sau phản ứng.

5. Bản chất của các chất tham gia phản ứng

5.1 Bản chất của NaOH

NaOH một bazơ mạnh nên tính chất đặc trưng của NaOH là tác dụng với axit tạo thành muối tan và nước.

5.2 Bản chất của H₂S

- Trong phản ứng trên, H2S tác dụng với kiềm tạo nên 2 loại muối: muối trung hòa, như Na₂S chứa ion S^2- và muối axit như NaHS chứa ion HS⁻.

6. Tính chất hóa học của NaOH

6.1. Làm đổi màu chất chỉ thị

Dung dịch NaOH làm quỳ tím chuyển thành màu xanh.

Dung dịch NaOH làm phenolphthalein không màu chuyển sang màu đỏ, đổi màu methyl da cam thành màu vàng.

6.2. Tác dụng với oxit axit

Khi tác dụng với axit và oxit axit trung bình, yếu thì tùy theo tỉ lệ mol các chất tham gia mà muối thu được có thể là muối axit, muối trung hòa hay cả hai.

Phản ứng với oxit axit: NO₂, SO₂, CO₂...

Ví dụ:

2NaOH + SO₂ → Na₂SO₃ + H₂O

NaOH + SO₂→ NaHSO₃

2NaOH + 2NO₂→ H₂O + NaNO₂ + NaNO₃ (tạo 2 muối )

NaOH + CO₂ → NaHCO₃

2NaOH + CO₂→ Na₂CO₃ + H₂O

3NaOH + P₂O₅ → Na₃PO₄↓ + 3H₂O

NaOH + SiO₂ → Na₂SiO₃

Phản ứng với SiO2 là phản ứng ăn mòn thủy tinh vì thế khi nấu chảy NaOH, người ta dùng các dụng cụ bằng sắt, niken hay bạc mà không dùng thủy tinh để chứa NaOH.

6.3. Tác dụng với axit

Là một bazơ mạnh nên tính chất đặc trưng của NaOH là tác dụng với axit tạo thành muối tan và nước. Phản ứng này còn gọi là phản ứng trung hòa.

Ví dụ:

NaOH + HCl → NaCl+ H₂O

NaOH + HNO₃→ NaNO₃+ H₂O

2NaOH + H₂SO₄ → Na₂SO₄ + 2H₂O

3NaOH + H₃PO₄→ Na₃PO₄ + 3H₂O

2NaOH + H₂CO₃ → Na₂CO₃ + 2H₂O

6.4. Tác dụng với muối

Natri hidroxit tác dụng với dung dịch muối tạo thành muối mới và bazơ mới.

Điều kiện để có phản ứng xảy ra: Muối tạo thành phải là muối không tan hoặc bazơ tạo thành phải là bazơ không tan.

Ví dụ:

2NaOH + CuSO₄ → Na₂SO₄ + Cu(OH)₂⏐↓

NaOH + MgSO₄→ Mg(OH)₂ + Na₂SO₄

2NaOH + MgCl₂ → 2NaCl + Mg(OH)₂

FeCl₃ + 3NaOH → Fe(OH)₃+ 3NaCl

Cu(NO₃)₂ + 2NaOH → Cu(OH)₂ + 2NaNO₃

2NaOH + FeSO₄ → Na₂SO₄ + Fe(OH)₂↓ nâu đỏ

6.5. Tác dụng với một số phi kim như Si, C, P, S, Halogen

Si + 2NaOH + H₂O → Na₂SiO₃ + 2H2↑

C + NaOH nóng chảy → 2Na + 2Na₂CO₃ + 3H₂↑

4P trắng + 3NaOH + 3H₂O → PH₃↑ + 3NaH₂PO₂

Cl₂+ 2NaOH → NaCl + NaClO + H₂O

3Cl₂ + 6NaOH → NaCl + NaClO₃ + 3H₂O

6.6. Hoà tan một hợp chất của kim loại lưỡng tính Al, Zn, Be Sn Pb

Ví dụ: Al, Al₂O₃, Al(OH)₃

2NaOH + 2Al + 2H₂O → 2NaAlO₂ + 3H₂↑

2NaOH + Al₂O₃→ 2NaAlO₂ + H₂O

NaOH + Al(OH)₃→ NaAlO₂ + 2H₂O

Chất được tạo ra trong dung dịch có thể chứa ion Na[Al(OH)₄], hoặc có thể viết

Al(OH)₃ + NaOH → Na[Al(OH)₄]

Tương tự, NaOH có thể tác dụng với kim loại Be, Zn, Sb, Pb, Cr và oxit và hiđroxit tương ứng của chúng.

