Soạn bài Củng cố, mở rộng trang 85 lớp 9 Tập 2 - Ngắn nhất Ngữ văn 9 Kết nối tri thức
Với soạn bài Củng cố, mở rộng trang 85 Tập 2 Ngữ văn lớp 9 Kết nối tri thức sẽ giúp học sinh trả lời câu hỏi từ đó dễ dàng soạn văn 9.
Soạn bài Củng cố, mở rộng trang 85 Tập 2
Câu 1 (trang 85 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập 2): Kẻ bảng vào vở để hệ thống hoá kiến thức về hai văn bản nghị luận Đấu tranh cho một thế giới hoà bình và Biến đổi khí hậu - mối đe dọa sự tồn vong của hành tinh chúng ta, trong bảng có các cột để ghi các thông tin: vấn đề được bàn luận, các luận điểm chính, lí lẽ, bằng chứng.
Trả lời:
* Với mỗi văn bản, học sinh nên trình bày luận điểm, lí lẽ và bằng chứng cùng một ô để trả lời được: Với mỗi luận điểm, tác giả đã sử dụng những lí lẽ và các bằng chứng nào?
|
|
Đấu tranh cho một thế giới hoà bình (Trích, Ga-bri-en Gác-xi-a Mác-két) |
Biến đổi khí hậu - mối đe dọa sự tồn vong của hành tinh chúng ta (trích Phát biểu của Tổng Thư kí Liên hợp quốcvề biến đổi khí hậu, An-tô-ni-ô Gu-tê-rét) |
|
Vấn đề được bàn luận |
Chạy đua sản xuất vũ khí hạt nhân là đặt nhân loại trước nguy cơ bị hủy diệt. |
Tình hình biến đổi khí hậu đang diễn ra hết sức nghiêm trọng, trở thành mối đe doạ sự tồn vong của hành tinh chúng ta. |
|
Các luận điểm chính, lí lẽ, bằng chứng
|
* Luận điểm 1: Người ta đã bố trí số đầu đạn hạt nhân có khả năng hủy diệt 12 lần Trái Đất. - Mở đầu bằng câu hỏi và xác định cụ thể thời gian (“Hôm nay ngày 8 – 8 – 1986”), đưa ra bằng chứng là số liệu cụ thể (“hơn 50000 đầu đạn hạt nhân”). - Lí lẽ: + Phép tính: “Mỗi người, không trừ trẻ con,... sự sống trên Trái Đất.”. + Dự tính nguy cơ trên cơ sở khoa học: “Nếu 50 000 đầu đạn hạt nhân... thế thăng bằng của Hệ Mặt Trời.”. * Luận điểm 2: Số tiền bỏ ra cho việc chạy đua vũ trang có thể giải quyết nhiều vấn đề thiết yếu của nhân loại. - Bốn bằng chứng trong các lĩnh vực: xã hội, y tế, tiếp tế thực phẩm, giáo dục. - Bằng chứng và lí lẽ song hành: + Con số “biết nói”: “giải quyết cho 500 triệu trẻ em nghèo khổ trên thế giới tốn 100 tỉ đô la”. + So sánh: “Chỉ hai chiếc tàu ngầm mang vũ khí hạt nhân là đủ tiền xoá nạn mù chữ cho toàn thế giới”. * Luận điểm 3: Chạy đua vũ trang là đi ngược lại với lí trí con người và cũng đi ngược lại cả lí trí tự nhiên. - Các ý có quan hệ chặt chẽ: + Quá trình hình thành và phát triển sự sống trên Trái Đất để con người có được như ngày nay là vô cùng lâu dài. + Sự sống của muôn loài trên Trái Đất hết sức đẹp đẽ, kì diệu. + Chỉ cần “bấm nút” hạt nhân, tất cả quá trình sự sống vĩ đại của hàng bao nhiêu triệu năm sẽ trở lại điểm xuất phát. |
