Soạn bài Tự đánh giá: Hình ảnh con thuyền, người dân chài trong bài thơ Quê hương (trang 124) - Ngắn nhất Ngữ văn 9 Cánh diều

Soạn bài Tự đánh giá: Hình ảnh con thuyền, người dân chài trong bài thơ Quê hương

Đọc văn bản Hình ảnh con thuyền, người dân chài trong bài thơ Quê hương (trang 124-125 sgk Ngữ văn 9 Tập 2 – Cánh diều), chọn phương án đúng cho mỗi câu hỏi (từ câu 1 đến câu 5) và trả lời các câu hỏi (từ câu 1 đến câu 5) và trả lời các câu hỏi (từ câu 6 đến câu 10):

Câu 1 (trang 125 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Nội dung chính của đoạn trích trên là gì?

A. Nhắc lại những kỉ niệm khó quên trong thời thơ ấu của nhà thơ Tế Hanh

B. Kể câu chuyện cảm động về con thuyền và người dân chài ở quê nhà thơ

C. Nêu lên nỗi nhớ quê hương và những chiếc thuyền của nhà thơ Tế Hanh

D. Phân tích vẻ đẹp của con thuyền và người dân trong bài thơ Quê hương

Trả lời:

Chọn đáp án: D. Phân tích vẻ đẹp của con thuyền và người dân trong bài thơ Quê hương

Câu 2 (trang 125 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Trong đoạn trích, người viết tập trung làm rõ vẻ đẹp hùng dũng của con người bằng cách nào?

A. So sánh hình ảnh cánh buồm giương to với mảnh hồn làng

B. Sử dụng phép nhân hoá biến con thuyền thành người dân chài

C. Khắc hoạ con thuyền qua các động từ “hăng”, “phăng” và “vượt”

D. Miêu tả bằng hình ảnh đối lập giữa cánh buồm và mảnh hồn làng

Trả lời:

Chọn đáp án: C. Khắc hoạ con thuyền qua các động từ “hăng”, “phăng” và “vượt”

Câu 3 (trang 125 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Câu văn nào ở phần đầu là ý kiến cần làm sáng tỏ của đoạn trích?

A. Trong bài thơ Quê hương hình ảnh con thuyền khi ra khơi đánh cá được.miêu tả với một tư thổ kiêu hãnh, hiện ngang.

B. Nhà thơ chỉ miêu tả thuyền chứ không miêu tả người nhưng tắm vóc, động tác, tình cảm, ý chí của con người đều lộ rõ.

C. Chiếc thuyền vốn là vật "vô tri” nhưng được so sánh với “con tuấn mã" nên đã có hồn, có sự tự chuyển động.

D. Chỉ cần chọn vài chi tiết, động tác, nhà thơ đã vẽ nên được bức ảnh ảo mà không phải ai cũng hình dung nổi.

Trả lời:

Chọn đáp án: B. Nhà thơ chỉ miêu tả thuyền chứ không miêu tả người nhưng tắm vóc, động tác, tình cảm, ý chí của con người đều lộ rõ.

Câu 4 (trang 126 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Theo tác giả, sự độc đáo của Tế Hanh khi miêu tả con người trong bài thơ là gì?

A. Nhà thơ đã sử dụng nhiều biện pháp so sánh.

B. Nhà thơ tập trung khai thác những động từ mạnh.

C. Miêu tả thuyền nhưng là để khắc hoạ con người

D. Nhà thơ đã sử dụng biện pháp nhân cách hoá

Trả lời:

Chọn đáp án: B. Nhà thơ tập trung khai thác những động từ mạnh.

Câu 5 (trang 126 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Câu văn nào sau đây thể hiện rõ nhất sự mến phục của người viết về tài năng nhà thơ?

A. Chiếc thuyền vốn là vật “vô tri", nhờ được so sánh với “con tuấn mã” nên đã có hồn, có sự tự chuyển động.

B. Trong bài thơ Quê hương, hình ảnh con thuyền khi ra khơi đánh cá được miêu tả với một tư thế kiêu hãnh, hiên ngang.

C. Chỉ cần chọn vài chi tiết, động tác, nhà thơ đã vẽ nên được bức ảnh ảo mà không phải ai cũng hình dung nổi...

D. Nhưng khi gọi “mảnh hồn” và gắn nó với cánh buồm thì chút hồn quê bình dị ấy bỗng trở nên cụ thể, rõ nét

Trả lời:

Chọn đáp án: C. Chỉ cần chọn vài chi tiết, động tác, nhà thơ đã vẽ nên được bức ảnh ảo mà không phải ai cũng hình dung nổi...

Câu 6 (trang 126 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Nêu một số câu văn trong văn bản thể hiện tính biểu cảm của bài viết.

Trả lời:

Một số câu văn trong văn bản thể hiện tính biểu cảm của bài viết:

- "Ở đây đã có sự đối lập - một biện pháp nghệ thuật mà các nhà thơ lãng mạn luôn thích dùng." Câu văn này thể hiện sự chú ý đến việc sử dụng biện pháp nghệ thuật đối lập để làm nổi bật nội dung và cảm xúc trong bài thơ, thể hiện một cái nhìn sâu sắc và trân trọng về nghệ thuật thơ ca.

- "Hình tượng thơ phi thường." Câu văn tuy ngắn gọn nhưng thể hiện sự cảm nhận mạnh mẽ về sự độc đáo và sức cuốn hút của hình tượng thơ, bộc lộ cảm xúc ngưỡng mộ và tôn vinh giá trị của tác phẩm.

Câu 7 (trang 126 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Tác giả đã làm rõ ý kiến: “Nhà thơ chỉ miêu tả thuyền chứ không miêu tả người nhưng tầm vóc, động tác, tình cảm, ý chí của con người đều lộ rõ.” bằng cách nào?

