Soạn bài Vịnh Hạ Long: một kì quan thiên nhiên độc đáo và tuyệt mĩ (trang 54) - Ngắn nhất Ngữ văn 9 Cánh diều
Với soạn bài Vịnh Hạ Long: một kì quan thiên nhiên độc đáo và tuyệt mĩ trang 54 Ngữ văn lớp 9 Cánh diều sẽ giúp học sinh trả lời câu hỏi từ đó dễ dàng soạn văn 9.
Soạn bài Vịnh Hạ Long: một kì quan thiên nhiên độc đáo và tuyệt mĩ
1. Chuẩn bị
Yêu cầu (trang 54,55 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):
- Xem lại phần Kiến thức ngữ văn và những hiểu biết về văn bản thông tin nói chung để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này.
- Đọc trước văn bản Vịnh Hạ Long: một kì quan thiên nhiên độc đáo và tuyệt mĩ, tìm hiểu thêm thông tin về vịnh Hạ Long.
- Nêu một số hiểu biết của em về vịnh Hạ Long.
- Hãy chuẩn bị thông tin về một danh lam thắng cảnh mà em biết để giới thiệu với bạn cùng lớp.
Trả lời
- Một số thông tin về vịnh Hạ Long:
Vịnh Hạ Long nằm ở phía Đông Bắc của Việt Nam, là nơi giao nhau của một phần phía tây Vịnh Bắc Bộ và phía Tây Nam giáp với đảo Cát Bà. Vẻ đẹp của vịnh biển này như một bức tranh đa sắc màu, từng đường nét hài hòa đến kì diệu.
Vịnh Hạ Long được công nhận là 1 trong 10 vịnh biển đẹp nhất thế giới, là sự kết hợp hài hòa giữa không gian bầu trời rộng lớn với sự mênh mang, bao la của sông nước. Tại đây có hàng nghìn đảo đá, bên trong là các hang động với nhiều hình thù kì diệu, tạo nên những nét chấm phá có một không hai. Đảo này nối tiếp đảo kia với những hình thù khác nhau được bàn tay tạo hóa cố tình càng khiến con người thêm say lòng.
Vẻ đẹp kì diệu và hiếm có của vịnh Hạ Long được tạo nên từ ba yếu tố: Đá, nước và bầu trời. Tại đây du khách sẽ có cơ hội tìm thấy những cảnh sắc mà không một nơi nào trên thế giới có được. Bên cạnh đó những năm gần đây, Quảng Ninh cũng đang đầu tư rất mạnh tay để phát triển tiềm năng du lịch của vịnh Hạ Long. Vì thế nơi đây chắc chắn sẽ là điểm đến vô cùng hấp dẫn, hứa hẹn mang lại cho bạn những trải nghiệm khó quên.
- Một số hiểu biết của em về vịnh Hạ Long:
Vịnh Hạ Long có tổng diện tích tự nhiên lên đến hơn 1.500km2 với gần 2.000 hòn đảo lớn nhỏ, tạo nên những cảnh quan vô cùng kỳ vĩ. Bên trong hệ thống đảo của vịnh là những hang động với màu sắc và thạch nhũ đẹp nổi tiếng như: Hang Đầu Gỗ, Bồ Nâu, Trinh Nữ, Sửng Sốt…
Với những giá trị riêng biệt của mình, Vịnh Hạ Long đã hai lần được UNESCO công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới. Không chỉ bởi giá trị về mặt thẩm mỹ, mà còn có giá trị rất lớn ở địa chất và địa mạo, có giá trị to lớn với sự phát triển du lịch của địa phương. Đến năm 2011, một lần nữa Vịnh Hạ Long lại vinh dự được là một trong 7 kỳ quan thiên nhiên mới của thế giới, khẳng định vẻ đẹp và giá trị của cảnh sắc Việt Nam. Sau những danh hiệu này, vịnh Hạ Long đã được nhiều bạn bè quốc tế biết đến, trở thành điểm đến hấp dẫn nhất của du lịch Việt Nam.