* Luận điểm 1: Một số biểu hiện cụ thể của hiện tượng biến đổi khí hậu trên thế giới và hậu quả của nó. - Nêu lí do: Biến đổi khí hậu là một “quả bom âm thanh SOS”, con người phải đối mặt với “một mối đe doạ trực tiếp đến sự tồn vong”. - Nêu thông tin khách quan: các nhà khoa học đã cảnh báo về nguy cơ biến đổi khí hậu, nhiều nhà lãnh đạo đã từ chối lắng nghe, băng ở Bắc Cực đang tan nhanh, nạn cháy rừng kéo dài,... * Luận điểm 2: Cần có các giải pháp để ứng phó với tình trạng biến đổi khí hậu. - Thay đổi nhiên liệu hoá thạch bằng năng lượng sạch. - Ngăn chặn nạn phá rừng, phục hồi rừng. - Gắn kết kinh tế tuần hoàn với việc sử dụng hợp lí các nguồn tài nguyên. - Các quốc gia giàu có phải chịu trách nhiệm nhiều hơn. * Luận điểm 3: Trách nhiệm lớn lao của lãnh đạo các quốc gia về vấn đề biến đổi khí hậu. - Nhấn mạnh trách nhiệm của lãnh đạo các quốc gia. - Thúc giục các lãnh đạo cần hành động: nêu tầm nhìn, thiết lập các liên minh,… - Tổng Thư kí Liên hợp quốc cam kết sẽ tham gia vào những nỗ lực hành động. * Luận điểm 4: Tất cả phải hành động, không thể chậm trễ. - Nhấn mạnh sự cấp thiết phải hành động qua lí lẽ: + “Chúng ta đang tiến đến bên bờ vực thẳm”. + “Mỗi ngày qua đi có nghĩa là thế giới lại nóng lên một chút và cái giá chúng ta phải trả cho sự thụ động của mình lại tăng thêm”. + “Mỗi ngày chúng ta bỏ lỡ không hành động là một ngày chúng ta bước một chút gần hơn tới cái số phận mà không ai trong chúng ta mong muốn”. - Lo lắng nhưng tin tưởng con người sẽ hành động trước khi quá muộn. |
Câu 2 (trang 86 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập 2): Trình bày ý kiến của em về đề tài: “Chỉ có con người mới cứu được Trái Đất”. Hãy lập dàn ý, viết phần Mở bài và đoạn đầu của Thân bài.
Trả lời:
* Lập dàn ý:
1. Mở bài:
- Nêu thực trạng Trái Đất đang ngày càng nóng lên.
- Dẫn dắt giới thiệu đề tài: “Chỉ có con người mới cứu được Trái Đất”.
2. Thân bài:
2.1. Hành động của con người là nguyên nhân chủ yếu dẫn tới hiện tượng Trái Đất ngày càng nóng lên
- Đốt cháy nhiên liệu hóa thạch tạo ra lượng lớn khí thải.
- Ngành công nghiệp hàng hóa tạo ra lượng rác thải khổng lồ.
- Chặt phá rừng.
- Các phương tiện giao thông thải ra khói bụi.
- Sản xuất lượng thực tạo ra các loại khí nhà kính theo nhiều cách.
- Nhu cầu làm mát gia tăng làm tăng lượng phát thải cacbon dioxit.
- Các hộ dân tiêu thụ quần áo, đồ điện tử, đồ nhựa quá mức.
2.2. Chỉ có con người mới cứu được Trái Đất
- Tiết kiệm năng lượng tại nhà.
- Đi bộ, đạp xe hoặc sử dụng phương tiện công cộng.
- Ăn uống hợp lí, giảm vứt bỏ thức ăn.
- Giảm thiểu, tái sử dụng, sửa chữa và tái chế.
- Sử dụng năng lượng gió, năng lượng mặt trời.
- Lựa chọn sản phẩm thân thiện với môi trường.
- Tuyên truyền kiến thức về môi trường để người khác cùng hành động.
3. Kết bài:
- Khẳng định Trái Đất nóng lên là một vấn đề hệ trọng, chỉ có con người mới cứu được Trái Đất.
- Kêu gọi mọi người hành động để bảo vệ mái nhà chung.
