TOP 10 mẫu Phân tích Cô hàng xén của Thạch Lam (2025) SIÊU HAY

Phân tích Cô hàng xén của Thạch Lam

Đề bài: Phân tích tác phẩm Cô hàng xén của Thạch Lam.

A. Phân tích tác phẩm Cô hàng xén

Dàn ý Phân tích Cô hàng xén

I. Mở bài:

• Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm truyện.

• Nêu yếu tố nổi bật sẽ phân tích, đánh giá.

II. Thân bài:

* Nêu các điểm nổi bật về nội dung, ý nghĩa tác phẩm

Giá trị hiện thực:

+ Truyện Thạch Lam hướng tới số phận những con người nhỏ bé, những con người nhọc nhằn, vất vả trong cuộc sống mưu sinh của con người trước cách mạng tháng 8/1945. Đặc biệt là hình ảnh người phụ nữ trong xã hội xưa, họ cam chịu chấp nhận thiệt thòi và coi việc mình phải gánh vác, phải lo toan, phải mưu sinh cho người khác là trách nhiệm bổn phận của mình.

+ Hình ảnh “Cái đòn gánh cong xuống…có phải đâu chỉ mình cô” -> Tâm bằng lòng chấp nhận vì đó là lẽ đương nhiên, bao nhiêu người như vậy phải kiếm tiền nuôi chồng, nuôi con, nuôi các em, phải chu toàn công việc nhà chồng…

=> Phản ánh chế độ trọng nam khinh nữ, chế độ tàm tòng tứ đức đè nặng lên số phận người phụ nữ.

Giá trị nhân đạo:

+ Cảm thương, trân trọng sự hi sinh của Tâm, của những người phụ nữ.

+ Ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ Việt Nam truyền thống: Chịu thương, chịu khó, nhân hậu, vị tha, giàu đức hy sinh, giàu tình yêu thương.

+ Xót xa thương cảm cho thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến, họ cam chịu, thiệt thòi, chịu bao đắng cay vất vả; họ không được quan tâm sẻ chia. Cuộc sống của họ bị cương tỏa bởi những lề thói lạc hậu của chế độ phong kiến, con người không dám sống cho riêng mình. Cuộc sống của họ là những bổn phận trách nhiệm và nghĩa vụ. Họ bị trói chặt bởi những lề thói phong kiến lạc hậu hà khắc…

+ Nhà văn mong muốn xã hội phải thay đổi, phải bình đẳng hơn để người phụ nữ trong xã hội phong kiến được sống đúng với giá trị mình đang có, được trân trọng, yêu thương, được đối xử công bằng, được tự do, hạnh phúc…

* Phân tích cái hay, cái đẹp của các yếu tố nghệ thuật hoặc hình ảnh đặc sắc.

+ Yếu tố hiện thực hòa quyện với lãng mạn trữ tình.

+ Những câu văn giàu chất thơ, Thạch Lam khai thác thế giới nội tâm của nhân vật với những cảm xúc mong manh, mơ hồ trong cuộc sống thường ngày.Những biến thái tinh vi của cảnh vật sóng bước cùng những chuyển biến tâm lý đầy tinh tế trong nội tâm nhân vật:“Cô Tâm bớt mệt hẳn đi khi nhìn thấy cây đa và cái quán gạch lộ ra trong sương mù. Cùng một lúc, dãy tre đầu làng gần hẳn lại, cành tre nghiêng ngả dưới gió thổi và nghe thấy tiếng lá rào rào và tiếng thân tre cót két…Cô thấy chắc dạ và ấm cúng trong lòng, bỏ hẳn nỗi lo sợ từ nãy vẫn quanh quẩn trong trí khi cô qua quãng đồng rộng, trơ gốc rạ dưới gió bấc vi vút từng cơn”.

+ Điểm nhìn trần thuật linh hoạt. Dòng ý thưc của người kể chuyện như trùng khớp với hình tượng nghệ thuật dù tác giả chọn ngôi kể thứ ba. Từ điểm nhìn của người kể chuyện, nhà văn chuyển điểm nhìn sang nhân vật. Nhà văn tưởng chừng như đã nhập tâm vào nhân vật của mình để miêu tả những biến thái tinh vi trong nội tâm nhân vật “Cô hàng xén”. Từ những bước chân nặng nề, mệt mỏi của Tâm sang phiên chợ kết thúc tới cảm giác an yên mãn nguyện trong bữa cơm gia đình vì được ngắm: “các nét mặt xinh xẻo, những con mắt ngây thơ lóng lánh dưới mái tóc tơ của các em: cô thấy lòng đầm ấm và tự kiêu, lòng người chị chịu khó nhọc để kiếm tiền nuôi các em ăn học”

+ Xây dựng những chi tiết nhỏ nhưng làm nên những giá trị lớn của tác phẩm, khắc họa tính cách và dự cảm về số phận nhân vật “Tâm biết mình xinh…không để ý. Tâm thấy vững vàng ở giá trị cao quý của mình” è Ý thức giá trị bản thân, tự hào bản thân đáng lẽ Tâm sẽ là người tự tin, chủ động trong cuộc sống, có quyền được sống với giá trị bản thân, có quyền được lựa chọn hạnh phúc cho riêng mình. Nhưng ở Tâm lại khác, Tâm không sống cho mình “Làm việc, đối với Tâm, là lệ chung của người ta. Cô thấy chung quanh toàn những đàn bà chịu khó làm ăn vất vả để nuôi chồng, nuôi con. Không bao giờ Tâm nghĩ cho mình, cho cuộc đời riêng của cô.

=> Phẩm chất con người của Tâm chịu thương, chịu khó, hy sinh.

=> Dự cảm cho một số phận chịu nhiều vất vả, thiệt thòi, chịu nhiều đắng cay nhọc nhằn

+ Nghệ thuật xây dựng nhân vật qua lời nói, cử chỉ, hành động (hành động không có xung đột), qua những suy tư của Tâm, qua những đánh giá của người trần thuật.

+ Truyện Thạch Lam không có những xung đột, truyện như một bài thơ trữ tình. Thạch Lam viết những điều hết sức bình dị và tinh tế.

+ Giọng điệu điềm đạm nhưng chứa đựng bao tình cảm yêu mến.

+ Câu văn giàu hình ảnh, gợi cảm, trong sáng, giá trị thâm trầm sâu sắc.

* Đánh giá (Nhận xét, bình luận), nâng cao, mở rộng.

+ Nhận xét của Sê-khốp: “Nhà văn chân chính phải là nhà văn nhân đạo trong cốt tủy

+ Thạch Lam là “ nhân đạo từ trong cốt tủy” ấy. Văn phong Thạch Lam được coi là “ngắt câu bằng màu, chấm câu bằng nốt nhạc, chuyển đoạn bằng hình ảnh” (Thụy Khê) và dẫn dắt người đọc vào không phải bằng tình tiết, bằng những xung đột gay cấn mà bằng “ hành trình cảm giác” của trái tim luôn cúi xuống những số phận nghèo khổ, bé mọn, yếu đuối trong xã hội. Nhà văn trân trọng, ngợi ca vẻ đẹp tâm hồn của họ, vẻ đẹp của những con người dù có khổ đau, thiệt thòi đến mấy vẫn luôn giũ gìn phẩm chất cao đẹp, luôn bao dung, nhân hậu, vị tha. Điều đó được thể hiện rõ ở nhân vật Tâm trong tác phẩm Cô hang xén…

III. Kết bài:

Khái quát về giá trị của các yếu tố đã phân tích đối với tác phẩm.

Nêu ấn tượng và cảm xúc của người viết về các yếu tố đã phân tích; giá trị, hiệu quả tác động tới bạn đọc.

Phân tích Cô hàng xén (mẫu 1)

Chợ huyện một tháng sáu phiên

Gặp cô hàng xén kết duyên Châu, Trần

Hẳn nhiều người không còn xa lạ với câu ca dao miêu tả hình ảnh cô hàng xén quen thuộc trên. Thật vậy, hình ảnh cô hàng xén với chiếc gánh nặng trĩu, kẽo kẹt đi qua từng phiên chợ đã trở nên thân thuộc trong văn chương viết về người phụ nữ Việt Nam. Đến với Thạch Lam - cây bút lãng mạn nổi bật trước Cách mạng tháng Tám, hình tượng người phụ nữ thôn quê truyền thống đã trở nên nổi bật và sống động. Thạch Lam luôn trân trọng và nâng niu hình ảnh này, viết về họ bằng những ngôn từ giản dị nhưng đầy tình cảm, ca ngợi họ bằng cái trữ tình đậm chất Thạch Lam. Những tác phẩm của ông hiện lên dung dị, mộc mạc, đẹp một cách sáng trong như chính đức hy sinh thầm lặng của những người con gái, như chính cô hàng xén trong tác phẩm "Cô hàng xén".

Thạch Lam đã vẽ lên trong lòng người đọc hình ảnh người phụ nữ tần tảo, chịu thương chịu khó, làm sáng lên những đức tính tốt đẹp giữa bối cảnh xã hội thực dân nửa phong kiến u ám và bất công. Ông đã thành công khi mang đến những tia nắng ấm áp, xua đi hiện thực u uất, qua đó làm nổi bật lên nét đẹp của những người phụ nữ xưa.

Trong nền văn xuôi Việt Nam, Thạch Lam là một trong những ngòi bút kiệt xuất nửa đầu thế kỷ XX, cùng với Vũ Trọng Phụng và Nguyễn Tuân. Nếu Vũ Trọng Phụng nổi tiếng với những tác phẩm gào thét, đau đớn, Nguyễn Tuân hiện lên tài hoa và sang trọng, thì Thạch Lam lại tinh tế, thanh đạm và nhẹ nhàng như chính tâm hồn Việt Nam trong sáng, giản dị trong từng con chữ của ông. Sự nghiệp của Thạch Lam gồm nhiều thể loại, nhưng truyện ngắn trong các tập "Gió lạnh đầu mùa" (1937), "Nắng trong vườn" (1938) là thành công hơn cả. Những tác phẩm này thể hiện rõ nhất phong cách văn chương đặc trưng của Thạch Lam và ghi dấu ấn sâu đậm trong lòng người đọc, đặc biệt là truyện ngắn "Cô hàng xén".

Truyện ngắn "Cô hàng xén" xoay quanh cuộc đời của Tâm - cô gái bán hàng xén. Tâm kiếm tiền nuôi sống gia đình bằng việc gánh hàng bán ở chợ. Gánh hàng của cô gồm kim, chỉ, lược và nhiều vật dụng nhỏ khác. Ngay từ công việc và mục đích mưu sinh vì gia đình, Tâm đã hiện lên là một người phụ nữ tần tảo, chịu thương chịu khó và yêu thương gia đình. Hình ảnh Tâm gánh hàng đi bán khiến ta nhớ đến câu ca dao:

"Cái cò lặn lội bờ sông

Gánh gạo nuôi chồng tiếng khóc nỉ non."

Nhân vật Tâm là hiện thân của sự lam lũ, chịu thương chịu khó, nét đẹp truyền thống của phụ nữ Việt Nam từ xưa đến nay. Ngay từ những dòng văn đầu tiên, tác giả đã khéo léo cho người đọc thấy nghệ thuật truyện ngắn vô cùng tinh tế của mình. Văn Thạch Lam hay ở chỗ cốt truyện thường giản dị và cảnh sắc thiên nhiên không chỉ là phông nền cho câu chuyện mà tham gia tâm tình, đồng cảm với nhân vật. Sự tham gia ấy nhẹ nhàng đến mức đôi lúc khiến người đọc cảm thấy như được lắng nghe những tâm sự chân thành từ sâu thẳm tâm hồn.

