Soạn bài Tự đánh giá: Cảnh vui của nhà nghèo (trang 29) - Ngắn nhất Ngữ văn 9 Cánh diều

Soạn bài Tự đánh giá: Cảnh vui của nhà nghèo

Đọc văn bản “Cảnh vui của nhà nghèo” (trang 29 - 30 sgk Ngữ văn 9 Tập 1), chọn phương án đúng cho mỗi câu hỏi (từ 1 đến 5) và trả lời các câu hỏi (từ 6 đến 10):

Câu 1 (trang 30 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 1): Đoạn trích Cảnh vui của nhà nghèo được viết theo thể thơ nào?

A. Thất ngôn bát cú

B. Lục bát biến thể

C. Thất ngôn xen lục ngôn

D. Song thất lục bát

Trả lời:

Đáp án: D. Song thất lục bát

Câu 2 (trang 30 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 1): Đoạn trích thể hiện tâm trạng chủ yếu nào của nhân vật trữ tình?

A. Xót xa, buồn tủi vì cuộc sống nghèo khổ

B. Lo lắng về chuyện học hành của trẻ em nghèo

C. Vui vì nhà nghèo mà ấm cúng, con cái chăm ngoan.

D. Tin tưởng vào sự vươn lên của các gia đình nghèo.

Trả lời:

Đáp án: A. Xót xa, buồn tủi vì cuộc sống nghèo khổ

Câu 3 (trang 30 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 1): Nhận xét nào đúng với những dòng thơ sau: “Cơm dưa muối khó khăn mới có/ Của không ngon, nhà khó cũng ngon. / Khi vui câu chuyện thêm giòn. / Chồng chồng, vợ vợ, con con một nhà”?

A. Câu song thất tái hiện cuộc sống đạm bạc, câu lục bát thể hiện thái độ vui vẻ, đoàn kết trong gia đình.

B. Câu song thất trình bày nguyên nhân, câu lục bát lí giải kết quả với những điều bất ngờ, khác biệt.

C. Câu song thất miêu tả sự vất vả, câu lục bát bộc lộ những nỗ lực đáng quý của con người.

D. Câu song thất khắc họa nỗi buồn với những chạnh lòng, câu lục bát bộc lộ niềm vui đan xen.

Trả lời:

Đáp án D. Câu song thất khắc họa nỗi buồn với những chạnh lòng, câu lục bát bộc lộ niềm vui đan xen.

Câu 4 (trang 31 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 1): Phương án nào dưới đây nhận xét đúng về việc sử dụng từ ngữ trong đoạn trích?

A. Dùng nhiều điển cố, điển tích phức tạp

B. Ngôn ngữ phóng đại, hài hước.

C. Từ ngữ mộc mạc, gần gũi

D. Dùng từ ngữ Hán Việt nhiều hơn thuần Việt.

Trả lời:

Đáp án: C. Từ ngữ mộc mạc, gần gũi

Câu 5 (trang 31 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 1): Điểm giống nhau giữa hai văn bản Khóc Dương Khuê (Nguyễn Khuyến) và bài Cảnh vui của nhà nghèo là gì?

A. Cùng viết về niềm vui, nỗi buồn trong lúc khó khăn.

B. Cùng viết về tình cảm đáng quý trong gia đình.

C. Cùng sử dụng thể thơ song thất lục bát

D. Cùng mở đầu bài thơ bằng câu lục bát

Trả lời:

Đáp án C. Cùng sử dụng thể thơ song thất lục bát

Câu 6 (trang 31 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 1): Nội dung chính của đoạn trích có liên quan gì đến nhan đề Cảnh vui của nhà nghèo?

Trả lời:

Nội dung chính của bài thơ "Cảnh vui của nhà nghèo" tập trung vào việc miêu tả cuộc sống nghèo khổ nhưng vẫn chứa đựng những niềm vui giản dị, chân thật. Mặc dù có sự xót xa và buồn tủi vì hoàn cảnh khó khăn, bài thơ vẫn thể hiện tinh thần lạc quan, tìm thấy niềm vui trong những điều nhỏ bé, bình dị của cuộc sống. Điều này làm sáng tỏ và lí giải cho nhan đề "Cảnh vui của nhà nghèo", khi niềm vui không bị dập tắt bởi sự nghèo khó mà vẫn nhen nhóm, tồn tại một cách giản dị nhưng sâu sắc.

Câu 7 (trang 31 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 1): Hãy tìm các từ láy từ dòng “Tan buổi học, mẹ ngồi tựa cửa” đến dòng “Chồng chồng, vợ vợ, con con một nhà” và cho biết tác dụng của chúng trong đoạn thơ.

Trả lời:

- Các từ láy từ dòng 19 đến dòng 28 là: xa xa, chồng chồng, vợ vợ, con con, thảnh thơi, chiều chiều, tối tối, mai mai.

- Tác dụng: Các từ láy giúp tạo nên nhịp điệu cho đoạn thơ, nhấn mạnh sự lặp lại của cảnh vật và sinh hoạt thường ngày. Qua đó giúp người đọc cảm nhận rõ ràng hơn về sự tuần hoàn, liên tục của cuộc sống cũng như thấu hiểu sâu sắc hơn về những gì đoạn thơ muốn truyền tải.

Câu 8 (trang 31 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 1): Nhận xét về vần và nhịp của đoạn trích.

Trả lời:

- Nhịp: 3/2/2; 2/2/3

- Gieo vần: Gieo vần chân: “ngày – vay”; “co-no” …

Câu 9 (trang 31 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 1): Theo em, cái vui của cảnh nhà nghèo được thể hiện qua đoạn trích là gì?

Trả lời:

Cái vui của cảnh nhà nghèo trong bài thơ được thể hiện qua những niềm vui giản dị, mộc mạc trong cuộc sống hàng ngày, như những câu chuyện vui trong bữa cơm quây quần của gia đình. Dù cuộc sống nghèo khó, nhưng sự đầm ấm, gắn kết trong gia đình và niềm vui từ những điều nhỏ bé, thân thuộc chính là nguồn động viên tinh thần lớn lao, giúp các thành viên trong gia đình vượt qua những khó khăn trong cuộc sống.

Câu 10 (trang 31 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 1): Em thích nhất câu thơ nào trong đoạn trích Cảnh vui của nhà nghèo? Vì sao?

Trả lời:

Em thích nhất câu thơ “Khi vui câu chuyện thêm giòn/ Chồng chồng, vợ vợ, con con một nhà” vì nó thể hiện rõ nhất tình cảm giản dị và ấm áp trong gia đình. Dù cuộc sống có khó khăn, vất vả, nhưng những khoảnh khắc quây quần bên nhau, chia sẻ niềm vui, câu chuyện trong bữa cơm gia đình vẫn luôn mang lại cảm giác ấm áp, hạnh phúc. Câu thơ như gợi lên hình ảnh của một gia đình hòa thuận, gắn kết, nơi mà tình yêu thương và sự sẻ chia luôn hiện diện, là nguồn động viên lớn lao để vượt qua những khó khăn trong cuộc sống.