Tác giả Nguyễn Quang Thiều - Cuộc đời và sự nghiệp

Tác giả Nguyễn Quang Thiều - Cuộc đời và sự nghiệp

1. Tiểu sử nhà văn Nguyễn Quang Thiều

- Ngày sinh: sinh ngày 27 tháng 4, 1957

- Quê quán: tại Thôn Hoàng Dương (Làng Chùa), xã Sơn Công, huyên Ứng Hòa, tỉnh Hà Tây (nay thuộc Thành phố Hà Nội)

- Cuộc đời: Ngoài lĩnh vực chính thơ ca tạo nên tên tuổi, ông còn là mộtnhà vănvới các thể loạitiểu thuyết,truyện ngắn,bút kývà tham gia vào lĩnh vực báo chí. Ông hiện nay là Chủ tịchHội Nhà văn Việt Nam; Phó Tổng thư ký thứ nhất Hội Nhà văn Á – Phi; Giám đốc - Tổng Biên tậpNhà xuất bản Hội Nhà văn. Ông vào làm việc tạibáo Văn nghệtừ năm 1992 và rời khỏi đây năm 2007.

2. Sự nghiệp văn học của nhà văn Nguyễn Quang Thiều

- Tác phẩm chính

Thơ

• Ngôi nhà tuổi 17 (1990)
• Sự mất ngủ của lửa, 1992
• Những người đàn bà gánh nước sông, 1995
• Những người lính của làng, 1996
• Thơ Nguyễn Quang Thiều, 1996
• Nhịp điệu châu thổ mới, 1997
• Bài ca những con chim đêm, 1999
• Thơ tuyển cho thiếu nhi, 2004
• Cây ánh sáng, 2009
• Châu thổ, 2010
• Tiếng vọng

Văn xuôi (Tiểu thuyết, truyện ngắn)

• Mùa hoa cải bên sông, 1989 - Được chuyển thể thành phim Lời nguyền của dòng sông (1992) Đạo diễn : Khải Hưng
• Tiếng gọi cuối mùa đông - Được chuyển thể thành phim Tiếng gọi bên sông (1993) Đạo diễn : Nguyễn Hữu Phần
• Cái chết của bầy mối, 1991
• Người đàn bà tóc trắng, 1993
• Bầy chim chìa vôi
• Thành phố chỉ sống 60 ngày, 1991
• Vòng nguyệt quế cô đơn, 1991
• Cỏ hoang, tiểu thuyết, 1992
• Tiếng gọi tình yêu, 1993
• Kẻ ám sát cánh đồng, 1995
• Người đàn bà tóc trắng, truyện ngắn, 1996
• Đứa con của hai dòng họ, truyện ngắn, 1997
• Truyện ngắn Nguyễn Quang Thiều, 1998
• Người cha, truyện thiếu nhi, 1998
• Bí mật hồ cá thần, truyện thiếu nhi, 1998
• Con quỷ gỗ, truyện thiếu nhi, 2000
• Ngọn núi bà già mù, truyện thiếu nhi, 2001
• Người nhìn thấy trăng thật, truyện ngắn, 2003
• Người, chân dung văn học, 2008
• Ba người, chân dung văn học (in chung), 2009
• Có một kẻ rời bỏ thành phố, tiểu luận, 2010
• Trong ngôi nhà của mẹ,2016

Đến nay, Nguyễn Quang Thiều đã xuất bản 7 tập thơ, 15 tập văn xuôi và 3 tập sách dịch. Tập thơ mới nhất của anh, Cây ánh sáng - Nhà xuất bản Hội Nhà văn 2009 đang thu hút sự chú của dư luận và giới phê bình

Tiểu thuyết Kẻ ám sát cánh đồng được hãng phim truyền hình Việt Nam dựng thành bộ phim Chuyện làng Nhô (xem thêm làng Nhô) phát sóng phổ biến trên VTV trong những năm 1998

Sách dịch

1. Khoảng thời gian không ngủ, thơ Mỹ, 1997
2. Chó hoàng Đingô, truyện ngắn Úc, 1995
3. Năm nhà thơ hiện đại Hàn Quốc, 2002

Làm báo

Ông được coi là người cùng với nhà văn, trung tướng công an Hữu Ước sáng lập nên hai tờ báo là tờ An Ninh Thế giới cuối tháng và Cảnh Sát Toàn Cầu.

- Phong cách nghệ thuật: Ông sáng tác về nhiều đề tài với những cách biểu hiện khác nhau và nhiều cung bậc cảm xúc vượt khỏi phạm vi cảm hứng hiện thực hay siêu thực. Ông không mô phỏng, sao chép đời sống để viết thành những vần thơ đầy ẩn ý.

- Giải thưởng: Ngoài giải thưởng Hội Nhà Văn Việt Nam năm 1993, giải A cho tập thơ Sự mất ngủ của lửa, Nguyễn Quang Thiều còn nhận được hơn 20 giải thưởng văn học khác trong và ngoài nước

3. Về các tác phẩm tiêu biểu

3.1. Hương khúc

a. Thể loại: Tản văn

b. Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác

- Văn bản trích Tôi khóc những cánh đồng rau khúc, in trong Mùi của ký ức,NXB Trẻ, 2017

c. Phương thức biểu đạt: Tự sự,miêu tả

d. Tóm tắt Hương khúc

- Văn bản viết về mùa hoa khúc và quy trình bà làm bánh khúc và ký ức của tác giả về hương vị của món bánh khúc bà làm.

e. Bố cục tác phẩm Hương khúc

- Phần 1: Từ đầu..đang mưa đầy trời đấy: Mùa hoa khúc nở

- Phần 2: Tiếp theo….hương rau khúc: Quá trình làm bánh khúc

- Phần 3: Còn lại:Ký ức tác giả về nồi bánh khúc

g. Giá trị nội dung tác phẩm Hương khúc

- Giới thiệu về món bánh khúc bà làm

h. Giá trị nghệ thuật tác phẩm Hương khúc

- Sử dụng từ ngữ gợi tả

- Bố cục tác phẩm chặt chẽ,mạch lạc

3.2. Bầy chim chìa vôi

a. Thể loại: Truyện ngắn

b. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác

- Tác phẩm này ông viết tặng cho thiếu nhi. Tác phẩm được trích trong tập truyện “ Mùa hoa cải bên sông” đặt trong bối cảnh làng quê với những cái kết có hậu, hay gợi mở: hạnh phúc sẽ đến với những ai phấn đấu vượt qua nỗi đau và sự mất mát

- Tập truyện do Phương Nam Book và NXB hội nhà văn phát hành quý IV năm 2012

c. Phương thức biểu đạt: Tự sự

d. Người kể chuyện: Ngôi thứ 3

e. Tóm tắt tác phẩm Bầy chim chìa vôi

Truyện kể về hai anh em Mon và Mên lo lắng khi thấy nước ngập lên bãi cát giữa sông, sợ bầy chim chìa vôi non sẽ chết. Và hành trình giải cứu bầy chim non của 2 anh em. Cuối cùng, hai anh em vui sướng khi nhìn bầy chim non cất cánh

g. Bố cục tác phẩm Bầy chim chìa vôi

Gồm 3 phần:

-Phần 1 từ đầu … mùa sinh nở của chúng: hai anh em lo lắng cho bầy chim chìa vôi

-Phần 2 : Mùa mưa năm nay về sớm hơn… lấy đò ông Hảo mà đi: Hành trình giải cứu bầy chim chìa vôi của 2 anh em

-Phần 3:Trôi đến đoạn sông… đến hết: Hình ảnh bầy chim non cất cánh

h. Giá trị nội dung tác phẩm Bầy chim chìa vôi

Truyện kể về hai anh em có tấm lòng nhân hậu, yêu thương động vật, lo lắng khi thấy nước ngập bầy chim chìa vôi đáng thương sẽ chết. Hai anh em tìm mọi cách để cứu chúng

i. Giá trị nghệ thuật tác phẩm Bầy chim chìa vôi

-Nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn, thú vị.

-Khắc họa rõ nét hình ảnh bầy chim chìa vôi

3.3. Mon và Mên đang ở đâu?

a. Thể loại: báo chí

b. Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác

-Trích Nguyễn Quang Thiều, Mon và Mên đang ở đâu ,tạp chí văn học tuổi trẻ, số 9(482+483)/2021

c. Phương thức biểu đạt: Tự sự

d. Tóm tắt tác phẩm Mon và Mên đang ở đâu?

tường thuật lại cuộc nói chuyện của tác giả với cậu bé bên triền Sông Đáy về câu chuyện Bầy chim chìa vôi. Cậu bé phỏng vấn tác giả về nguồn gốc của Mon và Mên và bây giờ họ đang ở đâu?

e. Giá trị nội dung tác phẩm Mon và Mên đang ở đâu?

-Xoay quanh về nhân vật Mon và Mên trong truyện ngắn Bầy chim chìa vôi

g. Giá trị nghệ thuật tác phẩm Mon và Mên đang ở đâu?

-Người kể chuyện ngôi thứ nhất

-Nội dung câu chuyện hấp dẫn

-Lời nói giản dị, gần gũi

3.4. Sông Đáy

a. Thể loại

- Văn bản thuộc thể loại: thơ tự do.

b. Xuất xứ và hoàn cảnh ra đời

- Xuất xứ: rút trong tập thơ Sự mất ngủ của lửa (1992) -> Tập thơ đã được Giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam năm 1993.

c. Phương thức biểu đạt

- Phương thức biểu đạt: Biểu cảm.

d. Bố cục bài thơ Sông Đáy

- Phần 1: Từ đầu đến “một mảnh sông đêm”.

→ Sông Đáy trong miền kí ức thưở ấu thơ.

- Phần 2: Từ “Năm tháng sống xa quê” đến “giàn dụa nước mưa sông”.

→ Niềm nhớ thương quê nhà da diết trong những năm tháng xa quê.

- Phần 3: còn lại

→ Sông Đáy và nỗi xúc động nghẹn ngào ngày trở về quê hương.

e. Giá trị nội dung

- Bài thơ kể về tâm trạng của một đứa con trở về quê hương và gặp lại con sông Đáy, nơi tạo nên ký ức tuổi thơ và những hình ảnh đẹp của người mẹ. Những nỗi buồn da diết đó được thể hiện qua từng hình ảnh thơ khi tác giả nhớ về.

g. Giá trị nghệ thuật

- Thể thơ tự do.

- Ngôn ngữ thơ giàu nhạc điệu và tinh tế.

- Ngòi bút uyên bác và tạo được cái riêng.