Luận điểm là gì? Trình bày luận điểm như thế nào? Vai trò của luận điểm

Luận điểm

1. Luận điểm là gì?

Luận điểm là các ý kiến, là tư tưởng hay quan điểm của người viết muốn biểu đạt về vấn đề được đặt ra, đó là các tư tưởng, lập luận của chính tác giả trong văn bản nghị luận, các bài thuyết trình hoặc vấn đề nghị luận đang được đề cập.

Khi trình bày luận điểm cần phải chính xác, rõ ràng, đồng thời phải có tính định hướng giúp người đọc, người nghe hiểu rõ vấn đề đang được đề cập đến.

2. Các loại luận điểm

Có nhiều luận điểm, không có số luận điểm tối đa nhưng có 2 loại luận điểm để có thể chứng minh vấn đề một cách thuyết phục, đó là luận điểm chính và luận điểm phụ.

• Luận điểm chính là những tư tưởng, lập luận chính được nhắc đến trong khi thảo luận, bài nghị luận mà những lập luận chính đó chính là mấu chốt để thuyết phục người khác tin tưởng rằng quan điểm của mình là chính xác.

• Luận điểm phụ là những đặc điểm đặt ra thể chứng minh, làm rõ các luận điểm chính từ đó làm sáng tỏ được vấn đề. Để chứng minh cho những luận điểm chính của mình thì người ta thường kèm theo một số luận điểm phụ để soi sáng cho luận điểm chính của toàn bài.

3. Vai trò của luận điểm

Luận điểm đóng vai trò liên kết các đoạn văn thành một văn bản hoàn chỉnh.

Luận điểm giúp định hướng được cho độc giả (người đọc, người nghe).

Bên cạnh đó, hệ thống luận điểm chính là nền tảng, là cơ sở của nội dung văn bản. Luận điểm trong văn bản nghị luận được ví giống như cái khung cốt lõi trong cấu trúc tòa nhà, như xương sống của cơ thể con người.

4. Cách xác định luận điểm

Trước khi bắt tay viết một bài văn, một đề tài hay chủ đề bất kỳ nào, người viết cũng cần biết cách xác định các luận điểm. Cách xác định luận điểm có thể dựa vào những dữ liệu đã được cung cấp sẵn trong đề bài, cũng có thể dựa vào cách đặt các câu hỏi hay dựa vào cách thức nghị luận.

Việc xác định luận điểm là bước khá quan trọng, đòi hỏi sự chính xác và rõ ràng. Xác định được luận điểm là cơ sở quyết định đến chất lượng nội dung cần truyền tải, chất lượng của cả một bài nghị luận, thuyết trình.

Bạn có thể áp dụng các phương pháp sau:

+ Dựa trên đề bài: Xem xét kỹ đề bài để hiểu rõ yêu cầu và chủ đề chính. Từ đó, xác định những quan điểm hoặc ý kiến chính mà bạn muốn trình bày.

+ Đặt câu hỏi: Đặt các câu hỏi liên quan đến chủ đề để tìm ra những điểm quan trọng cần thảo luận. Ví dụ: "Tại sao vấn đề này quan trọng?" hoặc "Những yếu tố nào ảnh hưởng đến vấn đề này?"

+ Phương thức nghị luận:Xác định phương thức nghị luận mà bạn sẽ sử dụng, chẳng hạn như so sánh, phân tích, chứng minh, hoặc phản biện. Điều này giúp bạn xác định các luận điểm phù hợp với cách tiếp cận của mình.

+ Dựa trên dữ liệu và thông tin: Sử dụng các dữ liệu, thông tin và dẫn chứng có sẵn để hỗ trợ cho luận điểm của bạn. Điều này giúp luận điểm trở nên thuyết phục và có cơ sở hơn.

+ Tập trung vào vấn đề chính: Luận điểm cần phải rõ ràng, chính xác và tập trung vào vấn đề chính mà bạn muốn thảo luận. Tránh lan man hoặc đưa ra quá nhiều ý kiến phụ không liên quan.

5. Cách trình bày luận điểm

• Xác định luận điểm chính xác, rõ ràng: Nói đơn giản, xác định luận điểm là quá trình vận động trí não để nảy sinh ý tưởng về nội dung bạn cần viết. Bạn cần những gì thì bài có thể hoàn chỉnh. Việc xác định luận điểm khá quan trọng. Bởi lẽ, hệ thống luận điểm chính là nền tảng, là cơ sở của nội dung văn bản, được ví như cái khung cốt lõi của cấu trúc tòa nhà, như xương sống của cơ thể con người.

