TOP 10 mẫu Phân tích bài thơ Hoa cỏ may của Xuân Quỳnh (2025) SIÊU HAY

Phân tích bài thơ Hoa cỏ may của Xuân Quỳnh

Đề bài: Phân tích bài thơ Hoa cỏ may của Xuân Quỳnh.

HOA CỎ MAY

Cát vắng, sông đầy, cây ngẩn ngơ

Không gian xao xuyến chuyển sang mùa

Tên mình ai gọi sau vòm lá

Lối của em về nay đã thu

Mây trắng bay đi cùng với gió

Lòng như trời biếc lúc nguyên sơ

Đắng cay gửi lại bao mùa cũ

Thơ viết đôi dòng theo gió xa.

Khắp nẻo dâng đầy hoa cỏ may

Áo em sơ ý cỏ găm đầy

Lời yêu mỏng manh như màu khói

Ai biết lòng anh có đổi thay?

Dàn ý Phân tích bài thơ Hoa cỏ may

1. Mở bài

- Giới thiệu khái quát tác giả Xuân Quỳnh

- Giới thiệu nội dung chính của tác phẩm Hoa cỏ may

- Nêu vấn đề nghị luận: Phân tích Hoa cỏ may

- Trích thơ

2. Thân bài

a. Giới thiệu phong cách sách tác của tác giả Xuân Quỳnh và hoàn cảnh sáng tác bài thơ Hoa cỏ may.

b. Phân tích Hoa cỏ may của Xuân Quỳnh

- Khổ thơ đầu: sự bồi hồi, xao xuyến, thảng thốt của thi sĩ trước sự giao mùa của trời đất, từng hình ảnh cứ chập chờn như mơ, như thực.

+ Khung cảnh được khắc họa tương đối tĩnh lặng: cát vắng, sông đầy, cây ngẩn ngơ

=> Không gian khiến con người ta phải “xao xuyến”, bồi hồi trước khung cảnh thiên nhiên chuyển mùa

+ Thủ pháp nghệ thuật nhân hóa khiến khung cảnh trở nên có hồn, có sự sống

=> Đất trời trở nên “ngẩn ngơ”, “xao xuyến” cảm nhận sự chuyển mình của vạn vật trong khoảnh khoắc giao mùa.

=> Nhân vật “em” xuất hiện một cách “tình cờ”, hiện lên bao kỉ niệm cùng mùa thu, cùng người từng thương khi đi qua lối cũ thân quen.

- Khổ thơ thứ hai: điểm nhìn trở nên rộng hơn, xa hơn, cảnh vật cũng trở nên tươi sáng, rực rỡ

+ Nhà thơ chọn những gam màu tươi sáng để tô vẽ cho bức tranh khung cảnh lúc bấy giờ: Mây trắng, trời biếc,…

+ Mây và gió đều là những sự vật, hiện tượng gắn liền với nhau

=> Thể hiện sự thoáng qua, cứ bay đi như những con gió, tưởng như gần mà lại xa vời

+ Phép so sánh “Lòng người” như màu trời xanh biếc lúc nguyên sơ

=> Sự tinh khôi, niềm tin và hy vọng của nhân vật trữ tình, tình cảm ấy thuần khiết như lúc ban đầu, nguyên sơ

=> Xuân Quỳnh đã khắc họa nên một không gian giao mùa xao xuyến, mây trắng bay đi cùng gió, bao đắng cay gửi lại mùa cũ, thơ viết đôi dòng theo gió xa.

- Khổ thơ cuối: niềm khao khát tình yêu mãnh liệt của một trái tim, phụ nữ hồn hậu

+ “Hoa cỏ may” tượng trưng cho một vẻ đẹp tinh tế, diu dàng, mong manh, thoáng qua nhẹ nhàng mà nhanh chóng.

+ “Áo em đã sơ ý cỏ găm đầy”, qua đó thể hiện để níu giữ, níu kéo mối quan hệ mong manh này là vô cùng khó khăn và đau khổ

+ “Lời yêu” lại vô cùng mỏng manh như làn khói mờ ảo, không thể chạm vào cũng không thể cảm nhận được

=> Tình yêu rất đẹp nhưng cũng rất mong manh và mở ảo

=> Luôn thay đổi theo thời gian hay những biến động của cuộc đời

=> Khiến người ta phải lo sợ mất mát trước những băn khoăn lòng người liệu có đổi thay?

3. Kết bài

- Khẳng định lại giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm

- Nêu cảm nghĩ của bản thân.

Phân tích bài thơ Hoa cỏ may (mẫu 1)

Bài thơ "Hoa cỏ may" của Xuân Quỳnh không chỉ nổi bật với cảm xúc chân thành mà còn mang đến những hình ảnh và cấu tứ tinh tế, thể hiện tâm trạng và sự chuyển biến trong tình yêu. Hai khổ thơ mà ta sẽ phân tích dưới đây tạo nên bức tranh sinh động về mùa thu và những kỷ niệm gắn bó.

Cát vắng, sông đầy, cây ngẩn ngơ,

Không gian xao xuyến chuyển sang mùa,

Tên mình ai gọi sau vòm lá,

Lối cũ em về nay đã thu.

Trong khổ thơ đầu tiên, hình ảnh thiên nhiên được khắc họa một cách sống động. Câu thơ mở đầu với “Cát vắng, sông đầy” gợi lên sự tương phản giữa không gian trống trải của cát và sự tràn đầy, tươi mới của dòng sông. Đây không chỉ là mô tả về thiên nhiên mà còn phản ánh tâm trạng của nhân vật trữ tình, đang cảm nhận sự chuyển mình của mùa thu.

Hình ảnh “cây ngẩn ngơ” thể hiện sự bâng khuâng, thả hồn vào không gian xao xuyến, như chính lòng người đang dậy sóng. Câu thơ “Tên mình ai gọi sau vòm lá” gợi lên sự khao khát, mong mỏi được yêu thương và nhớ đến. Từ "ai" thể hiện sự mong mỏi và sự mơ hồ trong tình yêu, khi mà cái tên ấy, dù không rõ ràng, nhưng lại mang đến một niềm xúc động sâu sắc. Câu thơ cuối cùng “Lối cũ em về nay đã thu” khép lại khổ thơ với cảm giác hoài niệm, gợi nhớ về những kỷ niệm xưa, khi tình yêu còn tươi đẹp.

**"Khắp nẻo dâng đầy hoa cỏ may

Áo em sơ ý cỏ găm đầy

Lời yêu mỏng mảnh như màu khói

Ai biết lòng anh có đổi thay?"**

Khổ thơ thứ hai mở ra một không gian khác, nơi “khắp nẻo dâng đầy hoa cỏ may”. Hình ảnh hoa cỏ may, một loài hoa bình dị, nhưng mang đầy ý nghĩa, gợi nhớ đến những kỷ niệm thân thương trong tình yêu. Sự hiện diện của hoa cỏ may như một biểu tượng cho những mối tình chân thành, giản dị nhưng sâu lắng.

Câu thơ “Áo em sơ ý cỏ găm đầy” thể hiện sự ngây thơ, trong trẻo của người phụ nữ trong tình yêu, nhưng cũng hàm chứa sự vụng về, dễ bị tổn thương trong tình cảm. Hình ảnh “lời yêu mỏng mảnh như màu khói” gợi lên sự mỏng manh, dễ bay hơi, dễ tan biến, tương tự như tình cảm trong cuộc sống. Điều này nhấn mạnh sự yếu ớt của tình yêu, cũng như nỗi lo lắng về sự thay đổi trong tình cảm của người yêu.

Câu thơ cuối “Ai biết lòng anh có đổi thay?” là một câu hỏi đầy trăn trở, thể hiện sự nghi ngờ, lo lắng về tình cảm của người đàn ông. Đây cũng là nỗi niềm chung của nhiều người trong tình yêu, khi mà sự đổi thay của tình cảm có thể xảy ra bất cứ lúc nào, khiến cho tình yêu trở nên bấp bênh.

Hai khổ thơ trong bài "Hoa cỏ may" của Xuân Quỳnh không chỉ là bức tranh sinh động về thiên nhiên mà còn là bức chân dung tâm trạng của người phụ nữ trong tình yêu. Hình ảnh và cấu tứ trong thơ đã khéo léo thể hiện nỗi lòng, sự nhạy cảm và sự chuyển biến trong tình cảm, khiến cho người đọc cảm nhận rõ nét những cung bậc cảm xúc phong phú của tình yêu và cuộc sống. Từ đó, bài thơ không chỉ ghi lại những khoảnh khắc đẹp mà còn phản ánh sâu sắc những tâm tư, tình cảm của con người trong mối quan hệ

Hoa cỏ may là loài cỏ mỏng manh, yếu ớt, tưởng chừng như có thể lung lay và gục ngã trước những cơn gió lớn. Tương truyền, hoa cỏ ma chung, dùỗi niềm yêu thương và mong đợi. Hình ảnh hoa cỏ may thủy chung chất chứa đầy nỗi hoài niệm đã trở thành mạch thơ xuyên suốt, trở thành cấu tứ của bài thơ cùng tên. Những ngọn cỏ vô ý găm đầy, níu kéo vạt áo của nhân vật trữ tình trong bài thơ như nỗi tương tư cùng hoài niệm không yên.

Cát vắng, sông đầy, cây ngẩn ngơ,

Không gian xao xuyến chuyển sang mùa.

Tên mình ai gọi sau vòm lá,

Lối cũ em về nay đã thu.

Hình ảnh cát vắng, sông đầy gợi lên một không gian mênh mông, rộng lớn và tĩnh lặng. Cây được nhân hóa như một con người, bồi hồi đứng lặng trước cảnh tượng này mà không nói thành lời. Không gian này càng trở nên xao xuyến hơn khi mùa thu đến, tiếng gọi của mùa thu như gọi cả những sợi tơ lòng giăng kín. Chính lối cũ đã khiến lòng người phụ nữ hoài niệm về một thời quá khứ, những tình cảm sống dậy khi trở về con đường quen thuộc. Tác giả nhung nhớ những kỷ niệm, tiếng gọi yêu thương của người khi ấy cho đến bây giờ, tác giả vẫn không thể quên được.

Mây trắng bay đi cùng với gió,

Lòng như trời biếc lúc nguyên sơ.

Đắng cay gửi lại bao mùa cũ,

Thơ viết đôi dòng theo gió xa.

Khi yêu đương, bao giận buồn hờn ghen để khi xa, chúng biến thành nhung nhớ và gửi lại những cảm xúc hờn ghen vào mây với gió. Đắng cay khi ấy chỉ còn là những kỷ niệm xưa cũ, giờ người chỉ nhớ về những kỷ niệm đẹp bên cạnh người yêu thương. Những mùa cũ đã qua là bao hoài niệm, để giờ đây nơi phương xa viết thư gửi cho ai qua nơi tiền tuyến. Lúc này, những hình ảnh mây và gió vẫn thể hiện cho một khoảng không rộng lớn vô ngần. Mà trong khoảng không ấy, đôi mắt người thi sĩ lại hướng về bông hoa cỏ lau, khiến cho không gian như bừng sáng lên:

Khắp nẻo dâng đầy hoa cỏ may

Áo em sơ ý cỏ găm đầy

Lời yêu mỏng mảnh như màu khói,

Ai biết lòng anh có đổi thay?

Nào phải hoa cỏ lau cố găm vào áo quần, mà là người lại cố ý như vô tình khiến những bông cỏ mỏng manh kia níu kéo. Gió và mây trên trời, dưới đất là vô tận màu trắng nhẹ của cỏ lau, như hiện thân của những nỗi nhớ và hoài niệm níu kéo. Nhưng trong lúc đó, người con gái vẫn nghi ngờ tự hỏi: Ai biết lòng anh có đổi thay? Ta có thể phần nào cảm thông được những suy nghĩ vẩn vơ đó, bởi khi yêu con gái là thế, là những hờn ghen và mong manh như nhành cỏ.

Phân tích bài thơ Hoa cỏ may (mẫu 2)

Nguyễn Thu Phương đã từng nhận định về nhà thơ Xuân Quỳnh rằng: “Xuân Quỳnh – một cô gái mồ côi nghèo khổ: lớn lên giữa một thời kì đất nước phải đương đầu với vô vàn khó khăn về kinh tế, về chiến tranh… Nhưng Xuân Quỳnh chẳng khác nào một cây xương rồng kiên cường và kì diệu trên sa mạc, đã vắt kiệt sức mình để nở những bông hoa quý cho cuộc đời”. Có thể thấy, những tác phẩm của nữ hoàng thơ tình Xuân Quỳnh luôn mang đến cho bạn đọc những trải nghiệm đắm chìm trong tình yêu vừa nồng nhiệt, cháy bỏng, vừa tha thiết, dịu dàng. Bài thơ “Hoa cỏ may” đã khắc họa nên bức tranh chuyển mùa có nắng, có gió, tất cả vẻ đẹp của đất trời được hòa vào từng trang văn.

"Cát vắng, sông đầy, cây ngẩn ngơ,

Không gian xao xuyến chuyển sang mùa.

Tên mình ai gọi sau vòm lá,

Lối cũ em về nay đã thu.

Mây trắng bay đi cùng với gió,

Lòng như trời biếc lúc nguyên sơ.

Đắng cay gửi lại bao mùa cũ,

Thơ viết đôi dòng theo gió xa.

Khắp nẻo dâng đầy hoa cỏ may

Áo em sơ ý cỏ găm đầy

Lời yêu mỏng mảnh như màu khói,

Ai biết lòng anh có đổi thay?"

Xuân Quỳnh là nhà thơ trẻ, con đẻ của Cách mạng thời kháng chiến chống Mỹ. Bà được mệnh danh là “Nữ hoàng thơ tình”, những bài thơ của bà đều mang những dấu ấn rất riêng, rất đặc sắc, gợi lên trong lòng người đọc những cung bậc cảm xúc rung động, đằm thắm, yêu thường. Bà dù viết về thể loại tình yêu đôi lứa hay tình yêu cách mạng thì những dòng thơ của bà vẫn mang tính nữ rất cao, một tâm hồn hồn nhiên, tươi mát, chân thành, nồng nàn và dạt dào sức sống mãnh liệt.

Bài thơ “Hoa cỏ may” là một trong những tác phẩm ấn tượng của Xuân Quỳnh có tính triết lí rất sâu sắc. Đọc “Hoa cỏ may”, người đọc sẽ thoáng buồn bởi những chuyển thay, quy luật nghiệt ngã của tình yêu, đồng thời, còn cảm nhận được sự hồn nhiên, trong trẻo trong tâm hồn của nữ sĩ tình yêu thời đại mới cũng như tâm hồn của phụ nữ khác trong cuộc đời.

Cát vắng, sông đầy, cây ngẩn ngơ,

Không gian xao xuyến chuyển sang mùa.

Tên mình ai gọi sau vòm lá,

Lối cũ em về nay đã thu.

Mở đầu bài thơ là sự bồi hồi, xao xuyến, thảng thốt của thi sĩ trước sự giao mùa của trời đất, từng hình ảnh cứ chập chờn như mơ, như thực. Những hình ảnh, khung cảnh mở đầu được khắc họa tương đối tĩnh lặng: cát vắng, sông đầy, cây ngẩn ngơ. Có cây có gió nhưng lai không thể nghe thấy tiếng lá cây xào xạt, cây chỉ ngẩn ngơ, lá chỉ tĩnh lặng rơi xuống. Có sông đầy những lại tĩnh lặng, không có tiếng nước xô bờ. Không gian khiến con người ta phải “xao xuyến”, bồi hồi trước khung cảnh thiên nhiên chuyển mùa. Không chỉ con người, mà qua thủ pháp nghệ thuật nhân hóa một cách tài tình, nữ sĩ đã khiến những sự vật, khung cảnh trở nên có hồn, có sự sống. Đất trời trở nên “ngẩn ngơ”, “xao xuyến”, âm thầm lắng nghe, cảm nhận sự chuyển mình của vạn vật trong khoảnh khoắc giao mùa. Hai câu thơ cuối, nhân vật “em” xuất hiện một cách “tình cờ” qua tiếng gọi của vòm lá, thấp thoáng, hiện lên bao kỉ niệm cùng mùa thu, cùng người từng thương khi đi qua lối cũ thân quen.

Mây trắng bay đi cùng với gió,

Lòng như trời biếc lúc nguyên sơ.

Đắng cay gửi lại bao mùa cũ,

Thơ viết đôi dòng theo gió xa.

Ở khổ thơ thứ hai, điểm nhìn trở nên rộng hơn, xa hơn, cảnh vật cũng trở nên tươi sáng, rực rỡ. Ngay lúc này, nhân vật trữ tình đang dần thay đổi trong cách nhìn và cảm nhận thế giới, mọi thứ dần trở nên bay bổng, phóng khoáng và yêu đời. Xuân Quỳnh đã chọn những gam màu tươi sáng để tô vẽ cho bức tranh khung cảnh lúc bấy giờ: Mây trắng, trời biếc,… Mây và gió đều là những sự vật, hiện tượng gắn liền với nhau, thể hiện sự thoáng qua, cứ bay đi như những con gió, tưởng như gần mà lại xa vời. Phép so sánh “Lòng người” như màu trời xanh biếc lúc nguyên sơ cho thấy sự tinh khôi, niềm tin và hy vọng của nhân vật trữ tình, tình cảm ấy thuần khiết như lúc ban đầu, nguyên sơ. Qua khổ thơ, nhà thơ đã khắc họa nên một không gian giao mùa xao xuyến, mây trắng bay đi cùng gió, bao đắng cay gửi lại mùa cũ, thơ viết đôi dòng theo gió xa. Với lối viết chân thực, kết hợp sử dụng miêu tả màu sắc sinh động, chân thật đã tạo nên nét đặc trưng trong thủ pháp nghệ thuật độc, bay bổng, lý tưởng của “Người tạo nên một cõi tình thơ còn sống mãi” – Xuân Quỳnh.

Khắp nẻo dâng đầy hoa cỏ may

Áo em sơ ý cỏ găm đầy

Lời yêu mỏng mảnh như màu khói,

Ai biết lòng anh có đổi thay?

Sau khi bỏ lại bao đắng cay ấy, đến với khổ thơ cuối, Xuân Quỳnh đã cho ta thấy được niềm khao khát tình yêu mãnh liệt của một trái tim, phụ nữ hồn hậu. Từ những góc nhìn rộng lớn, ngắm nhìn sự mênh mông, bao la của thiên nhiên thì ngay giờ đây, nữ sĩ đã thu lại tầm mắt, để tâm đến những sự vật mỏng manh, nhỏ bé. “Hoa cỏ may” tượng trưng cho một vẻ đẹp tinh tế, diu dàng, mong manh, thoáng qua nhẹ nhàng mà nhanh chóng. Trên cung đường khắp nẻo dâng đầy hoa cỏ may, áo em đã sơ ý cỏ găm đầy, qua đó thể hiện để níu giữ, níu kéo mối quan hệ mong manh này là vô cùng khó khăn và đau khổ. Thế nhưng “lời yêu” lại vô cùng mỏng manh như làn khói mờ ảo, không thể chạm vào cũng không thể cảm nhận được. Qua đó, có thể thấy tình yêu rất đẹp nhưng cũng rất mong manh và mở ảo, nó luôn thay đổi theo thời gian hay những biến động của cuộc đời, luôn khiến người ta phải lo sợ mất mát trước những băn khoăn lòng người liệu có đổi thay?

Bằng thủ pháp nghệ thuật so sánh, nhân hóa điêu luyện, tinh tế, ngôn ngữ mềm mại, bình dị, thân quen, cấu trúc thơ linh hoạt, đã tạo nên một không khí, khung cảnh thiên nhiên giao mùa lãng mạn và mơ mộng. Các hình ảnh thiên nhiên cùng với sự thay đổi đa dạng góc nhìn đã khắc họa nên hình ảnh một người con gái đa sầu đa cảm, luôn nhớ về người từng thương khi đi qua lối cũ, phải chịu nhiều khó khăn và đau đớn để có thể níu giữ lòng người, nhưng thâm tâm lại chưa đứng những câu hỏi, suy từ “Liệu lòng người có đổi thay?”

Đọc “Hoa cỏ may” ta có thể cảm nhận được phụ nữ, nhân vật trữ tình trong tác phẩm thật đẹp, thật tình, thật tinh khôi. Có thể nói, sự dung dị, chân thực, nhân hậu chính là nét nổi bật làm nên sức hút của nhà thơ Xuân Quỳnh. Bà luôn lấy cảm hứng từ những cảm xúc chân thật nhất từ cuộc đời của bà. Do đó, thơ của bà luôn là nơi hòa quyện, hòa hợp của những mảng màu cảm xúc trong đời sống: có vui, có buồn, có hạnh phúc, có đau đớn, có hoài nghi, có vụn vỡ, có đằm thắm, có dịu dàng,…". Cây bút viết nên mọi cung bậc cảm xúc” ấy khiến độc giả phải bồi hồi, rung động khi chiêm ngưỡng những tác phẩm đầy tình của bà.

Phân tích bài thơ Hoa cỏ may (mẫu 3)

Xuân Quỳnh được xem là một trong những thi sĩ viết thơ tình hay nhất trong nền văn học Việt Nam hiện đại từ sau năm 1945. Những thi phẩm đi từ chân trời của một người đến chân trời của nhiều người, ‘’Thuyền và biển’’, ‘’ Thơ tình cuối mùa thu’’.

Và, ‘’ Hoa cỏ may’’ là một minh chứng rõ nét cho điều đó.

Hoa cỏ may

Cát vắng, sông đầy, cây ngẩn ngơ

Không gian xao xuyến chuyển sang mùa

Tên mình ai gọi sau vòm lá

Lối cũ em về nay đã thu.

Mây trắng bay đi cùng với gió

Lòng trời như biếc lúc nguyên sơ

Đắng cay gửi lại bao mùa cũ

Thơ viết đôi dòng theo gió xa.

Khắp nẻo giăng đầy hoa cỏ may

Áo em sơ ý cỏ găm dầy

Lời yêu mỏng mảnh như màu khói

Ai biết lòng anh có đổi thay?

Thiên nhiên từ xưa đến nay luôn giữ vai trò quan trọng trong thơ ca, đó không chỉ là đề tài, nơi khơi gợi biết bao mạch nguồn cảm xúc ,đó còn là nơi kí gửi tâm tình, là nguồn thi liệu không bao giờ vơi cạn. ‘’Hoa cỏ may’’ mở ra đầu tiên bằng câu thơ viết về thiên nhiên với ‘’cát-sông-cây’’:

Cát vắng, sông đầy, cây ngẩn ngơ

Câu thơ 7 chữ với nhịp thơ 2/2/3 vẽ nên một không gian mênh mang, im lìm. Câu thơ giàu hình ảnh nhưng lại thiếu âm thanh. Sông đầy nhưng không có tiếng sóng gợn, có cây nhưng chẳng nghe thấy tiếng là xì xào. Chỉ với một chữ ‘’đầy’’ cũng đủ để Xuân Quỳnh gợi mở biết bao liên tưởng trong lòng độc giả, đầy nắng hay đong đầy những nước, hay là cả hai!

Không gian xao xuyến chuyển sang mùa

Điểm nhìn từ bến sông được mở rộng hơn, xa hơn. Bức tranh thiên nhiên dưới ngòi bút của Xuân Quỳnh sống động hơn khi nhà thơ khoác lên vạn vật sự sống, nghệ thuật nhân hóa đã được dùng khéo léo với hai từ ‘’ngẩn ngơ’’ và ‘’xao xuyến’’. Đất trời bao la đang lắng nghe tiếng vạn vật chuyển mình trong thời khắc giao mùa. Dường như trong khoảnh khắc chuyển mùa ấy thời gian trôi qua khẽ khàng hơn, gọi cả những kỉ niệm ùa về.

Tên mình ai gọi sau vòm lá

Lỗi cũ em về nay đã thu

Nhân vật ‘’em’’ xuất hiện một cách đầy ‘’tình cờ’’, thấp thoáng tiếng gọi cất lên sau vòm lá, là tiếng gọi của thời gian đã qua. ‘’Lối cũ’’ em về rải đầy biết bao mảnh kỉ niệm của những mùa thu qua.

Với lối tả chân, màu sắc thường kết hợp từ màu thực là một trong những đặc trưng rất riêng của thơ Xuân Quỳnh. Nhìn thế giới bằng bằng nhãn quan bay bổng, lý tưởng, thể hiện phong cách phóng khoáng, yêu đời, nữ thi sĩ Xuân Quỳnh thường chọn những gam màu sáng để tô màu cho bức vẽ riêng của mình. Này là màu trắng của mây, màu xanh biếc của trời…. sắc màu tươi sáng, rõ ràng của đời thực. Từ nét bút vẽ thiên nhiên ‘’ mây trắng bay đi cùng với gió’’ nhà thơ ‘’vẽ’’ cả tâm hồn mình bằng những vần thơ rất đỗi chân thực ‘’ lòng như trời biếc lúc nguyên sơ’’. Phép so sánh được khéo léo dùng để lấy một hình ảnh trừu tượng là ‘’ lòng người’’ so sánh với hình ảnh cụ thể ‘’trời biếc’’. Màu xanh gợi ngay cho ta đến niềm tin và hy vọng. Bởi lẽ mỗi một màu sắc có một thứ ngôn ngữ riêng, hiểu được ngôn ngữ của sắc màu đó bằng chính những rung động của trái tim, của cảm tính. Màu xanh trong câu thơ này gợi cho người đọc hình dung về tấm lòng thuần khiết của tình yêu thuở ban đầu. Sắc xanh ấy cũng đã được phủ đầy trên những dòng thơ của Xuân Quỳnh:

‘’ Và niềm tin cũng là ở đó

Tôi chẳng tìm mà đã có từ lâu

Như trời xanh sẵn có ở trên đầu…’’

( Trích Chúng tôi)

Hay:

‘’Cờ xôn xao trong nắng gió mùa thu

Trời mới xanh trước mỗi hiên nhà…’’

(Trích Những lớp người cùng bài hát ra đi)

Tâm trạng của nhân vật trữ tình được bộc bạch, giãi bày tự nhiên cùng đất trời cây cỏ

Đắng cay gửi lại bao mùa cũ

Thơ viết đôi dòng theo gió xa

Những nỗi niềm xưa, trăn trở, khổ đau,mất mát tất cả được nữ thi sĩ gói lại trong hai chữ ‘’ đắng cay’’ với một chút tình chua xót. ‘’Đắng cay’’ ấy là một phần của cuộc đời đã đi qua, đã in hằn thành kí ức. Và kí ức ấy dù tốt đẹp hay phủ kín nỗi buồn cũng là những mảnh ghép trong bức tranh muôn màu của cuộc sống. Bởi thế mà không thể vứt bỏ hay xóa đi mà chỉ là ‘’gửi lại’’. Gửi lại đắng cay để ta thôi ngoái nhìn về quá khứ, không ôm ấp những mộng đẹp đã vỡ tan mà chọn cho mình một tâm thế sống bình yên, than thản, tự do gửi vào ‘’ thơ viết trôi dòng theo gió xa’’

Hát với thiên nhiên khúc giao mùa vừa sang và đây là lúc nhân vật trữ tình hát với lòng mình

Khắp nẻo giăng đầy hoa cỏ may

Áo em sơ ý cỏ găm dầy

Lời yêu mỏng mảnh như màu khói

Ai biết lòng anh có đổi thay?

Hoa cỏ may- cũng chính là nhan đề của bài thơ được nhắc đến trong khổ thơ cuối bài, bởi đây chính là nốt trầm của cảm xúc, khoảng lặng của tâm hồn mà nhà thơ muốn chia sẻ. Hoa cỏ may, một loài hoa của đồng nội, không kiêu kì, không hương sắc, mộc mạc và bền bỉ, kiên cường đến lạ kì. Chỉ cần có gió thổi là cỏ may sẽ đặt chân đến bất cứ đâu. Hoa cỏ may ở đây biểu trưng cho tình yêu dung dị, cho hạnh phúc đời thường và cho cả khát khao được yêu đương nồng cháy, thủy chung. Trước khoảng không phủ đầy cỏ may đó, nhân vật trữ tình cất lên một câu hỏi khẽ khàng, không lời đáp: ‘’Ai biết lòng ai có đổi thay”

Thơ Xuân Quỳnh ghi lại xúc cảm rất thật của chính nhà thơ, là nốt vang của từng cung bậc cảm xúc trong tình yêu. Với khát khao hạnh phúc lớn lao, chính trong tâm hồn của người phụ nữ vẫn luôn tồn tại những lo sợ, những dự cảm,hoang mang. Trong sáng tác khác của mình, Xuân Quỳnh đã viết

‘’ Em đâu dám nghĩ là điều vĩnh viễn

Hôm nay yêu mai có thể xa rồi’’

( Trích Nói cùng anh)

Với thi phẩm ‘’ Hoa cỏ may’’, nhà thơ đã thể hiện sự tinh tế của mình khi đặt sự lớn lao của đất trời bên cạnh cái dễ vỡ của tình đời. Câu thơ cuối chưa đựng quy luật nghiệt ngã của tình yêu, bởi tình yêu là nhịp đập của trái tim nên lắm khi nó quay vần theo vòng xoáy của cảm xúc.

Một trong những bài thơ tiêu biểu nhất trong hành trình sáng tạo của Xuân Quỳnh, ‘’ Hoa cỏ may’’- 1 thi phẩm xinh xắn, gọn ghẽ với thể thơ thất ngôn. Với kết cấu mạch lạc, từ hướng ngoại để tìm sự đồng điệu nơi đất trời lúc sang thu để rồi quay trở về cái tôi để giãi bày tâm trạng. Không cầu kì, gia công trong ngôn ngữ và hình ảnh, chân chất, mộc mạc và ‘’cháy’’ hết mình với những cảm xúc rất thật, điều đó là làm nên sức sống bền bỉ của thơ Xuân Quỳnh trong lòng độc giả.

Phân tích bài thơ Hoa cỏ may (mẫu 4)

Xuân Quỳnh, một trong những nhà thơ tiêu biểu của văn học Việt Nam hiện đại, đã để lại dấu ấn đặc sắc với những vần thơ giàu cảm xúc và mang đậm tính nữ. Trong bài thơ “Hoa cỏ may,” nữ sĩ đã vẽ nên một bức tranh thiên nhiên và tình yêu thấm đẫm nỗi niềm riêng tư, đồng thời gợi lên những cảm xúc sâu lắng, bâng khuâng trước sự hữu hạn của thời gian và tình cảm con người. Đoạn trích từ bài thơ là minh chứng rõ nét cho tài năng sử dụng ngôn ngữ giàu sức gợi của Xuân Quỳnh, kết hợp cùng một cấu tứ chặt chẽ và hình ảnh giàu ý nghĩa biểu tượng.

Cấu tứ của đoạn thơ phát triển mạch cảm xúc từ cảnh vật thiên nhiên đến tâm trạng con người, rồi dần lắng đọng trong sự hoài niệm và những trăn trở về tình yêu. Từ không gian mở rộng, mênh mông, bài thơ dẫn dắt người đọc vào nỗi lòng của nhân vật trữ tình, khơi gợi sự đồng cảm sâu sắc. Đoạn thơ có sự chuyển đổi tinh tế giữa những bức tranh thiên nhiên và trạng thái tâm hồn, khiến người đọc cảm nhận rõ sự hòa quyện giữa ngoại cảnh và nội tâm, giữa cái hữu hình và cái vô hình.

Mở đầu là không gian thiên nhiên rộng lớn nhưng phảng phất nét cô đơn:
“Cát vắng, sông đầy, cây ngẩn ngơ,
Không gian xao xuyến chuyển sang mùa.”
Hình ảnh “cát vắng” và “sông đầy” đối lập nhau, tạo nên sự cân bằng giữa tĩnh và động. “Cây ngẩn ngơ” là một nhân hóa đầy cảm xúc, khiến cảnh vật cũng như đang mang tâm trạng bâng khuâng, trầm tư. “Không gian xao xuyến chuyển sang mùa” không chỉ miêu tả sự biến đổi của thời gian, mà còn gợi lên cảm giác bồi hồi trong lòng người. Từng câu thơ như một nốt nhạc trầm, dẫn dắt người đọc vào sự xao động của tâm hồn nhân vật trữ tình.

Tiếp đó, tiếng gọi tên bất ngờ vang lên:
“Tên mình ai gọi sau vòm lá,
Lối của em về nay đã thu.”
Âm thanh “ai gọi” không rõ ràng, mơ hồ nhưng lại thấm đẫm nỗi nhớ nhung. “Lối của em về” mang ý nghĩa biểu tượng cho con đường ký ức, nơi lưu giữ những kỷ niệm xưa cũ, nay đã nhuốm màu thu buồn bã. Sự chuyển mùa từ hè sang thu không chỉ là thời gian mà còn là biểu hiện của sự thay đổi trong tình cảm, khiến người đọc cảm nhận được một nỗi niềm tiếc nuối lặng thầm.

Thiên nhiên trong thơ Xuân Quỳnh không chỉ là bối cảnh, mà còn mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc, phản chiếu trạng thái nội tâm của nhân vật trữ tình.
“Mây trắng bay đi cùng với gió,
Lòng như trời biếc lúc nguyên sơ.”
Hình ảnh “mây trắng” và “gió” gợi lên sự nhẹ nhàng, thanh thoát, tượng trưng cho khát vọng giải thoát khỏi những đau buồn, níu kéo của quá khứ. Trạng thái “lòng như trời biếc lúc nguyên sơ” là khoảnh khắc hiếm hoi khi tâm hồn trở về với sự thuần khiết ban đầu, trước những biến cố của cuộc đời. Tuy nhiên, sự thanh thản ấy không kéo dài, bởi “đắng cay gửi lại bao mùa cũ” nhắc nhở rằng quá khứ vẫn hiện diện, và những vết thương lòng chưa thể hoàn toàn lành lặn.

Hình ảnh “hoa cỏ may” ở cuối đoạn thơ mang tính biểu tượng cao:
“Khắp nẻo dân đầy hoa cỏ may,
Áo em sơ ý cỏ găm đầy.”
Hoa cỏ may là loài hoa dại, giản dị, gắn bó với làng quê Việt Nam. Những hạt cỏ may bám vào áo người đi đường không chỉ gợi lên vẻ đẹp mộc mạc mà còn ẩn chứa ý nghĩa sâu sắc: chúng là những ký ức, những nỗi niềm tưởng đã quên nhưng vẫn dai dẳng, vương vấn mãi trong lòng. Cỏ may gắn với tình yêu, nhưng cũng gợi lên sự bấp bênh và khó lường của cảm xúc con người.

Kết thúc câu thơ là nỗi niềm chất chứa biết bao hoài nghi, bất an của lời yêu đầu môi:
“Lời yêu mỏng manh như màu khói,
Ai biết lòng anh có đổi thay?”
Lời yêu được ví như “màu khói,” mong manh, dễ tan biến, gợi lên nỗi bất an của nhân vật trữ tình. Trong tình yêu, niềm tin và sự bền chặt là điều con người luôn khát khao, nhưng cũng là thứ khó nắm bắt nhất. Đâu ai có thể chắc chắn được rằng liệu lòng anh có đổi thay? Đây vốn dĩ là tâm trạng, cảm xúc hiển nhiên và dễ bắt gặp trong bất cứ chuyện tình nào, đặc biệt là những chuyện tình mong manh mới vừa chớm nở. Câu hỏi tu từ như đang ngầm khẳng định về mưu cầu hạnh phúc, về khao khát của sự thủy chung, son sắc trong mối tình của nhân vật trữ tình - em.

Đoạn thơ không chỉ là tiếng lòng của người phụ nữ về tình yêu mà còn mang giá trị nhân văn sâu sắc, phản ánh những trăn trở muôn thuở về sự hữu hạn của thời gian và tình cảm. Qua những hình ảnh giản dị nhưng giàu sức gợi, Xuân Quỳnh đã thể hiện tinh tế sự hòa quyện giữa thiên nhiên và con người, giữa cái bình dị và cái sâu xa trong cảm xúc. Đoạn thơ còn là lời nhắc nhở nhẹ nhàng về sự trân trọng những giá trị giản đơn nhưng bền vững trong cuộc sống. Hoa cỏ may – loài hoa dại nhỏ bé – tượng trưng cho những điều tưởng chừng bình thường nhưng lại mang sức sống mãnh liệt, gợi lên vẻ đẹp của tình yêu và cuộc sống, dù mong manh nhưng vẫn đáng quý.

“Hoa cỏ may” là một bài thơ đẹp cả về cấu tứ và hình ảnh, tiêu biểu cho phong cách thơ Xuân Quỳnh. Đoạn thơ vừa có sự nhẹ nhàng, trong trẻo của thiên nhiên, vừa có sự sâu lắng, khắc khoải của tình yêu. Qua đó, Xuân Quỳnh không chỉ để lại những vần thơ đầy cảm xúc mà còn gửi gắm những suy tư sâu sắc về tình người và cuộc sống, khiến bài thơ trở thành một tác phẩm đầy giá trị nghệ thuật và nhân văn.

Phân tích bài thơ Hoa cỏ may (mẫu 5)

Nhắc đến Xuân Quỳnh, chúng ta liền nghĩ ngay đến bài thơ “Hoa cỏ may” vang danh được nhiều bạn đọc yêu thích và tìm kiếm. Đây là một thi phẩm nổi bật cho phong cách thơ của chị.

Thơ Xuân Quỳnh giàu tình cảm, tình cảm sâu và tinh tế nhưng lẩn khuất phía sau tình cảm ấy lại là tư tưởng có tính khái quát, triết lý. Đấy là những triết lý nảy sinh từ đời sống, nó có tính thực tiễn, giúp ích thật sự cho người đọc nhận thức và xử lý việc đời, không phải thứ triết lý tư biện, viễn vọng mà chẳng dùng được vào việc gì. Bài thơ chứa đầy tình cảm và nỗi tâm tư của bà.

Bài thơ “Hoa cỏ may” có nắng, có gió, có tất cả không gian khoáng đạt của khung cảnh thiên nhiên lúc sang mùa. Trong lúc suy tư, nữ thi sĩ đã để cho tất cả vẻ đẹp xao xuyến của đất trời ùa vào trang viết, cho nên từng từng hình ảnh cứ chập chờn, như thực, như mơ.

Có gì mà thi sĩ phải thảng thốt trước sự giao mùa của đất trời đến thế? Một chiếc lá rơi cho cây ngơ ngẩn, một bờ cát vắng quạnh hiu đợi những chuyến đò, một dòng sông xanh ắp đầy con nước, và cái giật mình khi tác giả nhận ra “lối cũ” đường xưa hằng in những dấu chân kỷ niệm. Thế là đã đủ cho sự tiếc nuối, suy tư…

Trên nền bức tranh mơ hồ, sương khói và đẹp đến nao lòng ấy, có một âm thanh da diết, sâu lắng, thiết tha mà Xuân Quỳnh đã cảm nhận được cho riêng mình: Tiếng gọi của mùa thu

” Lối cũ em về nay đã thu “

Câu thơ ắp đầy quá khứ, kỷ niệm và những sợi tơ lòng giăng mắc, mênh mang. Nhịp điệu và nốt nhấn thời gian được Xuân Quỳnh thể hiện trong từ “lối cũ” và “đã”. Nhận ra “lối cũ” để niềm thương nỗi nhớ sống dậy, “đã” là nhịp điệu lặp lại của thời gian trong tính quy luật muôn đời. Xưa và nay, không ít thi nhân đã đớn đau, rơi lệ khi chợt nhận ra “lối cũ” trong sự u hoài và nỗi trắc ẩn về nhân tình thế thái.

Xuân Quỳnh đã nâng niu trái hạnh phúc trên tay sau bao giông bão cuộc đời. Những con sóng dữ dội, những đám mây vần vũ, cả những chiếc lá vật vã rơi và tiếng xình xịch trong đêm của đoàn tàu… đều là miền tâm tưởng và sự thao thức trong thơ của chị. Nhưng khoảnh khắc giao mùa khi ánh hè rơi rớt lại chút ít nhỏ nhoi còn lại dành cho làn gió heo may đã ám ảnh, thao thức trong Xuân Quỳnh.

Nếu như ở Thơ tình cuối mùa thu chị ngẩn ngơ nhìn “cuối trời mây trắng bay” và những chiếc lá vàng rơi rụng, để rồi thoảng thốt nhận ra:

“Mùa thu ra biển cả
Theo dòng nước mênh mông”

Thì ở bài thơ này, cái man mác trước cảnh “mây trắng bay đi cùng với gió”, Xuân Quỳnh không chỉ ghi nhớ “Chỉ còn anh và em/ là của mùa thu cũ…” mà còn tâm niệm “Lòng như trời biếc lúc nguyên sơ”.

Chính cái nguyên sơ, thuỷ chung nồng hậu của một con tim đa cảm, nhân hậu, tinh tế đã giúp cho thơ của chị lấp lánh, sống mãi cùng thời gian.

Khắp nẻo dâng đầy hoa cỏ may
Áo em sơ ý cỏ găm đầy
Lời yêu mỏng mảnh như màu khói,
Ai biết lòng anh có đổi thay?

Từ sự tít tắp, trải rộng của không gian, Xuân Quỳnh đã thu bức tranh gần tầm nhìn của mình, nhận ra bốn bề chỉ có hoa cỏ may. Đó là sự hiện hữu và là cái nền cảm xúc của bài thơ. Thì ra cái níu giữ, gìm lại là những chùm hoa li ti ngút ngát tới chân trời.

Màu hoa ảo ảnh, sương khói chập chờn này đã gieo vào tâm thức nhà thơ sự mong manh và nỗi buồn man mác. Chắc gì thi sĩ đã “vô ý” để cho áo mình hoa cỏ may găm đầy? Một chút “vô ý” để cho nỗi nhớ giăng mắc và nỗi buồn man mác trong thơ, mỗi khi có đợt gió heo may lại về…

Xuân Quỳnh có những mối giao cảm với thời gian, không gian và đặc biệt nhạy cảm với những khoảnh khắc đổi thay trong lúc giao mùa. Ta nghe thấy tiếng lòng và sự thổn thức trong thơ chị. Người phụ nữ đã có một thời đau đớn trong nỗi buồn riêng luôn linh cảm, lo âu “trước xa tắp đường mình” (Tự hát) thì ở đâu chị cũng mong tìm ra ngọn lửa tình yêu và luôn khắc khoải, ước ao “Ngọn lửa nào le lói xoá cô đơn?” Ta cũng phần nào cảm thông với chị khi nghe tiếng chị rơi giữa không gian trong tiếng heo may:

Lời yêu mỏng mảnh như màu khói,
Ai biết lòng anh có đổi thay?

Thế là đã rõ. Cái mênh mang, man mác, mờ ảo, sương khói của bức tranh thu được phác hoạ trên cái nền của một tâm trạng khát khao tình Đời, tình Người phải trải qua không ít đớn đau bất hạnh, thì chị mới có thể nói được cái điều gần như là chân lý, là sự chiêm nghiệm của cuộc đời mình: “Lời yêu mỏng mảnh như màu khói” và “những cánh chuồn mỏng manh như tình yêu” (Chuồn chuồn báo bão). Vì vậy, câu hỏi của chị, ít ra là trong cái khắc khoải, âu lo trong nỗi buồn man mác… cần phải có ở mỗi con người, mỗi cuộc đời.