* Viết:
- Mở bài: Khi khí nhà kính bao phủ Trái Đất, chúng sẽ giữ lại nhiệt của Mặt Trời. Hiện tượng này sẽ dẫn đến tình trạng nóng lên toàn cầu. Thế giới đang nóng lên với tốc độ nhanh hơn mọi thời điểm từng ghi nhận trong lịch sử. Chỉ có con người mới cứu được Trái Đất.
- Đoạn đầu của Thân bài:
Trái Đất có thể bị tổn thương do những nguyên nhân từ tạo hóa, thiên tai, các tác nhân phóng xạ từ bên ngoài Trái Đất, sinh vật gây bệnh lâu năm, nhưng hành động của con người mới là nguyên nhân chủ yếu dẫn tới hiện tượng Trái Đất ngày càng nóng lên. Con người khai thác tự nhiên để phục vụ cuộc sống của bản thân nhưng sự khai thác chưa phù hợp đã dẫn tới nhiều hệ lụy. Đốt cháy nhiên liệu hoá thạch tạo ra lượng khí thải rất lớn trên toàn cầu. Chúng ta ngày càng nâng cao nhu cầu về vật chất thì cũng là lúc ngành công nghiệp hàng hóa tạo ra lượng rác thải khổng lồ. Việc phá rừng để xây dựng nông trại hoặc đồng cỏ hay vì lý do nào khác cũng đều tạo ra khí thải do cây xanh khi bị chặt sẽ thải ra lượng cacbon tích trữ trong đó. Giao thông vận tải là một trong những nguồn phát thải khí nhà kính lớn nhất, trong đó máy bay là phương tiện đốt một lượng lớn nhiên liệu hóa thạch. Quá trình sản xuất lương thực thải ra khí cacbon dioxit, mê-tan và các loại khí nhà kính khác theo nhiều cách. Trái Đất càng nóng thì nhu cầu làm mát càng gia tăng, sử dụng điều hòa lại làm tăng lượng phát thải cacbon dioxit. Các hộ dân tiêu thụ quần áo, đồ điện tử, đồ nhựa quá mức, đặc biệt là những người giàu có. Ngôi nhà của bạn, cách bạn sử dụng điện, cách bạn di chuyển, những thứ bạn ăn và những thứ bạn vứt bỏ, tất cả đều góp phần vào việc phát thải khí nhà kính.
Câu 3 (trang 86 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập 2): Dựa vào dàn ý của bài viết ở câu 2 để lập dàn ý cho bài thuyết trình; dựa vào dàn ý đó để tập trình bày bài nói.
Trả lời:
* Dàn ý cho bài thuyết trình:
1. Mở đầu:
- Cách 1:
+ Chào hỏi đối tượng nghe, giới thiệu bản thân.
+ Giới thiệu nội dung chính của bài nói: “Chỉ có con người mới cứu được Trái Đất”.
- Cách 2:
+ Sử dụng phần mềm trình chiếu, chiếu hình ảnh liên quan đến hiện tượng Trái Đất ngày càng nóng lên, yêu cầu cả lớp trả lời câu hỏi: Dựa vào hình ảnh vừa quan sát, bạn hãy cho biết Trái Đất của chúng ta đang phải đối mặt với điều gì?
+ Dẫn dắt, giới thiệu bản thân, nội dung chính của bài nói: “Chỉ có con người mới cứu được Trái Đất”.
2. Nội dung chính của bài nói
2.1. Hành động của con người là nguyên nhân chủ yếu dẫn tới hiện tượng Trái Đất ngày càng nóng lên
- Đốt cháy nhiên liệu hóa thạch tạo ra lượng lớn khí thải.
- Ngành công nghiệp hàng hóa tạo ra lượng rác thải khổng lồ.
- Chặt phá rừng.
- Các phương tiện giao thông thải ra khói bụi.
- Sản xuất lượng thực tạo ra các loại khí nhà kính theo nhiều cách.
- Nhu cầu làm mát gia tăng làm tăng lượng phát thải cacbon dioxit.
- Các hộ dân tiêu thụ quần áo, đồ điện tử, đồ nhựa quá mức.
