Điệp từ là gì? Tác dụng của biện pháp tu từ điệp từ

Biện pháp tu từ điệp từ

I. Điệp từ là gì? Dấu hiệu nhận biết điệp từ

Điệp từ (hay điệp ngữ) là một biện pháp tu từ trong văn học chỉ việc lặp đi, lặp lại một từ, nhằm nhấn mạnh, khẳng định, liệt kê, ... để làm nổi bật vấn đề khi muốn nói đến.

Ví dụ:

“Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết. Thành công, thành công, đại thành công.”

Hồ Chí Minh

*Cách nhận biết

Để nhận ra nó, trước tiên bạn phải nhìn thấy các từ được lặp lại nhiều lần. Xét về nội dung được truyền tải, các thông điệp có ý nghĩa mạnh mẽ, có liệt kê hay không? Và so sánh gợi ý được thể hiện theo cách nào trong ba cách được sử dụng.

II. Các dạng điệp từ

1) Điệp từ nối tiếp

Đó là một hình thức lặp lại liên tiếp của một từ hoặc cụm từ.

Ví dụ:

Trong bài thơ Thưa bạn thanh niên xung phong, tác giả Phạm Tiến Duật viết:

Những câu chuyện về nỗi nhớ sâu sắc

Anh yêu em , anh yêu em , anh yêu em rất nhiều.

Ở đây, tác giả đã sử dụng phương pháp lặp lại nối tiếp từ “Anh yêu em”. Thông báo này được lặp lại 3 lần liên tục. Từ đó mang đến nỗi nhớ, thương xót cho người thanh niên tình nguyện mà tác giả nhớ đến. Nỗi nhớ này hóa ra lại vô cùng gợi cảm, cảm động và tỉnh táo. Câu “Anh yêu em” được lặp đi lặp lại nhiều lần, tình yêu thật ngọt ngào và chứa đựng.

Vì tình yêu này không thành lời, không thành lời. Nó kìm nén và chứa đựng bao điều trong lòng tác giả. Đây là lý do tại sao câu nói “Anh yêu em” được lặp đi lặp lại nhiều lần.

2) Điệp từ chuyển tiếp (điệp ngữ vòng)

Hiển thị sự chuyển tiếp của điệp từ trong câu. Hoàn thành câu, câu này và lặp lại ngay sau đó ở câu tiếp theo. Nói cách khác, từ được sao chép ở cuối câu trên sẽ chuyển sang đầu câu tiếp theo. Việc sử dụng thiên nhiên, nhằm mục đích nâng cao, dẫn đến sự tự giải thoát mà không bị ràng buộc và không bị cản trở. Tạo câu và câu thơ minh bạch.

Ví dụ:

Nhìn nhau nhưng không thấy

Hãy xem có bao nhiêu ngàn trái dâu xanh tươi

Một ngàn quả dâu tây xanh cắt một màu

Lòng ai buồn hơn ai.

(Người chủ trì đọc ca khúc – Đặng Trần Côn, Đoàn Thị Điểm)

Trong câu thơ trên, hai từ “thấy” và “nghìn dâu” được lặp lại ở đầu câu tiếp theo để tạo sự chuyển tiếp. Trong câu đầu tiên, từ nhìn được dùng để chỉ khoảnh khắc chia ly, khoảng cách khiến hai người không còn nhìn thấy nhau nữa. Tuy nhiên, trong khung cảnh này, họ đã nhìn thấy hàng nghìn quả dâu tây. Do đó, quan điểm hoặc câu đòi hỏi một mục tiêu xem khác với hành động.

Gợi lên cảm giác cùng thông điệp về màu xanh của ngàn trái dâu tây. Đó cũng là ẩn dụ cho sự khao khát vô tận của người phụ nữ dành cho chồng mình.

Đây là mẫu tin nhắn tròn. Những điệp ngữ được sử dụng bao gồm cả động từ và danh từ. Và cách tác giả thể hiện nó rất tự nhiên, thể hiện tình cảm bằng cách chia tay, bằng cách phải chia tay.

Hình thức điệp từ này thường được sử dụng trong các thể thơ sáu bát, bảy tiếng sáu bát, bảy chữ bốn lớn…

3) Điệp từ cách quãng

Một hình thức lặp lại một từ. Trong đó các từ không liên tiếp cũng không cách nhau. Đưa tính đối xứng vào đoạn văn, không thực hiện liền mạch các từ lặp lại.

Ví dụ: Trong bài thơ Việt Bắc của Tố Hữu, tác giả đã khéo léo sử dụng phép đo khoảng cách điệp từ.

“… Hãy nhớ bài học tôi có

Đêm khuya ngọn đuốc thắp sáng giờ tiệc

Bạn có nhớ ngày của cơ quan ?

Đời vẫn hát những chặng đèo gian khổ

Nhớ tiếng mõm rừng chiều

Đêm nào cối chày cũng được rải đều…”

Sau mỗi câu thơ, cụm từ “Hãy nhớ tại sao” được lặp lại. Ở đây, điệp ngữ điệp ngữ nỗi nhớ, là ký ức, ký ức về những cảm xúc đã trải qua. Còn kỷ niệm thì gắn liền với những câu chuyện. Tác giả dùng gián điệp để miêu tả và nhấn mạnh nỗi nhớ Việt Bắc. Nhớ Việt Bắc là nhớ lớp, những ngày lao động vất vả.

III. Tác dụng của điệp từ

• Điệp từ có tác dụng gợi hình ảnh: Có thể thấy, phép điệp từ là một biện pháp tu từ rất phổ biến, thường được sử dụng trong văn học, để nói lên những hình ảnh và cảm xúc mà tác giả gửi gắm vào tác phẩm. Việc sử dụng biện pháp tu từ này để gợi hình giúp người đọc hình dung ra những hình ảnh được nói đến.

• Điệp từ có tác dụng nhấn mạnh: Điệp từ thường được sử dụng với mục đích nhấn mạnh và việc lặp lại này hoàn toàn là có chủ đích để nhấn mạnh về tình cảm, nỗi lòng của nhân vật, sự vật, sự việc được nói đến trong câu hay trong đoạn.

• Điệp từ có tác dụng liệt kê: Ngoài việc sử dụng để nhấn mạnh thì biện pháp tu từ này còn được sử dụng để liệt kê nhằm làm sáng tỏ ý nghĩa hay tính chất của những các sự vật, sự việc được đề cập đến.

• Điệp từ có tác dụng khẳng định: Một trong những tác dụng của điệp từ, điệp ngữ đó là khẳng định điều quan trọng, là niềm tin của tác giả về sự việc sẽ xảy ra.

IV. Một số lưu ý khi sử dụng điệp từ

Điệp từ là một biện pháp tu từ thường được sử dụng trong văn học. Dùng trong ý định, tình cảm, tình cảm được thể hiện ở cảm xúc chứa đựng. Mang mục đích truyền tải, thể hiện tính cách, tính chất hay mức độ cảm xúc. Điều này giúp khắc họa rõ ràng những hình ảnh, cảm xúc mà tác giả mong muốn truyền tải trong tác phẩm của mình. Thể hiện sự quyết tâm và đo lường, thể hiện sự khao khát và lòng trắc ẩn.

Khi áp dụng điệp từ, bạn phải xác định được mục đích sử dụng. Nhẹ nhàng thể hiện trong câu văn, bài thơ. Mang lại sự tự nhiên hơn đồng nghĩa với việc sử dụng biện pháp tu từ. Tránh sử dụng quá nhiều sẽ khiến bài văn trở nên rườm rà, khó hiểu và người đọc sẽ cảm thấy nhàm chán. Đặc biệt có thể dẫn đến nhầm lẫn, không cho phép diễn đạt, diễn đạt ý nghĩa.

Việc sử dụng những lời điệp từ phải có hiệu quả, tránh lạm dụng sự lặp lại.

V. Bài tập vận dụng về điệp từ

Câu 1. Cho đoạn văn sau:

Mùa xuân, cây gạo gọi đến bao nhiêu là chim. Từ xa nhìn lại, cây gạo sừng sững như một tháp đèn khổng lồ. Hàng ngàn bông hoa là hàng ngàn ngọn lửa hồng tươi. Hàng ngàn búp nõn là hàng ngàn ánh nến trong xanh. Tất cả đều lóng lánh, lung linh trong nắng. Chào mào, sáo sậu, sáo đen… đàn đàn lũ lũ bay đi bay về. Chúng nó gọi nhau, trêu ghẹo nhau, trò chuyện ríu rít. Ngày hội mùa xuân đấy.

(Theo Vũ Tú Nam)

a. Tìm và chỉ ra các điệp từ, điệp ngữ có trong đoạn văn trên và cho biết đó là dạng điệp ngữ gì?

b. Cho biết tác dụng của phép điệp từ, điệp ngữ đó.

Trả lời:

a. Điệp từ: hàng ngàn - điệp ngữ ngắt quãng

b. Tác dụng: nhấn mạnh và khẳng định sự hiện diện của rất nhiều các bông hoa, búp nõn ở trên cây gạo.

Câu 2.

a. Đặt câu miêu tả khung cảnh trên sân trường vào giờ ra chơi có sử dụng phép điệp từ có tác dụng liệt kê.

b. Đặt câu miêu tả khung cảnh lớp học có sử dụng phép điệp từ có tác dụng nhấn mạnh.

Trả lời:

a. Trên sân trường, là những em học sinh đang chơi đá bóng, chơi nhảy dây, chơi đá cầu, chơi đuổi bắt vui vẻ.

b. Cô giáo giảng bài, các bạn yên lặng lắng nghe, những chú chim cũng yên lặng, đến cả cái quạt hay cót két cũng yên lặng theo.

Câu 3. Trong bài thơ Thăm nhà Bác (trang 57 – 58, SGK Tiếng Việt lớp 5 tập 2 bộ Cánh diều), tác giả Tố Hữu đã sử dụng những điệp từ, điệp ngữ nào? Các điệp từ, điệp ngữ ấy có tác dụng gì?

Trả lời:

Trong bài thơ tác giả Tố Hữu đã sử dụng điệp từ “có”

Điệp từ ấy sử dụng để nhấn mạnh về sự xuất hiện của những sự vật được nhắc đến

Xem thêm các bài viết liên quan hay, đầy đủ khác:

Trắc nghiệm Lý thuyết về điệp từ, điệp ngữ (có đáp án)