Soạn bài Lơ Xít (trang 123) - Ngắn nhất Ngữ văn 9 Kết nối tri thức

Soạn bài Lơ Xít

* Trước khi đọc

Câu hỏi (trang 123 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập 1): Trong mỗi con người đều có hai mặt cảm xúc và lí trí, đôi khi, hai mặt này có thể xung đột dữ dội. Hãy kể tên một trải nghiệm cá nhân khi em kiềm chế cảm xúc và dùng lí trí để quyết định hành động của mình.

Trả lời:

- Có lần, em rất giận Tâm – một người bạn thân của em – vì bạn không gửi bài tập nên cả nhóm em bị điểm kém. Trong khoảnh khắc đó, em rất muốn gọi Tâm ra ngoài hành lang lớp học để trách mắng bạn. Tuy nhiên, thay vì làm vậy, em đã cố gắng kiềm chế cơn giận của mình. Em nhận ra rằng khi nói những lời lẽ không hay sẽ làm tổn thương tình bạn giữa em và Tâm. Vì vậy, em đã quyết định viết một bức thư tay thể hiện tâm trạng và nỗi buồn của mình một cách lịch sự. Kết quả là, việc kiềm chế cảm xúc dựa vào lí trí đã giúp em giải tỏa được tâm trạng mà vẫn giữ được mối quan hệ tốt đẹp với bạn của mình.

* Đọc văn bản

1. Theo dõi: Việc Rô-đri-gơ muốn được chết.

Trả lời:

- Việc Rô-đri-gơ muốn được chết: “Đừng tiếc máu ta! Cứ điềm nhiên nếm hạnh phúc ngọt ngào. Nhìn ta chết và mối thù em rửa sạch!”.

=> Rô-đri-gơ tình nguyện chết để trả mối thù giết cha.

2. Chú ý: Nỗi đau của Si-men.

Trả lời:

- Nỗi đau của Si-men:

+ Ôi đau đớn!

+ Em chết mất!

+ Chàng đi đi! Để em từ biệt cõi đời!

+ Ôi! Mũi kiếm! Mà máu cha em còn đậm!

+ Ôi tàn nhẫn, chỉ một ngày thôi đã giết…

=> Người Si-men yêu lại chính là kẻ thù đã giết cha cô.

3. Chú ý: Sự “Phân vân” của Rô-đri-gơ.

Trả lời:

- Rô-đri-gơ phân vân nên rửa hận hay thôi, chàng đang ở trong cái thế mất lòng em hoặc chịu điều sỉ nhục.

4. Theo dõi: Si-men đánh giá hành động của Rô-đri-gơ.

Trả lời:

- Si-men không thể trách mà cũng chẳng buộc tội Rô-đri-gơ, nàng chỉ biết khóc trong nỗi bất hạnh và xót xa. Si-men cho rằng hành động của Rô-đri-gơ thể hiện nghĩa vụ cao thượng của một người con.

5. Theo dõi: Si-men làm gì để xứng đáng với người mình yêu?

Trả lời:

- Để xứng đáng với người mình yêu, Si-men đã đòi Rô-đri-gơ thế mạng.

* Sau khi đọc

Nội dung chính: vở kịch nói về tình yêu say đắm giữa Si-men và Rô-đri-gơ, nhưng vì danh dự và bổn phận với gia đình họ buộc phải hi sinh tình yêu của mình trong sự giằng xé nội tâm đầy xót xa.

Câu 1 (trang 127 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập 1): Vì sao Rô-đri-gơ đến gặp Si-men sau khi đã giết cha của nàng?

Trả lời:

- Rô-đri-gơ đến gặp Si-men sau khi đã giết cha của nàng vì:

+ Chàng muốn đối diện và nhận trách nhiệm về hành động tàn ác của mình, thay vì chỉ lẩn trốn.

+ Chàng cảm thông với nỗi đau của Si-men, muốn đứng về phía nàng, thôi thúc nàng hãy giết mình để báo thù cho cha.

Câu 2 (trang 127 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập 1): Rô-đri-gơ đánh giá như thế nào về việc chàng giết cha của Si-men? Vì sao chàng không “Nghe tiếng gọi con tim và làm theo lệnh nó”?

Trả lời:

- Rô-đri-gơ đánh giá về việc chàng giết cha của Si-men là chàng khẳng định việc giết cha của Si-men là đúng, chàng không cảm thấy hối hận về hành động đê hèn, bỉ ổi này của mình.

- Chàng không “Nghe tiếng gọi con tim và làm theo lệnh nó” vì:

+ Chàng không muốn giải thích và xin lỗi với Si-men.

+ Đối với một người quý tộc như Rô-đri-gơ thì việc làm này sẽ làm tổn hại đến danh dự cao quý của chàng, nếu mất danh dự là mất hết.

Câu 3 (trang 127 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập 1): Chỉ ra diễn biến tâm trạng của Si-men trong đoạn trích.

Trả lời:

- Diễn biến tâm trạng của Si-men trong đoạn trích:

+ Đầu tiên, nàng vô cùng kinh ngạc trước việc làm tàn ác của Rô-đri-gơ.

+ Sau đó, nàng rơi vào tuyệt vọng và đau khổ, khiến nàng không muốn sống nữa.

+ Cuối cùng, nỗi đau ấy quá lớn dẫn đến sự căm phẫn và khao khát muốn trả thù kẻ đã giết cha mình.

=> Như vậy, diễn biến tâm trạng của Si-men là đi từ mong muốn được chết đi vì quá đau khổ đến ý chí trả thù.

Câu 4 (trang 127 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập 1): Phân tích sự giằng xé nội tâm của hai nhân vật Rô-đri-gơ và Si-men. Từ đó, hãy chỉ ra xung đột chính của vở kịch được thể hiện trong đoạn trích.

Trả lời:

- Sự giằng xé nội tâm của nhân vật Rô-đri-gơ:

+ Chàng đứng trước sự lựa chọn khó khăn là nghe theo tiếng gọi của tình yêu hay phục tùng lí trí.

+ Chàng đứng trước một cuộc xung đột nội tâm đau đớn giữa tình yêu và danh dự gia đình.

+ Chàng khao khát được đắm chìm trong tinh yêu nhưng cuối cùng lí trí đã thắng, Rô-đri-gơ đã quyết định hi sinh tình yêu của mình để hoàn thành bổn phận của một người con.

+ Khi gặp Si-men, Rô-đri-gơ đã thẳng thắn bày tỏ những dằn vặt trong lòng và hi vọng được chết bởi tay người yêu, điều đó sẽ mang lại cho chàng một chút hạnh phúc cuối cùng.

- Sự giằng xé nội tâm của nhân vật Si-men:

+ Cũng giống như Rô-đri-gơ, Si-men cũng phải vật lộn với sự xung đột giữa tình yêu và bổn phận.

+ Cuối cùng, Si-men đã đi đến quyết định: “Ta phải kiện chàng, giết chàng và sau đó chết theo!”.

+ Như vậy, ở nhân vật Si-men, lí trí cũng đã chiến thắng tình yêu. Nàng đã lựa chọn bổn phận và trách nhiệm của mình thay vì lựa chọn tình yêu.

- Xung đột chính của vở kịch được thể hiện trong đoạn trích là xung đột nội tâm của nhân vật.

Câu 5 (trang 127 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập 1): Nêu nhận xét của em về phẩm chất của nhân vật Rô-đri-gơ và Si-men được thể hiện trong đoạn trích.

Trả lời:

- Nhân vật Rô-đri-gơ: chàng là người thẳng thắn, quả cảm và luôn ý thức được phẩm chất cao quý của mình; đồng thời chàng còn là người vừa trọng tình cảm vừa trọng nghĩa vụ, trong đau thương vẫn rất hào hùng.

- Nhân vật Si-men: nàng là người con gái cao thượng, tình cảm và ý chí đều rất mãnh liệt; nàng rất chung thuỷ và có hiếu với cha.

Câu 6 (trang 127 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập 1): Hành động của các nhân vật trong vở kịch thể hiện quan niệm về danh dự, nghĩa vụ của con người ở thế kỉ XVII. Theo em, cách giải quyết xung đột trong vở kịch có còn phù hợp với thời đại ngày nay không? Vì sao?

Trả lời:

- Theo em, cách giải quyết xung đột trong vở kịch không còn phù hợp với thời đại ngày này vì:

+ Con người đã có những tiến bộ về giáo dục và ý thức xã hội. Mọi người ít chịu ảnh hưởng nặng nề của quan niệm danh dự như trước đây.

+ Xã hội văn minh ngày nay rất coi trọng giá trị con người, coi sự sống là điều thiêng liêng.

* Viết kết nối với đọc

Câu hỏi (trang 127 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập 1): Viết đoạn văn (khoảng 7 – 9 câu) phân tích một chi tiết mà em thích trong đoạn trích vở kịch Lơ Xít.

Trả lời:

Trong vở kịch Lơ Xít em đặc biệt ấn tượng với chi tiết Rô-đri-gơ đến gặp Si-men để thú tội với nàng, đứng về phía nàng, thôi thúc nàng hãy giết mình để báo thù cho cha. Chi tiết này cho thấy, Rô-đri-gơ là một người rất thẳng thắn, quả cảm và thể hiện rõ được khí phách anh hùng, hào hiệp của chàng. Rô-đri-gơ đã hi sinh tình yêu và quyết định nghe theo lí trí để làm tròn bổn phận cao cả của một người con. Chàng đã bảo vệ được danh dự cho bản thân và gia tộc thì chàng cũng sẽ bảo vệ Si-men, giúp cho nàng làm tròn trách nhiệm của một người con gái hiếu thảo với cha và gia tộc của mình. Chàng muốn Si-men giết mình bằng chính mũi kiếm mà máu cha nàng còn đậm. Hành động này đã nói lên tình yêu say đắm mà Rô-đri-gô dành cho Si-men, chàng muốn được chết trong tay nàng để hưởng niềm hạnh phúc trọn vẹn cuối cùng. Chính chi tiết này đã giúp Lơ Xít trở thành một vở kịch vĩ đại.