Cô hàng xén gánh hàng trở về sau phiên chợ chiều, khi đường làng đã bao phủ sương mù, hòa cùng tiếng lá tre xào xạc và tiếng thân tre cót két. Những cổng gạch cũ kỹ, rêu phong, những ngõ tối mấp mô vì lỗ chân trâu, mùi bèo dưới ao, mùi rạ quen thuộc và ẩm ướt. Sáng sớm hôm sau, Tâm lại gánh hàng lên chợ khi sương trắng còn đầy các ngõ. Ngày qua ngày, cuộc đời Tâm cứ thế trôi đi trong thầm lặng và nhọc nhằn.

Tâm, người con gái xinh đẹp nức tiếng, được nhiều người để ý, "bọn con trai cứ hay quanh quẩn chỗ cô ngồi và buông lơi chọc ghẹo". Nhưng Tâm không để ý, bởi cô tự tin ở giá trị và lòng cao quý của mình. Thạch Lam đã mô tả cuộc đời cơ cực, nhục nhã của một người phụ nữ giữa xã hội bất công, tiêu điều, nhưng cũng không quên khám phá tâm hồn cao quý của người phụ nữ ấy.

"Nàng đã đảm đang nuôi cả một nhà, với lại, trừ phi là cô gái hư không kể, còn ai ở địa vị nàng cũng phải tảo tần buôn bán như thế. Làm việc, đối với Tâm, là lệ chung của người ta. Cô thấy chung quanh toàn những đàn bà chịu khó làm ăn vất vả để nuôi chồng, nuôi con. Không bao giờ Tâm nghĩ cho mình, cho cuộc đời riêng của cô."

Ở đây, ta có thể thấy Tâm mang trách nhiệm với gia đình, dù vất vả với gánh hàng xén trĩu nặng trên vai nhưng cô không bao giờ than trách, kêu ca về nỗi khổ nhọc. Bằng gánh hàng xén bé xíu, Tâm chắt chiu từ đó để nuôi cả gia đình. Những đồng tiền ít ỏi cô kiếm được luôn dành để lo cho em, cho gia đình chồng, cho con, cho cha mẹ. Dù gánh nặng trên vai cô càng "cong xuống và rền rĩ", nhưng Tâm vẫn kiên cường bước tiếp.

"Buổi phiên chợ Bằng, Liên ngồi cạnh nàng nhí nhảnh khoe:

• Này Tâm xem, tôi mới sắm được cái này đẹp lắm.

Liên đưa ra một đôi khuyên vàng cô mới gửi đánh ở trên tỉnh. Tâm cầm lấy ngắm nghía trên tay. Mắt nàng sáng lên, Tâm nghĩ đến những buổi nói chuyện với Liên khi nàng chưa lấy chồng. Hai chị em bàn về những đồ trang sức, và đôi khuyên là cái ước vọng tuyệt đích của hai cô gái quê. Hai người buổi vào cũng nhắc đến, và cùng hẹn nhau dành dụm để sắm một đôi đeo Tết.

• Đẹp quá nhỉ. Chị mua hết bao nhiêu?

Nàng ngẩn ngơ đưa trả lại Liên, yên lặng nhìn bạn mắc vào tai. Tâm nghĩ không bao giờ nàng có thứ ấy nữa. Làm sao dành dụm được chừng ấy tiền, mà nếu có số tiền ấy nữa nàng cũng còn phải để tiêu việc nhà, hay gửi cho các em."

Lần đầu tiên Tâm chạnh lòng cho số phận mình, khi nghĩ đến Liên - cô bạn xưa nay đã sung túc, giàu sang. Nhưng suy nghĩ ấy chỉ thoáng qua vì gánh nặng cơm áo gạo tiền trên vai cô còn đó.

Chợ này bán ít thì sang chợ khác, gánh hàng xén đong đưa theo nhịp chân đi và đôi vai gầy càng thêm còm cõi. Ngày qua ngày tần tảo, ra đi khi trời còn sương muối lạnh giá, trở về khi trời chập tối gió bấc và mưa phùn hiu hắt, cuộc đời Tâm cứ thế thầm lặng trôi đi.

Kết thúc tác phẩm, sau khi đưa hai chục bạc - số tiền lấy họ của chồng cho em trai, Tâm trở về nhà trong nỗi buồn và lo sợ, "nàng cúi đầu đi nhanh vào bóng tối". Điều này thể hiện nỗi sợ hãi, hoang mang của một mảnh đời mãi loanh quanh trong nghèo đói, không tìm ra được lối thoát cho ngày mai. Cái nghèo đói của Tâm gắn liền với nỗi lo âu không vun vén chu toàn được cho hai gia đình nội, ngoại. Đức hy sinh với Tâm như một bản năng hình thành từ trong máu thịt, cô chấp nhận nó như một lẽ hiển nhiên bởi "có đâu chỉ một mình cô: Trong những lũy tre xanh kia, bao nhiêu người cũng như cô, cũng phải chịu khó, và nhọc nhằn, để kiếm tiền nuôi chồng, nuôi con, nuôi các em".

Ở Thạch Lam, có sự giao thoa giữa chất hiện thực và lãng mạn rất đặc trưng. Dù gánh hàng đi chợ suốt một ngày dài đằng đẵng, nhưng Tâm vẫn có thể gác đi nỗi vất vả để lắng nghe tiếng xao xác giẫm lên lá khô, ngửi mùi bèo dưới ao và mùi rạ ướt đưa lên ẩm ướt. Hay ngay trong buổi chợ ồn ào, Tâm vẫn đủ thư thái để cảm nhận "không khí giá và trong của buổi sáng làm hồng da dẻ và khiến máu chảy mạnh". Mùi hương, màu sắc, khí vị của làng quê yên bình và trong trẻo được cảm nhận qua nhân vật chính phần nào giảm đi cái khắc nghiệt của cuộc sống và mang vào cho trang văn chất thơ man mác, dìu dịu.

