Soạn bài Chuyện người con gái Nam Xương (trang 10) - Ngắn nhất Ngữ văn 9 Kết nối tri thức

Soạn bài Chuyện người con gái Nam Xương

(Nam Xương nữ tử truyện)

* Trước khi đọc

Câu 1 (trang 10 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập 1):

Em biết gì về vị thế của người phụ nữ Việt Nam trong xã hội phong kiến?

Trả lời:

- Vị thế của người phụ nữ Việt Nam trong xã hội phong kiến: phải chịu nhiều bất công, tủi nhục, luôn phải chịu sự chà đạp cả về thể chất lẫn tinh thần. Dù vậy, những người phụ nữ ấy vẫn luôn giữ được vẻ đẹp phẩm chất cao quý: tần tảo, chịu thương chịu khó cùng lòng thủy chung son sắt.

Câu 2 (trang 10 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập 1):

Em có ấn tượng sâu sắc với tác phẩm nào viết về người phụ nữ? Hãy chia sẻ ấn tượng đó của em.

Trả lời:

- Em ấn tượng sâu sắc với tác phẩm “Truyện Kiều” – Nguyễn Du.

- Kiệt tác ấy đã phác họa hình ảnh nhân vật Thúy Kiều - một người con gái tài sắc vẹn toàn những phải chịu biết bao biến cố của cuộc đời. Trải qua 15 năm lưu lạc, bị vùi dập bởi chế độ phong kiến tàn bạo nhưng Kiều vẫn ý thức được giá trị của bản thân. Thúy Kiều chính là một hình tượng tiêu biểu cho số phận cũng như vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam thời xưa.

* Đọc văn bản

1. Theo dõi: Những chi tiết giới thiệu nhân vật Vũ Thị Thiết và Trương Sinh.

- Vũ Thị Thiết: Người con gái quê ở Nam Xương, tính đã thùy mị, nết na, lại thêm tư dung tốt đẹp.

- Trương Sinh: Con nhà hào phú, nhưng không có học; có tính đa nghi, đối với vợ phòng ngừa quá sức.

2. Dự đoán: Theo em, kết cục của cuộc hôn nhân giữa Trương Sinh và Vũ Nương sẽ như thế nào?

- Kết cục của cuộc hôn nhân giữa Trương Sinh và Vũ Nương là: Vũ Nương sinh con, ở nhà nuôi con chờ Trường Sinh đi lính trở về, cả gia đình được đoàn tụ và sống hạnh phúc bên nhau.

3. Theo dõi: Trương Sinh có thái độ và hành động như thế nào sau khi nghe những lời nói của con?

- Sau khi nghe những lời nói của con, với tính hay ghen, Trương Sinh lập tức nổi giận và về nhà la um lên với vợ cho hả giận.

4. Đối chiếu: Kết cục cuộc hôn nhân của Vũ Nương và Trương Sinh có đúng như dự đoán của em không?

- Kết cục cuộc hôn nhân của Vũ Nương và Trương Sinh không đúng như dự đoán của em.

5. Suy luận: Câu chuyện sẽ như thế nào nếu không xuất hiện nhân vật Phan Lang?

- Nếu như nhân vật Phan Lang không xuất hiện thì nỗi oan khuất của Vũ Nương sẽ không bao giờ được hóa giải.

6. Theo dõi: Điều gì khiến Vũ Nương muốn tìm về gặp chồng?

- Vũ Nương muốn tìm về gặp chồng bởi nàng không muốn sự thật mãi mãi bị vùi lấp, không muốn mang danh xấu xa cả đời. Đồng thời nàng cũng vì nỗi nhớ nhà, nối nhớ quê hương da diết nên nhất định phải tìm về.

* Sau khi đọc

Nội dung chính: Qua câu chuyện về cuộc đời và cái chết thương tâm của Vũ Nương, tác phẩm đã ca ngợi vẻ đẹp phẩm chất cao quý của người phụ nữ Việt Nam. Đồng thời, thể hiện niềm xót thương, cảm thông sâu sắc đối với số phận oan trái của người phụ nữ dưới chế độ phong kiến hà khắc, vô nhân đạo.

Câu 1 (trang 16 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập 1): Trình bày cốt truyện và nêu bố cục của tác phẩm.

Trả lời:

- Cốt truyện:

+ Truyện mô phỏng cốt truyện dân gian “Vợ chàng Trương”

+ Cốt truyện “Chuyện người con gái Nam Xương” là một cuộc đời đầy oan nghiệt của Vũ Nương. Là một người con gái thùy mị, nết na, hết lòng vì gia đình nhưng chỉ vì sự đa nghi của chồng mà nàng phải gieo mình xuống sông để chứng minh sự trong sạch của bản thân. Sau đó nàng được vợ vua biển Nam Hải cứu sống, gặp lại Phan Lang – một người cùng làng, rồi nhờ Phan Lang gửi lời cho Trương Sinh lập đàn giải oan. Cuối cùng, Vũ Nương được giải oan, nàng hiện lên giữa sông lúc ẩn lúc hiện rồi biến mất.

- Bố cục:

+ Phần 1 (Từ đầu đến… “lo liệu như đối với cha mẹ đẻ mình”): Phẩm chất tốt đẹp của Vũ Nương và cuộc sống của nàng sau khi gả đến nhà Trương Sinh.

+ Phần 2 (Tiếp đến … “nhưng việc trót đã qua rồi!”): Nỗi oan và cái chết của Vũ Nương.

+ Phần 3 (Còn lại): Vũ Nương được giải oan.

Câu 2 (trang 16 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập 1): Ở phần đầu tác phẩm, Nguyễn Dữ đã làm nổi bật những đặc điểm gì ở nhân vật Vũ Nương và Trương Sinh? Lời người kể chuyện có vai trò như thế nào trong việc khắc họa nhân vật?

Trả lời:

- Ở phần đầu tác phẩm Nguyễn Dữ đã làm nổi bật những đặc điểm về tên tuổi, quê quán, phẩm chất và tính cách ở nhân vật Vũ Nương và Trương Sinh:

+ Vũ Nương: tên thật là Vũ Thị Thiết, người con gái quê ở Nam Xương, tính đã thùy mị, nết na, lại thêm tư dung tốt đẹp.

+ Trương Sinh: Con nhà hào phú, nhưng không có học; có tính đa nghi, đối với vợ phòng ngừa quá sức.

- Vai trò của người kể chuyện là rất quan trọng trong việc giới thiệu và làm nổi bật đặc điểm, tính cách riêng biệt nhằm giúp người đọc có được hình dung rõ ràng về các nhân vật.

Câu 3 (trang 16 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập 1): Phân tích lời than của nhân vật Vũ Nương trước khi gieo mình xuống sông để làm rõ các khía cạnh:

a. Nỗi đau đớn của nhân vật.

b. Đặc điểm của ngôn ngữ nhân vật trong truyện truyền kì.

Trả lời:

a. Nỗi đau đớn của nhân vật: Vũ Nương hết lòng, hết dạ đối đãi với chồng con vì thế khi bị Trương Sinh nghi ngờ, nàng không khỏi đau lòng khôn xiết. Lời than của nàng trước khi nhảy xuống sông cho thấy sự đau đớn đến tuyệt vọng của nàng. Nàng cầu xin thần sông chứng giám cho nỗi oan khuất của mình để rồi trẫm mình xuống dòng Hoàng Giang để bảo toàn danh dự.

b. Đặc điểm của ngôn ngữ nhân vật trong truyện truyền kì.

Lời than của nhân vật Vũ Nương trước khi gieo mình xuống sông là minh chứng tiêu biểu cho thấy ngôn ngữ nhân vật trong truyện truyền kì thường sử dụng nhiều điển tích, điển cố.

Câu 4 (trang 16 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập 1): Cho biết những nguyên nhân gây ra bi kịch của Vũ Nương. Nguyên nhân nào là chủ yếu?

Trả lời:

- Nguyên nhân gây ra bi kịch của Vũ Nương:

+ Nguyên nhân trực tiếp: Lời nói ngây thơ của bé Đản vô tình khiến Trương Sinh hiểu lầm. Với tính cách đa nghi, ghen tuông, Trương Sinh đã nổi giận đổ hết tội lỗi cho Vũ Nương mà không thèm suy xét đúng sai. Chính điều này đã dẫn đến cái chết oan khuất của Vũ Nương.

+ Nguyên nhân gián tiếp: Do xã hội phong kiến bất công, chế độ nam quyền độc đoán, người phụ nữ không được bênh vực mà lại bị đối xử bất công; Do lễ giáo phong kiến hà khắc, giá trị của người phụ nữ được đánh giá qua chữ “tiết”, một khi mang danh thất tiết, người phụ nữ sẽ bị cả xã hội vùi dập; Do những cuộc chiến tranh phi nghĩa khiến vợ chồng xa cách, phá vỡ hạnh phúc gia đình.

- Nguyên nhân chủ yếu là do tính cách đa nghi, ghen tuông mù quáng lại gia trưởng, độc đoán và ít học của Trương Sinh.

Câu 5 (trang 16 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập 1): Trong tác phẩm, nhân vật Phan Lang được khắc họa ở những không gian, thời gian nào? Nhân vật này có vai trò gì trong truyện?

Trả lời:

- Nhân vật Phan Lang được khắc họa ở:

+ Không gian: bến đò Hoàng Giang, động rùa ở hải đảo, thủy cung

+ Thời gian: cuối đời Khai Đại nhà Hồ.

- Nhân vật này có vai trò mở nút thắt trong truyện, giúp Vũ Nương chuyển lời cho Trương Sinh từ đó giải oan cho Vũ Nương.

Câu 6 (trang 16 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập 1): Hình ảnh Vũ Nương hiện về khi Trương Sinh lập đàn giải oan trên bến Hoàng Giang được tác giả miêu tả qua những chi tiết nào? Theo em, đoạn kết có màu sắc kì ảo này có tác dụng gì trong việc thể hiện chủ đề của tác phẩm.

Trả lời:

- Hình ảnh Vũ Nương hiện về khi Trương Sinh lập đàn giải oan trên bến Hoàng Giang được tác giả miêu tả qua những chi tiết sau:

+ Vũ Nương ngồi trên một chiếc kiệu hoa đứng ở giữa dòng.

+ Theo sau có đến năm mươi chiếc xe cờ tán, võng lọng, rực rỡ đầy sông, lúc ẩn, lúc hiện.

- Theo em, đoạn kết có màu sắc kì ảo có tác dụng:

+ Thể hiện ước mơ công bằng, công lí của nhân dân từ ngàn đời (người tốt ắt sẽ được giải oan)

+ Làm chủ đề của tác phẩm được thể hiện rõ ràng đồng thời mang tính nhân văn sâu sắc.

Câu 7 (trang 16 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập 1): Nêu chủ đề của tác phẩm Chuyện người con gái Nam Xương và trình bày suy nghĩ của em về chủ đề đó.

Trả lời:

- Chủ đề của tác phẩm: Số phận bất hạnh của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.

- Suy nghĩ:

+ Thể hiện sự quan tâm của mình đối với một đối tượng không được coi trong xã hội đương thời.

+ Ca ngợi vẻ đẹp truyền thống cùng sự thương xót cho số phận bi ai của những người phụ nữ dưới chế độ phong kiến hà khắc.

+ Lên án, tố cáo xã hội phong kiến cổ hủ, lạc hậu cùng chế độ nam quyền chà đạp và đẩy người phụ nữ và hoàn cảnh khốn cùng.

* Viết kết nối với đọc

Câu hỏi (trang 16 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập 1): Viết đoạn văn (khoảng 7-9 câu) trình bày suy nghĩ của em về chi tiết “cái bóng” trong truyện.

Trả lời:

“Chuyện người con gái Nam Xương” là một trong hai mươi truyện thuộc tác phẩm “Truyền kì mạn lục” của Nguyễn Dữ. Câu chuyện để lại nhiều ấn tượng sâu đậm cho người đọc về cuộc đời và cái chết oan khuất của nhân vật Vũ Nương, trong đó không thể bỏ qua chi tiết “cái bóng”. Chi tiết này là nút thắt tạo nên bi kịch cho cuộc đời Vũ Nương nhưng cũng chính nó cởi nút, giải đáp mọi nghi ngờ về nỗi oan của nàng. Cái bóng xuất hiện, khiến Trương Sinh hàm oan Vũ Nương không chung thủy, đẩy nàng vào cái chết. Rồi chính cái bóng đã khiến Trương Sinh nhận ra nỗi oan khuất của vợ. Như vậy, cái bóng trở thành một chi tiết đắt giá, tạo nên sự kịch tính cho câu chuyện, góp phần tạo nên thành công cho tác phẩm. Thông qua chi tiết này, tác giả muốn lên án, tố cáo xã hội phong kiến bất công cùng chế độ nam quyền đã dồn ép người phụ nữ vào bước đường cùng. Có thể nói, chi tiết cái bóng xứng đáng là một “chi tiết nhỏ làm nên nhà văn lớn” như nhà văn hào vĩ đại người Nga M. Gorki đã từng nói.