7. Tính chất hóa học của H₂S

7.1. Tính axit yếu

- Hiđro sunfua tan trong nước tạo thành dung dịch axit rất yếu (yếu hơn axit cacbonic), có tên là axit sunfuhiđric (H₂S).

- Axit sunfuhiđric tác dụng với kiềm tạo nên 2 loại muối: muối trung hòa, như Na₂S chứa ion S^2- và muối axit như NaHS chứa ion HS⁻.

H₂S + NaOH → NaHS + H₂O

H₂S + 2NaOH → Na₂S + 2H₂O

7.2. Tính khử mạnh

- Là chất khử mạnh vì trong H₂S lưu huỳnh có số oxi hoá thấp nhất (-2).

- Khi tham gia phản ứng hóa học, tùy thuộc vào bản chất và nồng độ của chất oxi hóa, nhiệt độ,...mà nguyên tố lưu huỳnh có số oxi hóa −2 (S^-2) có thể bị oxi hóa thành (S⁰), (S⁺⁴), (S⁺⁶).

- Tác dụng với oxi có thể tạo S hoặc SO₂ tùy lượng ôxi và cách tiến hành phản ứng.

- Ở nhiệt độ cao, khí H₂S cháy trong không khí với ngọn lửa xanh nhạt, H₂S bị oxi hóa thành SO₂:

- Tác dụng với clo có thể tạo S hay H₂SO₄ tùy điều kiện phản ứng.

H₂S + 4Cl₂ + 4H₂O → 8HCl + H₂SO₄

H₂S + Cl₂ → 2HCl + S (khí clo gặp khí H₂S)

8. Tính chất vật lí của H2S

- Là chất khí rất độc, không màu, mùi trứng thối, nặng hơn không khí.

- Hóa lỏng ở -60oC, hóa rắn ở -86oC. - Độ tan trong nước S = 0,38g/100g H2O (ở 20oC, 1atm).

9. Bạn có biết

- NaOH phản ứng với H₂S tùy theo tỉ lệ về số mol mà sản phẩm thu được có thể là muối sunfua trung hòa hoặc muối axit hoặc hỗn hợp cả hai muối.

NaOH phản ứng với H₂S chỉ thu được muối NaHS khi T = .

10. Ví dụ minh họa

Ví dụ 1:

Dẫn từ từ đến dư H₂S vào dung dịch chứa 0,1 mol NaOH thu được dung dịch X. Khối lượng muối tan có trong X là

A. 5,6 gam. B. 7,2 gam. C. 5,8 gam. D. 14,4 gam.

Hướng dẫn giải

Do H₂S dư nên có phản ứng

Đáp án A.

Ví dụ 2:

Dẫn từ từ đến dư H₂S vào dung dịch NaOH thu được dung dịch X. Muối tan có trong dung dịch X là

A. Na₂S. B. Na₂S và NaHS. C. NaHS. D. Na₂S và NaOH.

Hướng dẫn giải

Do H₂S dư nên có phản ứng

NaOH + H₂S → NaHS + H₂O

Muối tan có trong dung dịch X là NaHS.

Đáp án C.

Ví dụ 3:

Cho 2,24 lít khí H₂S ở đktc phản ứng với dung dịch chứa 0,1 mol NaOH. Khối lượng muối tan có trong dung dịch sau phản ứng là

A. 5,6 gam. B. 7,2 gam. C. 11,5 gam. D. 5,8 gam.

Hướng dẫn giải

Có T = nên có phản ứng

Đáp án A.