* Học sinh đưa các dẫn chứng kèm số liệu cụ thể, có dẫn nguồn đáng tin cậy.
2.2. Chỉ có con người mới cứu được Trái Đất
- Tiết kiệm năng lượng tại nhà.
- Đi bộ, đạp xe hoặc sử dụng phương tiện công cộng.
- Ăn uống hợp lí, giảm vứt bỏ thức ăn.
- Giảm thiểu, tái sử dụng, sửa chữa và tái chế.
- Sử dụng năng lượng gió, năng lượng mặt trời.
- Lựa chọn sản phẩm thân thiện với môi trường.
- Tuyên truyền kiến thức về môi trường để người khác cùng hành động.
3. Lời kết và lời cảm ơn
- Khẳng định Trái Đất nóng lên là một vấn đề hệ trọng, chỉ có con người mới cứu được Trái Đất.
- Kêu gọi mọi người hành động để bảo vệ mái nhà chung.
- Học sinh có thể hát một đoạn bài hát Màu xanh (Sáng tác: Hoàng Rapper Tronie Ngô) đã phần trình bày thêm sinh động.
- Cảm ơn thầy/ cô giáo và các bạn đã lắng nghe.
* Bài nói tham khảo:
- Trình chiếu hình ảnh sau:
- Đặt câu hỏi cho cả lớp: Dựa vào hình ảnh vừa quan sát, bạn hãy cho biết Trái Đất của chúng ta đang phải đối mặt với điều gì?
- Dẫn dắt: Như thầy/cô và các bạn đã biết khi khí nhà kính bao phủ Trái Đất, chúng sẽ giữ lại nhiệt của Mặt Trời. Hiện tượng này sẽ dẫn đến tình trạng nóng lên toàn cầu. Thế giới đang nóng lên với tốc độ nhanh hơn mọi thời điểm từng ghi nhận trong lịch sử. Và chắc chắn chỉ có con người mới cứu được Trái Đất mà thôi. Em là (tên của học sinh), hôm nay, em sẽ cùng với lớp mình trao đổi về đề tài: “Chỉ có con người mới cứu được Trái Đất.”.
Theo NASA, Trái Đất có thể bị tổn thương do những nguyên nhân từ tạo hóa, thiên tai, các tác nhân phóng xạ từ bên ngoài Trái Đất, sinh vật gây bệnh lâu năm, nhưng hành động của con người mới là nguyên nhân chủ yếu dẫn tới hiện tượng Trái Đất ngày càng nóng lên. Con người khai thác tự nhiên để phục vụ cuộc sống của bản thân nhưng sự khai thác chưa phù hợp đã dẫn tới nhiều hệ lụy. Đốt cháy nhiên liệu hoá thạch tạo ra lượng khí thải rất lớn trên toàn cầu. Chúng ta ngày càng nâng cao nhu cầu về vật chất thì cũng là lúc ngành công nghiệp hàng hóa tạo ra lượng rác thải khổng lồ. Việc phá rừng để xây dựng nông trại hoặc đồng cỏ hay vì lý do nào khác cũng đều tạo ra khí thải do cây xanh khi bị chặt sẽ thải ra lượng cacbon tích trữ trong đó. Giao thông vận tải là một trong những nguồn phát thải khí nhà kính lớn nhất, trong đó máy bay là phương tiện đốt một lượng lớn nhiên liệu hóa thạch. Quá trình sản xuất lương thực thải ra khí cacbon dioxit, mê-tan và các loại khí nhà kính khác theo nhiều cách. Trái Đất càng nóng thì nhu cầu làm mát càng gia tăng, sử dụng điều hòa lại làm tăng lượng phát thải cacbon dioxit. Các hộ dân tiêu thụ quần áo, đồ điện tử, đồ nhựa quá mức, đặc biệt là những người giàu có. 1% dân số giàu nhất toàn cầu phát thải lượng khí nhà kính nhiều hơn so với mức của 50% dân số nghèo nhất. Ngôi nhà của bạn, cách bạn sử dụng điện, cách bạn di chuyển, những thứ bạn ăn và những thứ bạn vứt bỏ, tất cả đều góp phần vào việc phát thải khí nhà kính.
