Tác dụng của ngôi kể thứ nhất?

Tác dụng của ngôi kể thứ nhất

1. Khái niệm

Khi người kể chuyện xưng “tôi” là ngôi thứ nhất. Người kể có thể trực tiếp nói ra những gì mình nghe, thấy, nghĩ…Đây cũng là cách kể thông thường của văn bản tự sự

2. Tác dụng

Làm nhiệm vụ dẫn dắt, kể lại toàn bộ câu chuyện, được đóng bởi một người kể chuyện tự xưng là “tôi” – người được coi là “người nói duy nhất” đầu tiên (người có khả năng kể toàn bộ câu chuyện, không ngừng nghỉ, tham gia vào câu chuyện theo nhiều cách). Tác phẩm mở đầu và kết thúc bằng lời kể của người kể chuyện, hai người kể chuyện ở cùng một tầng truyện, có sự trao đổi hai chiều, đối ngẫu. Nếu không có sự hướng dẫn và truyền đạt của cái “tôi” thì nhân cách sẽ không thể hiện đầy đủ. Ngược lại, nhờ quá trình tương tác với nhân vật chính, tính cách của “tôi” cũng được thể hiện một cách tự nhiên, chân thực với tư cách là nhân vật phụ. Liên hệ với các nhân vật, người đọc dễ dàng nhận thấy cả hai người kể chuyện đều là những trí thức thất bại trong tâm trạng cô đơn, buồn chán, hoang mang, bồn chồn, đều có những đặc điểm nhất định gần gũi với tâm thức, tư tưởng, tình cảm của tác giả.

Như vậy, nó vẫn mang đặc điểm chung của truyện kể theo ngôi thứ nhất, theo điểm nhìn đa tuyến được kể từ điểm nhìn ý thức của nhân vật. Ở đây, các trạng thái tinh thần thường hiện ra từ câu chuyện: suy nghĩ, tình cảm, cảm xúc…. Người kể không chỉ kể chuyện (tả điều tôi “thấy”), mà còn kể cả tâm trạng (tả điều tôi “cảm thấy”,” nghĩ”). Chúng “tôi” không bao giờ đứng yên mà “suy nghĩ”, “cảm nhận”, nó đồng thời thực hiện hai nhiệm vụ: nhận thức xã hội và nhận thức bản thân. Do đó, nó luôn tồn tại và rất phức tạp. Kể chuyện và suy ngẫm, kể chuyện và tự nhận thức, kể chuyện và độc thoại là những biểu hiện riêng của văn kể chuyện.

Khi nói đến kể chuyện ở ngôi thứ nhất, ngoài ưu điểm, chúng ta thường nói đến hạn chế của nó: dễ gây cảm giác đơn điệu, nhàm chán ở người đọc, bởi khi trần thuật, tác phẩm thường dừng lại ở góc nhìn của một nhân vật, tạo nên cái nhìn ít chiều hấp dẫn. Có thể nói, phong cách đa tầng nhấn mạnh vào thế giới nội tâm của nhân vật, nhân vật có tiếng nói khách quan khi nói về người khác, đánh thức những suy nghĩ, tâm trạng chủ quan của người kể. Các tác phẩm nhìn chung mang giọng điệu đa âm với những cặp đặc điểm đối nghịch: sắc lạnh – tình cảm, tỉnh táo nghiêm nhặt – chan chứa trữ tình. Vì vậy, chúng có khả năng tác động đến cả tâm tư, tình cảm của người đọc, đồng thời khơi gợi nhiều tình cảm, suy nghĩ trong họ.

3. Vai trò

Nhân vật “tôi” là tác giả (thường gặp trong hồi ký, tự truyện).

Nhiều lúc “tôi” không phải là tác giả, mà hoàn toàn do tác giả tạo ra. Khi đó “tôi” chỉ là một nhân vật trong truyện, kể về mình, những gì mình nghe thấy, nhìn thấy…

Khi đã sử dụng ngôi thứ nhất, tác giả vẫn có thể thay đổi người kể, nhân vật kể chuyện.

Ưu điểm: Mang tính chủ quan, thể hiện được những cảm xúc sâu trong tấm lòng của nhân vật hay chính tác giả

Nhược điểm: Thiếu tính khách quan.

4. Ví dụ

Ví dụ: Trong tác phẩm “Lặng lẽ Sa Pa” anh thanh niên xưng là “tôi” nhưng “tôi” không chỉ ra tác giả Nguyễn Thành Long mà là nhân vật anh thanh niên.

Xem thêm các bài viết liên quan hay, đầy đủ khác: