TOP 10 mẫu Phân tích truyện ngắn Bí ẩn của làn nước (2025) SIÊU HAY

Phân tích truyện ngắn Bí ẩn của làn nước

Đề bài: Phân tích truyện ngắn Bí ẩn của làn nước của Bảo Ninh

Dàn ý Phân tích Bí ẩn của làn nước

I. Mở bài

• Giới thiệu khái quát về tác giả và tác phẩm.

• Nỗi đau chiến tranh có lẽ sẽ chẳng bao giờ nguôi ngoai trong lòng những người ở lại, “Bí ẩn của làn nước” là câu chuyện bi thương trong kí ức của tác giả về làn nước lũ năm ấy.

II. Thân bài

1. Hoàn cảnh diễn ra câu chuyện

• Nhân vật “tôi” làm canh gác vị trí hộ đê, dù nghe tin vợ trở dạ nhưng vẫn không thể trở về nhà vì trách nhiệm với công việc.

• Năm ấy, vào đúng đỉnh lũ đêm Rằm tháng Bảy, Mỹ ném hàng loạt bom phá tan vệt đê canh giữ đằng trước làng, đê vỡ, nước lũ dâng vào làng.

• “Tôi” chạy vội về nhà, hai vợ chồng vật lộn với những làn nước dữ.

2. Sự mất mát đau thương với nhân vật “tôi”:

• “Tôi” và vợ níu chặt trên cành cây đa, cố gắng hết sức ôm trọn các con vào trong lòng để níu giữ sự sống.

• “Tôi” thấy được sự cầu cứu của một người phụ nữ nhưng không kịp giúp. Bỗng cành cây bị gãy, cả vợ, con trai và đứa con sơ sinh vừa chào đời rơi xuống nước.

• “Tôi” vội lao xuống nước, cứu được đứa con sơ sinh nhưng không thể cứu được vợ và con trai.

• Khi tỉnh dậy, lòng “tôi” đau nhói.

• Dù thời gian đã trôi qua, dù dòng chảy đã thay đổi rất nhiều nhưng những nỗi đau thương mất mát trong lòng người vẫn chẳng nào nguôi ngoai được.

III. Kết bài

• Khẳng định lại nội dung của truyện và nêu cảm nhận của em.

Phân tích Bí ẩn của làn nước (mẫu 1)

"Bí ẩn làng nước" là một kiệt tác văn học nổi bật của nhà văn Bảo Ninh, được viết dưới hình thức truyện ngắn. Tác phẩm này không chỉ khắc họa cuộc sống của người dân nông thôn Việt Nam trong thời kỳ chiến tranh mà còn truyền tải sự đau đớn, mất mát và nỗi khổ của những người dân vô tội chịu ảnh hưởng nặng nề từ cuộc xung đột.

Cốt truyện xoay quanh hành trình trở về quê hương của một người lính trẻ sau những năm tháng chiến đấu gian khổ. Khi quay trở lại làng nước, anh ta bắt đầu hành trình tìm hiểu về quá khứ của ngôi làng, về những bí ẩn và những sự kiện kỳ lạ đã xảy ra. Qua từng cuộc trò chuyện với người dân và qua những câu chuyện cũ, anh dần dần khám phá ra những bí mật đen tối, những sự thật đau lòng đã bị chôn vùi theo thời gian.

Nghệ thuật của Bảo Ninh được thể hiện qua lối viết tinh tế, sâu sắc và đầy cuốn hút. Ông sử dụng ngôn ngữ sinh động, hình ảnh chân thực để dựng nên bức tranh sống động về cuộc sống nông thôn Việt Nam trong thời kỳ chiến tranh. Với sự khéo léo, ông đã kết hợp những chi tiết về cuộc sống hàng ngày, những truyền thống văn hóa với những diễn biến phức tạp của câu chuyện, tạo nên một tác phẩm đầy sức hút và ý nghĩa.