Chỉ có con người mới cứu được Trái Đất. Lối sống của chúng ta có tác động sâu sắc đến hành tinh của chúng ta. Chúng ta có thể bắt đầu ngay với những việc làm đơn giản như:
- Sử dụng ít năng lượng hơn bằng cách hạ nhiệt độ sưởi và tăng nhiệt độ làm mát, chuyển sang sử dụng bóng đèn LED và các thiết bị điện tiết kiệm năng lượng, giặt đồ bằng nước lạnh hoặc phơi khô đồ thay vì dùng máy sấy.
- Đi bộ hoặc đạp xe thay vì lái xe sẽ giảm phát thải khí nhà kính, đồng thời nâng cao sức khỏe và thể – chất của bạn.
- Sử dụng những gì bạn mua và ủ phân thức ăn thừa.
- Mua ít đồ hơn, mua đồ cũ, sửa chữa những thứ bạn có thể và tái chế.
- Sử dụng nguồn năng lượng tái tạo như: năng lượng gió, năng lượng mặt trời.
- Ưu tiên thực phẩm địa phương và theo mùa, đồng thời chọn sản phẩm từ các công ty sử dụng tài nguyên có trách nhiệm.
- Lên tiếng và kêu gọi người khác cùng tham gia hành động.
Lựa chọn của chúng ta có ý nghĩa quan trọng. Từ năng lượng chúng ta sử dụng, thực phẩm chúng ta ăn và cách chúng ta di chuyển đều có thể tạo nên sự khác biệt.
Trái Đất nóng lên là một vấn đề hệ trọng, con người vẫn cần duy trì và phát triển cuộc sống của mình, điều tất cả chúng ta cần làm là phát triển một cách bền vững và thân thiện với môi trường. Chỉ có con người mới cứu được Trái Đất trước khi quá muộn.
- Học sinh chọn hát một đoạn bài hát Màu xanh (Sáng tác: Hoàng Rapper Tronie Ngô), ví dụ đoạn sau: “Hãy quí giá thế giới này như nâng niu cho gia đình ta, bên nhau ta xây đắp thiên nhiên, bảo vệ một hành tinh màu xanh… Hãy cứu lấy trái đất ngày nay, để giữ lấy sức sống ngày mai, muôn nơi no ấm yên vui, em thơ luôn nở môi cười…”
Cảm ơn thầy/ cô giáo và các bạn đã lắng nghe!
Câu 4 (trang 86 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập 2): Tìm đọc hai văn bản nghị luận xã hội, ghi vắn tắt vào vở các thông tin: luận đề, các luận điểm chính, cách sử dụng lí lẽ và bằng chứng, mối liên hệ giữa vấn đề nghị luận với đời sống.
Trả lời:
|
|
Bài toán dân số (Theo Thái An, Báo Giáo dục & Thời đại Chủ nhật, số 28, 1995) |
Ôn dịch thuốc lá (Theo Nguyễn Khắc Viện, trong Từ thuốc lá đến ma túy – Bệnh nghiện, Nxb Giáo dục, Hà Nội, 1992) |
|
Luận đề |
Nếu không hạn chế sự gia tăng dân số thì con người sẽ tự làm hại chính mình. |
Thuốc lá là đồ ôn dịch gây hại cho cả người hút và cộng đồng. |
|
Các luận điểm chính, cách sử dụng lí lẽ và bằng chứng |
* Luận điểm 1: Bài toán dân số và kế hoạch hóa đã được đặt ra từ thời cổ đại. - Dân số và kế hoạch hóa gia đình là vấn đề được quan tâm trên toàn cầu: + Dân số là số người sinh sống trên phạm vi một quốc gia, một châu lục hay toàn cầu. + Kế hoạch hóa gia đình: Mỗi cặp vợ chồng chỉ nên có từ 1 đến 2 con. + Thời cổ đại con người không tin nhưng đến hiện tại thì “sáng mắt ra”. - Đặt vấn đề lập luận có sự tương phản. * Luận điểm 2: Tốc độ gia tăng dân tố thế giới hết sức nhanh chóng. - Vấn đề dân số được nhìn nhận từ: + Bài toán cổ à sự bùng nổ dân số diễn ra tương tự như sự tăng lên của số thóc trên bàn cờ. + Chuyện trong Kinh Thánh. à đưa ra con số cụ thể để so sánh. - Thực tế sinh sản của con người à tỉ lệ sinh con rất cao, rơi vào những nước kém/ chậm phát triển. * Luận điểm 3: Lời kêu gọi nhân loại hạn chế sự gia tăng dân số. + Nếu con người sinh sôi như cấp số nhân của bài toán cổ sẽ không còn đất sống. + Sinh đẻ cần có kế hoạch. + Hạn chế sự gia tăng dân số là con đường tồn tại của loài người. |
* Luận điểm 1: Thông báo về nạn dịch thuốc lá. - Loài người đứng trước sự đe dọa của đại dịch AIDS, chưa tìm được giải pháp. - Thuốc lá đe dọa sức khỏe, tính mạng con người hơn cả AIDS. * Luận điểm 2: Tác hại của thuốc lá. - Mượn lời Trần Hưng Đạo để làm nổi bật vấn đề chống thuốc lá như chống giặc ngoại xâm. - So sánh: Tằm ăn lá tới đau biết tới đó còn khói thuốc lá không thể thấy ngay tác hại. - Chỉ ra tác hại của thuốc lá với người hút (liệt kê các bệnh) và với cộng đồng (trên các lĩnh vực kinh tế, sức khỏe) - Phê phán thái độ vô trách nhiệm của người hút thuốc lá, bác bỏ luận điệu sai lầm “Tôi hút, tôi bị bệnh, mặc tôi.”. * Luận điểm 3: Kiến nghị chống thuốc lá. - Cấm hút thuốc nơi công cộng, phạt nặng người vi phạm. - Sử dụng khẩu hiệu, tài liệu chống thuốc lá. - Cấm quảng cáo thuốc lá. - Cấm bán thuốc lá cho trẻ vị thành niên. - Cấm khuyến mại thuốc lá dùng thử. - Cấm sử dụng từ ngữ đánh lừa người tiêu dùng.
|
|
Mối liên hệ giữa vấn đề nghị luận với đời sống |
- Vào thời điểm bài báo được đăng, vấn đề rất có ý nghĩa, giúp con người có tầm nhìn và kế hoạch sinh sản trong tương lai. - Ở thời điểm hiện tại, bài toán dân số vẫn là vấn đề cần quan tâm, nhưng thay vì sự bùng nổ dân số đó là sự suy giảm dân số nghiêm trọng tại một số nơi trên thế giới. |
Vấn đề không chỉ có ý nghĩa tại thời điểm được viết mà đến ngày nay, văn bản nghị luận này vẫn có tác động tích cực đến xã hội trong việc góp phần loại bỏ một tệ nạn xã hội hướng tới sức khỏe cộng đồng, nhất là khi Việt Nam đang là một trong các nước có số người hút thuốc lá cao trên thế giới. |
Xem thêm các chương trình khác:
- Giải sgk Toán 9 – Kết nối tri thức
- Lý thuyết Toán 9 – Kết nối tri thức
- Giải sbt Toán 9 – Kết nối tri thức
- Bài tập Tiếng Anh 9 Global success theo Unit có đáp án
- Giải sgk Tiếng Anh 9 - Global success
- Trọn bộ Từ vựng Tiếng Anh 9 Global success đầy đủ nhất
- Trọn bộ Ngữ pháp Tiếng Anh 9 Global success đầy đủ nhất
- Giải sbt Địa lí 9 – Kết nối tri thức
- Giải sgk Tin học 9 – Kết nối tri thức
- Giải sbt Tin học 9 – Kết nối tri thức
- Giải sgk Công nghệ 9 – Kết nối tri thức
- Giải sgk Giáo dục công dân 9 – Kết nối tri thức
- Giải sbt Giáo dục công dân 9 – Kết nối tri thức
- Giải sgk Hoạt động trải nghiệm 9 – Kết nối tri thức