Tác giả Ma Văn Kháng - Cuộc đời và sự nghiệp

Tác giả Ma Văn Kháng - Cuộc đời và sự nghiệp

1. Tiểu sử nhà văn Ma Văn Kháng

- Tên khai sinh là Đinh Trọng Đoàn

- Ngày sinh: sinh ngày 01 tháng 12 năm 1936

- Quê quán: làng Kim Liên, quận Đống Đa, TP. Hà Nội

- Gia đình: là em trai của NGƯT.PGS.TS. Đinh Trọng Lạc (Trưởng khoa đầu tiên của Khoa Ngữ văn, trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2)

- Cuộc đời: Là người làng Kim Liên (Hà Nội) và sinh ra tại đây, tuy nhiên ông đã lên miền núi từ năm 18 tuổi và sống hơn 25 năm trên vùng cao. Ông theo học tại trường Thiếu nhi Việt Nam, rồi chuyển sang Đội thiếu nhi nghệ thuật của nhạc sĩ Lưu Hữu Phước. Sau đó ông được nhận vào trường Thiếu sinh quân Việt Nam, rồi đến trường Trung cấp sư phạm tại Khu học xá Nam Ninh ở Trung Quốc. Sau khi tốt nghiệp, ông trở thành giáo viên cấp hai, giảng dạy môn Văn học và là hiệu trưởng trường cấp 3 thị xã Lào Cai nay là tỉnh Lào Cai. Từ năm 1962 đến năm 1964 ông đã học tập và tốt nghiệp tại Đại học sư phạm Hà Nội, sau đấy lại trở về Lào Cai dạy học và viết truyện ngắn. Ông cũng là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam từ năm 1974. Từ cuối năm 1976 ông chuyển về công tác tại Hà Nội, đã từng là Tổng biên tập, Phó Giám đốc Nhà xuất bản Lao động. Từ tháng 3 năm 1995 ông là Tổng biên tập tạp chí Văn học nước ngoài của Hội Nhà văn Việt Nam. Ông đã 8 lần đệ đơn xin thôi vị trí này. Ông cũng là đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam.

2. Sự nghiệp văn học của nhà văn Ma Văn Kháng

Tác phẩm:

• Phố cụt (truyện ngắn, báo Văn học, tháng 3 năm 1961)
• Xa Phủ (tập truyện ngắn, 1969)
• Người con trai họ Hạng (tập truyện ngắn, 1972)
• Đồng bạc trắng hoa xòe (tiểu thuyết, 1979)
• Mưa mùa hạ (tiểu thuyết, 1982)
• Vùng biên ải (tiểu thuyết, 1983)(phần tiếp theo Đồng bạc trắng hoa xòe )
• Võ sỹ lên đài (tiểu thuyết, 1983)
• Trăng non (tiểu thuyết, 1984)
• Phép lạ thường ngày
• Thầy Thế đi chợ bán trứng
• Mùa lá rụng trong vườn (tiểu thuyết, 1985)
• Thanh minh trời trong sáng
• Hoa gạo đỏ
• Ngày đẹp trời (truyện ngắn, 1986)
• Vệ sĩ của Quan Châu (truyện ngắn, 1988)
• Trái chín mùa thu (truyện ngắn, 1988)
• Côi cút giữa cảnh đời (tiểu thuyết, 1989)
• Đám cưới không có giấy giá thú (tiểu thuyết, 1989)
• Giữa dòng đời cuộn chảy (tiểu thuyết, 1991)
• Chó Bi, đời lưu lạc (tiểu thuyết, 1992)
• Giấy trắng (tiểu thuyết)
• Heo may gió lộng (truyện ngắn, 1992)
• Trăng soi sân nhỏ (truyện ngắn, 1994)
• Ngoại thành (truyện ngắn, 1996)
• Truyện ngắn Ma Văn Kháng (tuyển tập, 1996)
• Vòng quay cổ điển (truyện ngắn, 1997)
• Cỏ dại (tập truyện ngắn, 2005)
• Bà ngoại (tập truyện ngắn, 2005)
• Một mình một ngựa (tiểu thuyết, 2007)
• Ngược dòng lũ (tiểu thuyết)
• Năm tháng nhọc nhằn, năm tháng nhớ thương (hồi ký, 2009)
• Mùa thu đảo chiều (tập truyện ngắn, 2012)
• Những truyện hay viết cho thiếu nhi (tập truyện ngắn, Nhà xuất bản Kim Đồng, 2013)
• Chuyện của Lý (tiểu thuyết, 2014)
• Xa xôi thôn Ngựa Già (tập truyện vừa, 2014): bao gồm 6 truyện - Seo Ly, kẻ khuấy động tình trường; Thắp một tuần hương; Cố Vinh, người xứ lạ; Cánh bướm tím; Người khổ nhất trần gian; Xa xôi Thôn Ngựa Già.
• Người thợ mộc và tấm ván thiên (tiểu thuyết, 2015)
• Nỗi nhớ mưa phùn (tiểu thuyết, 2015)
• Gặp gỡ ở La Pan Tẩn (tiểu thuyết, 2017)
• Chim én liệng trời cao (tiểu thuyết, 2017)
• Mãi mãi một thời thiếu sinh quân (kí sự tiểu thuyết, 2019)