- Những điều em muốn biết thêm về vịnh Hạ Long:
+ Câu chuyện lịch sử và những truyền thuyết liên quan đến vịnh Hạ Long.
+ Các địa điểm tham quan nổi bật và hệ sinh thái nơi đây.
2. Đọc hiểu
Nội dung chính: Tác phẩm đã khẳng định nhiều giá trị của vịnh Hạ Long:
- Vịnh Hạ Long là niềm tự hào của người Việt Nam về danh lam thắng cảnh thiên nhiên có một không hai, độc đáo, lâu đời; là một danh lam thắng cảnh hấp dẫn không chỉ với người Việt Nam mà đối với cả du khách quốc tế,....
- Vịnh Hạ Long là một điểm tham quan du lịch có giá trị kinh tế, một di sản được UNESCO công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới.
* Trả lời câu hỏi giữa bài:
Câu 1 (trang 55 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Phần mở đầu nêu thông tin chính gì?
Trả lời:
Phần mở đầu của tác phẩm đã nêu thời gian và địa điểm ghi nhận giá trị của vịnh Hạ Long:
Vào lúc 17 giờ 17 phút ngày 14 tháng 12 năm 1994 tại khách sạn du lịch Lơ Me-ri-điêng (Le Meridien) nổi tiếng thành phố Phu-kẹt (Phuket) – miền nam Thái Lan.
Câu 2 (trang 55 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Chú ý tên viết tắt của các tổ chức quốc tế.
Trả lời:
Một số tên viết tắt của các tổ chức quốc tế cần chú ý:
IUNC: Tổ chức Bảo tồn thiên nhiên Quốc tế
UNESCO: Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hoá Liên hợp quốc (UNESCO)
Câu 3 (trang 55 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Việc dẫn thơ Nguyễn Trãi ở đây có tác dụng gì?
Trả lời:
Việc dẫn thơ Nguyễn Trãi ở đây có tác dụng làm tăng thêm tính xác thực cho vẻ đẹp của vịnh Hạ Long, tăng thêm cả tính trữ tình cho văn bản, đồng thời khẳng định vẻ đẹp như một kì quan của vịnh Hạ Long được phát hiện từ lâu đời.
Câu 4 (trang 56 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Tiêu đề mục 1 cho biết nội dung chính của phần này là gì?
Trả lời:
Tiêu đề mục 1 cho biết nội dung chính của phần này là nói về vẻ đẹp của vịnh Hạ Long – một tác phẩm nghệ thuật thiên nhiên hoành tráng, một tạo hình kì vĩ của tạo hóa, kết hợp hài hòa giữa điêu khắc và hội họa.
Câu 5 (trang 56 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Chú ý những chi tiết làm sáng tỏ cho tiêu đề 1?
Trả lời:
Các chi tiết làm sáng tỏ cho tiêu đề 1:
- Trên diện tích không, mọc lên hàng nghìn hòn đảo đá muôn hình muôn vẻ từ tấm thảm xanh lộng lẫy, lấp lánh vô số châu ngọc.
- Hàng nghìn đảo đá muôn hình muôn vẻ, tựa tấm thảm xanh lộng lẫy, lấp lánh vô số châu ngọc.
- Đảo Hạ Long là thế giới sống động với những sinh linh ẩn hiện trong biết bao hình hài bí ẩn bằng đá.
- Hình tượng chạm khắc quanh chân đảo có nhiều hình dáng kì lạ, tầng tầng lớp lớp, trông xa tựa bức phù điêu uốn lượn .
- Mặt vịnh Hạ Long chỗ mênh mông khoáng đạt, chỗ thắt lại như ao, vũng, chỗ bị kẹp giữa hai triền đảo...
Câu 6 (trang 57 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Những biện pháp tu từ nào được sử dụng trong đoạn này?
Trả lời:
Những biện pháp tu từ nào được sử dụng trong đoạn này:
So sánh:
+ ...tựa tấm thảm xanh lộng lẫy...
+... tựa bức phù điêu uốn lượn quanh chân đảo...
+ Có đảo hình trụ tứ giác... như...
+ Có đảo cong cong giống...
Nhân hóa:
+... biển cả đã cần cù chạm khắc vào chân đảo nhiều hình dáng kì lạ,...
+ Nhiều chân đảo trở nên mảnh khảnh,...
- Liệt kê:
Các đảo, các hình dáng đảo trên vịnh Hạ Long.
- Kết hợp thuyết minh + miêu tả + biểu cảm.
Câu 7 (trang 57 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Dự đoán nội dung chính của mục 2.
Trả lời:
Nội dung chính của phần 2 là khắc họa vẻ đẹp độc đáo và đặc sắc của cảnh quan của Vịnh Hạ Long biến đổi theo góc nhìn thời gian.
Câu 8 (trang 58 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Vẻ đẹp và cái thú ở Hạ Long được khắc hoạ theo trình tự nào?
Trả lời:
Vẻ đẹp và cái thú của Hạ Long được khắc hoạ theo trình tự thời gian:
- Buổi sớm mùa xuân
- Buổi sáng mùa hè
- Trưa hè
- Chiều hè
- Đêm trăng thu
Câu 9 (trang 58 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Đêm trăng thu ở Hạ Long có gì độc đáo?
Trả lời:
Đêm trăng thu ở Hạ Long mang một vẻ đẹp hết sức diễm lệ và huyền bí:
- Mặt vịnh yên tĩnh như tấm gương phản chiếu ánh trăng sáng bạc, lóng lánh tựa thuỷ ngân.
- Trong tiếng gió và sóng, đảo đá trầm tư ẩn hiện, trở nên xa lạ và bí mật
- Đảo đá trầm tư, ẩn hiện giữa mảng tối mảng sáng …
Câu 10 (trang 59 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Chú ý vẻ đẹp đa dạng của hang động ở Hạ Long.
Trả lời:
Vẻ đẹp hang động ở vịnh Hạ Long rất đa dạng:
Có hàng chục hang động mở trong lòng núi đá, phân bố nhiều nơi. Các hang động có quy mô, kiểu dáng màu sắc đa dạng và phong phú. Trong đó Động Thiên Cung có sức hấp dẫn kì lạ. Trên vách động là bức tranh hoành tráng chạm nổi nhiều hình, đường nét uyển chuyển, mềm mại; trên trần hang là cột đá dài 2m như chiếc gậy của Tôn Ngộ Không; dưới vòm động là thạch nhũ như dát bạc.
Câu 11 (trang 59 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Hồ Ba Hầm có gì độc đáo?
Trả lời:
Nét độc đáo của hồ Ba Hầm:
- Đáy là mặt vịnh, trần cách mặt nước 4 - 5 m khi triều xuống thấp
- Cửa hang hình bán nguyệt
- Là một hệ thống gồm ba trũng biển, có tiết diện tròn, vách dựng đứng thành vại, thông với nhau từng đôi qua một hang luồn hẹp và quanh co
- Đáy cửa hang là mặt nước thông với dòng hải lưu uốn lượn…
- Hồ Ba Hầm gồm ba trũng biển, đi thăm hồ phải đi bằng xuồng hoặc thuyền qua hang luồn giữa rừng thạch nhũ.
Câu 12 (trang 60 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Ý của Quách Mạt Nhược qua câu thơ là gì?
Trả lời:
Trong bài thơ Cảm hứng trong khi chơi thuyền trên vịnh Hạ Long, nhà thơ Trung Quốc Quách Mạt Nhược có viết:
Cảnh trước mặt cho tôi vài thi tứ
So với cảnh diệu kì, thơ có cũng như không
(Hoàng Trung Thông dịch)
Hai câu thơ của ấy đã khẳng định rằng cảnh sắc trước mặt quá đẹp, quá hoàn mỹ, quá xuất chúng đến nỗi ngôn ngữ thơ ca dù có trau chuốt, mượt mà đến đâu cũng không thể nào diễn tả hết được.
* Trả lời câu hỏi cuối bài:
Câu 1 (trang 60 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Nhan đề của văn bản thể hiện sự đánh giá như thế nào về kì quan vịnh Hạ Long?
Trả lời:
Nhan đề của văn bản đã nêu giá trị nổi bật của danh lam thắng cảnh được giới thiệu. Đó là vịnh Hạ Long, với cụm từ nhấn mạnh giá trị nổi bật: “một kì quan độc đáo và tuyệt mĩ”.
Câu 2 (trang 60 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Trình bày bố cục văn bản bằng một sơ đồ. Các đề mục nhỏ và nội dung đã triển khai vấn đề được nêu ở nhan đề như thế nào?
Trả lời:
Bố cục văn bản:
Các đề mục nhỏ đã lần lượt triển khai các vấn đề sau:
- Nêu thời gian và địa điểm ghi nhận vịnh Hạ Long
- Đây là tác phẩm nghệ thuật thiên nhiên hoành tráng
- Cảnh quan biến đổi theo góc nhìn thời gian
- Hệ thống hang động
Tác dụng của cách triển khai vấn đề trên là:
- Làm nổi bật những giá trị và cảnh sắc độc đáo, tuyệt mĩ của Vịnh Hạ Long.
- Thể hiện niềm tự hảo, trân trọng, ngợi ca của người viết đối với danh lam thắng cảnh của đất nước.
Câu 3 (trang 60 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Vì sao văn bản Vịnh Hạ Long: một kì quan thiên nhiên độc đáo và tuyệt mĩ được coi là văn bản thông tin? Trong văn bản này có sự kết hợp của các phương thức biểu đạt nào? Chỉ ra tác dụng của sự kết hợp ấy?
Trả lời:
- Văn bản Vịnh Hạ Long: một kì quan thiên nhiên độc đáo và tuyệt mĩ được coi là văn bản thông tin vì văn bản này đã cung cấp cho người đọc những thông tin căn bản, chi tiết về vịnh Hạ Long. Văn bản có sử dụng các phương tiện tiện ngôn ngữ, phi ngôn ngữ với cách triển khai ý tưởng và thông tin văn bản, mạch lạc nhằm thuyết minh cho người đọc về đối tượng được đề cập đến.
- Trong văn bản này có sự kết hợp giữa phương thức thuyết minh với miêu tả và biểu cảm. Cách kết hợp ấy giúp người đọc hình dung rõ hơn những vẻ đẹp kì vĩ, tráng lệ, nên thơ của vịnh Hạ Long. Đồng thời thể hiện thái độ ngợi ca, trân trọng, tự hào của người viết về vịnh Hạ Long.
Câu 4 (trang 60 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Từ văn bản, hãy chỉ ra những giá trị của Vịnh Hạ Long.
Trả lời:
Văn bản đã góp phần khẳng định giá trị cả về mặt tinh thần và vật chất của vịnh Hạ Long:
- Giá trị về tinh thần: Là niềm tự hào của người Việt Nam về danh lam thắng cảnh thiên nhiên có một không hai, độc đáo, lâu đời; là một danh lam thắng cảnh hấp dẫn không chỉ với người Việt Nam mà đối với cả du khách quốc tế,.... Du khách đi giữa Hạ Long như đi giữa một thế giới động vật hoá đá với những hòn đảo như đôi gà chọi nhau, chú đại bàng trên mỏm đá rình mồi…; động Thiên Cung có sức hấp dẫn kì lạ với các du khách. Chẳng những thế, vẻ đẹp của Hạ Long trở thành nguồn cảm hứng vô tận cho các sáng thơ ca, âm nhạc, nhiếp ảnh; …
- Giá trị về vật chất: Là một điểm tham quan du lịch có giá trị kinh tế, một di sản được UNESCO công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới với hàng nghìn đảo đá sừng sững, trăm nghìn dáng điệu nhấp nhô; có hàng chục hàng động mở trong lòng núi đá với quy mô, kiểu dáng màu sắc đa dạng, phong phú…
Câu 5 (trang 60 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Văn bản mang lại cho em những hiểu biết gì về vịnh Hạ Long? Em còn muốn biết thêm những thông tin nào về địa danh nổi tiếng này?
