Li + H3PO4 → Li2HPO4 + H2 l Li ra H2 l Li ra Li2HPO4

Phản ứng Li + H₃PO₄ → Li₂HPO₄ + H₂

1. Phản ứng hóa học

2Li + H₃PO₄ → Li₂HPO₄ + H₂

2. Điều kiện phản ứng

Không cần điều kiện.

3. Cách thực hiện phản ứng

Cho liti tác dụng với axit sunfuric tạo muối.

4. Hiện tượng nhận biết phản ứng

Liti tan dần trong dung dịch H₃PO₄ và có khí thoát ra.

5. Bản chất của các chất tham gia phản ứng

5.1. Bản chất của Li (Liti)

- Trong phản ứng trên Li là chất khử.

- Li có tính khử rất mạnh, dễ dàng khử ion H⁺ (hay H₃O+) trong dung dịch axit loãng thành hidro tự do.

5.2. Bản chất của H₃PO₄ (Axit photphoric)

- Trong phản ứng trên H₃PO₄ là chất oxi hóa.

- H₃PO₄ tác dụng với kim loại đứng trước H₂ tạo thành muối và giải phóng khí H₂.

6. Tính chất hóa học của Li

Liti là kim loại kiềm có tính khử rất mạnh.

Li → Li⁺ + 1e

6.1. Tác dụng với phi kim

6.2. Tác dụng với axit

Liti dễ dàng khử ion H⁺ (hay H₃O+) trong dung dịch axit loãng (HCl, H₂SO₄ loãng...) thành hidro tự do.

2Li + 2HCl → 2LiCl + H₂.

2Li + H₂SO₄ → Li₂SO₄ + H₂.

6.3. Tác dụng với nước

Li tác dụng chậm với nước tạo thành dung dịch kiềm và giải phóng khí hidro.

2Li + 2H₂O → 2LiOH + H₂.

6.4. Tác dụng với hidro

Liti tác dụng với hidro ở áp suất khá lớn và nhiệt độ khoảng 350 – 400^oC tạo thành Liti hidrua.

2Li (lỏng) + H₂ (khí) → 2LiH (rắn)

7. Tính chất vật lý của Li

- Kim loại kiềm. Trắng – bạc. Nhẹ nhất trong các kim loại, mềm, dễ nóng chảy.

- Có khối lượng riêng là 0,534 g/cm3; có nhiệt độ nóng chảy là 180,50C và sôi ở 1336,60C

8. Tính chất hóa học của H₃PO₄

8.1. Tính oxi hóa – khử

Axít photphoric khó bị khử (do P ở mức oxi hóa +5 bền hơn so với N trong axit nitric), không có tính oxi hóa.

8.2. Tính axit

Axít photphoric là axit có 3 lần axit, có độ mạnh trung bình. Trong dung dịch nó phân li ra 3 nấc:

H₃PO₄ ⇋ H⁺ + H₂PO₄^- ⇒ k₁ = 7, 6.10^-3

H₂PO₄^- ⇋ H⁺ + HPO₄^2- ⇒ k₂ = 6,2.10^-8

HPO₄^2- ⇋ H⁺ + PO₄^3- ⇒ k₃ = 4,4.10^-13

⇒ nấc 1 > nấc 2 > nấc 3.

⇒ Dung dịch axít photphoric có những tính chất chung của axit như làm quì tím hóa đỏ, tác dụng với oxit bazơ, bazơ, muối, kim loại.

⇒ Khi tác dụng với oxit bazơ, bazơ tùy theo lượng chất tác dụng mà axít photphoric tạo ra muối trung hòa, muối axit hoặc hỗn hợp muối:

H₃PO₄ + NaOH → NaH₂PO₄ + H₂O

H₃PO₄ + 2NaOH → Na₂HPO₄ + 2H₂O

H₃PO₄ + 3NaOH → Na₃PO₄ + 3H₂O

9. Câu hỏi vận dụng

Câu 1. Cho dãy các chất: Ag, Li, Na₂O, NaHCO₃ và Al(OH)₃. Số chất trong dãy tác dụng được với dung dịch H₂SO₄ loãng là

A. 1 B. 2 C. 3 D. 4

_{Lời giải:}

Đáp án: D

Phương trình phản ứng: Li + H₂SO₄ → Li₂SO₄ + H₂

Na₂O + H₂SO₄ → Na₂SO₄ + H₂O

NaHCO3 + H₂SO₄ → Na₂SO₄ + H₂O + CO₂

Al(OH)3 + H₂SO₄ → Al₂(SO₄)₃ + H₂O

Câu 2.  Li có tham gia phản ứng với mấy chất trong các chất dưới đây: NaOH khan, NaCl khan; H₃PO₄; H₂O; HCl; Cu;

A. 1 B. 2 C. 3 D. 4

_{Lời giải:}

Đáp án: C

Phương trình phản ứng:

6Li + 2H₃PO₄ → 2Li₃PO₄ + 3H₂

2Li + 2H₂O → 2LiOH + H₂

2Li + 2HCl → 2LiCl + H₂

Câu 3.  Cho 0,7 g Li tác dụng với dung dịch axit photphoric thu được muối litiphotphat và V lít khi đktc. Giá trị của V là

A. 1,12 lít B. 2,24 lít C. 11,2 lít D. 5,6 lít

_{Lời giải:}

Đáp án: A

Phương trình hóa học: 6Li + 2H₃PO₄ → 2Li₃PO₄ + 3H₂

n_H2 = n_Li/2 = 0,1/2 = 0,05 mol ⇒ V_H2 = 0,05.22,4 = 1,12 lít

Xem thêm các phương trình phản ứng hóa học khác:

Li + H3PO4 → LiH2PO4 + H2

Li + C2H5OH → C2H5OLi + H2

Li + CH3OH → CH3OLi + H2

Li + CH3COOH → CH3COOLi + H2

Li + C6H5OH → C6H5OLi + H2