TOP 10 mẫu Phân tích bài thơ Cha con người ăn mày của Phan Huy (2025) SIÊU HAY

Phân tích bài thơ Cha con người ăn mày của Phan Huy

Đề bài: Phân tích bài thơ Cha con người ăn mày của Phan Huy

Ở bến phà sông Tiền

Có một người hành khất

Gậy chấm dày mặt đất

Chiếc gậy cùn hai đầu

Ngày ngày mặt trời mọc

Cha và con dắt nhau

Cây đàn buông trước ngực

Dây chùng nỗi lo âu

Cha mù hai con mắt

Nhìn bằng đôi bàn chân

Con đi trong ngơ ngác

Tay ngửa nón, tay đàn

Con hỏi cha nơi đến

Cha hỏi con nơi dừng

Bao nhiêu người ghé bến

Ai thương, ai dửng dưng?

Tôi vừa tan cuộc rượu

Hồn còn tràn trề say

Gặp nhau rồi chợt hiểu

Người hay ta ăn mày?

(Phan Huy, Ngược bến sông mơ. NXB Hội Nhà văn, 2020)

Phân tích bài thơ Cha con người ăn mày (mẫu 1)

Bài thơ "Cha con người ăn mày" của Phan Huy là một tác phẩm đầy xúc cảm, thể hiện tình cảnh khốn khổ của hai cha con người hành khất, đồng thời chứa đựng những suy ngẫm sâu sắc về kiếp người. Qua hình ảnh người cha mù lòa và đứa con nhỏ cầm đàn đi xin ăn, tác giả đã khéo léo truyền tải những ý nghĩa nhân văn về sự cô đơn, sự phụ thuộc và sự thiếu thốn trong cuộc sống.

Ngay từ những câu thơ đầu, hình ảnh người hành khất với "chiếc gậy cùn hai đầu" hiện lên, gợi lên một cảm giác về sự bần cùng, mòn mỏi. Hình ảnh này làm nổi bật sự cô đơn và yếu đuối của người cha trong hành trình mưu sinh. Ông phải "nhìn bằng đôi bàn chân" - một cách cảm nhận thế giới không bằng mắt mà bằng những bước đi, những cảm giác vật lý mà đôi chân ông cảm nhận được. Đây là một hình ảnh đầy ấn tượng, thể hiện sự bất lực của người cha khi không thể chăm sóc bản thân mình, mà phải dựa vào đôi chân để định hướng trong cuộc sống.

Ngược lại, đứa con lại "đi trong ngơ ngác", một sự biểu hiện của sự non nớt và chưa hiểu biết về thế giới xung quanh. Đứa trẻ phải "tay ngửa nón, tay đàn", vừa làm công việc xin ăn, vừa cố gắng duy trì niềm vui nho nhỏ trong cuộc sống bằng tiếng đàn. Sự ngơ ngác của đứa con càng làm tăng thêm nỗi buồn, khi em phải sống trong hoàn cảnh khó khăn mà chưa thể hiểu rõ hết những gì mình đang trải qua.

Bài thơ không chỉ dừng lại ở việc mô tả hoàn cảnh éo le của hai cha con mà còn đặt ra những câu hỏi sâu sắc về kiếp người. Câu hỏi "Con hỏi cha nơi đến / Cha hỏi con nơi dừng" thể hiện sự lạc lối, không có mục tiêu, không biết đâu là điểm dừng chân trong cuộc sống. Những câu hỏi "Ai thương, ai dửng dưng?" lại càng làm tăng thêm sự bi thương, khi cuộc sống của hai cha con phụ thuộc vào lòng thương hại của người qua đường.

Cuối bài thơ, tác giả bất ngờ chuyển từ góc nhìn của người quan sát sang góc nhìn tự vấn: "Người hay ta ăn mày?". Câu hỏi này mở ra một ý niệm mới, rằng liệu những người có vẻ bề ngoài hạnh phúc, đủ đầy liệu có thực sự giàu có về tinh thần, hay họ cũng là những "người ăn mày" khác - ăn mày về cảm xúc, về tình thương, về ý nghĩa cuộc sống?

Tóm lại, "Cha con người ăn mày" là một bài thơ sâu sắc, không chỉ khắc họa chân thực hình ảnh hai cha con hành khất mà còn gửi gắm nhiều suy ngẫm về cuộc sống, về sự cô đơn, sự lạc lối và giá trị thật sự của con người.