3. Giải thưởng

• Giải thưởng loại B của Hội Nhà văn Việt Nam năm 1986 cho quyển tiểu thuyết Mùa lá rụng trong vườn.
• Giải thưởng của Hội đồng văn xuôi Hội Nhà văn Việt Nam 1995 cho tập truyện ngắn Trăng soi sân nhỏ.
• Giải thưởng Văn học ASEAN.
• Giải thưởng Nhà nước về Văn học - Nghệ thuật năm 2001.
• Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học - Nghệ thuật năm 2012 cho các tác phẩm Truyện ngắn chọn lọc, Mưa mùa hạ, Côi cút giữa cảnh đời, Gặp gỡ ở La Pan Tẩn.
• Giải báo chí toàn quốc về xây dựng Đảng - Giải Búa liềm Vàng lần thứ VI, năm 2021

4. Về các tác phẩm tiêu biểu

4.1. Ngày 30 Tết

a. Thể loại

- Tác phẩm Ngày 30 Tết thuộc thể loại: tiểu thuyết.

b. Xuất xứ

- In trong Mùa lá rụng trong vườn, NXB Phụ nữ, Hà Nội, 1985, tr73-81.

c. Phương thức biểu đạt

- Phương thức biểu đạt: tự sự, thuyết minh.

d. Bố cục Ngày 30 Tết

- Phần 1 (từ đầu đến…trách cứ): Lý và Phượng ao ước được gặp Hoài và họ đã gặp nhau.

- Phần 2 (tiếp theo đến…các con, các em,..): mọi người hội tu, hỏi thăm Hoài.

- Phần 3 (đoạn còn lại): Chị Hoài nhận được thư từ bố chồng cũ.

e. Tóm tắt Ngày 30 Tết

Văn bản Ngày 30 Tết kể về cuộc gặp gỡ giữa mọi người với nhau, giữa chị Hoài và gia đình chồng cũ trong chiều 30 Tết. Nghe chị Hoài đến, Đông, Lý, Luận hấp tấp từ phòng khách ùa ra. Mọi người tôn trọng cuộc sống mới của chị, không trách móc, oán than khi chị tái hôn. Phượng sôi nổi xách đồ cho Hoài, trong khi Lý thì ôm chầm lấy chị. Mọi người xúm lại hỏi thăm chị. Chị Hoài nhận được thư từ bố chồng cũ, sợ ông buồn nên phải lên ngay. Ông Bằng xúc động khi nhìn thấy chị Hoài, ông sững sờ, mặt thoáng chút ngơ ngẩn.

f. Giá trị nội dung

- Văn bản kể về cuộc gặp gỡ đầy xúc động giữa chị Hoài và gia đình chồng cũ trong chiều 30 Tết. Chị Hoài, con dâu cũ của ông Bằng, đã bước tiếp vào cuộc sống mới và có một gia đình riêng. Tác phẩm lấy bối cảnh Hà Nội sau những năm chiến tranh, phản ánh những thay đổi trong xã hội và cuộc sống gia đình ông Bằng, một nhân viên bưu điện đã nghỉ hưu.

g. Giá trị nghệ thuật

- Ngôn từ hấp dẫn, lối miêu tả các hình ảnh quen thuộc.