Soạn bài Về truyện Làng của Kim Lân (trang 111) - Ngắn nhất Ngữ văn 9 Cánh diều

Soạn bài Về truyện Làng của Kim Lân

Nguyễn Văn Long

1. Chuẩn bị

Yêu cầu (trang 111 sgk Ngữ văn 9 Tập 2):

- Đọc trước văn bản Về truyện “Làng” của Kim Lân; tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Nguyễn Văn Long.

- Liên hệ với nội dung đọc hiểu truyện ngắn Làng của Kim Lân đã học ở Bài 4 (sách Ngữ văn 9, tập một) để đọc hiểu văn bản này.

- Tìm hiểu về cách phân tích tâm lí nhân vật trong tác phẩm văn học.

Trả lời:

- Thông tin về tác giả Nguyễn Văn Long:

Tác giả Nguyễn Văn Long sinh năm 1945, quê ở Hưng Yên.

2. Đọc hiểu

Nội dung chính:

Tác phẩm đưa ra cách phân tích về diễn biến tâm trạng ông Hai thông qua cốt truyện, qua đó làm nổi bật được tình yêu làng, yêu quê hương đất nước của người nông dân.

* Trả lời câu hỏi giữa bài:

Câu 1 (trang 111 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Chú ý cách nêu luận điểm của bài viết.

Trả lời:

Luận điểm của bài viết được nêu ra một cách trực tiếp, rõ ràng. Tác giả trình bày vấn đề một cách mạch lạc, không vòng vo, giúp người đọc dễ dàng nhận ra chủ đề chính của bài viết ngay từ phần mở đầu. Điều này tạo nên sự thuyết phục và tính chặt chẽ trong việc triển khai các ý tưởng và lập luận trong bài viết.

Câu 2 (trang 112 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Người viết đã dựa vào yếu tố nào để phân tích tâm trạng nhân vật ông Hai?

Trả lời:

Để phân tích tâm trạng nhân vật ông Hai, người viết đã dựa vào yếu tố: đặt nhân vật ông Hai vào tình huống khi nghe tin làng chợ Dầu của ông theo giặc lập tề. Tình huống này đã khiến ông Hai trải qua nhiều cảm xúc phức tạp, từ sự đau khổ, bối rối, xấu hổ đến sự giằng xé nội tâm giữa lòng yêu quê hương và nỗi thất vọng trước sự phản bội của làng. Qua đó, tâm trạng của ông Hai được khắc họa một cách sâu sắc và chân thực.

Câu 3 (trang 112 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Chú ý lời văn của người phân tích và lời văn của tác giả Kim Lân.

Trả lời:

Lời văn của người phân tích và lời văn của tác giả Kim Lân được đan xen vào nhau một cách khéo léo để làm rõ tâm trạng của nhân vật ông Hai. Người phân tích sử dụng lời văn để giải thích, làm sáng tỏ các chi tiết và cảm xúc của ông Hai, trong khi đó, lời văn của Kim Lân được trích dẫn để minh họa cho những phân tích đó. Sự kết hợp này giúp người đọc hiểu sâu hơn về nội tâm phức tạp của ông Hai, từ đó cảm nhận rõ ràng hơn về tình yêu làng, lòng tự hào và nỗi đau của ông khi nghe tin làng mình theo giặc.

Câu 4 (trang 113 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Tác giả đã phân tích tình thế nào ở đoạn này?

Trả lời:

Tình thế được tác giả phân tích ở đoạn này là sự tủi hổ và tuyệt vọng của ông Hai khi nghe tin làng chợ Dầu của mình theo giặc. Ông cảm thấy không dám ló mặt ra ngoài, càng không dám sang nhà bác Thứ để trò chuyện vì sợ bị người ta khinh bỉ. Đặc biệt, nỗi đau và sự tủi hổ của ông càng tăng lên khi bà chủ nhà ngỏ ý không cho gia đình ông thuê trọ nữa, vì có lệnh cấm chứa chấp những người của làng chợ Dầu theo Tây. Tình huống này đẩy ông Hai vào sự cô đơn và tuyệt vọng, khi mà niềm tự hào và tình yêu làng quê của ông bị đặt vào thế đối nghịch với sự phản bội của làng mình.

Câu 5 (trang 113 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Việc so sánh với một số tác phẩm khác ở đây nhằm làm rõ điều gì?

Trả lời:

Việc so sánh với một số tác phẩm khác nhằm làm rõ sự thống nhất của tình yêu quê hương trong tình yêu nước và tình cảm giai cấp. Đây là một nét mới trong nhận thức và tình cảm của quần chúng cách mạng, thể hiện lòng trung thành với quê hương, đất nước, cũng như sự gắn bó và đoàn kết của nhân dân trong thời kỳ kháng chiến chống ngoại xâm. So sánh này giúp làm nổi bật tinh thần yêu nước và ý chí kiên cường của những người dân, như được thể hiện trong tâm trạng và hành động của nhân vật ông Hai trong tác phẩm.

Câu 6 (trang 114 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Bằng chứng ở đây làm sáng tỏ cho ý kiến nào?

Trả lời:

Bằng chứng đã làm sáng tỏ ý kiến: cao trào trong tâm trạng của nhân vật ông Hai, đây cũng là lúc biểu lộ một cách sâu sắc và cảm động tình cảm chân thành, thiêng liêng của ông đối với quê hương, đất nước và cách mạng. Bằng chứng này nhấn mạnh sự trung thành tuyệt đối của ông Hai với làng chợ Dầu và niềm tin mãnh liệt vào cách mạng, cho thấy dù trong hoàn cảnh khó khăn và đau khổ, ông vẫn giữ vững tình yêu và lòng trung thành với quê hương, đất nước.
Câu 7 (trang 114 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Phần 3 này có phải là kết luận của văn bản không?

Trả lời:

Phần 3 này chưa phải là kết luận của văn bản. Nó vẫn đang tiếp tục phân tích và làm sáng tỏ tâm trạng của nhân vật ông Hai, chứ chưa đưa ra phần tổng kết hay kết luận cuối cùng cho toàn bộ nội dung đã thảo luận.

* Trả lời câu hỏi cuối bài:

Câu 1 (trang 115 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Xác định nội dung chính của ba phần được đánh số trong văn bản trên.

Trả lời:

- Phần 1: Mở đầu bằng việc nêu lên vấn đề chính cần được thảo luận (Làng là tác phẩm tập trung xây dựng cốt truyện tâm lý, đặc biệt là diễn biến tâm trạng của nhân vật ông Hai).

- Phần 2: Đi sâu vào phân tích vấn đề (khám phá sự thay đổi trong tâm trạng của ông Hai).

- Phần 3: Kết thúc bằng việc nhấn mạnh lại vấn đề (tình cảm sâu sắc với quê hương và đất nước).

Câu 2 (trang 115 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Qua văn bản Về truyện ngắn “Làng” của Kim Lân, tác giả Nguyễn Văn Long đã tập trung làm rõ vấn đề gì? Vấn đề ấy được nêu ở phần nào?

Trả lời:

Qua văn bản Về truyện ngắn “Làng” của Kim Lân, tác giả Nguyễn Văn Long đã tập trung làm rõ tình yêu quê, yêu đất nước của ông Hai. Vấn đề được nêu ở phần hai của văn bản.

Câu 3 (trang 115 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Nhận xét về cách nêu và cách triển khai làm rõ luận điểm của người viết ở văn bản trên.

Trả lời:

Cách trình bày và phát triển luận điểm của tác giả trong văn bản rất mạch lạc và thuyết phục. Để làm sáng tỏ tình yêu nước ở nhân vật ông Hai, tác giả đã đưa ra những minh chứng thông qua các hành động, lời nói, và suy nghĩ của nhân vật. Đồng thời, người viết còn sử dụng hai bài thơ làm dẫn chứng để nhấn mạnh sự gắn kết giữa tình yêu quê hương và tình yêu nước, cũng như tình cảm của quần chúng cách mạng mà văn học thời kỳ kháng chiến đã khắc họa rõ nét.

Câu 4 (trang 115 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Để làm rõ vấn đề, người viết đã phân tích những điểm đặc sắc nào của truyện ngắn Làng? Em hiểu thêm được điều gì về truyện Làng của Kim Lân sau khi học văn bản trên?