Đọc Thạch Lam có thể thấy cô Tâm và các nhân vật nữ khác trong văn Thạch Lam thường có số phận bất hạnh. Nhưng vượt lên tất cả, họ luôn cố gắng gìn giữ những phẩm chất cao quý của tâm hồn, luôn quan tâm, hy sinh vì người khác mà ít khi nghĩ cho mình. Đó là vẻ đẹp truyền thống của người phụ nữ Việt Nam. Không chỉ vậy, Thạch Lam còn am hiểu sâu sắc đời sống nội tâm của nhân vật, ông len lỏi vào ngõ ngách tâm hồn người, lắng nghe những vang động sâu thẳm bên trong để đồng cảm với thân phận người phụ nữ bằng tất cả tâm hồn tinh tế, nhạy cảm. Điều đó khẳng định rằng nhà văn thương cảm, sẻ chia và yêu thương tha thiết những người phụ nữ - những kiếp người bé nhỏ, yếu đuối trong xã hội.

Phân tích Cô hàng xén (mẫu 2)

"Cái tài nhờ cái tâm để cháy lên, cái tâm nhờ có cái tài mà tỏa sáng." Lời khẳng định của Raxun Gamzatôp như lời minh chứng cho giá trị trường tồn của tác phẩm "Cô hàng xén" - một viên ngọc sáng trong kho tàng văn học Việt Nam do nhà văn Thạch Lam sáng tạo. Mỗi lần đắm mình trong trang văn ấy, độc giả không chỉ thấu hiểu số phận của cô hàng xén Tâm mà còn cảm nhận được vẻ đẹp tâm hồn và tài năng nghệ thuật của Thạch Lam.

Tác phẩm xoay quanh cuộc đời của Tâm - một góa phụ trẻ tuổi, tảo tần, hiền hậu, gánh vác trên vai trách nhiệm nuôi mẹ già, hai đứa em thơ. Hình ảnh "cái đòn gánh cong xuống" như minh chứng cho cuộc sống lam lũ, nhọc nhằn của Tâm.

Thạch Lam đã khéo léo miêu tả tâm trạng của Tâm qua từng bước chân nặng nề trên con đường về nhà sau phiên chợ. Nỗi lo toan về gánh nặng gia đình, sự mệt mỏi về thể xác và tinh thần khiến Tâm chìm trong suy tư.

Tuy nhiên, Tâm không hề than vãn, trách móc số phận. Cô chấp nhận nó như một lẽ đương nhiên, bởi "làm việc, đối với Tâm, là lệ chung của người ta". Tâm mang trong mình phẩm chất cao đẹp của người phụ nữ Việt Nam: chịu thương, chịu khó, hy sinh bản thân vì gia đình.

Bằng ngòi bút tinh tế, giàu cảm xúc, Thạch Lam đã vẽ nên bức chân dung đầy chân thực về người phụ nữ Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám.

Tác giả không chỉ miêu tả ngoại hình mà còn khai thác thế giới nội tâm của nhân vật, từ những suy nghĩ, cảm xúc đến những ước mơ thầm kín. Qua từng câu văn, ta cảm nhận được sự thấu hiểu và xót thương của Thạch Lam dành cho số phận của những người phụ nữ nhỏ bé, lam lũ.

Bên cạnh giá trị hiện thực sâu sắc, "Cô hàng xén" còn thể hiện tài năng nghệ thuật của Thạch Lam qua ngôn ngữ giàu sức gợi cảm, hình ảnh thơ mộng và giọng văn nhẹ nhàng, đằm thắm.

Tác giả sử dụng nhiều phép tu từ như ẩn dụ, so sánh, miêu tả,... để tô điểm cho tác phẩm, tạo nên những rung cảm tinh tế trong lòng người đọc.

Tác phẩm không chỉ phản ánh hiện thực xã hội mà còn thể hiện niềm tin vào tương lai tươi sáng hơn cho người phụ nữ Việt Nam.

Thạch Lam mong muốn một xã hội công bằng, nơi người phụ nữ được trân trọng, được sống đúng với giá trị của mình. Qua tác phẩm, tác giả khẳng định vai trò to lớn của người phụ nữ trong gia đình và xã hội.

"Cô hàng xén" là một tác phẩm tiêu biểu cho phong cách sáng tác của Thạch Lam. Tác phẩm không chỉ có giá trị hiện thực và nghệ thuật sâu sắc mà còn thể hiện giá trị nhân đạo cao đẹp, góp phần làm phong phú thêm kho tàng văn học Việt Nam.

Phân tích Cô hàng xén (mẫu 3)

Raxun Gamzatôp từng nói rằng: “Cái tài nhờ cái tâm để cháy lên, cái tâm nhờ có cái tài mà tỏa sáng”. Quả thật khi viết tác phẩm “Cô hàng xén”, nhà văn Thạch Lam đã tỏa sáng cái tâm cao đẹp và cái tài của người nghệ sĩ chân chính. Và mỗi lần đắm mình trong trang văn ấy độc giả càng thấu hiểu hơn giá trị nội dung và nghị thuật của tác phẩm.

Truyện Thạch Lam thường hướng tới số phận những con người nhỏ bé, nhọc nhằn, vất vả trong cuộc sống mưu sinh trước cách mạng tháng 8/1945. Đặc biệt là hình ảnh người phụ nữ trong xã hội xưa, họ cam chịu chấp nhận thiệt thòi và coi việc mình phải gánh vác, phải lo toan, phải mưu sinh cho người khác là trách nhiệm bổn phận của mình.

Tác phẩm “Cô hàng xén” đã tạo ra một nhánh vẽ mới bên cạnh “đại lộ” của sứ mệnh phản ánh nhân sinh như văn nhân bao đời nay vẫn thường làm. Cuộc sống túng thiếu không phải là lí do khiến Tâm rơi vào tình cảnh cam chịu đó. Mà bởi những quan niệm, thành kiến về thân phận người con gái là phải sống trọn bổn phận, dâng trọn đời mình cho gia đình đôi bên đã trở nên quá đỗi quen thuộc ở xã hội lúc bấy giờ: “Làm việc, đối với Tâm, là lệ chung của người ta. Cô thấy chung quanh toàn những đàn bà chịu khó làm ăn vất vả để nuôi chồng, nuôi con. Không bao giờ Tâm nghĩ cho mình, cho cuộc đời riêng của cô.”. Hình ảnh “Cái đòn gánh cong xuống…có phải đâu chỉ mình cô” cho ta hiểu thêm sự bằng lòng chấp nhận đến cam chịu của nhân vật Tâm. Cô coi đó là lẽ đương nhiên, bao nhiêu người như vậy phải kiếm tiền nuôi chồng, nuôi con, nuôi các em, phải chu toàn công việc nhà chồng… Thạch Lam đã chĩa thẳng ngòi bút của mình vào chế độ xã hội trọng nam khinh nữ, chế độ tàm tòng tứ đức đè nặng lên số phận người phụ nữ mà viết, mà lên án, mà phê phán.

Thạch Lam thương cho Tâm, một cô gái “từ tuổi trẻ đến tuổi già toàn khó nhọc và lo sợ”, nỗi khổ tâm, lo lắng trong lòng kéo dài vô hạn, không có điểm dừng. Ngoài kia cũng có biết bao mảnh đời như thế, cũng cặm cụi sớm hôm dể cáng đáng gia đình. Tâm – một kiếp phận “như tấm vải thô dệt đều nhau” – đầy nhọc nhằn, mệt mỏi. Số phận này dường như hiện thân vào cả cảnh vật “Cái vòng đen của rặng tre làng Bằng bỗng vụt hiện lên trước mặt, tối tăm và dày đặc.” Tâm buộc phải chấp nhận số phận “cúi đầu đi vào trong ngõ tối”, nhanh nhanh trở về với hiện thực, tiếp tục cuộc sống mưu sinh vất vả, gánh gồng.

Và hơn hết, nhân vật Tâm trong “Cô hàng xén” được tác giả viết nên bởi tấm lòng tôn vinh, ngợi ca vẻ đẹp muôn đời của người phụ nữ: Chịu thương, chịu khó,nhân hậu,vị tha, giàu đức hy sinh, giàu tình yêu thương. Đâu chỉ có “đấng mày râu” mới làm nên nghiệp lớn. Thạch lam thấy thương yêu và sẵn sàng cúi mình trước sự cho đi của những kiếp người bé nhỏ mà kiên cường ấy. Không phải Tâm không có ước mơ, nàng “mơ màng nghĩ đến sự thành công của các em sau này: “đỗ đạt rồi làm trên tỉnh giúp thầy mẹ. Nhà mình lại sung túc và mát mặt như xưa”. Cô chẳng hề bận tâm đến thứ hạnh phúc của riêng mình. Biết bao người con gái tuổi trăng tròn phải đánh đổi mồ hôi, nước mắt, tuổi xuân và ước vọng cả đời mà nuôi gia đình,con thơ. Những năm tháng thanh xuân mơ mộng với họ thật ngắn ngủi, câu chuyện học hành đèn sách cũng chỉ có trong huyễn mộng, cơm áo gạo tiền mới là bản chất của cuộc đời. Chưa chắc những “tấm lụa đào” thời xưa đã chịu lắm đắng cay bằng những “tấm vải thô sơ”- hình ảnh biểu trưng cho người phụ nữ một đời cực nhọc, bận bịu, chẳng còn biết mình nên sống vì điều gì ngoài việc tận tâm với gia đình đôi bên. Tác giả xót xa, thương cảm cho thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến, họ cam chịu, thiệt thòi, chịu bao đắng cay vất vả; họ không được quan tâm sẻ chia. Cuộc sống của họ chỉ bị cương tỏa bởi những lề thói lạc hậu của chế độ phong kiến, con người không dám sống cho riêng mình, bị trói chặt bởi những lễ giáo lạc hậu hà khắc…

Không chỉ vậy, với “Cô hàng xén”, Thạch Lam mong muốn thể hiện ước mơ về một cuộc sống công bằng; không còn những bất công, không còn những người phụ nữ phải hi sinh riêng mình vì thứ trách nhiệm mà lẽ ra ai cũng phải gánh vác. Ông vừa phản ánh hiện thực, vừa truyền thổi vào tâm hồn người đọc một niềm tin, một tình yêu bát ngát vào cuộc sống. Thay vì “cúi đầu đi mau vào trong ngõ tối”, ông muốn những người phụ nữ ấy hãy biết yêu thương bản thân mình hơn, được sẻ chia yêu thương,nâng niu, trân trọng hơn.

“Cô hàng xén” là tác phẩm tiêu biểu cho truyện ngắn của Thạch Lam, yếu tố hiện thực hòa quyện với lãng mạn trữ tình, cốt truyện thiên về mạch trữ tình. Những câu văn giàu chất thơ, tác giả khai thác thế giới nội tâm của nhân vật với những cảm xúc mong manh, mơ hồ trong cuộc sống thường ngày.Những biến thái tinh vi của cảnh vật sóng bước cùng những chuyển biến tâm lý đầy tinh tế trong nội tâm nhân vật: Cô Tâm bớt mệt hẳn đi khi nhìn thấy cây đa và cái quán gạch lộ ra trong sương mù. Cùng một lúc, dãy tre đầu làng gần hẳn lại, cành tre nghiêng ngả dưới gió thổi và nghe thấy tiếng lá rào rào và tiếng thân tre cót két…Cô thấy chắc dạ và ấm cúng trong lòng, bỏ hẳn nỗi lo sợ từ nãy vẫn quanh quẩn trong trí khi cô qua quãng đồng rộng, trơ gốc rạ dưới gió bấc vi vút từng cơn. Câu văn giàu hình ảnh, gợi cảm, trong sáng, giá trị thâm trầm sâu sắc. Trong tác phẩm, ta thấy dòng ý thức của người kể chuyện như trùng khớp với hình tượng nghệ thuật dù tác giả chọn ngôi kể thứ ba. Điểm nhìn trần thuật linh hoạt, từ điểm nhìn của người kể chuyện, nhà văn chuyển điểm nhìn sang nhân vật. Nhà văn tưởng chừng như đã nhập tâm vào nhân vật của mình để miêu tả những biến thái tinh vi trong nội tâm nhân vật “Cô hàng xén”. Từ những bước chân nặng nề, mệt mỏi của Tâm sang phiên chợ kết thúc tới cảm giác an yên mãn nguyện trong bữa cơm gia đình vì được ngắm: các nét mặt xinh xẻo, những con mắt ngây thơ lóng lánh dưới mái tóc tơ của các em: cô thấy lòng đầm ấm và tự kiêu, lòng người chị chịu khó nhọc để kiếm tiền nuôi các em ăn học…Tất cả đã khắc họa nên “Cô hàng xén” đại diện cho vẻ đẹp và nỗi đau khổ, thiệt thòi của những người phụ nữ trong xã hội phong kiến xưa.

Bên cạnh những đặc sắc nghệ thuật của Thạch Lam được nói ở trên, ta còn thấy Nghệ thuật xây dựng nhân vật qua lời nói, cử chỉ, hành động (hành động không có xung đột), qua những suy tư của Tâm, qua những đánh giá của người trần thuật. Truyện Thạch Lam không có những xung đột, truyện như một bài thơ trữ tình. Thạch Lam viết những điều hết sức bình dị và tinh tế với giọng điệu điềm đạm nhưng chứa đựng bao tình cảm yêu mến.

Nhà văn Sê-khốp đã từng khẳng định : “Nhà văn chân chính phải là nhà văn nhân đạo trong cốt tủy”. Và có lẽ cái thiên bẩm của Thạch Lam là “ nhân đạo từ trong cốt tủy ấy”. Văn phong Thạch Lam được coi là “ngắt câu bằng màu, chấm câu bằng nốt nhạc, chuyển đoạn bằng hình ảnh” (Thụy Khê) và dẫn dắt người đọc không phải bằng tình tiết, bằng những xung đột gay cấn mà bằng “ hành trình cảm giác” bởi thế nhân đạo trong tác phẩm của ông cũng có gì đó khác biệt với những nhà văn khác. Thạch Lam hướng ngòi bút của mình đến những con người bé mọn, nghèo khổ, yếu đuối đặc biệt là phụ nữ và trẻ em. Thạch Lam thấu hiểu và cảm thông sâu sắc với những nỗi bất hạnh ngang trái trong cuộc đời họ. Nhân vật của Thạch Lam thường có số phận bất hạnh nhưng vượt lên tất cả, họ luôn giữ gìn phẩm chất cao đẹp, luôn quan tâm yêu thương vị tha.

Tác phẩm “Cô hàng xén” của Thạch Lam trong sáng, giản dị, đẹp tinh tế, tác giả đã khai thác thế giới nội tâm nhân vật với những xúc cảm mong manh, mơ hồ mà thấm đẫm dư vị của tình người mênh mang. Nhà văn mong muốn xã hội phải thay đổi, phải bình đẳng hơn để người phụ nữ trong xã hội phong kiến được sống đúng với giá trị mình đang có, được trân trọng, yêu thương, được đối xử công bằng, được tự do, hạnh phúc.

Hemingway từng nói: “Mọi tác phẩm nghệ thuật đều có sự bất tử riêng của nó. Vì nó là thành phẩm vững bền nhất của sức lao động và trí tuệ của con người”. Đúng như vậy, những tranh tượng có thể tiêu tan, các tượng đài có thể sụp đổ nhưng các tác phẩm chân chính sẽ vượt ngoài quy luật băng hoại thời gian để tồn tại vĩnh viễn. Tác phẩm “Cô hàng xén” của Thạch Lam sẽ ngân vang mãi với thời gian bởi những giá trị nội dung, nghệ thuật đặc sắc của nó.

Phân tích Cô hàng xén (mẫu 4)

"Cô hàng xén" là một truyện ngắn đặc sắc của nhà văn Thạch Lam, xoay quanh cuộc đời của Tâm - một cô gái bán hàng xén hiền lành và xinh đẹp. Tâm là biểu tượng cho cái đẹp và sự chịu thương chịu khó của người phụ nữ Việt Nam thời xưa.

Tâm, cô gái bán hàng xén, mỗi ngày đều gánh hàng ra chợ để bán. Cô sống cùng bố mẹ và một cậu em trai nhỏ tuổi đang ăn học. Thạch Lam miêu tả Tâm là người con gái hiền lành, xinh xắn, thường bị nhiều chàng trai trêu ghẹo mỗi khi cô gánh hàng đi qua. Không chỉ đẹp về ngoại hình, Tâm còn đẹp cả về tâm hồn. Cô làm việc chăm chỉ để kiếm tiền lo cho em ăn học và nuôi sống gia đình mà không hề oán thán. Hình ảnh Tâm ngại ngùng và tương tư về anh giáo trẻ cũng là một nét đáng yêu của cô, dù có tình cảm nhưng vẫn e ấp vì phận con gái chưa dám tỏ bày.

Qua lời bà mối, cuối cùng Tâm cũng kết hôn với người mình yêu thương. Tuy nhiên, cuộc đời không phải lúc nào cũng suôn sẻ. Sau khi cưới, cuộc sống mưu sinh vẫn đầy gian truân. Hai năm sau ngày cưới, cô sinh con trai đầu lòng, nhưng chỉ sau nửa tháng ở cữ, cô lại phải gánh hàng ra chợ bán. Không chỉ lo cho gia đình chồng, cô còn phải gánh vác trách nhiệm với gia đình bên ngoại. Tâm vẫn chăm chỉ kiếm tiền để lo cho em trai ăn học, cố gắng thỏa mãn mọi yêu cầu để em có cuộc sống tốt hơn.

Suốt cuộc đời, Tâm chưa bao giờ được hưởng trọn vẹn hạnh phúc. Dù có một người chồng tốt và đám cưới rình rang, cuộc sống của Tâm vẫn không như ý vì hoàn cảnh khó khăn của nhà chồng. Cô vẫn phải thức khuya dậy sớm, tất bật lo toan cho gia đình, chăm sóc chồng con và lo cho em trai. Điều này khiến Tâm luôn ngưỡng mộ Liên - người bạn bán hàng ngày xưa nay đã lấy chồng giàu có, sống cuộc sống sung túc, giữ được vẻ trẻ trung. Trong khi đó, Tâm trở nên già nua và mệt mỏi vì những khó khăn cuộc sống. Nhưng đó chính là hình ảnh của người phụ nữ Việt Nam xưa - những người phụ nữ tảo tần, hy sinh cả đời mình mà chưa từng sống vì bản thân.

Với những tình huống và bút pháp miêu tả tinh tế, Thạch Lam đã khắc họa thành công hình ảnh cô hàng xén xinh đẹp, chăm chỉ nhưng bất hạnh. Truyện không chỉ tái hiện cuộc sống thực tế của người phụ nữ Việt Nam xưa mà còn làm nổi bật sự bất công của số phận. Dù vậy, "Cô hàng xén" vẫn để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc về sự kiên cường và đức hy sinh của người phụ nữ.

Phân tích Cô hàng xén (mẫu 5)

Tác phẩm "Cô Hàng Xóm" của nhà văn Thạch Lam là một câu chuyện ngắn mang đậm tinh thần nhân văn và sâu sắc về con người. Tác phẩm này đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng độc giả bởi giá trị nội dung và nghệ thuật mà tác giả đã truyền đạt.

Trong "Cô Hàng Xóm", Thạch Lam đã khắc họa một hình ảnh đầy đủ về cuộc sống của những người dân nghèo khó, bị bỏ rơi trong xã hội. Tác giả đã mô tả chi tiết về cảnh đời khó khăn, cơ cực của cô hàng xóm và cách mà cô ấy vẫn kiên trì, sống với niềm tin và hy vọng. Đồng thời, tác giả cũng nhấn mạnh vào tình cảm đồng cảm, lòng nhân ái và sự chia sẻ giữa con người, qua đó khẳng định giá trị của tình thương và sự đồng cảm trong xã hội.

Ngoài ra, về mặt nghệ thuật, Thạch Lam đã sử dụng ngôn ngữ sinh động, hình ảnh sống động và cấu trúc câu chuyện hấp dẫn để tạo nên một tác phẩm đầy cảm xúc và sâu sắc. Ông đã biến những chi tiết nhỏ nhặt trong cuộc sống hàng ngày trở nên đầy ý nghĩa và gợi lên những suy tư sâu sắc về tình người và giá trị cuộc sống.

Tóm lại, tác phẩm "Cô Hàng Xóm" của Thạch Lam không chỉ là một câu chuyện đơn giản về cuộc sống hàng ngày mà còn là một thông điệp về lòng nhân ái, tình thương và sự chia sẻ. Giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm đã làm cho độc giả cảm thấy động lòng và suy ngẫm về ý nghĩa của cuộc sống và tình người.

B. Phân tích nhân vật Tâm trong Cô hàng xén

Phân tích nhân vật Tâm trong Cô hàng xén (mẫu 1)

Thạch Lam là một trong những cây bút văn xuôi lãng mạn xuất sắc của nền văn học Việt Nam. Là thành viên của nhóm Tự lực văn đoàn, ông đã để lại nhiều tác phẩm có giá trị hiện thực và nhân đạo sâu sắc. Khác với các nhà văn cùng thời, ông dành sự ưu ái cho nhân vật trẻ em và người phụ nữ. Ngòi bút của ông viết về họ với sự trân trọng, nâng niu, phát hiện những vẻ đẹp tiềm ẩn đằng sau vẻ ngoài vất vả, nghèo khổ. Truyện ngắn “Cô hàng xén’ là một trong những dẫn chứng tiêu biểu thể hiện vẻ đẹp của nhân vật Tâm - đại diện cho vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam chịu thương chịu khó.

Tâm sinh ra trong gia đình nghèo khó, thiếu thốn, đông em. Là người chị cả trong nhà, Tâm thấu hiểu nỗi khổ của bố mẹ và luôn cố gắng hết mình đỡ đần nuôi em ăn học. Giỏ hàng đi chợ của Tâm: những thứ hàng nho nhỏ, khác nhau và xinh xắn: cuộn chỉ, bao kim, hộp bút, cúc áo, giấy lơ,... chính là nguồn thu nhập chính của gia đình - bao nhiêu gánh nặng đè lên đôi vai cô. Thế nhưng trong hoàn cảnh thiếu thốn ấy, vẻ đẹp của Tâm vẫn sáng ngời, cô không chỉ là cô gái đẹp người mà còn đẹp nết. Ở tuổi thiếu nữ - độ tuổi xinh đẹp và trẻ trung nhất, cô được xem là xinh nhất chợ. Điều này cô tự nhận thức rõ qua thái độ của các chàng trai đối với cô: “Tâm biết mình xinh nhất chợ. Bọn con trai cứ hay quanh quẩn chỗ cô ngồi và buông lời chòng ghẹo. Nhưng cô không để ý: Tâm thấy vững vàng ở giá trị và lòng cao quý của mình”. Không chỉ đẹp người, Tâm còn là cô gái có tính cách và phẩm chất đáng quý. Cô là cô gái siêng năng, chăm chỉ, chịu thương chịu khó, dù có vất vả như thế nào cô cũng không oán trách hay chán nản: Đi chợ từ sáng đến tận tối mới về, khi cả nhà đi ngủ thì cô ngồi sắp lại hàng cho ngày mai… Cô biết cô là trụ cột gia đình nên không bao giờ cô sống cho bản thân, dẫu trời nắng mưa hay giá buốt, cô không dám bỏ một buổi chợ nào.

Tâm là cô gái sống trách nhiệm, hiếu thảo, yêu thương bố mẹ và các em hết lòng: Cô luôn mua quà cho các em mỗi khi đi chợ về, bao nhiêu mệt mỏi đều tan đi khi cô thấy gia đình êm ấm của mình… Động lực để cô làm việc chính là nụ cười của các em và niềm vui của mẹ. Kể cả khi cô phải lòng anh giáo, cô cũng suy nghĩ, đắn đo không muốn rời xa mẹ và các em vì sợ gia đình khó khăn hơn khi không có mình. Trong ngày cưới cô về nhà chồng, cô lưu luyến, xót xa khi phải tạm biệt các em. Dẫu ở nhà chồng nhưng Tâm không quên trách nhiệm của mình đối với em, vẫn lén đưa tiền giúp đỡ phần nào gánh nặng của mẹ. Tâm còn là người con dâu hiếu thảo, đảm đang, vâng lời, yêu thương chồng con: Tâm gánh vác gia đình nhà chồng, không bao giờ than vãn gia cảnh nhà chồng mà luôn nỗ lực hết mình. Tâm chính là vẻ đẹp tiêu biểu của người phụ nữ Việt Nam, đảm đang, tháo vát, nghĩa tình, trách nhiệm.

Đẹp người đẹp nết là vậy nhưng Tâm lại có số phận bất hạnh, gian khổ. Trong độ tuổi đẹp nhất nhưng một mình tâm gánh vác cả gia đình, cô không thể làm đẹp cho bản thân vì cái nghèo đeo bám. Tâm chỉ biết ngưỡng mộ những cô gái trên tỉnh và Liên - cô bạn bán vải thường đi chợ với mình. Sau khi lấy chồng, cuộc đời cô còn vất vả hơn khi vai cô gánh cả gia đình mình lẫn gia đình chồng…Vẻ đẹp thiếu nữ của cô đã nhường cho hình ảnh của người đàn bà tần tảo. Tâm nuối tiếc những gì đã qua, nhớ lại khoảng thời gian được sống với em, với mẹ. Bây giờ trước mắt cô chỉ là những tháng ngày dài nối tiếp nhau đi chợ, nuôi con, gánh vác việc nhà. Hoàn cảnh của Tâm cũng là hoàn cảnh chung của người phụ nữ Việt Nam trong xã hội đương thời.

Bằng cách kể chuyện tự nhiên, lôi cuốn, giọng văn nhẹ nhàng, kết cấu “truyện không có chuyện”, miêu tả nhân vật qua hành động và lời nói gần gũi với lời ăn tiếng nói hằng ngày,...tác giả đã tái hiện cuộc sống nghèo khổ, quẩn quanh của người nông dân Việt Nam trước cách mạng tháng Tám. Đồng thời nhà văn cũng bày tỏ thái độ trân trọng, ngợi ca, cảm thông dành cho Tâm nói riêng và người phụ nữ Việt Nam trong xã hội đương thời nói chung.

Phân tích nhân vật Tâm trong Cô hàng xén (mẫu 2)

Cô hàng xén là một truyện ngắn của Thạch Lam, xoay quanh cuộc đời của Tâm - cô gái bán hàng xén. Tâm là hiện thân của cái đẹp, của sự chịu thương chịu khó của những người phụ nữ Việt Nam xưa.

Trong truyện, Tâm là cô gái bán hàng xén, thường gánh hàng ra ngoài chợ để bán. Cô có bố mẹ, có thêm một cậu em trai nhỏ tuổi đang ăn học. Tác giả miêu tả Tâm là người con gái hiền lành, xinh xắn, khi mang gánh hàng đi còn bị rất nhiều chàng trai trêu ghẹo. Đã đẹp người, Tâm còn đẹp cả nết. Cô dùng công việc để kiếm tiền lo cho em ăn học, lo cho cả nhà mà không oán thán lấy nửa lời. Hình ảnh cô gái ngại ngùng và tương tư về anh giáo trẻ cũng là một điểm rất đáng yêu của cô gái, khi ngại ngùng nhưng là phận con gái nên chưa dám tỏ lời.

Cuối cùng, Tâm qua lời bà mối mà lấy người con trai mình yêu thích. Nhưng có lẽ cuộc đời trái ngang, Tâm lấy được người chồng mình yêu thương nhưng cuộc sống bôn ba kiếm kế sinh nhai vẫn phải tiếp diễn. Hai năm sau khi cưới, cô hạ sinh con trai đầu lòng, nhưng chỉ nửa tháng ở cữ đã phải gánh hàng ra chợ bán. Không chỉ lo bên nhà nội, cuộc sống ở nhà ngoại cũng đè nặng lên đôi vai gầy của Tâm. Cô vẫn kiếm tiền lo cho đứa em trai ăn học, cố gắng thỏa mãn những yêu cầu để đứa em trai được vui vẻ, được bằng bạn bằng bè.

Dường như, cả cuộc đời của Tâm đều chưa được hưởng phút giây hạnh phúc. Dù lấy được người chồng tốt, có đám hỏi rình rang nhưng cuộc sống của Tâm vẫn chẳng như ý vì gia cảnh của nhà chồng. Cô vẫn phải đi sớm về hôm để làm việc, tất bật chu đáo chăm chồng, lo con, rồi còn lo cho đứa em trai đang đi học. Đó là lý do tại sao Tâm ngưỡng mộ Liên - người bạn bán hàng lúc xưa nhưng nay đã lấy được anh chồng giàu có. Liên sống sung túc hơn, vẫn giữ được vẻ trẻ đẹp của thiếu nữ còn Tâm thì không. Vì những khó khăn trong cuộc sống, cô đã trở nên già nua và mệt mỏi. Nhưng đó mới chính là hình ảnh những người phụ nữ xưa của Việt Nam - những người phụ nữ tảo tần chưa từng sống vì bản thân mình.

Bằng những tình huống và bút pháp miêu tả vô cùng đặc sắc, Thạch Lam đã cho người đọc thấy được hình ảnh cô hàng xén xinh đẹp và chăm chỉ. Tuy nhiên, số phận lại bất công, chưa đem lại cho cô gái ấy hạnh phúc. Nhưng đó lại chính là cuộc sống thực tế của Việt Nam xưa.