Soạn bài Viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ về một bài thơ tám chữ (trang 48) - Ngắn nhất Ngữ văn 9 Cánh diều

Với soạn bài Viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ về một bài thơ tám chữ trang 48 Ngữ văn lớp 9 Cánh diều sẽ giúp học sinh trả lời câu hỏi từ đó dễ dàng soạn văn 9.

1 130 01/12/2024


Soạn bài Viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ về một bài thơ tám chữ

1. Định hướng

1.1. Viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ về một bài thơ là kĩ năng mà các em đã được hình thành và rèn luyện từ lớp 6, lớp 7, lớp 8 gắn với việc tập làm các thể thơ. Bài học này tiếp tục hướng dẫn các em cách viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ về một bài thơ tám chữ.

1.2. Để viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ về một bài thơ tám chữ, các em cần chú ý:

- Đọc kĩ để hiểu nội dung và nghệ thuật của bài thơ.

- Xác định yếu tố nội dung hoặc nghệ thuật trong bài thơ để lại cho em cảm xúc, suy nghĩ sâu sắc.

- Viết đoạn văn, trong đó nêu rõ. Yếu tố nội dung hoặc nghệ thuật nào trong bài thơ để lại cho em cảm xúc, suy nghĩ sâu sắc? Yếu tố đó được thể hiện qua những dòng thơ hay những hình ảnh, từ ngữ nào? Đó là cảm xúc, suy nghĩ gì? Vì sao em lạicos cảm xúc, suy nghĩ đó?

2. Thực hành

2.1. Thực hành viết theo các bước

Bài tập (trang 48 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Hãy viết đoạn văn nêu cảm nghĩ của em về một yếu tố nội dung hoặc nghệ thuật mà em cho là đặc sắc nhất của bài thơ “Chiều xuân” (Anh Thơ).

a) Chuẩn bị

- Xem lại nội dung đọc hiểu bài thơ Chiều xuân của Anh Thơ.

- Xác định một số yếu tố nội dung và nghệ thuật đặc sắc của bài thơ Chiều xuân.

b) Tìm ý và lập dàn ý

- Tìm ý cho cho đoạn văn bằng cách đặt và trả lời các câu hỏi sau:

+ Yếu tố nội dung hoặc nghệ thuật nào được em cho là đặc sắc nhất của bài thơ Chiều xuân?

Yếu tố nội dung: Vẻ đẹp của chiều xuân ở làng quê Bắc Bộ không chỉ hiện lên qua những hình ảnh bình dị, mà còn mang theo những cảm xúc sâu sắc về tình yêu quê hương, đất nước. Sự kết hợp giữa cái đẹp giản dị và những tình cảm thiêng liêng tạo nên một bức tranh sống động về cuộc sống nơi đây.

+ Yếu tố đó được thể hiện qua khổ thơ hoặc dòng thơ nào? Khổ thơ hoặc dòng thơ đó có đặc điểm gì về nội dung hoặc nghệ thuật?

Các khổ thơ trong bài thơ "Chiều xuân" thể hiện sự bình dị, mộc mạc của làng quê Bắc Bộ thông qua nghệ thuật so sánh và nhân hóa.

- Lập dàn ý cho bài viết bằng cách sắp xếp các ý đã tìm được theo bố cục ba phần:

Mở bài

Giới thiệu tên tác giả, tên bài thơ và nêu cảm xúc, suy nghĩ chung của em về một yếu tố đặc sắc nhất (thuộc nội dung hoặc nghệ thuật) của bài thơ.

Thân bài

+ Trích dẫn khổ thơ hoặc dòng thơ chưa đựng yếu tố đặc sắc nhất.

+ Nêu đặc điểm nội dung hoặc nghệ thuật của khổ thơ hoặc dòng thơ đó.

+ Nêu cụ thể cảm xúc, suy nghĩ hoặc liên tưởng, tưởng tượng về yếu tố đó.

Kết bài

Khái quát lại cảm xúc, suy nghĩ cảu em về yếu tố đặc sắc đã nêu.

c) Viết

- Viết đoạn văn theo dàn ý đã lập. Khi viết, cần sử dụng các từ ngữ, câu văn biểu cảm thể hiện được chính xác, sinh động cảm xúc, suy nghĩ của em.

- Đảm bảo yếu tố hình thức một đoạn văn.

* Bài văn tham khảo

Bài thơ "Chiều xuân" của Anh Thơ ra đời với ý muốn khắc họa thêm vẻ đẹp dịu dàng của mùa xuân vào cảnh tượng buổi chiều - những cánh đồng quê hương yên bình và ngọt ngào. Nhà thơ đã quan sát và lựa chọn các hình ảnh và chi tiết đặc trưng của cảnh vật để tái hiện ba bức tranh của chiều xuân - những hình ảnh êm đềm và bình yên. Khung cảnh đầu tiên mô tả một buổi chiều mưa bụi, với hình ảnh bến sông hoang vắng, con đò gần như bất động, quán tranh xơ xác bên chòm xoan rụng hoa tím. Trước mắt ta là mưa nhẹ nhàng trút xuống, mang theo những hạt bụi nhè nhẹ, tạo ra một không khí êm đềm trên bến sông vắng vẻ. Con đò bất động, như trì trệ giữa lặng lẽ của dòng nước trôi. Quán tranh đứng im lìm, như đọng lại trong sự yên lặng của cảnh vật xung quanh. Bên cạnh, chòm xoan hoa tím rơi rụng đầy nét tơi bời, tạo nên sắc thái đầy u buồn và đổ đầy bầu không khí tĩnh lặng. Cảnh tượng này chạm đến lòng người với sự đậm sắc tưởng tượng và mang đến một cảm giác thanh tịnh, như một bức tranh huyền ảo và mơ màng trong tâm trí. Từ đường đê, khung cảnh xanh mướt của cỏ non tràn ngập ánh sắc biếc đã tạo nên một bức tranh tự nhiên tươi tắn và mê hoặc. Đàn sáo đen bay xuống với sự uyển chuyển của chúng, tạo nên một âm nhạc tự do và nhẹ nhàng trên không trung. Mấy cánh bướm nhỏ rục rịch, múa bay trong tiếng gió, tạo ra một khung cảnh đầy sức sống và đa dạng. Trâu bò thảnh thơi, điềm tĩnh cúi mình, hưởng thụ những giọt mưa trên lưng, tạo nên một hình ảnh thanh bình và tự nhiên trong lòng người thưởng thức. Mỗi chi tiết trong khổ thơ của bài thơ “Chiều xuân” đều vẽ ra cho người đọc một hình ảnh sống động, đan xen với nhau để tái hiện những cảnh vật gợi lên sự sảng khoái và hài lòng. Từ một góc xa xa, tiếng cào cỏ ruộng trầm lắng như điệu nhạc ru tình. Một lũ cò con chốc chốc vụt bay ra khỏi cánh đồng, tạo nên hình ảnh tươi sáng và rộn ràng. Đôi cánh trắng mịn của cò trắng đập đồng điệu với tiếng hót ngọt ngào của chim chích chòe, cùng nhau tạo nên một vũ điệu tự nhiên, sôi động nhưng cũng nhẹ nhàng êm đềm. Bỗng dưng, ánh mắt tôi bị cuốn vào một hình bóng nữ tính và yêu kiều. Một cô nàng yếm thắm, áo dài xanh nhạt, đang cúi cuốc cào cỏ ruộng sắp ra hoa. Bàn tay nhỏ nhắn của cô gắp lấy những cỏ vàng, lấp lánh như ánh mặt trời chiếu sáng trên cánh đồng. Cái nhìn tròn xoe và đôi má hồng, cô nàng ấy như một bức tranh sống động giữa đại ngàn cỏ cây. Vẻ đẹp trong sáng và thuần khiết của cô nàng yếm thắm làm cả tác giả và người đọc cảm nhận được sự thanh tịnh và hòa quyện với thiên nhiên xanh tươi. Từ vựng tinh tế và bút pháp khéo léo của Anh Thơ đã tạo nên những hình ảnh giản dị, nhưng tràn đầy ấm áp và chứa đựng vẻ đẹp của cuộc sống. Nhịp thơ đan xen chậm rãi và nhẹ nhàng, mang lại cho ta cảm giác sâu lắng, trong khi đôi lúc lại toả ra sự rộn ràng và vui tươi. Toàn bộ bài thơ như một bản nhạc với vô số giai điệu, làm rung động trái tim và suy nghĩ của người đọc. Tình yêu dành cho thơ ca và tình yêu với những giá trị giản dị, thân thuộc của quê hương - đó là những yếu tố quan trọng góp phần tạo nên thành công của bài thơ "Chiều Xuân".

d) Kiểm tra và chỉnh sửa

Đọc lại đoạn văn đã viết, đối chiếu với dàn ý đã làm để xác định những nội dung còn thiếu hoặc không phù hợp. Tham khảo các yêu cầu kiểm tra, chỉnh sửa đã nêu ở Bài 6, phần Viết, mục d (trang 25).

2.2. Rèn luyện kĩ năng viết: Viết văn biểu cảm.

a) Cách thức

Biểu cảm là sự giãi bày, thổ lộ tình cảm của người viết trước một đối tượng. Thông thường có hai cách biểu cảm trực tiếp và biểu cảm gián tiếp.

- Biểu cảm trực tiếp là hình thức ở đó người viết sử dụng các từ ngữ bộc lộ trực tiếp những suy nghĩ, cảm xúc của mình về đối tượng (như các từ ngữ biểu cảm, tình thái từ, câu cảm, câu hỏi tu từ,…). Biểu cảm trực tiếp thể hiện rõ nhất ở các dạng văn bản như thơ trữ tình, tùy bút, bài phát biểu cảm nghĩ,… Văn nghị luận cũng sử dụng yếu tố biểu cảm trực tiếp, ví dụ: “Vậy mà có ai ngờ rằng đời Vũ Nương tan nát bắt đầu chính từ cái bóng kia. Tan nát đến mức thần thánh, Trời Phật cũng chỉ có thể an ủi, bù đắp chút ít chứ không cứu lại được. Rồi nữa, tham gia vào việc phá nát hạnh phúc của Vũ Nương là ai? Trời ơi! Lại không ai khác mà chính là đứa con của Vũ Nương.” (Theo Nguyễn Đình Chú).

- Biểu cảm gián tiếp là hình thức ở đó người viết kể lại, giới thiệu hoặc miêu tả đặc điểm, tính chất, trạng thái của thiên nhiên, con người, đồ vật,… qua đó mà gián tiếp thê rhieenj suy nghĩ, tình cảm của mình. Biểu cảm gián tiếp được sử dụng nhiều ở văn xuôi tự sự, các bài văn kể chuyện, miêu tả, thuyết minh,… Trong bài nghị luận cũng sử dụng biểu cảm gián tiếp, ví dụ: “Các học giả Trung Hoa thời cổ đại do sách khó kiếm, một đời đến bạc đầu mới đọc hết một quyển kinh. Sách tuy đọc được ít, nhưng đọc quyển nào ra quyển ấy, miệng đọc, tâm ghi, nghiền ngẫm đến thuộc lòng, thấm vào xương tủy, biến thành một nguồn động lực tinh thần, cả đời dùng mãi không cạn.” (Theo Chu Quang Tiềm).

b) Bài tập (trang 50 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Xem lại đoạn văn đã viết ở mục 2. Thực hành, chỉ ra cách thức biểu cảm mà em đã sử dụng trong đoạn văn đó.

Trả lời:

- Biểu cảm trực tiếp: Từ vựng tinh tế và bút pháp khéo léo của Anh Thơ đã tạo nên những hình ảnh giản dị, nhưng tràn đầy ấm áp và chứa đựng vẻ đẹp của cuộc sống. Những từ ngữ ấy như những nét vẽ tinh tế, như một nét mực đỏ trên trang giấy đem lại cho người đọc những trải nghiệm tinh tế và sâu sắc. Những dòng thơ dễ chạm đến trái tim và dâng lên cảm xúc của người đọc, cho ta cảm nhận một cách chân thật nhất tình cảm và cảm xúc của nhà thơ

- Biểu cảm gián tiếp: Nhà thơ đã quan sát và lựa chọn các hình ảnh và chi tiết đặc trưng của cảnh vật để tái hiện ba bức tranh của chiều xuân - những hình ảnh êm đềm và bình yên. Khung cảnh đầu tiên mô tả một buổi chiều mưa bụi, với hình ảnh bến sông hoang vắng, con đò gần như bất động, quán tranh xơ xác bên chòm xoan rụng hoa tím. Khổ thơ trên tạo nên một cảm nhận sâu lắng về một cảnh tượng đầy huyền ảo.

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 9 sách Cánh diều hay, ngắn gọn khác:

Kiến thức ngữ văn trang 33

Quê hương

Bếp lửa

Thực hành tiếng Việt trang 41

Thực hành đọc hiểu: Chiều xuân

Nhật kí đô thị hóa

Viết: Tập làm thơ tám chữ

Nói và nghe: Nghe và nhận biết tính thuyết phục của một ý kiến về thơ tám chữ

Tự đánh giá: Nói với con

Hướng dẫn tự học trang 53

1 130 01/12/2024