Trả lời:

- Để làm rõ vấn đề, người viết đã phân tích những điểm nổi bật sau đây của truyện ngắn "Làng":

+ Sự mâu thuẫn trong tâm trạng của ông Hai trước và sau khi nghe tin làng Chợ Dầu theo giặc.

+ Cuộc trò chuyện giữa hai cha con khi nhắc đến Cụ Hồ đã thể hiện rõ tình cảm trung thành, gắn bó của ông Hai đối với cách mạng và kháng chiến.

- Sau khi học văn bản này, em hiểu thêm rằng:

+ Hành động ông Hai thường xuyên sang nhà bác Thứ nói chuyện là cách để ông giải tỏa nỗi nhớ làng.

+ Ông Hai thể hiện quyết tâm gắn bó với cách mạng: "Làng thì yêu thật, nhưng nếu làng theo Tây thì phải thù."

+ Tình yêu quê hương kết hợp chặt chẽ với tình yêu nước và tình cảm của quần chúng cách mạng đã được văn học thời kỳ kháng chiến khắc họa nổi bật.

Câu 5 (trang 115 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Nêu và phân tích một số câu văn thể hiện cách trình bày khách quan và cách trình bày chủ quan của người viết trong văn bản Về truyện “Làng” của Kim Lân.

Trả lời:

- Câu văn thể hiện cách trình bày khách quan là những câu cung cấp thông tin về đối tượng, bao gồm việc giới thiệu nhân vật, tóm tắt nội dung chính của văn bản, hoặc miêu tả khái quát về các đặc điểm nghệ thuật:

+ "Làng là một truyện ngắn có cốt truyện rất đơn giản, tập trung vào việc diễn tả tâm trạng của nhân vật chính - ông Hai, hay có thể nói đây là một kiểu cốt truyện tâm lý."

+ "Cái tin ấy đến với ông vào một buổi trưa, khi tâm trạng ông đang rất phấn chấn vì nghe được nhiều tin ta đánh thắng giặc trên tờ báo ở phòng thông tin."

- Câu văn thể hiện cách trình bày chủ quan là những câu bộc lộ tình cảm, quan điểm và suy nghĩ cá nhân của người viết về vấn đề được thảo luận:

+ "Thực ra, ông Hai cũng chẳng quan tâm lắm liệu người cùng trò chuyện có chú ý nghe mình hay không, ông chỉ muốn nói ra để vơi bớt tâm trạng và để đỡ nhớ cái làng của mình."

+ "Tình yêu làng quê của ông Hai vẫn luôn sâu đậm và bền chặt, dù có lúc ông đã tức giận và đau đớn tự nhủ: 'làng theo Tây mất rồi thì phải thù'."

Câu 6 (trang 115 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Em thích nhất đoạn văn nào trong văn bản trên? Vì sao?

Trả lời:

Em cảm thấy ấn tượng nhất với đoạn văn phân tích cuộc trò chuyện giữa ông Hai và con trai. Đoạn văn này đã làm nổi bật tình yêu nước sâu sắc của ông Hai, thể hiện qua từng lời nói chân thành và đầy tình cảm của ông khi nhắc đến quê hương, đất nước. Cuộc đối thoại giữa hai cha con không chỉ là cách ông thể hiện lòng trung thành và sự gắn bó bền chặt với làng quê mà còn là minh chứng cho tình cảm trước sau như một của ông đối với cách mạng. Điều này khiến em cảm nhận rõ hơn về tấm lòng kiên định, một lòng một dạ của ông Hai dành cho đất nước, cho thấy tình yêu nước không chỉ là lời nói suông mà còn là niềm tin và lý tưởng sống của ông.

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 9 sách Cánh diều hay, ngắn gọn khác:

Kiến thức ngữ văn trang 105

Nghĩ thêm về Chuyện người con gái Nam Xương

Thực hành tiếng Việt trang 107

Thực hành đọc hiểu: Phân tích bài Khóc Dương Khuê

Viết: Viết quảng cáo hoặc tờ rơi về một sản phẩm hay một hoạt động

Nói và nghe: Trình bày ý kiến về một sự việc có tính thời sự

Tự đánh giá: Hình ảnh con thuyền, người dân chài trong bài thơ Quê hương

Hướng dẫn tự học trang 126