Tác giả Trần Đình Sử - Cuộc đời và sự nghiệp

Tác giả Trần Đình Sử - Cuộc đời và sự nghiệp

1. Tiểu sử nhà văn Trần Đình Sử

- Ngày sinh: sinh ngày 10 tháng 8 năm 1940

- Quê quán: Nguyên quán của ông là làng Phú Lễ, xã Quảng Phú, huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên - Huế.

- Cuộc đời:

+ Sau năm 1945, khi Pháp chiếm lại Huế, mặt trận Huế tan rã, gia đình Trần Đình Sử chuyển đến Quảng Trị và định cư tại thôn Lương Hạ, xã Triệu Nguyên, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị, trong Chiến khu Ba Lòng.

+ Năm 1952, ông được gửi đến Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh và nhập học tại Trại Thiếu sinh Quảng Trị, hoàn thành lớp 5 và 6 tại Hà Tĩnh.

+ Năm 1954, khi hòa bình được thiết lập, Trại Thiếu sinh Quảng Trị giải tán và Trần Đình Sử chuyển đến trường học mới ở miền Nam, một trường mới thành lập.

+ Từ năm 1959 đến năm 1961, ông theo học tại Phân khoa Trung văn, Khoa Ngoại ngữ, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, đỗ thủ khoa và sau đó được bổ nhiệm làm cán bộ giảng dạy từ tháng 10 năm 1961.

+ Từ năm 1962 đến 1966, ông được cử đi học văn học tại Đại học Tổng hợp Nam Khai, Khoa Văn học, theo chế độ tiến tu (thực tế học năm thứ ba và thứ tư).

+ Năm 1966, sau khi trở về nước, ông được cử vào giảng dạy tại Trường Đại học Sư phạm Vinh, Bộ môn Lí luận văn học, thuộc khoa Văn.

+ Năm 1981, Trần Đình Sử trở về và làm việc tại Khoa Ngữ Văn, giảng dạy Bộ môn Lí luận văn học, Đại học Sư phạm Hà Nội.

2. Sự nghiệp văn học của nhà văn Trần Đình Sử

- Trong những năm 80, khi Trần Đình Sử giới thiệu thi pháp học vào Việt Nam, ông đã đáp ứng nhu cầu cần đổi mới phương pháp tiếp cận văn học sau một thời gian dài bị giới hạn trong phạm vi xã hội học và thậm chí là sự hạn chế về quan tâm đến nghệ thuật.

- Thi pháp học của ông đã mang đến một loạt các khái niệm mới và thuật ngữ mới, tạo ra những cơ hội mới trong việc trải nghiệm văn học và kích thích sự tò mò và khám phá của nhiều thế hệ học sinh, giúp họ khám phá và hiểu sâu hơn về văn học.

3. Về các tác phẩm tiêu biểu

3.1. Đọc văn – cuộc chơi tìm ý nghĩa

a. Thể loại

Văn bản thuộc thể loại nghị luận văn học

b. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác

Đọc – cuộc chơi tìm ý nghĩa được trích trong Đọc văn học văn (NXB Giáo dục, 2001)

c. Tóm tắt

Những ý chính của văn bản:

- Văn học có một đặc điểm quan trọng là có ý nghĩa, nhưng đó là ý nghĩa tiềm ẩn. Đọc văn tức là đi tìm ý nghĩa tiềm ẩn đó.

- Đọc văn là cuộc đi tìm ý nghĩa nhân sinh qua các văn bản thẩm mĩ của văn học bằng chính tâm hồn người đọc.

- Ý nghĩa của văn học không chỉ nằm trong văn bản, mà còn nằm trong mối liên hệ nhiều mặt giữa văn bản với cuộc đời.

- Đọc văn (phân tích, bình giảng, bình luận) tất yếu phải tôn trọng văn bản, từ ngôn từ đến hình tượng.

- Tác phẩm văn học và đọc văn thật sự là một hiện tượng diệu kì.

- Đọc văn là nền tảng của học văn.

d. Phương thức biểu đạt

Văn bản có phương thức biểu đạt là nghị luận

e. Bố cục

- Mở bài: Giới thiệu vấn đề

+ Văn học có một đặc điểm quan trọng là mang ý nghĩa, nhưng ý nghĩa đó thường ẩn dụ. Đọc văn học là việc tìm kiếm ý nghĩa tiềm ẩn đó.

- Thân bài:

+ Đọc văn học là hành trình tìm kiếm ý nghĩa nhân sinh qua các tác phẩm thẩm mỹ của văn học bằng chính trái tim và tâm hồn của người đọc.

+ Ý nghĩa của văn học không chỉ nằm trong các văn bản mà còn trong mối liên hệ đa chiều giữa văn bản và cuộc sống.

+ Đọc văn học (phân tích, bình giảng, bình luận) cần phải tôn trọng văn bản, từ ngôn từ đến hình tượng.

- Kết bài:

+ Tác phẩm văn học và việc đọc văn học thực sự là một hiện tượng kỳ diệu.

+ Đọc văn học là nền tảng của việc học văn.

g. Giá trị nội dung

Văn học mang ý nghĩa tiềm ẩn, và người ta đã phát triển nhiều lý thuyết và phương pháp để hiểu ý nghĩa đó. Ngoài văn bản, ý nghĩa của văn học còn tồn tại trong mối liên hệ đa chiều, từ nhiều góc độ và mặt khác nhau. Nó cũng có thể tương tác với cuộc sống và xã hội. Tác phẩm văn học và việc đọc văn thực sự là những hiện tượng thú vị và kỳ diệu. Đọc văn là nền tảng của học văn.

h. Giá trị nghệ thuật

- Các từ ngữ như chơi trò, trò chơi, ú tim, chơi được lặp lại nhiều lần.