"Bí ẩn làng nước" không chỉ là một câu chuyện về quá khứ mà còn là một tác phẩm văn học giàu ý nghĩa, gợi mở nhận thức của độc giả về những hậu quả khốc liệt của chiến tranh và giá trị vô giá của hòa bình. Đồng thời, tác phẩm cũng là một bức tranh tuyệt đẹp về văn hóa và truyền thống của người Việt Nam, giữ gìn và tôn vinh những giá trị văn hóa quý báu của dân tộc. Qua từng trang viết, Bảo Ninh không chỉ đưa người đọc trở về với những ký ức đau thương mà còn khơi gợi niềm tự hào về văn hóa dân tộc, nhắc nhở chúng ta về giá trị của hòa bình và nhân ái.

Phân tích Bí ẩn của làn nước (mẫu 2)

Giống như những nhà thơ, nhà văn trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ, Bảo Ninh cũng viết về đề tài chiến tranh. Nhưng chiến tranh dưới góc nhìn của Bảo Ninh rất chân thực và khác biệt. Nó không mang màu sắc sử thi, hào hùng, thi vị, trái lại nó lại mang theo những nỗi buồn. Những nỗi buồn ấy là sản phẩm của chiến tranh, nó ăn sâu vào trong tâm hồn người để dần dà âm ỉ mà lan rộng ra, khiến con người ta đau đớn đến cùng cực. Có lẽ chính vì vậy mà các tác phẩm của Bảo Ninh luôn tác động mạnh mẽ đến người đọc, khiến bạn đọc cảm nhận được rõ nét cái nỗi đau ẩn sâu trong lòng nhân vật. Và nỗi đau ấy đã được Bảo Ninh khắc họa rất sâu sắc trong truyện ngắn Bí ẩn của làn nước.

Cũng xuất phát từ đề tài chiến tranh như truyện ngắn Giang hay tiểu thuyết Nỗi buồn chiến tranh, trong Bí ẩn của làn nước, Bảo Ninh tiếp tục nhìn chiến tranh dưới lăng kính của nỗi buồn. Ở đây, nhà văn không thể hiện nỗi đau của người lính khi phải chịu đựng những nỗi ám ảnh, kinh hoàng trên chiến trường, nỗi đau mất đi bạn bè, người thân, người yêu trong chiến tranh mà ông lựa chọn khắc họa nỗi đau của những người nông dân trong chiến tranh.

Chiến tranh là những cuộc biến thiên của lịch sử và đi kèm với nó luôn là những mất mát, đau thương. Trong Bí ẩn của làn nước, chiến tranh đã đem đến một ám ảnh kinh hoàng đối với người dân nơi hậu phương: “Năm ấy, nhằm trúng đỉnh lũ đêm Rằm tháng Bảy, một loạt bom Mỹ phá tan vệt canh giữ đằng trước làng tôi. Dứt dây nổ của bom và tiếng gầm ghê rợn của máy bay cường kích là chuỗi ầm ầm long lỡ của dòng sông phá bung đê tràn ngang vào đồng ruộng”. Bom đạn đã phá vỡ đê điều, nhấn chìm làng mạc, đồng ruộng của những người nông dân, đẩy họ vào cảnh khốn cùng: “Nước đã ngập làng. Tôi về, kịp dìu vợ leo lên mái thì vừa đợt dâng nước thứ hai. Mái nhà tranh của vợ chồng tôi bị lôi đi trong đêm. Đến khi mái rạ saows rã tan ra thì ơn trời nó vương vào thân đa trước đình làng. Đã cả một đám đông bám trên các cành… Vợ tôi ôm khư khư đứa con mới inh, nhất định không để tôi bế đỡ.” Không dừng lại ở đó, những người dân giờ đây lại càng rơi vào bế tắc hơn khi nhiều giờ trôi qua mà mưa vẫn tiếp tục tuôn, gió tiếp tục thổi, dòng nước ngày một xiết hơn. Dòng nước xiết ấy không chỉ nhấn chìm làng mạc, cuốn trôi mọi tài sản của người nông dân mà còn cướp đi số mệnh của những người xấu số như những người phụ nữ yếu ớt, những đứa bé non nớt: “Vợ tôi “ối” kêu một tiếng thảng thốt, và “ùm”, con trai tôi, đứa con sơ sinh tôi chưa được nhìn thấy mặt, tuột khỏi bọc ni lông trên tay mẹ nó, san xuống làn nước tối tăm.

- Trời ơi! Con tôi...! - Vợ tôi hét rú lên và lao ngay lập tức xuống hòng chụp lấy con.

Tôi phóng mình theo. Nước lạnh, ngầu bùn, sâu hút và cuốn mạnh. Tôi vớ kịp thằng con, nhao vội lên, trao nó cho những bàn tay đang chìa xuống, rồi lại lặn tiếp ngay để cứu vợ.” Chiến tranh đã cướp mất đi tài sản, người vợ và cả đứa con trai mà nhân vật “tôi” còn chưa kịp nhìn mặt. Thời gian và làn nước năm ấy vẫn cứ mang theo cái bí mật mà anh chôn vùi, giấu kín trong lòng: “Từ bấy tới nay, thời gian trôi qua và triền nước trôi đi, tôi đã có tuổi và con gái tôi đã thành một thiếu nữ đẹp nhất làng. Nó là đứa con của làn nước, mọi người đều nói thế bởi vì chuyện nó sa xuống dòng nước lụt rồi được cha nó cứu lên thì cả làng ai cũng biết. Nhưng điều bí mật kia thì không ai hay, kể cả con gái tôi nó cũng không thể biết. Chỉ có dòng sông biết.” Nỗi đau đớn, ám ảnh năm ấy đã trở thành ẩn ức và nỗi buồn cứ âm ỉ cháy trong lòng của anh. Nỗi đau mất vợ và mất con trong cái đêm vỡ đê ấy sẽ đeo bám anh đến hết đời mà chẳng có cách nào chối bỏ: “Có ngày nào mà tôi không ra đê ngắm làn nước trôi. Vợ tôi, con trai tôi và người đàn bà vô danh nhìn tôi từ đáy nước. Thời gian, năm tháng cứ trôi, dòng sông và lịch sử tất thảy đều đổi thay nhưng mà niềm đau của đời tôi thì khôn nguôi bởi vì ấy là một niềm đau không thể nói nên lời.” Như vậy, chỉ trong thời gian một đêm mà biết bao sự kiện, bao nỗi đau đớn đã túa ra, ngập tràn cả trên trang sách.

Bên cạnh thời gian nghệ thuật, cốt truyện biên niên và nhân vật, Bảo Ninh đã rất thành công khi tạo dựng nên một không gian nghệ thuật chứa đựng nhiều nỗi kinh hoàng, hoảng sợ, đau đớn. Và trong không gian đó, con người bị đẩy đến bi kịch thê thảm nhất, tồi tệ nhất. Trong đêm tối, lồng trong tiếng nổ của bom đạn và máy bay cường kích là “chuỗi ầm ầm long lở của dòng sống phá bung đê tràn ngang vào đồng ruộng.”. Trong khung cảnh hỗn loạn, dòng nước nhấn chìm hết nhà cửa, làng mạc, ruộng đồng, người dân chỉ còn cách bám trụ trên các cành đa trước đình làng. Và trong làn nước ngày một xiết, cảnh những người xấu số bị dòng nước nuốt chửng bắt đầu hiện ra. Như vậy, chiến tranh là một nỗi khiếp sợ, nó đem đến những tai ương, những nỗi đau khủng khiếp cho con người. Trong truyện ngắn này, thông qua lăng kính của nhân vật “tôi”, chúng ta thấy được một hiện thực nghiệt ngã rằng những người nông dân không chỉ mất hết nhà cửa, tài sản mà còn mất đi vợ con, những người mà họ yêu thương, trân quý nhất. Không gian đau thương này kết hợp với thời gian ngắn ngủi càng nhấn mạnh hơn số phận mỏng manh của con người trong thời chiến. Con người bị đẩy đến những nỗi đau thương, mất mát tận cùng mà chẳng thể nào cứu vãn hay chữa lành được. Những nỗi đau ấy dần dần trở thành những điều bí ẩn mà con người chôn chặt trong lòng giống như cái điều bí ẩn trong đời của người đàn ông kia, hay của đứa bé gái luôn nằm sâu trong làn nước, vẫn cứ chảy trôi theo thời gian mà chẳng mất đi.

