Phản ứng 3NH3 + AlCl3 + 3H2O → Al(OH)3 + 3NH4Cl |NH3 ra NH4Cl

3NH₃ + AlCl₃ + 3H₂O → Al(OH)₃ + 3NH₄Cl

I.Lý thuyết:

1. Phương trình phản ứng NH₃ tác dụng với AlCl₃

3NH₃ + AlCl₃ + 3H₂O → Al(OH)₃ ↓ + 3NH₄Cl

2. Điều kiện phản ứng NH₃ tác dụng AlCl₃

Phản ứng xảy ra ở ngay điều kiện thường.

3. Hiện tượng phản ứng xảy ra khi sục khí NH₃ tới dư vào dung dịch AlCl₃

Dung dịch amoniac tác dụng với dung dịch muối nhôm clorua tạo thành kết tủa nhôm hiđroxit có màu trắng Al(OH)₃; kết tủa này không tan khi NH₃ dư.

4. Cách viết phương trình ion rút gọn NH₃ + AlCl₃

Bước 1: Viết phương trình phân tử:

3NH₃ + AlCl₃ + 3H₂O → Al(OH)₃↓ + 3NH₄Cl

Bước 2: Viết phương trình ion đầy đủ: Chuyển các chất vừa dễ tan, vừa điện li mạnh thành ion; các chất điện li yếu, chất kết tủa, chất khí để nguyên dưới dạng phân tử.

3NH₃ + Al³⁺ + 3Cl^- + 3H₂O → Al(OH)₃↓ + 3NH₄⁺ + 3Cl^-

Bước 3: Lược bỏ các ion giống nhau ở hai vế ta được phương trình ion rút gọn:

Al³⁺ + 3NH₃ + 3H₂O → Al(OH)₃↓ + 3NH₄⁺

5. Cách tiến hành điều chế Al(OH)₃ và thử tính chất của Al(OH)₃

- Điều chế Al(OH)₃ trong 2 ống nghiệm bằng cách cho dung dịch muối nhôm tác dụng với dung dịch amoniac:

3NH₃ + AlCl₃ + 3H₂O → Al(OH)₃ ↓ + 3NH₄Cl

Al³⁺ + 3NH₃ + 3H₂O → Al(OH)₃↓ + 3NH₄⁺

- Thử tính chất của Al(OH)₃:

Cho từng giọt HCl đến dư vào ống nghiệm thứ nhất, thấy kết tủa tan ra:

Al(OH)₃ + 3HCl → AlCl₃ + 3H₂O

Cho từng giọt dung dịch kiềm mạnh NaOH đến dư vào ống nghiệm thứ hai, thấy kết tủa cũng tan ra:

Al(OH)₃ + NaOH → NaAlO₂ + 2H₂O

Kết luận: Al(OH)₃ có tính lưỡng tính.

II. Bài tập ôn tập kiến thức

Câu 1. Thực hiện thí nghiệm sục khí NH₃ tới dư vào dung dịch AlCl₃ sau phản ứng có hiện tượng

A. Thu được dung dịch trong suốt

B. Xuất hiện kết tủa trắng

C. Xuất hiện kết tủa nâu đỏ

D. Xuất hiện khí có mùi khai

Hướng dẫn giải

Đáp án B

Dẫn NH₃ vào dung dịch AlCl₃ có phản ứng hóa học sau:

AlCl₃+ 3NH₃ + 3H₂O → Al(OH)₃ + 3NH₄Cl

Vì NH₃ là bazơ yếu nên không thể hòa tan được hidroxit Al(OH)₃.

Sau phản ứng có kết tủa keo trắng không tan.

Câu 2. Dung dịch NH₃ có thể hòa tan được Zn(OH)₂ là do:

A. Do Zn(OH)₂ là một bazơ ít tan

B. Do Zn(OH)₂ có khả năng tạo thành phức chất tan

C. Do Zn(OH)₂ là một bazơ lưỡng tính

D. Do NH₃ là một hợp chất có cực và là một bazơ yếu.

Hướng dẫn giải

Đáp án B

Do Zn(OH)₂ có khả năng tạo thành phức chất tan: [Zn(NH₃)₄](OH)₂ tan.

Phương trình phản ứng minh họa

Zn(OH)₂ + 4NH₃→ [Zn (NH₃)₄](OH)₂

Câu 3. Khi dẫn khí NH₃ vào bình chứa Cl₂ thì phản ứng tạo ra khói trắng. Hợp chất tạo thành có công thức là?

A. N₂

B. NH₃

C. NH₄Cl

D. HCl

Hướng dẫn giải

Đáp án C

Phương trình phản ứng minh họa

2NH₃ + 3Cl₂ → N₂ + 6HCl

NH_3khí + HCl_khí → NH₄Cl (khói trắng)

Câu 4. A là muối khi tác dụng với dung dịch NaOH dư sinh khí mùi khai, tác dụng với dung dịch BaCl₂ sinh kết tủa trắng không tan trong HNO₃. X là muối nào trong số các muối sau?

A. (NH₄)₂CO₃.

B. (NH₄)₂SO₃.

C. NH₄HSO₃.

D. (NH₄)₃PO₄.

Hướng dẫn giải

Đáp án C

X + NaOH dư sinh ra khí mùi khai ⟹ khí mùi khai là NH₃ ⟹ X có chứa muối amoni (NH₄⁺)

X + BaCl₂ sinh ra kết tủa không tan trong HNO₃ ⟹ kết tủa này phải tạo bởi kim loại mạnh và gốc axit mạnh ⟹ kết tủa là BaSO₄

Kết hợp với đáp án ⟹ X là: NH₄HSO₄

Phương trình hóa học:

NH₄HSO₄ + 2NaOH → Na2SO₄ + NH₃↑ (mùi khai) + 2H₂O

NH₄HSO₄ + BaCl₂ → BaSO₄↓ + NH₄Cl + HCl

Câu 5. Cho các dung dịch sau: NH₄Cl, Na₂SO₄, Ba(HCO₃)₂. Hóa chất nào sau đây có thể sử dụng để phân biệt các dung dịch đó?

A. Dung dịch KCl.

B. Dung dịch NaOH.

C. Dung dịch phenolphtalein

D. Dung dịch Ba(OH)₂.

Hướng dẫn giải

Đáp án B

Trích mẫu thử và đánh số thứ tự

Sử dụng dung dịch NaOH để nhận biết các dung dịch trên

Nhỏ dung dịch NaOH lần lượt vào 3 ống nghiệm đã được đánh số thứ tự trước đó

Ống nghiệm nào xuất hiện khí mùi khai thì dung dịch ban đầu là NH₄Cl

NH₄Cl + NaOH → NH₃ + H₂O + NaCl

Ống nghiệm nào xuất hiện kết tủa keo trắng thì dung dịch ban đầu là Ba(HCO₃)₂

2NaOH + Ba(HCO₃)₂→ BaCO₃ + Na₂CO₃+ 2H₂O

Ống nghiệm không xuất hiện, hiện tượng gì là dung dịch còn lại

Câu 6. Có 4 dung dịch mất nhãn sau: NH₄Cl, NH₄HCO₃, NaNO₃, MgCl₂. Dùng hóa chất có thể dùng phân biệt 4 dung dịch trên với 1 lượt thử duy nhất là:

A. dung dịch Ca(OH)₂

B. dung dịch KOH

C. dung dịch Na₂SO₄

D. dung dịch HCl

Hướng dẫn giải

Đáp án A

Khi cho Ca(OH)₂ vào 4 dung dịch: NH₄Cl, NH₄HCO₃, NaNO₃, MgCl₂

Mẫu thử xuất hiện khí mùi khai NH3, hóa chất ban đầu là NH₄Cl

2NH₄Cl + Ca(OH)₂→ CaCl₂ + 2NH₃ ↑ + 2H₂O

Mẫu thử xuất hiện kết tủa trắng Mg(OH)₂, hóa chất ban đầu là Mg(NO₃)₂

Mg(NO₃)₂ + Ca(OH)₂ → Ca(NO₃)₂ + Mg(OH)₂

Mẫu thử xuất hiện kết tủa trắng Al(OH)₃sau kết tủa tan Ba(AlO₂)₂, hóa chất ban đầu là Al(NO₃)₃

2Al(OH)₃ + Ba(OH)₂→ Ba(AlO₂)₂ + 4H₂O

Mẫu thử xuất hiện kết tủa trắng BaCO₃ và khí mùi khai NH₃, hóa chất ban đầu là Al(NO₃)₃

Mẫu thử không có hiện tượng gì, hóa chất ban đầu là NaCl

Câu 7. So sánh nào dưới đây không đúng?

A. Fe(OH)₂ và Cr(OH)₂ đều là bazơ và là chất khử.

B. Al(OH)₃ và Cr(OH)₃ đều là chất lưỡng tính và vừa có tính oxi hóa vừa có tính khử.

C. H₂SO₄ và H₂CrO₄ đều là axit có tính oxi hóa mạnh.

D. BaSO₄ và BaCrO₄ đều là những chất không tan trong nước.

Hướng dẫn giải

Đáp án D

So sánh nào dưới đây không đúng?

A đúng Fe(OH)₂ và Cr(OH)₂ đều là bazơ và là chất khử.

B đúng Al(OH)₃ và Cr(OH)₃ đều là chất lưỡng tính và vừa có tính oxi hóa vừa có tính khử.

C đúng H₂SO₄ và H₂CrO₄ đều là axit có tính oxi hóa mạnh.

D sai vì BaCrO₄ không tan trong nước.

Câu 8. Trường hợp nào sau đây xảy ra ăn mòn điện hóa?

A. Sợi bạc nhúng trong dung dịch HNO₃.

B. Đốt lá sắt trong khí Cl₂.

C. Thanh nhôm nhúng trong dung dịch H₂SO₄loãng.

D. Thanh kẽm nhúng trong dung dịch CuSO₄.

Hướng dẫn giải

Đáp án D

A Sai vì Sợi bạc nhúng trong dung dịch HNO₃ là phản ứng oxi hóa khử

B Sai vì Đốt lá sắt trong khí Cl₂ phản ứng cháy

C Sai

D đúng

Câu 9. Nhỏ từ từ cho đến dư dung dịch NaOH vào dung dịch AlCl₃ hiện tượng xảy ra là

A. Có kết tủa keo trắng, sau đó kết tủa tan.

B. Chỉ có kết tủa keo trắng.

C. Có kết tủa keo trắng và khí bay lên.

D. Không có kết tủa, có khí bay lên.

Hướng dẫn giải

Đáp án A

Nhỏ từ từ cho đến dư dung dịch NaOH vào dung dịch AlCl3, ban đầu có kết tủa keo trắng xuất hiện.

3NaOH + AlCl₃→ Al(OH)₃ ↓ + 3NaCl

Sau đó kết tủa keo trắng tan trong NaOH dư tạo dung dịch trong suốt (vì Al(OH)₃ có tính lưỡng tính tan được trong dung dịch axit dư, và kiềm dư)

NaOH + Al(OH)₃ → NaAlO₂ + 2H₂O

Câu 10. Tiến hành các thí nghiệm sau:

(1) Cho dung dịch NaOH vào dung dịch Ba(HCO₃)₂.

(2) Cho dung dịch NH₃ đến dư vào dung dịch AlCl₃.

(3) Sục khí CO₂ tới dư vào dung dịch NaAlO₂ (hoặc Na[Al(OH)₄]).

(4) Cho dung dịch AgNO₃ vào dung dịch MgCl₂.

(5) Sục khí H₂S vào dung dịch FeCl₂.

(6) Cho Mg vào dung dịch FeCl₃ dư.

Sau khi các phản ứng kết thúc, có bao nhiêu thí nghiệm thu được kết tủa?

A. 5

B. 4

C. 3

D. 2

Hướng dẫn giải

Đáp án B

Phương trình phản ứng hóa học

(1) Ba(HCO₃)₂ + 2NaOH → BaCO₃ ↓+ Na₂CO₃ + 2H₂O

(2) AlCl₃ + 3H₂O + 3NH₃→ Al(OH)₃ ↓+ 3NH₄Cl

(3) CO₂ + 2H₂O + NaAlO₂→ Al(OH)₃↓ + NaHCO₃

(4) 2AgNO₃ + MgCl₂ → 2AgCl↓+ Mg(NO₃)₂

(5) Không phản ứng

(6) Mg + 3FeCl₃ → MgCl₂ + 2FeCl₂

Câu 11. Trong những nhận xét dưới đây về muối amoni, nhận xét nào là đúng?

A. Muối amoni là tinh thể ion, phân tử gồm cation amoni và anion hiđroxit

B. Tất cả các muối amoni đều dễ tan trong nước, khi tan điện li hòa toàn thành cation amoni và anion gốc axit.

C. Dung dịch muối amoni tác dụng với dung dịch kiềm đặc, nóng cho thoát ra chất khí làm quỳ tím hóa đỏ

D. Khi nhiệt phân muối amoni luôn luôn có khí amoniac thoát ra

Hướng dẫn giải

Đáp án B

A sai vì muối amoni là tinh thể ion, phân tử gồm cation amoni và anion gốc axit

C sai vì khí làm quì hóa xanh

D sai vì khi nhiệt phân muối amoni chưa chắc ra khi amoniac.

Phương trình minh họa: NH₄NO₂ → N₂ + 2H₂O

Câu 12. Cho các mẫu phân bón sau: KCl, Ca(H₂PO₄)₂, NH₄H₂PO₄ và NH₄NO3. Dùng 1 hóa chất nào sau đây có thể phân biệt được các mẫu phân bón trên?

A. dung dịch NaOH

B. dung dịch Ca(OH)₂

C. dung dịch BaCl₂

D. dung dịch AgNO₃

Hướng dẫn giải

Đáp án B

Cho dung dịch Ca(OH)₂ vào các dung dịch trên:

- Nếu xuất hiện kết tủa trắng thì đó là Ca(H₂PO₄)₂:

Ca(H₂PO₄)₂+ 2Ca(OH)₂ → Ca₃(PO₄)₂+ 4H₂O

- Nếu vừa xuất hiện chất khí có mùi khai và kết tủa trắng thì đó là NH₄H₂PO₄

2NH₄H₂PO₄ + 3Ca(OH)₂ → Ca₃(PO₄)₂+ 2NH₃+ 6H₂O

- Nếu xuất hiện chất khí có mùi khai thì đó là NH₄NO₃:

2NH₄NO₃+ Ca(OH)₂ → Ca(NO₃)₂+ 2NH₃+ 2H₂O

Câu 13. Tiến hành các thí nghiệm sau:

(a) Nhỏ từ từ dung dịch NH₃ đến dư vào dung dịch CuSO₄.

(b) Sục khí H₂S vào dung dịch CuSO₄.

(c) Sục khí CO₂ (dư) vào dung dịch Na₂SiO₃.

(d) Sục khí CO₂ (dư) vào dung dịch Ca(OH)₂.

(e) Nhỏ từ từ dung dịch NH₃ đến dư vào dung dịch Al₂(SO₄)₃.

(g) Nhỏ từ từ dung dịch Ba(OH)₂ đến dư vào dung dịch Al₂(SO₄)₃.

Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn, số thí nghiệm thu được kết tủa là

A. 3

B. 6

C. 5

D. 4

Hướng dẫn giải

Đáp án D

(a) Kết tủa tan tạo phức màu xanh thẫm.

(b) Kết tủa CuS màu đen.

(c) Kết tủa H₂SiO₃ keo trắng.

(d) Muối tan Ca(HCO₃)₂.

(e) Kết tủa Al(OH)₃ keo trắng.

(g) Kết tủa trắng BaSO₄.

Câu 14. Cho NH₃ dư vào 100ml dung dịch gồm CuSO₄ 1M ; ZnCl₂ 0,5M, AgNO₃ 1M và AlCl₃ 1M. Khối lượng kết tủa sau phản ứng là

A. 9,8 gam

B. 4,9 gam

C. 7,8 gam

D. 5 gam

Hướng dẫn giải

Đáp án C

Vì các ion Cu²⁺, Zn²⁺, Ag⁺ tạo kết tủa với NH₃, sau đó kết tủa tan trong NH₃ dư tạo phức

=> kết tủa thu được chỉ gồm Al(OH)₃

$n_{Al{\left(OH\right)}_3}$ = $n_{AlC{l}_3}$ = 0,1 mol => m = 7,8 gam

Câu 15. Cho 2,92 gam hỗn hợp X gồm NH₄NO₃ và (NH₄)₂SO₄ tác dụng vừa đủ với 400 ml dung dịch NaOH thu được 0,896 lít khí.Tìm pH của dung dịch NaOH đã dùng.

A.11

B.12

C.13

D.14

Hướng dẫn giải

Đáp án C

Theo đề bài ta có:

$n_{N{H}_{4}N{O}_3}$ = 0,02 mol;

$n_{{\left(N{H}_4\right)}_{2}S{O}_4}$ = 0,01 mol

=> n_NaOH = 0,02 + 0,01.2 = 0,04 mol

→ C_M(NaOH) = $\frac{\mathrm{0,04}}{\mathrm{0,4}}$ = 0,1 => pH =13

Xem thêm các phương trình hóa học hay khác:

• AlCl₃ + 3NaOH → Al(OH)₃ + 3NaCl

• 2AlCl₃ + 3Na₂CO₃ + 3H₂O → 2Al(OH)₃ + 6NaCl + 3CO₂ ↑

• Phản ứng nhiệt phân: 2AlCl₃ → 2Al + 3Cl₂ ↑

• 2AlCl₃ + 3Mg → 2Al + 3MgCl₂