Ví dụ như đề bài là phân tích hình ảnh Vũ Nương trong tác phẩm Truyện người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ. Vậy luận điểm ở đây bạn phải xây dựng là gì? Đầu tiên là hình tượng người phụ nữ tài sắc vẹn toàn. Hội tụ “công dung ngôn hạnh” cả trước và sau khi lấy chông như thế nào. Thứ 2, khi nàng bị chồng nghi và đuổi đi. Thứ 3, khi được cứu nàng muốn xin lập đàn giải oan. Luận điểm phải làm sang tỏ được hình ảnh người phụ nữ chung thủy, luôn 1 lòng hướng về gia đình nêu lên đức hạnh của người phụ nữ Việt. Từ đó ta có thể hệ thực tế đến hình ảnh người phụ nữ Việt trong thơ ca.

• Tìm luận cứ xác thực: Luận cứ chính là nền tảng và là chất liệu để làm nên bài văn nghị luận. Muốn có luận cứ để sử dụng thì người làm văn nghị luận phải tích lũy. Phải chuẩn bị cho mình một vốn luận cứ giàu có, đa dạng. Muốn lập luận thuyết phục, người viết phải biết lựa chọn luận cứ. Ta có thể hiểu rằng luận cứ là là sự bổ sung và tạo nên 1 luận điểm. Chẳng hạn: muốn bình bài thơ hay, cần chọn được bài thơ hay, câu thơ hay. Muốn bàn về vấn đề tự học, cần biết về các tấm gương tự học thành đạt.

Trình bày luận điểm là cách trình bày lý lẽ và đưa ra các luận điểm, dẫn chứng. Mọi người thường trình bày lý lẽ của mình bằng phương pháp diễn dịch và quy nạp.

Phương pháp diễn dịch: câu chủ đề ở đầu đoạn văn là luận điểm chính.

Ví dụ: “Chúng ta có sức mạnh tổng hợp của tất cả các dân tộc, vì vậy chúng ta phải chiến thắng. Trận chiến của chúng ta là công bằng, vì vậy chúng ta nhất định phải thắng”. (Gửi đồng bào miền Nam – Thành phố Hồ Chí Minh)

Lập luận chính là câu chủ đề được đặt ở cuối đoạn văn, được gọi là quy nạp.

Ví dụ: “Những người đã chiến đấu anh dũng chống lại ách nô lệ của Pháp trong hơn 80 năm, những người đã chiến đấu anh dũng chống lại chủ nghĩa phát xít, những người này phải được tự do! Nhân dân phải được tự do!” Chúng ta phải được độc lập! “. (Tuyên ngôn Độc lập – Thành phố Hồ Chí Minh)

6. Luận điểm trong Tuyên ngôn Độc lập của Chủ tịch Hồ Chí Minh

Trong Tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa năm 1945, Hồ Chí Minh đã dùng những luận điểm, luận cứ đầy thuyết phục để chứng minh cho lập luận của mình.

Để chứng minh luận điểm "Về chính trị, chúng tuyệt đối không cho nhân dân ta một chút tự do dân chủ nào." Bác Hồ đã triển khai 4 luận cứ như sau:

- "Chúng thi hành những luật pháp dã man". Trong luận cứ này lại tiếp tục đưa ra dẫn chứng tiêu biểu: "Chúng lập ba chế độ khác nhau ở trung, nam, bắc để ngăn cản việc thống nhất nước nhà của ta, để ngăn cản dân tộc ta đoàn kết."

- "Chúng lập ra nhà tù nhiều hơn trường học." Dẫn chứng để chứng minh luận cứ là: "Chúng thẳng tay chém giết những người yêu nước thương nòi của ta. Chúng tắm các cuộc khởi nghĩa của ta trong những bể máu."

- "Chúng ràng buộc dư luận, thi hành chính sách ngu dân."

- "Chúng dùng thuốc phiện, rượu cồn để làm cho nòi giống ta suy nhược."

Tuyên ngôn Độc lập là một văn kiện lịch sử, một văn bản pháp lý quan trọng bậc nhất của nước ta. Với hệ thống lập luận chặt chẽ, lí lẽ sắc bén, giọng văn hùng hồn, một cơ sở pháp lý vững chắc khẳng định mạnh mẽ chủ quyền quốc gia của dân tộc Việt Nam trước toàn thế giới, mở ra thời kỳ mới của dân tộc ta trên con đường phát triển.

Xem thêm các bài viết liên quan hay, đầy đủ khác:

Trắc nghiệm Ôn tập về luận điểm