Kết cấu hạ tầng là gì? Cơ sở hạ tầng là gì?

Kết cấu hạ tầng là gì? Cơ sở hạ tầng là gì?

1. Kết cấu hạ tầng là gì?

Kết cấu hạ tầng là tổng thể các cơ sở vật chất, kỹ thuật, kiến trúc trong các hoạt động kinh tế - xã hội, có chức năng phục vụ trực tiếp cho sản xuất và đời sống của nhân dân, được bố trí trên một phạm vi lãnh thổ nhất định.

Theo Bộ từ điển Bách khoa Toàn thư Việt Nam kết cấu hạ tầng là tổng thể các ngành vật chất - kĩ thuật, các loại hình hoạt động phục vụ sản xuất và đời sống xã hội. Kết cấu hạ tầng có vai trò quan trọng đặc biệt, là nền tảng trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội, kinh tế càng phát triển với trình độ cao thì yêu cầu phát triển kết cấu hạ tầng càng cao.

Đặc trưng cơ bản là của kết cấu hạ tầng có tính thống nhất và đồng bộ, giưac các bộ phận có sự gắn kết hài hòa với nhau tạo thành một thể vững chắc đảm bảo cho phép phát huy được sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống; các công trình kết cao hạ tầng có quy mô lớn và thường chủ yếu ở ngoài trời, bố trí rải rác trên phạm vi cả nước, chịu ảnh hưởng nhiều của tự nhiên.

Các công trình , kết cấu vật chất kỹ thuật như : các công trình giao thông vận tải đường xá, cầu cống, sân bay , các công trình của ngành bưu chính - viễn thông hệ thống đường cáp quang, các trạm, vệ tinh, các công trình của ngành điện đường dây, nhà máy phát điện...
Vai trò kết cấu hạ tầng có vị trí hết sức quan trọng, phục vụ trực tiếp và gián tiếp cho các hoạt động của xã hội như :

- Hoạt động sản xuất : đây là quá trình sử dụng lao động sống và lao động vật hóa để tạo ra của cải vật chất và giá trị mới.

- Hoạt động tiêu dùng: đây là quá trình sử dụng của cải vật chất và giá trị sử dụng đã được tạo ra, nhằm đáp ứng yêu cầu tái sản xuất ra sức lao động, thỏa mãn các nhu cầu vật chất và văn hóa ngày càng tăng của con người.

Kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ gồm công trình đường bộ, bến xe, bãi đỗ xe, trạm dừng nghỉ và các công trình phụ trợ khác trên đường bộ phục vụ giao thông và hành lang an toàn đường bộ.

2. Cơ sở hạ tầng là gì?

Cơ sở hạ tầng là toàn bộ những quan hệ sản xuất hợp thành cơ cấu kinh tế của xã hội nhất định.Thông thường, cơ sở hạ tầng của xã hội ở một giai đoạn lịch sử nhấ định bao gồm: quan hệ sản xuất thống trị, quan hệ sản xuất tàn dư, quan hệ sản xuất mầm mống. Có thể hiểu cơ sở hạ tầng là khái niệm chung để chỉ đường bộ, đường sắt, bệnh viện, trường học, hệ thống thủy lợi, cấp nước...

Kết cấu chung cơ sở hạ tầng gồm:

- Cơ sở hạ tầng của một xã hội phản ánh tính chất vận động, phát triển liên tục của lực lượng sản xuất với các tính chất kế thừa, phát huy và phát triển.

- Hệ thống kết cấu hạ tầng phát đồng bộ, hiện đại sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, nâng cao năng suất, hiệu quả của nền kinh tế và góp phần giải quyết các vấn đề xã hội.

- Một hệ thống cơ sở hạ tầng kém phát triển là một trở lực lớn đối với sự phát triển cơ sở hạ tầng.
Vai trò của cơ sở hạ tầng:

- Cơ sở hạ tầng đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội và tạo động lực cho sự phát triển.

- Hệ thống kết cấu hạ tầng được đầu tư, phát triển đồng bộ, hiện đại sẽ thúc đẩy kinh tế tăng trưởng, nâng cao năng suất, hiệu quả nền kinh tế, đồng thời góp phần giải quyết các vấn đề xã hội.

3. Phân loại kết cấu hạ tầng

Kết cấu hạ tầng trong một lĩnh vực, mỗi ngành, mỗi khu vực bao gồm những công trình đặc trưng cho hoạt động của lĩnh vực, ngành, khu vực và những công trình liên ngành đảm bảo cho hoạt đồng bộ của toàn hệ thống . Trong nhiều công trình nghiên cứu về kết cấu hạ tầng, kết cấu hạ tầng thành hai loại cơ bản gồm: kết cấu hạ tầng kinh tế và kết cấu hạ tầng xã hội.

- Kết cấu hạ tầng xã hội : là tổng hợp các công trình phục vụ cho các điểm dân cư, nhà văn hóa, các cơ sở y tế, các trường học và các hoạt động dịch vụ công cộng khác. Các công trình này thường gắn liền với đời sống của các điểm dân cư, góp phần ổn định nâng cao đời sống dân cư trên lãnh thổ.

- Kết cấu hạ tầng kỹ thuật : là các công trình phục vụ cho sản xuất và đời sống của con người như : giao thông vận tải, bưu chính viễn thông, mạng lưới, cấp thoát nước, hệ thống cung cấp điện.

4. Phân loại cơ sở hạ tầng

Cơ sở hạ tầng được phân loại cụ thể như sau:

- Cơ sở hạ tầng kinh tế :

+ Cơ sở vật chây được dùng trong sản xuất hàng hóa, phục vụ cho hoạt động lưu thông.

+ Cơ sở hạ tầng môi trường : cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ cho công tác bảo vệ và giữ gìn tài nguyên môi trường.

+ Cơ sở hạ tầng quốc phòng : cơ sở vật chất kỹ thuật dùng trong các hoạt động liên quan đến lĩnh vực an ninh - quốc phòng.

- Cơ sở hạ tầng theo lãnh thổ - dân cư:

+ Cơ sở hạ tầng đô thị: cơ sở vật chất kỹ thuật ở vùng đô thị phát triển.

+ Cơ sở hạ tầng nông thôn : cơ sở vật chất kỹ thuật ở các vùng nông thôn.

+ Cơ sở hạ tầng kinh tế biển: cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ cho phát triển kinh tế biển.

+ Cơ sở hạ tầng vùng đồng bằng và trung du miền núi : cơ sở vật chất kỹ thuật ở vùng đồng bằng và trung du,các tỉnh miền núi.

- Cơ sở hạ tầng theo cấp quản lý:

+ Cơ sở hạ tầng do trung ương quản lý: cơ sở vật chất kỹ thuật có quy mô như sân bay, đường sắt, đường quốc lộ, các cơ sở an ninh - quốc phòng.

+ Cơ sở hạ tầng địa phương quản lý: cơ sở vật chất kỹ thuật các tỉnh, thành phố , quận / huyện, xã / phường chịu trách quản lý như hệ thống cầu - đường, kinh mương, cơ sở giáo dục - y tế...

- Cơ sở hạ tầng theo tính chất - đặc điểm:

+ Cơ sở hạ tầng mang hình thái vật chất : các công trình trường học, bệnh viện, hệ thống đường giao thông, điện...

+ Cơ sở hạ tầng phi vật chất : các thủ tục hành chính, hệ thống pháp luật , an ninh trật tự..