C6H14 (Hexan) là gì? Tính chất hóa học, tính chất vật lí, nhận biết, điều chế, ứng dụng của C6H14 (Hexan)

C₆H₁₄ (Hexan) là gì?

1. Định nghĩa Hexan

- Định nghĩa: Hexan (C̉₆H₁₄) là một hyđrocacbon no thuộc dãy đồng đẳng của ankan. Ở điều kiện thường, hexan tồn tại ở trạng thái lỏng, trong suốt.

- Công thức phân tử: C_̉6H₁₄.

- Công thức cấu tạo:

- Đồng phân: Đồng phân mạch cacbon

- Danh pháp

    + Ankan không phân nhánh

    + Tên ankan: Tên mạch cacbon + an

   + Tên gốc ankyl: Tên mạch cacbon chính + yl

   + Ankan phân nhánh

   + Số chỉ vị trí nhánh + tên nhánh + tên mạch chính + an

2. Tính chất hóa học của Hexan

- Trong phân tử C_̉6H₁₄ chỉ có liên kết đơn. Đó là các liên kết xích ma bền vững, vì thế C̉₆H₁₄ tương đối trơ về mặt hóa học: Ở nhiệt độ thường, chúng không phản ứng với axit, bazơ và chất oxi hóa mạnh (như KMnO₄) ...

- Dưới tác dụng của ánh sáng, xúc tác, nhiệt, C̉₄H₁₀ tham gia các phản ứng thế, phản ứng tách và phản ứng oxi hóa.

2.1. Phản ứng thế bởi halogen

- Khi chiếu sáng hoặc đốt nóng hỗn hợp hexan và clo sẽ xảy ra phản ứng thế lần lượt các nguyên tử hidro bằng clo. Tương tự như metan.

C_̉6H₁₄ + Cl₂ → C_̉6H₁₃Cl + HCl

- Phản ứng thế H bằng halogen thuộc loại phản ứng halogen hóa, sản phẩm hữu cơ có chứa halogen gọi là dẫn xuất halogen.

2.2. Phản ứng tách (gãy liên kết )

Dưới tác dụng của nhiệt và xúc tác (Cr₂O₃, Fe, Pt,...), các ankan không những bị tách hidro tạo thành các hidrocacbon không no mà còn bị gãy các liên kết C-C tạo ra các phân tử nhỏ hơn.

2.3. Phản ứng oxi hóa

- Khi đốt, hexan bị cháy tạo ra CO₂, H₂O và tỏa nhiều nhiệt

- Nếu không đủ oxi, hexan bị cháy không hoàn toàn, khi đó ngoài CO₂ và H₂O còn tạo ra các sản phẩm như CO, than muội, không những làm giảm năng suất tỏa nhiệt mà còn gây độc hại cho môi trường.

3. Tính chất vật lí của Hexan

Ở điều kiện thường, hexan tồn tại ở trạng thái lỏng trong suốt, là dung môi không phân cực, có mùi đặc trưng và độc tính thấp.

4. Điều chế Hexan

5. Ứng dụng Hexan

5.1. Lợi ích

- Là một hóa chất được sản xuất từ dầu thô, được dùng làm dung môi chiết xuất các loại dầu thực vật như dầu đậu nành, dầu đậu phộng, dầu hướng dương.

- Dùng làm chất tẩy trong ngành dệt, đồ trang trí nội thất, ngành sản xuất công nghệ giày, công nghệ in, mực in, sơn phủ, keo dán, băng dính.

- Dung môi tẩy rửa, dầu mỡ.

5.2. Tác hại

Là chất gây ô nghiễm môi trường và chất độc thần kinh do Trung tâm Phòng chống Dịch bệnh Hoa Kỳ.