“Các dòng sông trôi đi như thời gian, và cũng như thời gian, trên mặt nước các triền sông biết bao nhiêu là chuyện đời đã diễn ra.”. Thật vậy, chiến tranh dù đã đi qua nhưng những nỗi đau, những mất mát mà nó để lại trong tâm hồn, trong cuộc đời của mỗi người vẫn còn đó. Đặc biệt trong truyện ngắn Bí ẩn của làn nước, ta có thể thấy được Bảo Ninh không chỉ tiếp cận đề tài chiến tranh thông qua nỗi đau thương, mất mát của những người lính mà còn qua nỗi đau đớn trong tâm hồn của những người nông dân. Qua đó, ông không chỉ thể hiện tinh thần phê phán, tố cáo chiến tranh mà còn thể hiện sự đồng cảm đối với những con người phải chịu đựng sự giày vò của chiến tranh.

Phân tích Bí ẩn của làn nước (mẫu 3)

Dù thời gian có thay đổi thế nào, những ký ức đau thương về chiến tranh vẫn luôn khắc sâu trong tâm hồn những người đã từng chứng kiến và chịu đựng. Có người chọn cách giữ nó trong tim, như một vết thương không bao giờ lành, nhưng cũng có người như tác giả Bảo Ninh, gửi gắm những nỗi đau đó qua từng trang viết, qua những câu chuyện ngắn đậm chất tự sự và tràn đầy tình cảm.

"Bí ẩn của làn nước" là một trong những tác phẩm truyện ngắn mà Bảo Ninh đã sử dụng để kể lại câu chuyện của mình, để những trang giấy lưu giữ lại những ký ức đau thương đó. Tác phẩm này kể về một câu chuyện bi thương trong ký ức của tác giả về trận lũ năm ấy. Ông là người canh gác đê, dù biết vợ mình sắp sinh nhưng vẫn không thể rời bỏ nhiệm vụ để trở về bên gia đình trong khoảnh khắc con gái chào đời, để được nắm tay và chăm sóc vợ con. Vào đêm Rằm tháng Bảy, đúng đỉnh lũ, Mỹ ném bom phá tan con đê mà ông đang canh giữ, nước lũ ập vào làng như cơn đại hồng thủy.

Trong cơn hỗn loạn, ông vội vã chạy về nhà, trong đầu chỉ nghĩ đến vợ và con. Nước đã ngập cả làng, ông cùng vợ kéo theo đứa con trai và ôm chặt đứa con mới sinh mà chạy. Hai người vật lộn với dòng nước dữ, leo lên mái nhà, nhưng không may gặp phải đợt lũ thứ hai, mái nhà bị cuốn trôi nhưng may mắn thay lại vướng vào cây đa trước đình làng. Nhờ đó mà gia đình nhỏ của ông đã sống sót bằng cách bám vào cành cây.

Thời gian trôi qua, mực nước ngày càng dâng cao. Cây đa ngày càng đông người bám víu, mọi người đều cố gắng hết sức để giữ mình trên cây. Ông một tay bám vào cây, một tay ôm chặt người vợ yếu đuối mới sinh, cố gắng hết sức để bảo vệ gia đình nhỏ. Gần sáng, ông nghe thấy tiếng kêu cứu của một người phụ nữ dưới nước. Dù cố gắng níu tay xuống cứu nhưng không thành công, ông cảm thấy vô cùng có lỗi với họ. Khi cành cây gãy, vợ và hai đứa con của ông rơi xuống nước, ông vội lao theo và may mắn cứu được đứa con gái mới sinh, nhưng không thể cứu được vợ và con trai.

Con người dù mạnh mẽ đến đâu cũng không thể chống lại thiên nhiên. Khi tỉnh lại, ông thấy mình nằm trên con thuyền cứu nạn đầy người. Nhìn thấy đứa con gái bé nhỏ nằm trong vòng tay người khác, nghe những lời an ủi của người lạ, ông không thể kìm nén được mà bật khóc lớn. Đến nay, dù ông đã già đi, con gái cũng đã lớn lên và trở thành một thiếu nữ xinh đẹp, nhưng dòng chảy của thời gian và dòng nước kia đã trôi qua rất nhiều, những ký ức đau thương về quá khứ vẫn không thể nào nguôi ngoai.

Phân tích Bí ẩn của làn nước (mẫu 4)

Chiến tranh chính là nỗi hiểm họa, là thứ cướp đi sinh mạng của hàng triệu con người vô tội, chỉ vì lòng tham không đáy của những kẻ thống trị. Khi chiến tranh tới nó đem đến một cơn bão lớn, tới khi rời đi thì để lại bao nhiêu đau thương và mất mát. Những người còn sống sót qua năm tháng lịch sử ấy là những người đau khổ nhất, phải đối mặt với cái chết của người thân xung quanh mình, trở nên cô độc, lạc lõng trên mảnh đất hoang tàn và Bảo Ninh – nhà văn quân đội đã gửi nỗi niềm mình vào trong văn chương, tác phẩm “Bí ẩn của làn nước” chính là bức tranh hiện thực khắc họa lại khung cảnh chật vật, quặn lòng của con người với làn nước dữ dội để dành được sinh mệnh. “Bí ẩn của làn nước” kể về câu chuyện của nhân vật “tôi” một người canh gác hộ đê trên điển, khi nghe tin vợ trở dạ cũng không rời bỏ trách nhiệm với công việc để quay về chứng kiến hình ảnh thiêng liêng nhất, sự xuất hiện trên trần đời của đứa con nhỏ và bên cạnh, chăm sóc lúc vợ yếu đuối, đau đớn nhất. Nhưng lúc bấy giờ, nước ta phải đối mặt với tai họa lớn – giặc Mỹ, chúng sang xâm lược ta với lòng hiếu thắng, quyết tâm biến nước ta trở thành thuộc địa, phục tùng chúng. Tiếng bom đạn trở thành một phần trong cuộc sống của mỗi người dân. Thời điểm câu chuyện gặp phải hiểm họa với làn nước chính là vào lúc đỉnh lũ đêm Rằm tháng Bảy, Mỹ ném hàng loạt bom đạn xuống phá tan đê điều trước làng, đê vỡ như cơn đại hồng thủy lấn vào làng. Nhân vật tôi nhanh nhạy thấy được điều đó nên lập tức chạy về, kéo theo vợ và con, hai người vật lộn với những làn nước dữ, leo được lên đến mái nhà thì gặp phải đợt lũ thứ hai, mái nhà bị cuốn trôi may mắn thay lại vướng vào thân đa trước đình làng. Nhờ đó mà gia đình nhỏ đã sống sót bằng cách gắng gượng bám vào cành cây, bản năng muốn thoát khỏi cái chết của con người lúc nào cũng mãnh liệt, nhân vật tôi với tâm trạng gấp rút, lo lắng lúc ấy cũng theo chính bản năng trong tiềm thức mà bảo vệ gia đình nhỏ, thể hiện tư chất của một người chồng, người cha. Nhưng thời gian trôi đi, mực nước ngày càng dâng lên mà không có ý định rút xuống, cây đã trở thành “Phao cứu sinh” của tất cả mọi người, ai cũng muốn mình và gia đình sống sót qua kiếp nạn lần này. Song vẫn có người không thể thoát được số phận đã định trước, điển hình là hai mẹ con trong truyện, mặc dù nhân vật tôi đã cố gắng hết sức mình đưa tay ra nhưng lại không thể cứu được được họ. Hay khi cành cây – chỗ mà gia đình nhỏ của anh bám lấy bị gãy, mọi thứ trở nên hỗn loạn hơn thế, cả đứa con và vợ đều rơi xuống nước “Nước lạnh, ngầu bùn, sâu hút và cuốn mạnh”, anh cũng phi xuống theo, cứu được con gái bé mới sinh nhưng không thể cứu được vợ và con trai. Đến khi tỉnh dậy trên chiếc ca nô cứu nạn đầy ắp người, bên cạnh chỉ còn lại đứa con nhỏ đang được một người phụ nữ lạ ôm trong vòng tay và nói lời an ủi với anh. Những điều đó tưởng chừng là bình thường, lại trở thành động lực cho chiếc dao sắc bén, cứa vào trái tim kích thích đến tâm trí nhân vật “tôi”– về sự thất bại, đến lúc cuối cũng không thể cứu vớt được gia đình, mọi thứ trở nên đổ vỡ, nỗi đau ấy chảy theo dòng ký ức sâu đậm trong lòng người đàn ông này. Cho tới khi về già, đứa bé sơ sinh khi ấy đã lớn lên trở thành một thiếu nữ xinh đẹp, thì trong thân tâm nhân vật tôi vẫn còn nặng nề, phảng phất về cảnh tượng kinh hãi lúc ấy. Dù cho dòng chảy thời gian vẫn cứ trôi những ký ức, nỗi đau mất đi người thân vẫn trở thành cái gai với biết bao người, hình tượng nhân vật “tôi” được tác giả khắc họa lên nhằm trần thuận về đời sống khổ cực của nhân dân trong thời điểm chiến tranh chống Mỹ, về nỗi đau mất đi người thân không bao giờ có thể nguôi ngoai.

