Soạn bài Tự đánh giá: Nói với con (trang 51) - Ngắn nhất Ngữ văn 9 Cánh diều
Với soạn bài Tự đánh giá: Nói với con trang 51 Ngữ văn lớp 9 Cánh diều sẽ giúp học sinh trả lời câu hỏi từ đó dễ dàng soạn văn 9.
Soạn bài Tự đánh giá: Nói với con
Đọc văn bản “Nói với con” (trang 51,52 sgk Ngữ văn 9 Tập 2 – Cánh diều) và thực hiện các yêu cầu bên dưới:
Chọn phương án trả lời đúng cho mỗi câu hỏi (từ câu 1 đến câu 5):
Câu 1 (trang 52 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Nhân vật trữ tình trong bài thơ là ai?
A. Người cha
B. Người mẹ
C. Người con
D. Người đồng mình
Chọn đáp án: A. Người cha
Câu 2 (trang 52 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Trong bài thơ, người cha nói với con về những điều gì?
(1) Con được lớn lên trong tình yêu thương của cha mẹ, trong sự đùm bọc của quê hương.
(2) Quê hương có những con người khéo léo, nhân hậu với sức sống mạnh mẽ, bền bỉ.
(3) Hành trang lên đường của con là tình yêu gia đình, quê hương và lí tưởng sống cao đẹp.
(4) Con hãy đi thật xa để khám phá và tìm kiếm những cơ hội phát triển bản thân.
A. (1) – (2) – (3) B. (2) – (3) – (4)
C. (1) – (2) – (4) D. (1) – (3) – (4)
Trả lời:
Chọn đáp án: A. (1) – (2) – (3)
Câu 3 (trang 53 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Phương án nào nêu đúng mạch cảm xúc của bài thơ?
A. Từ tình cảm cha con mở rộng ra tình yêu gia đình
B. Từ tình cảm gia đình mở rộng ra tình cảm quê hương
C. Từ tình yêu quê hương mở rộng ra tình yêu nhân loại
D. Từ tình yêu thiên nhiên mở rộng ra tình yêu quê hương, đất nước
Trả lời:
Chọn đáp án: B. Từ tình cảm gia đình mở rộng ra tình cảm quê hương
Câu 4 (trang 53 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Nhận định nào đúng về giọng điệu của bài thơ?
A. Sôi nổi, hào hùng, mạnh mẽ
B. Ngọt ngào, nhẹ nhàng, êm ái
C. Thiết tha, trìu mến, ấm áp
D. Băn khoăn, trăn trở, day dứt
Trả lời:
Chọn đáp án: C. Thiết tha, trìu mến, ấm áp
Câu 5 (trang 53 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Nhận định nào đúng nhất về cách diễn đạt của tác giả trong bài thơ?
A. Sử dụng ngôn ngữ giản dị, không có các biện pháp tu từ
B. Sử dụng cách nói mộc mạc nhưng vẫn mới mẻ, nhiều sáng tạo
C. Sử dụng điển cố, điển tích và các hình ảnh mang ý nghĩa tượng trưng
D. Sử dụng nhiều biện pháp tu từ chơi chữ, điệp thanh, điệp vẫn gây ấn tượng
Trả lời:
Chọn đáp án: B. Sử dụng cách nói mộc mạc nhưng vẫn mới mẻ, nhiều sáng tạo
Câu 6 (trang 53 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Chỉ ra và phân tích những nét đặc sắc về mặt nghệ thuật trong bốn dòng thơ đầu của bài thơ.
Trả lời:
Trong bốn dòng thơ đầu của bài thơ, những nét đặc sắc về mặt nghệ thuật được thể hiện qua:
Việc lặp lại từ ngữ và cấu trúc câu giúp nhấn mạnh sự kiên định và tình cảm mạnh mẽ trong từng câu thơ. Điệp từ còn tạo ra nhịp điệu đều đặn, như nhịp bước đi đều đặn trong cuộc đời, biểu trưng cho sự trưởng thành dần dần của người con.
Hình ảnh mộc mạc, cách diễn đạt chất phác: Những hình ảnh quen thuộc và cách diễn đạt chân phương tạo nên không khí ấm áp, gần gũi, thể hiện sự giản dị của cuộc sống gia đình. Điều này giúp nhấn mạnh tình yêu thương chân thành mà cha mẹ dành cho con cái.
Các yếu tố nghệ thuật này góp phần nhấn mạnh hình ảnh người con đang dần lớn lên trong vòng tay yêu thương của cha mẹ, cho thấy gia đình chính là nơi nuôi dưỡng, giúp người con trưởng thành và khôn lớn.
Câu 7 (trang 53 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Bài thơ cho thấy những vẻ đẹp gì của “người đồng mình”? Tác giả thể hiện cảm xúc gì trước những vẻ đẹp ấy?
Trả lời:
Bài thơ cho thấy những vẻ đẹp của “người đồng mình”:
- “Người đồng mình” thể hiện qua hình ảnh những con người luôn cần cù, siêng năng trong công việc, thể hiện sự khéo léo trong lao động, góp phần xây dựng quê hương.
- Dù cuộc sống vất vả, người đồng mình vẫn giữ vững tinh thần lạc quan, vui vẻ và luôn nhìn về phía trước với tình yêu cuộc sống mãnh liệt.
- Dù khó khăn, gian khổ, người đồng mình vẫn trung thành, yêu thương và gắn bó với quê hương, nơi sinh ra và lớn lên.
Tác giả thể hiện cảm xúc tự hào trước những vẻ đẹp ấy, đồng thời cảm nhận được sự gắn kết, đoàn kết sâu sắc giữa những người đồng mình trong cuộc sống hàng ngày. Tình cảm ấy thể hiện niềm tin vào sức mạnh của cộng đồng, của quê hương và con người nơi đây.
Câu 8 (trang 53 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Nêu cảm nhận của em về đoạn thơ sau: “Dẫu làm sao thì cha vẫn muốn […] Còn quê hương thì làm phong tục”.
Trả lời:
Đoạn thơ “Dẫu làm sao thì cha vẫn muốn /…/ Còn quê hương thì làm phong tục” chứa đựng những cảm xúc sâu sắc về tình yêu quê hương và khát vọng về con người mạnh mẽ, kiên cường của "người đồng mình".
- Tác giả nhấn mạnh sự thủy chung, gắn bó của người đồng mình với quê hương: "sống trên đá không chê đá gập ghềnh", "sống trong thung không chê thung nghèo đói". Họ không phàn nàn về khó khăn, mà biết nâng niu, trân trọng những gì mình có, biểu thị tình yêu sâu sắc với nơi chôn rau cắt rốn.
- Những hình ảnh "sống như sông như suối", "lên thác xuống ghềnh", "không lo cực nhọc" thể hiện sự chấp nhận gian khổ và ý chí vươn lên trong mọi hoàn cảnh của người đồng mình. Họ sẵn sàng đối mặt với khó khăn mà không sợ hãi, cho thấy lòng kiên trì và tinh thần vượt khó mạnh mẽ.
- Mặc dù hình dáng của người đồng mình có vẻ mộc mạc, giản dị "người đồng mình thô sơ da thịt", "Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con" nhưng ý chí, nghị lực của họ vô cùng mạnh mẽ và vĩ đại. Họ không nhỏ bé trong tinh thần và tâm hồn, điều này truyền tải thông điệp về lòng tự hào và kiêu hãnh của người dân quê.
- Trong câu thơ "người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương" và "còn quê hương thì làm phong tục": Tác giả nhấn mạnh sự tự lực, tự cường của người đồng mình trong việc xây dựng quê hương. Họ không chỉ đóng góp công sức vào việc phát triển mảnh đất này, mà còn tạo nên những phong tục, giá trị văn hóa tốt đẹp, truyền từ đời này sang đời khác.
Như vậy, qua đoạn thơ này, người cha gửi gắm mong muốn con mình sẽ luôn tự hào về quê hương, sống với ý chí kiên cường, vững bước như "người đồng mình". Sự tự hào về nguồn cội, sức mạnh nội tại của con người là nền tảng vững chắc giúp mỗi người tiến xa trong cuộc sống.
Câu 9 (trang 53 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Trong bài thơ, tác giả sử dụng những biện pháp tu từ nào? Nêu tác dụng của một biện pháp mà em cho là hiệu quả nhất.
Trả lời:
Trong bài thơ, tác giả đã sử dụng nhiều biện pháp tu từ đặc sắc như:
- Nhân hóa: Biến những sự vật vô tri vô giác trở nên sống động, có hồn.
- Điệp từ, điệp cấu trúc: Lặp lại từ ngữ và cấu trúc câu để nhấn mạnh ý tưởng.
- So sánh: Đặt các đối tượng trong mối quan hệ tương đồng để làm nổi bật hình ảnh.
- Ẩn dụ: Sử dụng các hình ảnh cụ thể để diễn đạt những khái niệm trừu tượng, sâu sắc.
Trong số đó, biện pháp điệp cấu trúc là hiệu quả nhất. Việc lặp lại các cấu trúc câu không chỉ tạo nhịp điệu cho bài thơ mà còn nhấn mạnh vẻ đẹp trong tâm hồn người miền núi. Nó giúp người đọc cảm nhận được tình cảm gắn bó sâu sắc với quê hương và ý chí vươn lên mạnh mẽ, bất chấp những khó khăn trong cuộc sống. Biện pháp này làm cho thông điệp của bài thơ trở nên kiên định, rõ ràng và thấm thía hơn.
Câu 10 (trang 53 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Lời dặn dò, khuyên nhủ nào của người cha trong bài thơ khiến em tâm đắc nhất? Vì sao?
Trả lời:
Lời dặn dò, khuyên nhủ của người cha khiến em tâm đắc nhất trong bài thơ là: “Người đồng mình thô sơ da thịt/ Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con”. Đây là lời nhắn nhủ chân thành và sâu sắc, thể hiện tình thương yêu của người cha dành cho con. Câu thơ không chỉ là lời khuyên nhủ đơn thuần, mà còn là một lời động viên mạnh mẽ, một mệnh lệnh tinh thần với con.
Người cha muốn nhắc nhở rằng, dù cuộc sống của người đồng mình có giản dị, mộc mạc, họ không bao giờ nhỏ bé về ý chí, niềm tin và nghị lực. Qua đó, ông mong con cũng sẽ kế thừa tinh thần ấy, luôn kiên cường, vững bước trên con đường đời, không khuất phục trước khó khăn. Điều này khiến em cảm thấy được truyền cảm hứng để sống mạnh mẽ và tự tin hơn trong cuộc sống.
Xem thêm các bài Soạn văn lớp 9 sách Cánh diều hay, ngắn gọn khác:
Thực hành đọc hiểu: Chiều xuân
Viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ về một bài thơ tám chữ
Nói và nghe: Nghe và nhận biết tính thuyết phục của một ý kiến về thơ tám chữ
Xem thêm các chương trình khác: