Tác giả Trần Quốc Vượng - Cuộc đời và sự nghiệp

Tác giả Trần Quốc Vượng - Cuộc đời và sự nghiệp

1. Tiểu sử nhà văn Trần Quốc Vượng

- Ngày sinh: 12/12/1934 - 8/8/2005

- Quê quán: sinh tại huyện Kinh Môn, Hải Dương nhưng quê quán ở thôn Lê Xá, xã Châu Sơn, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam

- Cuộc đời: là một giáo sư, nhà sử học, nhà khảo cổ học Việt Nam

Ông được xem là một trong tứ trụ của sử học Việt Nam đương đại

Ông từng giữ nhiều chức vụ quan trọng trong ban văn hóa nghệ thuật

2. Sự nghiệp văn học của nhà văn Trần Quốc Vượng

- Ông đã viết nhiều bài nghiên cứu khoa học (trên 400 bài) đăng trên các tạp chí chuyên môn trong nước (khảo cổ, lịch sử, văn học, văn hóa dân gian, văn hóa nghệ thuật,...) và ngoài nước

- Ngoài ra, ông đã viết và được in ấn nhiều sách (trên 40 cuốn) ở cả trong và ngoài nước, có thể kể đến như:

+ Việt Nam khảo cổ học (tiếng Nhật, Tokyo, 1993)

+ Trong cõi (California, 1993)

+ Theo dòng lịch sử (1995)

+ Some aspects of Vietnam culture (Mỹ, 1995)

+ Tìm hiểu văn hoá dân gian Hà Nội (1997)

+ Việt Nam, cái nhìn địa văn hoá (1998)

+ Vietnam folklore and history (Mỹ, North Ilinois, 1998)

+ Essay into the Vietnam past (New York, Mỹ, 1999)

+ Ngành nghề, tổ nghề, làng nghề Việt Nam (1999)

+ Làng nghề, phố nghề Thăng Long, Hà Nội (2000)

+ Văn hoá Việt Nam, tìm tòi và suy ngẫm (2000)

+ Trên mảnh đất nghìn năm văn vật (2001)

+ Tìm hiểu bản sắc văn hoá xứ Huế (2001)

+ Confusianism in East Asia (Seoul, Hàn Quốc, 2001)

+ Khoa Sử và tôi (2001)

+ Tìm hiểu bản sắc văn hoá xứ Quảng (2002)

+ Tìm hiểu bản sắc văn hoá dân gian Nam Bộ (2004)

+ Hà Nội như tôi hiểu (2005)

+ Con người – Môi trường – Văn hoá (2005)

3. Về các tác phẩm tiêu biểu

3.1. Thăng Long – Đông Đô – Hà Nội: một hằng số văn hóa Việt Nam

a. Thể loại: Văn bản thông tin

b. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:

- In trong văn hóa Hà Nội, tìm tòi và suy ngẫm, NXB Quân đội nhân dân, Hà Nội 2010)

c. Phương thức biểu đạt: Thuyết minh kết hợp với tự sự và nghị luận

d. Tóm tắt tác phẩm Thăng Long – Đông Đô – Hà Nội: một hằng số văn hóa Việt Nam (Trần Quốc Vượng)

Hà Nội là một vùng đất linh thiêng giàu văn hóa đồng thời cũng là trung tâm hội tụ đầy đủ những tinh hoa bản sác của dân tộc từ folklore, lễ hội, dân ca, …đến cách sinh hoạt tôn giáo, văn hóa, xã hội của Hà Nội đều rất phong phú, nhiều dáng vẻ. Bên cạnh đó, phong thái và khí chất của con người Hà Nội cũng rất khác, duyên dáng, phong lưu mà sang trọng. Từ cổ chí kim, trải qua ngàn đời, ngàn năm xây dựng và phát triển, Hà nội vẫn luôn là mảnh đất xinh đẹp, đáng tự hào của dân tộc ta.

e. Bố cục tác phẩm Thăng Long – Đông Đô – Hà Nội: một hằng số văn hóa Việt Nam (Trần Quốc Vượng): Chia văn bản thành 2 đoạn

- Đoạn 1: Từ đầu đến “ở và đi lại”: Sự hình thành văn hóa Hà Nội

- Đoạn 2: Còn lại: Nếp sống thanh lịch của người Hà Nội

g. Giá trị nội dung tác phẩm Thăng Long – Đông Đô – Hà Nội: một hằng số văn hóa Việt Nam (Trần Quốc Vượng)

- Ca ngợi nền văn hóa, nét đẹp lâu đời của mảnh đất Hà Nội

- Giới thiệu sự hình thành và nếp sống thanh lịch của người Hà Nội

h. Giá trị nghệ thuật tác phẩm Thăng Long – Đông Đô – Hà Nội: một hằng số văn hóa Việt Nam (Trần Quốc Vượng)

- Các biện pháp tu từ được sử dụng linh hoạt, sáng tạo.

- Giọng văn nhẹ nhàng, sâu sắc.

- Sử dụng sáng tạo kết hợp các phương thức biểu đạt nhằm phân tích đánh giá văn bản.

3.2. Văn hóa hoa - cây cảnh

a. Thể loại

- Tác phẩm Văn hóa hoa – cây cảnh thuộc thể loại: văn bản thuyết minh.

b. Xuất xứ

- Theo Văn hóa Việt Nam – Tìm tòi và suy ngẫm, NXB Văn hóa Dân tộc – tạp chí Văn hóa nghệ thuật, Hà Nội, 2000, tr 578 – 584.

c. Phương thức biểu đạt

- Phương thức biểu đạt: thuyết minh.

d. Bố cục Văn hoá hoa - cây cảnh

- Phần 1 (từ đầu đến tuy gần mà xa...): thiên nhiên như một đối tượng phong phú, kì bí, luôn thách thức mọi nỗ lực tìm hiểu, khám phá của con người.

- Phần 2 (từ Thiên nhiên Đông Nam Á đến tục thờ cây cối...): đặc điểm của thiên nhiên Đông Nam Á và truyền thống sống hài hoà với tự nhiên của người phương Đông (trong đó có Việt Nam).

- Phần 3 (từ Văn minh lớn Trung Hoa đến cơ chế thị trường...): những biểu hiện của cách “tạo dựng một thiên nhiên thứ hai hài hoà với thiên nhiên thứ nhất” trong các nền văn hoá Trung Hoa, Nhật Bản, Việt Nam (qua những chứng tích cụ thể).

- Phần 4 (còn lại): thú chơi hoa – cây cảnh trong nền văn hoá Việt Nam.

e. Tóm tắt Văn hoá hoa - cây cảnh

Văn bản nói về văn hóa hoa và cây cảnh trong đời sống và văn hóa của người Việt Nam. Thông tin về quan niệm sống hài hoa với thiên nhiên được thể hiện qua ngôn ngữ; thông tin về các công trình nhân tạo được bố trí hài hòa với cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp; thông tin về sự tồn tại trải đều trên nhiều vùng đất của các làng, trại, chợ hoa cây cảnh; thông tin về cách người Việt đưa thiên nhiên vào mỗi ngôi nhà, vào từng không gian cư trú riêng tư.

f. Giá trị nội dung

- Văn bản cung cấp những thông tin về văn hoá hoa – cây cảnh, đồng thời thể hiện tình cảm của tác giả đối với thiên nhiên.

g. Giá trị nghệ thuật

- Cung cấp thông tin đầy đủ về thú chơi hoa – cây cảnh cho người đọc.