Phân tích Bí ẩn của làn nước (mẫu 5)

Dù thời gian có trôi qua bao nhiêu, những kí ức đau thương về chiến tranh vẫn mãi không thể phai nhạt trong lòng những người từng chứng kiến và chịu đựng. Có những người giữ chặt những kỉ niệm ấy trong tim mình, nhưng cũng có những người như nhà văn Bảo Ninh, muốn gửi gắm nỗi đau ấy qua những trang giấy, qua những câu chuyện ngắn bằng những lời tự sự chân thành và đầy cảm xúc. Tác phẩm “Bí ẩn của làn nước” chính là một trong những tác phẩm như vậy, nơi tác giả kể lại câu chuyện của mình và lưu giữ những kí ức đau thương đó qua từng trang sách.

“Bí ẩn của làn nước” kể về những kí ức bi thương của tác giả về một trận lũ năm ấy. Khi đó, ông đảm nhận vị trí canh gác hộ đê trên điển, dù biết vợ đang trở dạ nhưng vì trách nhiệm mà ông không thể về nhà để chứng kiến khoảnh khắc con gái ra đời, cũng không thể ở bên chăm sóc vợ. Đúng đêm Rằm tháng Bảy, Mỹ ném bom phá tan đoạn đê trước làng, đê vỡ như cơn đại hồng thủy lấn vào làng. Ông vội vàng chạy về nhà, trong đầu chỉ có hình ảnh vợ và con. Nước lũ tràn ngập cả làng, ông cùng vợ và đứa con trai ôm lấy đứa con mới sinh mà chạy. Họ vật lộn với dòng nước dữ dội, leo lên được mái nhà thì lại gặp phải đợt lũ thứ hai, mái nhà bị cuốn trôi nhưng may mắn vướng vào thân cây đa trước đình làng. Nhờ đó mà gia đình nhỏ sống sót, gắng gượng bám vào cành cây.

Thời gian trôi qua, mực nước càng dâng cao. Cây đa ngày càng đông người hơn, mọi người cố gắng hết sức để bám vào cây. Một tay bám vào cây, một tay ôm lấy người vợ mới sinh yếu ớt, ông chồng đã cố gắng hết sức để bảo vệ gia đình nhỏ. Gần sáng, nghe thấy tiếng kêu cứu của một người phụ nữ dưới nước, ông cố gắng níu tay xuống nhưng không thể cứu được, khiến ông cảm thấy vô cùng có lỗi. Rồi cành cây gãy, người vợ cùng đứa con trai và đứa con gái mới sinh bị rơi xuống nước, ông vội lao xuống theo, may mắn đưa được đứa bé mới sinh lên bờ nhưng không thể cứu được vợ và con trai.

Con người dù mạnh mẽ đến đâu cũng không thể chống lại được thiên nhiên. Khi tỉnh lại, ông thấy mình nằm trên con thuyền cứu nạn đầy ắp người. Nhìn thấy đứa con gái bé nhỏ nằm trong vòng tay người khác và nghe những lời an ủi từ người lạ khiến ông không thể chịu nổi mà khóc lớn. Đến nay, dù ông đã già, con gái đã trưởng thành thành một thiếu nữ xinh đẹp, nhưng dòng chảy của thời gian và dòng nước kia đã cuốn trôi rất nhiều thứ, những kí ức đau thương của quá khứ vẫn không thể nào nguôi ngoai.