TOP 10 mẫu Vẻ đẹp của sông Hương khi ở ngoại vi thành phố (2024) SIÊU HAY

Vẻ đẹp của sông Hương khi ở ngoại vi thành phố – Ngữ văn 12

Bài giảng Ngữ văn 12 Ai đã đặt tên cho dòng sông

Dàn ý Vẻ đẹp của sông Hương khi ở ngoại vi thành phố

I. Mở bài:

- Giới thiệu về đề tài sông Hương

- Giới thiệu Hoàng Phủ Ngọc Tường và bái bút kí

- Giới thiệu sông Hương – biểu tượng của cố đô

Tham khảo mở bài của bài làm đề này trong mục Cảm thụ.

Hoàng Phủ Ngọc Tường là một trong những nhà văn chuyên về bút kí. Nét đặc sắc trong sáng tác của ông là ở sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa chất trí tuệ và chất trữ tình, giữa nghị luận sắc bén với suy tư đa chiều được tổng hợp từ vốn kiến thức phong phú về triết học, văn hóa, lịch sử, địa lí…Tất cả được thể hiện qua lối hành văn hướng nội, súc tích mê đắm và tài hoa. “Ai dã đặt tên cho dòng sông” là bài bút kí xuất sắc, viết tại Huế, năm 1981 in trong tập sách cùng tên. Với sự tinh tế của một nghệ sĩ, với tình yêu dòng sông Hương của xứ Huế mộng mơ, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã diễn tả thành công vẻ đẹp dòng sông Hương.

II. Thân bài

1. Hoàn cảnh ra đời và nội dung tác phẩm
– Tác phẩm được sáng tác tại Huế năm 1981

“Ai đã đặt tên cho dòng sông” rút ra từ tập bút kí cùng tên, là tác phẩm tiêu biểu cho phong cách văn chương Hoàng Phủ Ngọc Tường, lấy cảm hứng từ dòng sông Hương thơ mộng của xứ Huế để từ đó nhà văn bày tỏ tình yêu đất nước con người.

– Đánh giá nhận xét của Hoàng Phủ Ngọc Tường.

+ Có thể nhắc đến sông Xen, dòng sông đẹp nhất của thủ đô Pa ri để dẫn tới lời nhận xét của Hoàng Phủ Ngọc Tường ở câu mở đầu đoạn trích: “Trong những dòng sông đẹp ở các nước….một thành phố duy nhất”

+ Đánh giá: Nhận xét mang đậm tính chủ quan của nhà văn. Thể hiện nét độc đáo sông Hương, uyên bác, tự hào.

2. Vẻ đẹp tự nhiên của sông Hương

2.1 Sông Hương ở thượng nguồn.

– Ngược dòng sông Hương, cùng tác giả trở về với thượng nguồn Trường Sơn, người đọc ngạc nhiên đến thú vị trước những nét tính cách của sông Hương mà nhà văn thể hiện trong tác phẩm.

+ Sông Hương đã là một bản trường ca rầm rộ, …mãnh liệt…cuộn xoáy. Đó là sức mạnh hùng vĩ, man dại của dòng sông – nét mới mẻ, thú vị.

+ Chảy giữa dặm dài chói lọi của hoa đỗ quyên rừng – trong cái lạnh lẽo xuất hiện ngọn lửa ấm nóng khiến con sông rực rỡ, tỏa sáng.

+ “Giữa lòng Trường Sơn, sông Hương đã sống một nửa cuộc đời của mình như một cô gái di gan phóng khoáng và man dại…Rừng già đã hun đúc cho nó một bản lĩnh gan dạ, một tâm hồn tự do trong sáng”–> sánh với cô gái di gan – bình về chi tiết này –> Con sông trở thành một sinh thể có cá tính.

+ “Ra khỏi rừng sông Hương nhanh chóng mang một sắc đẹp dịu dàng và trí tuệ trở thành người mẹ phù sa của một vùng văn hóa xứ sở “. Từ cô gái —> nâng lên người mẹ phù xa

– Nhận xét: Bằng những hình ảnh đầy ấn tượng kết hợp với việc sử dụng biện pháp tu từ nhân hóa, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã gợi ra tính cách “man dại “, “mãnh liệt” của sông Hương ở thượng nguồn. Chính bởi lẽ đó mà nhà văn nhắc nhở ta ý nghĩ rằng “người ta sẽ không hiểu đầy đủ bản chất của sông Hương với cuộc hành trình đầy gian truân mà nó đã vượt qua, không thấu hiểu phần tâm hồn sâu thẳm của nó mà dòng sông hình như không muốn bộc lộ, đã đóng kín lại ở cửa rừng và ném chìa khóa trong những hang đá dưới chân núi Kim Phụng”.

2.2 Sông Hương ở ngoại vi thành phố Huế

– Câu chuyển ý.

– Xuôi dòng Hương giang về vùng đồng bằng và ngoại vi thành phố Huế, sông Hương lại mang vẻ đẹp khác, một nét đẹp quyến rũ mềm mại hứa hẹn những điều thú vị qua so sánh: người con gái đẹp nằm ngủ mơ màng.

– Dòng sông đổi dòng liên tục – như một sự trăn trở : “sông Hương đã chuyển dòng một cách liên tục, vòng giữa khúc quanh đột ngột, uốn mình theo những đường cong thật mềm …”, “sông Hương đi trong dư vang của Trường Sơn, vòng qua một lòng vực sâu dưới chân núi Ngọc Trản…”

– Màu nước biến ảo: sớm xanh, trưa vàng, chiều tím – tím Huế

– Với tình yêu sâu sắc con sông Hương của xứ Huế và một cây bút nhất mực tài hoa am hiểu văn hóa, văn học tác giả đã viết những câu văn như mộng về vẻ đẹp trầm mặc của con sông Hương, như nói lên tính cách con sông

+ Trầm mặc giữa những rừng thông lăng mộ

+ Triết lí sử thi khi chảy trong tiếng chuông chùa Thiên Mụ

2.3 Sông Hương khi chảy vào lòng thành phố.

– Đánh giá đoạn văn, như câu chuyển ý: Đoạn văn như được cảm nhận dưới con mắt nghệ thuật của nhà văn, hội họa và âm nhạc. Sông Hương được ví như người tình của xứ Huế.

Sông Hương trong cảm nhận hội họa

+ “Sông Hương vui tươi hẳn lên…đông bắc” –> nhà văn cảm nhận sông Hương như một thực thể sống động, có niềm tin, tâm trạng khi tìm lại được chính mình

+ “Chiếc cầu trắng… lời của tình yêu”. –> vẻ đẹp thanh thoát của sông Hương và cầu Tràng Tiền được miêu tả qua nghệ thuật so sánh tài hoa.

+ “Không giống như sông Xen…yêu quý của mình” –> niềm tự hào của tác giả khi so sánh sông Hương với các con sông nổi tiếng trên thế giới.
Sông Hương trong cảm nhận âm nhạc

+ Sông Hương – “điệu slow tình cảm dành riêng cho Huế”, sông Hương chảy chậm, điệu chạy lững lờ vì nó quá yêu thành phố của mình. –> chất âm nhạc thể hiện ở nhịp điệu êm đềm của bài bút kí bởi những câu văn dài nối tiếp nhau. Nhà văn liên tưởng đến dòng sông Nê va cảu Lê-nin-grat…

2.4 Sông Hương rời thành phố Huế

– “Rời khỏi kinh thành …thị trấn Bao Vinh xưa cổ…”

– Có thể nói đoạn văn trên là một đoạn tuyệt bút của nhà vă. Phải là người có tình yêu với Huế sâu nặng, phải là một cây bút tài hoa thì nhà văn mới có những phát hiện thú vị như vậy. Sông Hương giống như một người tình bịn rịn, lưu luyến khi tạm biệt cố nhân.

– Nhận xét:

Hoàng Phủ Ngọc Tường đã miêu tả dòng sông từ nhiều không gian, thời gian khác nhau. Ở mỗi góc độ nhà văn đều thể hiện cảm nghĩ sâu sắc mới mẻ về non sông. Từ những cái nhìn ấy, ta nhận thấy tình cảm yêu mến thiết tha, niềm tự hào và một thái độ trân trọng gìn giữ đối với vẻ đẹp tự nhiên đậm màu sắc văn hóa của nhà văn với dòng sông quê hương.

3. Sông Hương nhìn ở góc độ văn hóa thi ca.

– Sông Hương sinh thành toàn bộ nề âm nhạc cổ điển Huế: “Hình như trong khoảnh khắc chùng lại…mái chèo khuya”,

– Nguyễn du đã lấy cảm hứng từ điệu “Tứ đại cảnh” và thi hào từng bao lần lênh đênh trên quãng sông này: “Nguyễn Du…trăng sầu”

-Sông Hương là dòng sông thi ca, là cảm, hứng bất tận cho các nhà văn nghệ sĩ.

+ “Dòng sông trắng-lá cây xanh” trong cái nhìn của Tản Đà

+”Kiếm dựng trời xanh” trong khí phách của Cao Bá Quát

4. Sông Hương trong cái nhìn của lịch sử dân tộc.

– Sông Hương trở thành dòng linh giang của tổ quốc, chứng nhận lịch sử cho bao sự kiện thăng trầm của dân tộc, sông Hương là dòng sống của thời gian ngân vang của sử thi viết giữa màu cỏ lá xanh biếc.

+ Trong sách Dư địa lí của Nguyễn Trãi, nó mang tên là Linh Giang, dòng sông Viễn Châu đã chiến đấu oanh liệt bảo vệ biên giới phía nam của Tổ quốc Đại Việt

+ Sông Hương sống hết lịch sử bi tráng của thế kỉ XIX với máu của những cuộc khởi nghĩa và từ đấy sông Hương đã đi vào thời đại cách mạng tháng Tám bằng những chiến công rung chuyển.

5. Ai đã đặt tên cho dòng sông?

– Kết thúc bài kí bằng một câu hỏi: “Ai đã đặt tên cho dòng sông?”

– Chính bài bút kí này đã trả lời cho câu hỏi ấy.

—> Nhà văn bộc lộ cảm xúc và sự ngạc nhiên thú vị vủa mình trước cái duyên thật đẹp giữa Huế và sông Hương. Cũng để tạo ấn tượng trong người đọc.

III. Kết bài

Tham khảo kết bài của bài cảm thụ về vẻ đẹp sông Hương trong phần Cảm Thụ hoặc tham khảo kết bài đơn giản sau đây: “Ai đã đặt tên cho dòng sông” là tác phẩm văn xuôi súc tích và đầy chất thơ về sông Hương. Với xúc cảm sâu lắng được tổng kết từ một vốn hiểu biết phong phú về văn hóa, lịch sử, đại lí, văn chương và một văn phong tao nhã, nhà văn đã tái hiện thành công vẻ đẹp con sông Hương – công trình nghệ thuật thiên tạo mà hóa công đã ưu ái ban tặng cho con người và xứ Huế mộng mơ.

Bài giảng Ngữ văn 12 Ai đã đặt tên cho dòng sông

Vẻ đẹp của sông Hương khi ở ngoại vi thành phố (mẫu 1)

Vượt qua cánh đồng Châu Hóa đầy hoa dại, sông Hương như người con gái đẹp đang "ngủ mơ màng" được đánh thức bởi "người tình mong đợi". Sông Hương đã "chuyển dòng một cách liên tục" khi vừa ra khỏi rừng. Nó như nôn nóng đi tới gặp người tình - thành phố tương lai của nó. Nó đã "vòng những khúc quanh đột ngột". Nó đã "uốn mình theo những đường cong thật mềm...".

Con song Hương được nhân hóa như đang làm duyên đang múa lượn. Sông Hương lúc thì trôi theo hướng sang Tây Bác vòng qua bãi Nguyệt Biều, Lương Quán. Rồi nó "đột ngột vẽ một hình cung thật tròn về phía Đông Bắc ôm lấy đồi Thiên Mụ, xuôi dần về Huế". Dòng chảy của sông Hương qua các địa danh ngã ba Tuần, điện Hoàn Chén, Ngọc Trản, bãi Lương Biều, Lương Quán, Vọng cảnh, Tam Thai, Lựu Bảo,... được tác giả vẽ ra, nhấc lại một cách chính xác thể hiện những kiến thức về địa lí, văn hóa tinh tường. Người đọc có lúc ngỡ ông đã từng nhiều năm tháng du ngoạn ngược xuôi với con thuyền nhỏ bồng bềnh trong điệu Nam ai, Nam bình trên dòng sông Hương thơ mộng.

Ông yêu dòng sông quê mẹ, ông biết rõ dáng hình và những đường nét uốn lượn của nó. Cũng như Tố Hữu đã cảm mến thốt lên: "Hương Giang ơi, qua tim ta vẫn ngày đêm tự tình". Ông nói về sắc nước của dòng sông Hương là "xanh thẳm", dáng hình của nó "mềm như tấm lụa", sự tấp nập rộn ràng của nó là"những chiếc thuyền xuôi ngược chỉ bé bằng con thoi". Ông say mê thưởng thức gương sông lấp lánh "sớm xanh, trưa vàng, chiều tím" dưới ánh phản quang nhiều màu sắc trên nền trời Tây Nam thành Huế.

Giữa đám quần sơn lô xô, giữa những lăng tẩm đồ sộ của các vua chúa nhà Nguyễn, giữa những rừng thông u tịch, sông Hương mang vẻ đẹp "trầm mặc... như triết lí. như cổ thi"... Tác giả nhắc lại một vần thơ cổ, thật đắc địa, gợi không khí, khung cảnh "u tịch" và "trầm mặc" của những rừng thông, của dòng sông, những thành quách và những đồi núi lô xô ở đây. Ai đã từng một lần đến thăm thú Khiêm Lăng (lăng của vua Tự Đức) mới cảm nhận được cái đẹp của cảnh vật mà tác giả nói đến:

Bốn bề núi phủ mây phong.

Mảnh trăng thiên cổ, bóng tùng vạn niên.

Sắp đến thành phố mến thương, mặt nước sông Hương trở nên mơ màng, "phẳng lặng" trong tiếng chuông chùa Thiên Mụ ngân nga, giữa "bát ngát tiếng gà" của những xóm làng trung du.

Một lần nữa ta được thưởng thức một đoạn tùy bút mà chất thơ lai láng bồi hồi. Những liên tưởng và suy tưởng, những so sánh và nhân hóa, những kiến thức về địa lí, về văn hóa, về thi ca được tác giả vận dụng tài hoa khi nói vẻ đẹp quyến rũ của sông Hương đoạn từ ngã ba Tuần đến chân đồi Thiên Mụ.

Vẻ đẹp của sông Hương khi ở ngoại vi thành phố (mẫu 2)

Từ xưa đến nay, thiên nhiên luôn là một nguồn cảm hứng vô tận với các nhà thơ, nhà văn tìm đề tài sáng tác. Nếu như những thi nhân, văn nhân trung đại hướng tâm hồn mình với mây, hoa, tuyết, nguyệt, cầm, kỳ, thi, tửu – những thú vui tao nhã ở đời thì những tác giả hiện đại lại hướng ngòi bút của mình về những cảnh sắc thiên nhiên của đất nước. Và sông nước chính là một trong những cảnh thiên nhiên tươi đẹp ấy. Dòng sông với dòng nước chảy, với lịch sử hình thành cũng như những đặc điểm độc đáo về địa lý đã khơi gợi trong lòng các nhà văn những cảm xúc dạt dào nhất khiến họ phải cầm bút và sáng tạo nghệ thuật. Ai đã đặt tên cho dòng sông? của Hoàng Phủ Ngọc Tường là một tác phẩm như thế. Tác phẩm ra đời từ chính sự thôi thúc trước cái đẹp của nhà văn.

Tác phẩm được viết năm 1981 bằng tình yêu, sự gắn bó hơn nửa cuộc đời với mảnh đất, cảnh vật, con người xứ Huế. Tác phẩm được in trong tập bút ký cùng tên năm 1986.

Đoạn trích được mở đầu bằng một nhận xét mang đậm tính chủ quan về dòng sông Hương: “Trong những dòng sông đẹp ở các nước mà tôi thường nghe nói đến, hình như chỉ có sông Hương là thuộc về một thành phố duy nhất”. Nhà văn không dừng lại ở việc ngắm nhìn khuôn mặt kinh thành với vẻ đẹp sang trọng, cổ kính của sông Hương trong thành phố Huế, ông khao khát ngược dòng không gian, tìm về cội nguồn của dòng sông nơi đại ngàn để khám phá những vẻ đẹp bí ẩn, những sức mạnh tiềm tàng được đóng kín trong phần tâm hồn sâu thẳm của dòng sông trước khi nó về với Huế. Hình ảnh so sánh “bản trường ca của rừng già” khiến sông Hương hiện ra với chiều dài, chiều rộng bao la và dòng chảy mãnh liệt trong sự ngưỡng mộ và trân trọng của nhà văn. Phép điệp cấu trúc cùng những động từ giàu sắc thái biểu cảm như tái hiện âm hưởng hùng tráng, mạnh mẽ của con sông giữa những cánh rừng đại ngàn. Những hình ảnh đối lập làm bật lên những vẻ đẹp đa dạng, độc đáo của sông Hương khúc thượng nguồn.

Những cô gái bô-hê-miêng xinh đẹp và bí ẩn với tính cách mạnh mẽ, phóng túng, ưa tự do, ca hát, nhảy múa đã được gán cho dòng chảy hoang dã khiến cho sông Hương khúc thượng nguồn càng trở nên quyến rũ, đắm say. Sự dịu dàng như một cái bến bình yên sau những thác ghềnh, sóng gió Nhà văn lý giải sự tương phản của sông Hương ở hai khúc thượng lưu và hạ lưu không phải bằng những kiến thức địa lý đơn thuần mà còn bằng cái nhìn suy tư, thấm đẫm tình yêu. Với cách nhìn ấy, sông Hương trong thành Huế vẫn sẽ mang vẻ đẹp bình lặng nhưng không tẻ nhạt, đơn điệu mà thâm trầm, sâu sắc. Đó là vẻ đẹp kín đáo của con người tuyệt đối không muốn bộc lộ cái quá khứ của nửa cuộc đời đầu oanh liệt đã vĩnh viễn ở lại với những cánh rừng đại ngàn. “… hình như không muốn bộc lộ, đã đóng kín lại ở cửa rừng và ném chìa khóa trong những hang đá dưới chân núi Kim Phụng”.

Tiếp đến là những hình ảnh ngoại vi thành phố Huế. Tác giả sử dụng một loạt động từ mang sắc thái nhân hóa, sông Hương như bừng thức sức sống trẻ trung và niềm khát khao thanh xuân. Những cô gái đẹp nằm ngủ trong mơ màng. Hành trình đầy gian truân để gặp “người tình mong. Đoạn văn miêu tả đã cho thấy vẻ đẹp của sông Hương chính là sự bắt bóng kì diệu vẻ đẹp của quần thể thiên nhiên thơ mộng xứ Huế. Thiên nhiên Huế như nguồn phù sa tuyệt vời bồi đắp vẻ đẹp nên thơ cho dòng sông Hương – người con gái dịu dàng của mình Bức tranh sông Hương còn được vẽ bởi một bàn tay nghệ sĩ tài hoa trong nghệ thuật phối màu. Sông Hương thực sự là một bức tranh với những nét vẽ huyền ảo, những sắc màu thơ mộng

Sông Hương hiện ra như một bức tranh lụa huyền ảo với những đường nét mềm mại, hài hòa, tinh tế. Qua cách cảm nhận của âm nhạc, sông Hương đẹp như một điệu slow chậm rãi, trữ tình, sâu lắng

Chất nhạc của dòng sông cũng được thể hiện qua những âm thanh của chính dòng sông và cảnh. Chất nhạc trước hết thể hiện ở chính âm hưởng, nhịp điệu, tiết tấu của văn bản ngôn từ. Chất nhạc còn hiện ra qua cách nhà văn miêu tả nhịp điệu dòng chảy của sông Hương. Đó là âm thanh gợi cõi vô thường, huyền hoặc của tiếng chuông chùa Thiên Mụ ngân nga tận bờ bên kia Âm thanh nồng ấm thân yêu của những xóm làng trung du bát ngát tiếng gà Âm thanh không lời của một tình yêu e ấp Âm thanh của chính dòng sông được ví như người tài nữ đánh đàn lúc đêm khuya với tiếng nước rơi bán âm của những mái chèo khuya Âm thanh được gợi ra trong những liên tưởng đến nền âm nhạc cổ điển Huế – một giá trị văn hóa đặc sắc của cố đô được sinh thành và tồn tại trên chính dòng sông. Sông Hương thực sự như một bản nhạc êm đềm giữa lòng thành phố Huế.

Tóm lại, bằng những so sánh, nhân hóa đặc sắc, những liên tưởng mang đậm chất trữ tình khiến sông Hương hiện ra thủy chung và tình tứ giữa thành phố quê hương; vừa dịu dàng, mềm mại như bức tranh lụa huyền ảo, vừa tha thiết, đắm say như một bản nhạc êm đềm.

Vẻ đẹp của sông Hương khi ở ngoại vi thành phố (mẫu 3)

Điểm nhìn của tác giả về sông Hương thay đổi theo suốt chặng đường. Sau khi rời miền thượng nguồn, sông Hương bắt đầu cuộc hành trình gian khổ và khó khăn đến với Huế. Trước khi hòa vào lòng thành phố Huế, dòng sông Hương hiền hòa cũng để lại nhiều dấu ấn riêng. Cả hành trình ngược dòng sông qua Huế giống như cuộc tìm kiếm người yêu đích thực của cô gái xinh đẹp trong câu chuyện cổ tích nổi tiếng về tình yêu. Người tình xứ Huế, người tình sông Hương có thêm duyên dáng Dưới góc nhìn thơ mộng, lãng mạn của tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường trong tác phẩm “Ai đã đặt tên cho dòng sông” đã nói lên vẻ đẹp của những thương hiệu này.

Băng qua cánh đồng Châu Hóa đầy hoa dại, sông Hương như một cô gái đẹp “ngủ say” được “người tình mong đợi” đánh thức. Sông Hương “chuyển dòng liên tục” khi vừa ra khỏi rừng. Anh có vẻ háo hức gặp người yêu - thành phố tương lai của mình. Nó đã "quay ngoắt". Nó “uốn mình theo những đường cong thật mềm...”.

Dòng sông Hương được nhân hóa như đang nhảy múa. Sông Hương có lúc chảy theo hướng Bắc Tây quanh các bãi Nguyệt Biều, Lương Quán. Rồi nó “bỗng vẽ một vòng cung rất tròn về phía đông bắc, ôm lấy đồi Thiên Mụ và thấp dần về phía Huế”. Dòng chảy của sông Hương qua các địa danh Ngã ba Tuần, Điện Hòn Chén, Ngọc Trản, Bãi Lương Biểu, Lương Quán, Vọng Cảnh, Tam Thai, Lựu Bảo,... được tác giả vẽ và nêu lên đúng • Thể hiện kiến ​​thức về địa lý và văn hóa. Người đọc có khi tưởng ông đã bao năm ngược xuôi cùng con thuyền nhỏ lênh đênh theo điệu Nam Ai, Nam Bình trên dòng sông Hương thơ mộng.

Anh yêu dòng sông của mẹ anh, anh biết rõ hình dáng và những đường uốn lượn của nó. Đúng như Tố Hữu đã trìu mến thốt lên “Hương Giang ơi bằng lòng tôi ngày đêm vẫn thương mình”. Ông nói màu nước sông Hương “xanh thẳm”, hình dáng “mềm mại như dải lụa”, sự nhộn nhịp của nó là “những con thuyền xuôi ngược nhỏ như một chuyến đò”. Ông say sưa thưởng ngoạn tấm gương sông lấp lánh “sớm xanh, trưa vàng, chiều tím” dưới ánh phản chiếu muôn màu trên bầu trời Tây Nam kinh thành Huế.

Giữa bạt ngàn núi non, giữa những lăng tẩm đồ sộ của các vua Nguyễn, giữa rừng thông hiu quạnh, sông Hương mang vẻ đẹp “trầm tư... như triết lý. Như cổ thi”... Tác giả nhớ lại một bài thơ xưa, rất đắc địa, gợi không khí, cảnh vật “thanh vắng” và “lặng yên” của rừng thông, dòng sông, thành quách và đồi núi trùng điệp nơi đây. Ai đã từng đến Khiêm Lăng (lăng vua Tự Đức) mới cảm nhận được vẻ đẹp của cảnh vật mà tác giả nói đến:

Bốn bề núi phủ mây phong.

Mảnh trăng thiên cổ, bóng tùng vạn niên.

Đến với thành phố thân yêu, mặt nước sông Hương trở nên mơ màng, “phẳng lặng” với tiếng chuông chùa Thiên Mụ, giữa “tiếng gà gáy” của những làng quê miền Trung du.

Một lần nữa, chúng tôi đánh giá cao một bài văn gợi lại chất thơ. Liên tưởng và suy ngẫm, so sánh và nhân hóa, những kiến ​​thức về địa lý, văn hóa và thơ ca được tác giả vận dụng khéo léo khi kể về vẻ đẹp hữu tình của sông Hương đoạn từ Tuần đến Ngã ba Rác, chân núi Thiên Mụ.

Vẻ đẹp của sông Hương khi ở ngoại vi thành phố (mẫu 4)

Hoàng Phủ Ngọc Tường là một trí thức yêu nước, đã từng gắn bó đời mình với cuộc kháng chiến chống Mỹ gian khổ, anh hùng của dân tộc. Ông là một nhà văn có phong cách độc đáo và sở trường về thể bút kí, tuỳ bút. “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” được viết tại Huế vào năm 1981, rút từ tập bút kí cùng tên xuất bản năm 1984. Tập bút kí gồm tám bài viết về nhiều đề tài. Trong số đó, “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” là một bài kí tiêu biểu, độc đáo mà Hoàng Phủ Ngọc Tường viết về sông Hương- một dòng sông đã khơi gợi bao cảm hứng từ thơ ca đến nhạc họa. Trong đoạn trích của bút kí “Ai đã đặt tên cho dòng sông”, với vốn kiến thức sâu rộng của mình, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã cho độc giả thấy được vẻ đẹp phong phú, đa dạng của cảnh sắc thiên nhiên xứ Huế, cùng nét quyến rũ của dòng sông Hương. Đặc biệt là vẻ đẹp của con sông thiên nhiên khi chảy đến ngoại vi thành phố Huế.

Nhan đề “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” thực chất là một câu hỏi bỏ lửng nhằm khơi gợi hứng thú và thu hút người đọc muốn khám phá về đối tượng được nhắc đến. Qua đó tác giả đã hé mở phần nào vẻ đẹp của dòng sông ở cái tên gọi sông Hương (Thơm ), đồng thời thể hiện tình yêu thiên nhiên, yêu quê hương đất nước, ngợi ca, trân trọng, tỏ lòng biết ơn đối với những người đã gây dựng nên mảnh đất này.

Đoạn tả sông Hương đang chảy ở ngoại vi thành phố Huế đã bộc lộ rõ nét sự tài năng, lối viết tài hoa, lịch lãm của Hoàng Phủ Ngọc Tường. Độc giả khó mà cưỡng lại được sức hấp dẫn tỏa ra từ việc sử dụng linh hoạt các thủ pháp nhân hóa, dùng hàng loạt các động từ, địa danh để diễn tả cái dòng chảy sống động của dòng sông Hương.

Trước khi trở thành một người tình thủy chung với cố đô, sông Hương đã phải trải qua một hành trình đầy gian lao với không ít các thử thách, bởi vậy mà khi chảy xuôi về đồng bằng, sông Hương đã có sự thay đổi về tính cách. Xuôi theo dòng Hương giang về tới đồng bằng và ở ngoại vi thành phố Huế ta bắt gặp một nét đẹp khác lạ của dòng sông “người gái đẹp nằm ngủ mơ màng giữa cánh đồng châu hóa đầy hoa dại” – hình tượng người con gái đẹp đã gợi mở cho độc giả về vẻ đẹp nữ tính của dòng sông. Một loạt các hình ảnh hiện lên hứa hẹn sẽ đem đến thật nhiều điều thú vị, hấp dẫn như “Những đường cong thật mềm”, “Như một cuộc tìm kiếm có ý thức”, “Chuyển dòng một cách liên tục”, “Chuyển hướng sang Tây Bắc” “Vòng qua thềm đất bãi”, “Vẽ một hình cung thật tròn”, …. Kết hợp với các đọng từ mạnh “liên tục”, “đột ngột”, “chuyển dòng”, “tìm kiếm” Với sự tập trung của mình, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã miêu tả dòng chảy của con sông Hương một cách biến hóa đầy linh hoạt trên hành trình tìm về với xứ Huế - người tình của nó. Bằng sự kết hợp nhuần nhuyễn, kể xen tả, lời văn uyển chuyển, ngôn ngữ đa dạng cùng hình ảnh sống động, sông Hương hiện ra như người con gái đẹp bừng tỉnh sau một giấc ngủ dài. Qua đó nhà văn không chỉ một cách chân thực dòng chảy tự nhiên trên bản đồ địa lí của dòng sông mà còn biến thủy trình của nó thành hành trình của người con gái đẹp trên đường tìm đến với người tình của mình.

Từ Bến Tuần, sông Hương vẫn tiếp tục chảy xuôi trong âm vang của Trường Sơn, sau khi vượt qua lòng vực sâu dưới chân núi Ngọc Trản, sắc nước của nó đã trở nên xanh thẳm, và từ đó dòng sông trôi giữa hai dãy đồi cao lớn “sừng sững như thành quách, với những điểm đột ngột như Vọng Cảnh, Tam Thai, Lựu Bảo”. Những con thuyền xuôi ngược trên dòng sông Hương cũng chỉ bé vừa bằng “ con thoi”, còn dòng sông lại như một tấm lụa khổng lồ, mềm mại. Những tấm lụa ấy rực rỡ với những sắc màu thay đổi theo thời gian “sớm xanh, trưa vàng, chiều tím”. Thật ra, đó chỉ là những ánh màu được phản quang theo thời gian trong ngày nhưng chính sự phản quang ấu lại là sự biến hóa kì ảo riêng biệt của dòng sông Hương mà không con sông nào khác có.

Đoạn trích là một đoạn văn xuôi súc tích, đầy chất thơ về vẻ đẹp của dòng sông Hương trê hành trình về với người tình của nó. Bằng tài năng của mình và cái nhìn tài hoa, uyên bác, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã khám phá dòng sông ở nhiều góc độ khác nhau, không chỉ về văn hóa, lịch sử, mà còn về nghệ thuật, thơ ca. Nhà văn đã kết hợp linh hoạt giữa kể và tả sử dụng tài hoa và sử dụng thành công các biện pháp tu từ như so sánh, nhân hóa, ẩn dụ đã khiến cho dòng sông từ một vật vô tri vô giác nay đã trở nên có hồn, có tâm trạng, có tính cách, khi thì nó đằm thắm, dịu dàng, có lúc lại mạnh mẽ, quyết liệt. Nhờ đó, tác giả đã tạo nên tuyệt bút để đời mang nét một riêng biệt trong văn phong của Hoàng Phủ Ngọc Tường.

Tùy bút “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” đã thể hiện được tấm lòng yêu quê hương, yêu con người xứ Huế của nhà văn. Qua đó, Hoàn Phủ Ngọc Tường đã thể hiện vốn hiểu biết sâu rộng và phong phú về các kiến thức lịch sử, địa lí, văn hóa, âm nhạc, thi ca, có so sánh cả trong và ngoài nước. Tác phẩm trên đã khẳng định được thành công của tác giả trên con đường văn học ở thể bút ký đồng thời, bài kí cũng thể hiện cái “tôi” cá nhân riêng biệt, tài hoa, uyên bác. Qua đó nhà văn đã truyền cảm hứng cho ta về một bài học biết yêu thiên nhiên, yêu quê hương đất nước. Bởi phải có quê hương thì mới có chúng ta ngày nay. Phải chăng vì thế mà Đỗ Trung Quân đã viết trong thơ của mình:

“Quê hương là gì hở mẹ

Mà cô giáo dạy phải yêu

Quê hương là gì hở mẹ

Ai đi xa cũng nhớ nhiều”

Hoàng Phủ Ngọc Tường với ngòi bút tài hoa, uyên bác cùng với cảm hứng mãnh liệt, kho chữ nghĩa uyên bác, từ đó ông đã thành công khắc họa nên vẻ đẹp dòng sông Hương. Trong đó, dòng sông đã được tác giả một tìm tòi và khai thác đầy đủ qua ba phương diện là lịch sử, địa lí, văn hóa. Qua tác phẩm này, Hoàng Phủ Ngọc Tường không chỉ ngợi ca vẻ đẹp của thiên nhiên xứ Huế mà còn gửi gắm niềm tự hào, tình yêu của bạn thân dành cho quê hương, đất nước thiết tha.

Vẻ đẹp của sông Hương khi ở ngoại vi thành phố (mẫu 5)

“Ai đã đặt tên cho dòng sông” là một tuỳ bút đặc sắc, thể hiện phong cách tài hoa, uyên bác, giàu chất thơ của Hoàng Phủ Ngọc Tường. Bài kí đã ca ngợi dòng sông Hương như một biểu tượng của Huế (đặc biệt là đoạn từ thượng nguồn đến thành phố Huế).

Trước khi trở thành người tình dịu dàng và chung thuỷ của Kinh thành Huế có hàng trăm năm văn hiến, sông Hương đã trải qua một hành trình đầy gian truân và những thử thách. Trong cái nhìn tinh tế, lãng mạn và rất phong tình của tác giả, toàn bộ thuỷ trình của dòng sông Hương tựa như cuộc tìm kiếm có ý thức người tình nhân đích thực của người con gái trong một câu chuyện tình yêu nhuốm màu cổ tích.

Đoạn tả sông Hương chảy xuôi về đồng bằng và ngoại vi thành phố bộc lộ một nét lịch lãm, tài hoa với những hình ảnh mỹ lệ, vốn ngôn ngữ giàu có, sự hiểu biết phong phú của tác giả. Giữa cánh đồng Châu Hoá đầy hoa dại, sông Hương là “cô gái đẹp ngủ mơ màng”. Nhưng ngay khi ra khỏi vùng núi, sông Hương bỗng bừng lên sức trẻ như “người đẹp bừng tỉnh sau một giấc ngủ dài” với niềm khát khao của tuổi thanh xuân trong sự “chuyển dòng liên tục”, rồi “vòng những khúc quanh đột ngột”, “vẽ một hình cung thật tròn”, “ôm lấy chân đồi Thiên Mụ”, “vượt qua”, “đi giữa âm vang”, “trôi đi giữa hai dãy đồi sừng sững như thành quách”.

Vừa mạnh mẽ, vừa tình tứ mà dịu dàng kín đáo, đó là cái nét phẩm chất đẹp đẽ mang nét riêng của sông Hương - cô gái Huế được tác giả diễn tả bằng những nét vẽ, những hình ảnh cũng thật tình tứ, dịu dàng. Khi qua Vọng Cảnh, Tam Thai, Lưu Bảo “dòng sông mềm như tấm lụa”; khi qua “hai dãy đồi sừng sững như thành quách”, dòng sông ánh lên vẻ đẹp biến ảo với những phản quang nhiều màu sắc “sớm xanh, trưa vàng, chiều tím”. Khi qua bao lăng tẩm, đền đài mang niềm kiêu hãnh âm u được phong kín trong những rừng thông u tịch toả lan khắp cả một vùng thượng lưu “Bốn bề núi phủ , mây phong; Mảnh trăng thiên cổ bóng tùng Vạn Niên”, dòng sông Hương, mang vẻ đẹp “trầm mặc như triết lí, như cổ thi, kéo dài mãi đến lúc mặt nước phẳng lặng của nó bỗng sinh động bừng sáng lên khi gặp tiếng chuông Thiên Mụ ngân nga tận bờ bên kia giữa những xóm làng trung du bát ngát tiếng gà”.

Tóm lại, với những nét bút giàu màu sắc hội hoạ tinh tế, với cảm xúc say đắm, ở đoạn này Hoàng Phủ Ngọc Tường đã tạo dựng được một bức tranh sông Hương thật đẹp bởi sự phối cảnh kì thú giữa nó với thiên nhiên xứ Huế đa dạng và rất hài hoà.

Bằng một tình cảm thiết tha với Huế, với một vốn văn hoá phong phú và một kho từ ngữ giàu có đậm chất thơ, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã khắc hoạ được một dòng sông như một công trình nghệ thuật tuyệt vời của tạo hoá, một vẻ đẹp rất thơ, khơi nguồn cho cảm hứng thi ca và gắn liền với nền âm nhạc cổ điển Huế, tạo nên bề dày lịch sử văn hoá của cố đô. Nhờ đó, sông Hương đã trở thành dòng sông bất tử chảy mãi trong trí nhớ và tình cảm của độc giả, bồi đắp phù sa màu mỡ làm xanh tươi thêm tình yêu đối với quê hương đất nước.

Xem thêm các bài tóm tắt Ngữ văn 12 hay, chi tiết khác:

Chứng minh rằng: “Cảnh vượt thác trong “Người lái đò Sông Đà” và cảnh cho chữ trong “Chữ người tử tù” của Nguyễn Tuân đều là những “Cảnh tượng xưa nay chưa từng có"

Chất thơ trong "Ai đã đặt tên cho dòng sông?" của Hoàng Phủ Ngọc Tường

Một trong những nét phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân là nhìn con người ở phương diện tài hoa nghệ sĩ. Hãy phân tích nhân vật người lái đò trong tùy bút "Người lái đò sông Đà" để làm sáng tỏ nhận định trên

Tùy bút "Người lái đò sông Đà" là vẻ đẹp và sức sống của Tây Bắc, con người Tây Bắc được tái hiện bằng một tấm lòng, một tài năng rất Nguyễn Tuân. Em nghĩ như thế nào về nhận định đó?

Vẻ đẹp của con sông Hương từ đoạn "Sông Hương rời khỏi Kinh thành ra đi" mà em cảm nhận được qua bài tùy bút “Ai đã đặt tên cho dòng sông” của Hoàng Phủ Ngọc Tường