Trả lời:
Học xong văn bản, em đã có một cái nhìn sâu sắc về vẻ đẹp độc đáo của Vịnh Hạ Long, đặc biệt là qua các hang động nổi tiếng như động Thiên Cung và hồ Ba Đầm. Đây là những nơi mà thiên nhiên đã tạo ra những cảnh sắc ngoạn mục với các thạch nhũ đầy màu sắc.
Em còn muốn biết thêm những thông tin về nguồn gốc của Vịnh Hạ Long. Tên gọi "Hạ Long" có nghĩa là "rồng đáp xuống," gắn liền với truyền thuyết về rồng mẹ và rồng con tạo ra các hòn đảo đá để bảo vệ đất nước.
Câu 6 (trang 60 sgk Ngữ văn 9 Tập 1): Nếu được giới thiệu một số nét về danh lam thắng cảnh nổi tiếng của quê hương, em sẽ nêu các thông tin nào?
Trả lời:
Khi giới thiệu về một danh lam thắng cảnh nổi tiếng của quê hương, em sẽ tập trung vào những thông tin quan trọng và nổi bật để người nghe có thể hình dung rõ ràng về địa danh đó:
- Danh lam thắng cảnh nằm ở đâu? Thuộc tỉnh, thành phố nào? Cách các thành phố lớn hoặc các địa điểm nổi tiếng khác bao xa?
- Tên của danh lam thắng cảnh này là gì? Tên gọi có ý nghĩa đặc biệt hoặc có câu chuyện nào liên quan không?
- Địa danh này có lịch sử hình thành như thế nào? Nó có gắn liền với những sự kiện lịch sử quan trọng nào không?
- Có câu chuyện dân gian hoặc truyền thuyết nào liên quan đến địa danh này không? Những câu chuyện đó nói lên điều gì về văn hóa, tín ngưỡng của người dân địa phương?
- Địa danh này nổi bật với cảnh quan thiên nhiên như thế nào? Có những yếu tố tự nhiên đặc biệt như núi non, sông nước, rừng cây, hay các công trình kiến trúc cổ kính?
- Những địa điểm nào trong danh lam thắng cảnh này được du khách yêu thích nhất? Có các công trình kiến trúc đặc sắc hay hang động, thác nước nổi tiếng nào không?
- Khi đến thăm địa danh này, du khách có thể tham gia những hoạt động gì? Tham quan, leo núi, chèo thuyền, thưởng thức ẩm thực địa phương?
- Địa danh này có những lễ hội hay sự kiện văn hóa nào thu hút nhiều du khách không? Lễ hội có gì đặc biệt?
- Địa danh này có giá trị đặc biệt gì về mặt văn hóa, lịch sử hoặc tự nhiên?
- Địa danh này đã được công nhận hoặc xếp hạng như thế nào? Ví dụ: Di sản Văn hóa Thế giới, Di sản Thiên nhiên Thế giới, Di tích Lịch sử Quốc gia.
- Địa danh này có ý nghĩa gì đối với người dân địa phương? Nó gắn liền với đời sống, văn hóa, tín ngưỡng của họ như thế nào?
- Có những nỗ lực nào đang được thực hiện để bảo tồn và phát triển địa danh này?
Xem thêm các bài Soạn văn lớp 9 sách Cánh diều hay, ngắn gọn khác:
Khám phá kì quan thế giới: Thác I-goa-du
Thực hành đọc hiểu: Vườn quốc gia Tràm Chim – Tam Nông
Viết bài văn thuyết minh về một danh lam thắng cảnh
Nói và nghe: Thuyết minh về một danh lam thắng cảnh
Xem thêm các chương trình khác: