Nội dung bài viết

    Xem thêm

    Nói quá là gì? Đặc điểm, phân loại và tác dụng của biện pháp tu từ nói quá

    Vietjack.me gửi tới bạn đọc bài viết về biện pháp tu từ nói quá với đầy đủ khái niệm, ví dụ, cách nhận biết, ... Từ đó giúp các em nắm vững được các biện pháp tu từ nói quá để áp dụng khi làm bài. Mời các em tham khảo bài viết dưới đây:

    1 317 05/12/2024
    Trang trước
    Chia sẻ
    Trang sau  

    Biện pháp tu từ nói quá

    1. Nói quá là gì?

    Nói quá hay còn được gọi là khoa trương, ngọa du, thậm xưng,... là biện pháp tu từ sử dụng lối nói phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng, hành động,... nhằm mục đích tạo ấn tượng, nhấn mạnh và tăng sức biểu cảm cho lời văn.

    Ví dụ: "Ta thường tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối, ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa, chỉ căm tức chưa xả thịt lột da, nuốt gan uống máu quân thù. Dẫu cho thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói trong da ngựa ta cũng vui lòng."

    2. Đặc điểm của biện pháp tu từ nói quá

    Các điểm đặc trưng của biện pháp tu từ nói quá, bao gồm:

    - Phóng đại mức độ, quy mô, tính chất:

    Nói quá không nhằm mục đích nói dối hay sai sự thật, mà là cố ý phóng đại lên nhiều lần so với thực tế. Biện pháp này giúp nhấn mạnh đặc điểm, tính chất của sự vật, hiện tượng, hành động,... nhằm thu hút sự chú ý của người đọc, người nghe.

    - Tạo ấn tượng mạnh mẽ:

    Việc sử dụng lối nói phóng đại giúp gây ấn tượng mạnh mẽ, thu hút sự chú ý và khơi gợi cảm xúc cho người đọc, người nghe. Nhờ vậy, thông điệp được truyền tải một cách hiệu quả và gây nhớ lâu hơn.

    - Tăng sức biểu cảm cho lời văn:

    Nói quá góp phần làm cho lời văn sinh động, hấp dẫn, thể hiện rõ tình cảm, thái độ của người nói, người viết. Biện pháp này giúp cho câu văn có sức thuyết phục cao hơn, khơi gợi sự đồng cảm và chia sẻ từ người đọc, người nghe.

    - Nói quá không phải là nói dối:

    Nói quá là một biện pháp tu từ nhằm mục đích nhấn mạnh và tăng sức biểu cảm cho lời văn. Nói dối là hành vi cố ý nói sai sự thật với mục đích đánh lừa người khác.

    3. Các biện pháp tu từ nói quá thường gặp

    a) Nói quá kết hợp với so sánh

    Đây là cách kết hợp hai biện pháp tu từ để tăng hiệu quả biểu cảm. Nói quá phóng đại mức độ, quy mô, tính chất, còn so sánh giúp so sánh sự vật, hiện tượng với một vật khác để làm cho việc phóng đại cụ thể, sinh động hơn.

    Ví dụ: "Con cò trắng muốt như vôi/ Đứng vắt giữa trời một mảnh trăng" (Ca dao)

    b) Dùng từ ngữ phóng đại khác

    Ngoài cách sử dụng so sánh, ta có thể sử dụng các từ ngữ có ý nghĩa phóng đại để nhấn mạnh mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng.

    Ví dụ: "Dòng người đổ ra đường đông như kiến." (Dùng từ ngữ "đông như kiến" để phóng đại số lượng người)

    Ngoài hai dạng nói quá trên, còn có một số dạng ít phổ biến khác như:

    • Nói quá bằng cách lặp lại: "Nói mãi, nói mãi mà nó vẫn không hiểu."

    • Nói quá bằng cách dùng cấp số nhân: "Cái tin lan nhanh như chớp."

    • Nói quá bằng cách dùng hình ảnh ẩn dụ: "Bóng tre trùm mát rượi."

    4. Tác dụng của biện pháp tu từ nói quá

    • Nhấn mạnh: Nói quá giúp làm nổi bật đặc điểm, tính chất của sự vật, hiện tượng, hành động,... Nhờ vậy, thông điệp mà người nói, người viết muốn truyền tải được nhấn mạnh và dễ dàng đi sâu vào lòng người đọc, người nghe.

    • Gây ấn tượng: Sử dụng nói quá giúp khơi gợi sự chú ý và gây ấn tượng mạnh mẽ cho người đọc, người nghe. Nhờ vậy, nội dung được truyền tải trở nên sinh động, hấp dẫn và khó quên hơn.

    • Tăng sức biểu cảm: Nói quá giúp thể hiện rõ tình cảm, thái độ của người nói, người viết. Nhờ vậy, lời văn trở nên sinh động, có sức thuyết phục cao và gây được sự đồng cảm từ người đọc, người nghe.

    5. So sánh biện pháp tu từ nói quá và nói giảm nói tránh

    Giống nhau:

    • Cả hai đều là biện pháp tu từ.

    • Cả hai đều được sử dụng để tăng sức biểu cảm cho lời văn.

    Khác nhau:

    Đặc điểm

    Nói quá

    Nói giảm - nói tránh

    Mục đích

    Nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm

    Giảm nhẹ, tránh gây cảm giác đau buồn, ghê sợ, nặng nề, thô tục

    Cách thức

    Phóng đại mức độ, quy mô, tính chất

    Dùng cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyển

    Ví dụ

    "Trời ơi! Con muỗi này to như con voi!"

    "Cụ đã khuất" (thay vì "Cụ đã chết")

    Hiệu quả

    Làm cho lời văn sinh động, hấp dẫn, có sức thuyết phục cao

    Giữ gìn sự lịch sự, tế nhị, tránh gây tổn thương cho người khác

    6. Sơ đồ tư duy về biện pháp nói quá

    Biện pháp tu từ nói quá là gì? Tác dụng của biện pháp? Lưu ý khi sử dụng biện pháp tu từ nói quá? (ảnh 1)

    7. Bài tập về biện pháp tu từ nói quá

    Bài 1. Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa của chúng trong các ví dụ sau:

    a. Bàn tay ta làm nên tất cả

    có sức người sỏi đá cũng thành cơm.

    (Hoàng Trung Thông, Bài ca vỡ đất)

    b. Anh cứ yên tâm, vết thương chỉ sượt da thôi. Từ giờ đến sáng em có thể đi lên đến tận trời dược.

    (Nguyễn Minh Châu, Mảnh trăng cuối rừng)

    c. [...] Cái cụ bà thét ra lửa ấy lại sử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước.

    (Nam Cao, Chí Phèo)

    Trả lời:

    a. "Có sức người sỏi đá cũng thành cơm." Biện pháp nói quá ở đây để nhấn mạnh vai trò sự cố gắng, kiên trì, sức khỏe trong lao động, có thể cải tạo tự nhiên mang lại nguồn sống của con người.

    b. "em có thể đi lên tới tận trời được" nói quá ở đây để nhằm khẳng định tinh thân không ngại khó, không ngại khổ của nhân vật.

    c. "cụ bà thét ra lửa" ở đây, biện pháp nói quá được sử dụng để thể hiện nhân vật bà cụ có thế lực, có quyền lực.

    Bài 2. Điền các thành ngữ sau đây vào chỗ trống để tạo biện pháp tu từ nói quá: Bầm gan tím ruột, chó ăn đá gà ăn sỏi, nở từng khúc ruột, ruột để ngoài da, vắt chân lên cổ.

    a. Ở nơi /.../ thế này, cỏ không mọc nổi nữa là trồng rau, trồng cà.

    b. Nhìn thấy tội các của giặc, ai ai cũng /.../

    c. Cô Nam tính tình xởi lởi, /.../

    d. Lời khen của cô giáo làm cho nó /.../

    e. Bọn giặc hoảng hốt /.../ mà chạy.

    Trả lời:

    a. Có ăn đá gà ăn sỏi

    b. Bầm tím gan tím ruột

    c. Ruột để ngoài da

    d. Nở từng khúc ruột

    e. Vắt chân lên cổ

    Xem thêm các bài viết liên quan hay, đầy đủ khác:

    Đoạn văn có sử dụng biện pháp tu từ nói quá hoặc nói giảm - nói tránh (2024) SIÊU HAY

    Trắc nghiệm Nói quá

    Tham khảo các loạt bài Ngữ văn khác:

    Bài viết cùng lớp mới nhất

    Xem thêm
    1 317 05/12/2024
    Trang trước
    Chia sẻ
    Trang sau  

    Xem thêm các chương trình khác: