CH3COOH (Axit axetic) là gì? Tính chất hóa học, tính chất vật lí, nhận biết, điều chế, ứng dụng của CH3COOH (Axit axetic)

CH₃COOH (Axit axetic) là gì?

1. Định nghĩa Axit axetic

- Axit axetic (Acid Acetic) là một hợp chất hữu cơ có tính axit  yếu và có công thức hóa học CH₃CO₂H (cũng viết là CH₃COOH). Đây là loại hóa chất đã được sản xuất từ rất lâu đời và có ý nghĩa quan trọng trong sản xuất công nghiệp, sản xuất thực phẩm hay y học v.v…

- Axit Axetic có những tên gọi khác nhau như  etanoic, Hydro axetat (HAc), Ethylic acid, Axit metanecarboxylic, dấm, acetic acid, Acid ethanoic, … 

2. Tính chất vật lí của Axit axetic

Axit axetic là chất lỏng, không màu, vị chua, tan vô hạn trong nước.

3. Tính chất hoá học của Axit axetic

3.1. Axit axetic có tính axit không?

- Axit axetic là một axit hữu cơ có tính chất của một axit. Tuy nhiên, axit axetic là một axit yếu.

- Phương trình hóa học:

3.2. Axit axetic có tác dụng với rượu etylic không?

- Axit axetic tác dụng với rượu etylic tạo ra etyl axetat.

- Etyl axetat là chất lỏng, mùi thơm, ít tan trong nước, dùng làm dung môi trong công nghiệp.

- Sản phẩm của phản ứng giữa rượu và axit gọi là este.

3.3. Phản ứng tách nước liên phân tử

Khi cho tác dụng với P₂O₅, hai phân tử axit tách đi một phân tử nước tạo thành phân tử anhiđrit axit.

4. Điều chế Axit axetic

Axit axetic được sản xuất theo các phương pháp sau:

- Lên men giấm là phương pháp cổ nhất, ngày nay chỉ còn dùng để sản xuất giấm ăn:

- Trong công nghiệp, một lượng lớn axit axetic được điều chế theo phản ứng sau:

- Oxi hóa anđehit axetic trước đây là phương pháp chủ yếu sản xuất axit axetic:

- Đi từ metanol và cacbon oxit, nhờ xúc tác thích hợp là phương pháp hiệ đại sản xuất axit axetic:

- Vì metanol và cacbon oxit đều được điều chế từ metan có sẵn trong khí thiên nhiên và khí dầu mỏ nên phương pháp này cho axit axetic với giá hạ nhất.

5. Ứng dụng của Axit axetic

- Axit axetic là nguyên liệu trong công nghiệp. Axit axetic còn dùng để pha giấm ăn.

- Giấm ăn là dung dịch axit axetic có nồng độ tử 2 – 5%.

- Axit axetic còn dùng để điều chế những chất có ứng dụng quan trọng như: axit cloaxetic (dùng tổng hợp chất diệt cỏ 2,4 – D; 2,4,5 – T ...) muối axetat của nhôm, crom, sắt ( dùng làm chất cầm màu khi nhuộm vải, sợi), một số este (làm dược liệu, hương liệu, dung môi, ... ), xenlulozơ axetat (chế tơ axetat),...

6. Bài tập liên quan đến Axit axetic

Bài 1: Trung hòa 400 ml dung dịch axit axetic 0,5M bằng dung dịch NaOH 0,5M. Thể tích dung dịch NaOH cần dùng là 

A. 100 ml.

B. 200 ml.

C. 300 ml.

D. 400 ml.

Hướng dẫn giải:

 

Bài 2: Cho 12 gam axit axetic tác dụng với lượng dư rượu etylic đun nóng và có mặt H₂SO₄ đặc làm xúc tác (giả sử hiệu suất phản ứng là 80%) khối lượng etyl axetat thu được là 

A. 8,8 gam.

B. 88 gam.

C. 17,6 gam. 

D. 14,08 gam.

Hướng dẫn giải:

 

Bài 3: CH₃COOH phản ứng được với dãy chất nào sau đây? 

A. KOH; Mg; C₂H₅OH; KNO₃.

B. C₂H₅OH; NaCl; HCl; CaCO₃.

C. BaCO₃; Mg; C₂H₅OH; Ca(OH)₂.

D. NaOH; Cu; Na₂CO₃; C₂H₅OH.

Hướng dẫn giải:

Đáp án C