Trả lời:

Tác giả đã sử dụng các lý lẽ và bằng chứng cụ thể để thuyết phục người đọc, làm nổi bật ý kiến của mình:

- Tác giả lập luận rằng “Về bản chất của thuyền không thể tự chuyển động” dù nhà thơ chỉ miêu tả con thuyền, nhưng chúng ta hiểu rằng thuyền không thể nào tự di chuyển được, mà luôn cần có sự điều khiển của con người. Điều này gián tiếp khơi gợi sự hiện diện của con người với khí thế và tầm vóc lớn lao.

- Tác giả đưa ra lí lẽ “Giấu đi chủ thể của động tác “phăng mái chèo” là trai tráng, nhờ thế mà chủ thể phăng mái chèo hiện lên trực tiếp trong tâm trí người đọc sẽ là con thuyền.” nhờ thế mà chủ thể phăng mái chèo hiện lên trực tiếp tạo điều kiện cho người đọc tưởng tượng và cảm nhận sự hiện diện của họ qua hình ảnh con thuyền.

- Tác giả phân tích “Vẻ hùng dũng của con người được khắc họa qua các động từ “hăng”, “phăng” và “vượt”.” khắc họa rõ nét sự dũng cảm, sức mạnh và ý chí kiên cường của con người đang điều khiển con thuyền.

- Nhận định “Tuy nhiên, tầm vóc của con thuyền khi mái chèo bổ xuống cũng chỉ là tầm vóc của một con thuyền bình thường được điều khiển bởi những con người bình thường. Phải đến hai câu tiếp theo, con thuyền ấy mới được nâng lên tầm vũ trụ.” Điều này cho thấy con người không chỉ hiện diện mà còn toát lên khí chất phi thường qua hình ảnh của con thuyền.

Câu 8 (trang 126 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Dẫn ra một số yếu tố hình thức của bài thơ được người viết dựa vào để phân tích.

Trả lời:

- Một số yếu tố hình thức của bài thơ được người viết dựa vào để phân tích:

+ Về hình ảnh: Người viết đã phân tích các hình ảnh như: chiếc thuyền, con tuấn mã, mảnh hồn làng, mái chèo, cánh buồm để làm rõ sự biểu cảm và sức gợi hình của bài thơ.

+ Về ngôn ngữ:

Động từ mạnh: Các từ như “hăng”, “phăng”, “vượt” được dùng để thể hiện sự mạnh mẽ, quyết liệt trong hành động của con thuyền.

Tính từ: Từ “mạnh mẽ” làm nổi bật đặc điểm của con thuyền, đồng thời gián tiếp miêu tả sức mạnh của con người.

+ Về biện pháp nghệ thuật:

+ So sánh và nhân hóa: Câu thơ “Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã”, “Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng” sử dụng biện pháp so sánh và nhân hóa để tạo nên hình ảnh sống động, giàu sức gợi.

+ Tỉnh lược chủ ngữ: Các câu như “Phăng mái chèo, mạnh mẽ vượt trường giang” và “Rướn thân trắng bao la thâu góp gió” đã tỉnh lược chủ ngữ, làm cho hành động của con thuyền trở nên mạnh mẽ và quyết liệt hơn.

Câu 9 (trang 126 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Em thích nhất đoạn văn nào trong đoạn trích? Vì sao?

Trả lời:

Em thích nhất đoạn văn: “Hồn” thì rõ ràng không có hình hài… linh hồn hoặc tinh thần của làng chài kia.” Bởi vì đoạn văn này thể hiện sâu sắc tình yêu và ký ức của tác giả đối với khung cảnh làng chài, nơi có con thuyền, mái chèo, cánh buồm ngày đêm ra khơi với niềm hy vọng về những chuyến đi bội thu. Đoạn văn không chỉ gợi lên hình ảnh đẹp đẽ và sinh động của làng chài mà còn thể hiện sự tha thiết của tác giả trong việc lưu giữ những ký ức và giá trị tinh thần đó trong tâm hồn.

Câu 10 (trang 126 sgk Ngữ văn 9 Tập 2): Qua đoạn trích trên, em hiểu thêm được gì về bài thơ Quê hương của Tế Hanh?

Trả lời:

Qua đoạn trích trên, em hiểu thêm rằng bài thơ "Quê hương" của Tế Hanh không chỉ đơn thuần là miêu tả cảnh làng chài mà còn thể hiện sâu sắc tình yêu quê hương và niềm tự hào của tác giả đối với mảnh đất nơi mình sinh ra và lớn lên. Tế Hanh đã sử dụng hình ảnh con thuyền, cánh buồm, mái chèo không chỉ để miêu tả cuộc sống lao động của người dân chài lưới mà còn để khắc họa tinh thần mạnh mẽ, ý chí kiên cường của con người. Những hình ảnh ấy trở thành biểu tượng cho tình yêu quê hương, sự gắn bó và khát vọng về một cuộc sống no đủ, ấm áp. Qua đó, bài thơ thể hiện niềm tự hào và khao khát được gìn giữ những giá trị văn hóa, truyền thống tốt đẹp của quê hương.

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 9 sách Cánh diều hay, ngắn gọn khác:

Kiến thức ngữ văn trang 105

Nghĩ thêm về Chuyện người con gái Nam Xương

Về truyện Làng của Kim Lân

Thực hành tiếng Việt trang 107

Thực hành đọc hiểu: Phân tích bài Khóc Dương Khuê

Viết: Viết quảng cáo hoặc tờ rơi về một sản phẩm hay một hoạt động

Nói và nghe: Trình bày ý kiến về một sự việc có tính thời sự

Hướng dẫn tự học trang 126