Phân tích bài thơ Cha con người ăn mày (mẫu 2)

“Nghệ thuật là sự vươn tới, sự níu giữ mãi mãi. Cái cốt lõi của nghệ thuật là tính nhân đạo.” (Nguyên Ngọc). Văn chương như cánh diều lặng lẽ nương theo cơn gió của thời đại mà cất vào đời những giá trị nhân đạo sâu sắc, tồn tại vượt qua cả sự băng hoại của thời gian. Bài thơ "Cha con người ăn mày" của Phan Huy là một tác phẩm mang tính nhân đạo sâu sắc, nó mở ra góc nhìn sâu sắc, ám ảnh về cuộc sống khổ cực của hai cha con hành khất. Thông qua những hình ảnh giản dị nhưng giàu ý nghĩa, tác giả khéo léo thể hiện sự cô đơn, sự phụ thuộc và nỗi đau của con người trong hoàn cảnh khó khăn, nghèo đói. Đặc biệt, bài thơ không chỉ là lời kể về hoàn cảnh khó khăn của những người hành khất mà còn mở ra những suy ngẫm về thân phận con người, về sự lạc lõng trong thế giới xô bồ, phức tạp.

Ngay từ những câu thơ đầu, hình ảnh người cha mù lòa với "chiếc gậy cùn hai đầu" hiện lên vừa chân thực, vừa đậm chất ẩn dụ. "Chiếc gậy cùn hai đầu" vốn là vật dụng để dìu dắt, cùng ông chống chọi với cuộc sống song cũng là biểu tượng của sự bế tắc, mòn mỏi, không có điểm dừng. Người cha không nhìn thấy bằng mắt mà phải "nhìn bằng đôi bàn chân", điều này vừa phác họa lên nỗi bất lực của ông khi thiếu đi giác quan quan trọng nhất, vừa là hình ảnh đầy ẩn dụ sâu cay đối với cảm giác sự mơ hồ, chông chênh trong hành trình mưu sinh của người hành khất. Sự phụ thuộc vào đôi chân để "nhìn" thế giới là một hình ảnh mạnh mẽ, phản ánh sự phụ thuộc tuyệt đối vào những thứ đơn giản nhất trong cuộc sống.

Trong khi đó, đứa con nhỏ lại "đi trong ngơ ngác", hình ảnh này càng làm tăng thêm nỗi buồn, khi em phải gánh vác một phần trách nhiệm trong gia đình mặc dù chưa hề hiểu rõ về thế giới xung quanh. "Tay ngửa nón, tay đàn" - một hành động đồng thời thực hiện hai công việc: xin ăn và đàn hát để kiếm sống. Đứa trẻ vừa phải gánh vác nỗi lo cơm áo, vừa cố gắng níu lại những khoảnh khắc ngây dại của tuổi thơ, dù chính bản thân nó cũng chưa thể hiểu hết sự khổ cực mình đang phải đối mặt. Sự ngây thơ, non nớt của đứa trẻ càng làm nổi bật nỗi bất hạnh mà hai cha con phải chịu đựng, đồng thời chạm tới trái tim người đọc những cảm giác xót xa và thương cảm sâu sắc.

Bài thơ không chỉ khắc họa hiện thực nghiệt ngã của cuộc sống mà còn đặt ra những câu hỏi sâu cay về kiếp người. "Con hỏi cha nơi đến / Cha hỏi con nơi dừng" - những câu hỏi này phản ánh sâu sắc sự lạc lối trong cuộc đời của hai cha con, là lời nhắc nhở về sự bấp bênh của con người trong hành trình tìm kiếm nghĩa lí giữa cuộc đời rộng lớn. Đôi cha con như con thuyền không bến đợi, cứ trôi dạt trong cái mênh mông của cuộc đời mà không biết đâu là bến bờ. Những câu hỏi "Ai thương, ai dửng dưng?" càng làm tăng thêm nỗi bi thương, bởi cuộc sống của họ hoàn toàn phụ thuộc vào lòng từ thiện của những người qua đường, một cuộc sống vô định và thiếu vắng tình yêu thương.

Cuối bài thơ, tác giả bất ngờ chuyển sang một câu hỏi tự vấn: "Người hay ta ăn mày?" Đây là một câu hỏi đầy sâu sắc, gợi mở một vấn đề lớn về giá trị con người trong xã hội. Liệu những người có vẻ ngoài đầy đủ, hạnh phúc có thực sự giàu có về mặt tinh thần, hay họ cũng đang "ăn mày" về tình thương, về cảm xúc, về sự sẻ chia? Câu hỏi này không chỉ phản ánh tình cảnh của những người nghèo khổ, mà còn mời gọi chúng ta suy ngẫm về giá trị thật sự của cuộc sống, không phải ở vật chất mà ở tình yêu thương, sự cảm thông và sự kết nối giữa con người với con người.

Tóm lại, "Cha con người ăn mày" không chỉ là một bài thơ mô tả hoàn cảnh khốn cùng của hai cha con, mà còn là một thông điệp sâu sắc về kiếp người, về sự lạc lõng, sự cô đơn và sự thiếu thốn tình cảm trong xã hội. Bài thơ khắc họa chân thực những nỗi đau, sự mòn mỏi trong cuộc sống của những người nghèo khổ, nhưng cũng đồng thời đưa ra những câu hỏi lớn về giá trị đích thực của cuộc sống, mời gọi mỗi người suy ngẫm về tình người và sự sẻ chia trong thế giới này.