Soạn bài Ôn tập phần Tập làm văn hay, ngắn gọn

Soạn bài Ôn tập phần Tập làm văn - Ngữ văn 9

A. Soạn bài Ôn tập phần Tập làm văn ngắn gọn

Câu 1 (trang 206 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

- Những nội dung lớn trong phần Tập làm văn lớp 9: Văn thuyết minh và Văn tự sự.

- Nội dung trọng tâm cần chú ý:

+ Cách sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn thuyết minh.

+ Cách sử dụng yếu tố miêu tả, biểu cảm trong văn tự sự.

Câu 2 (trang 206 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

* Vai trò:

- Muốn cho văn bản thuyết minh được sinh động, hấp dẫn, người ta vận dụng thêm một số biện pháp nghệ thuật như kể chuyện, tự thuật, đối thoại theo lối ẩn dụ, nhân hóa hoặc các hình thức vè, diễn ca.

- Các biện pháp nghệ thuật cần được sử dụng thích hợp, góp phần làm nổi bật đặc điểm của đối tượng thuyết minh và gây hứng thú cho người đọc.

* Ví dụ: Trong văn bản thuyết minh về con chó, người viết có thể sử dụng kết hợp yếu tố miêu tả để miêu tả ngoại hình của con vật (hình dáng, kích thước…)

Câu 3 (trang 206 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

- Yếu tố tự sự, miêu tả trong văn bản thuyết minh khác miêu tả, tự sự trong văn bản miêu tả, tự sự ở chỗ:

+ Miêu tả, tự sự trong thuyết minh nghiêng về tính khách quan, khoa học và được sử dụng có mức độ.

+ Còn miêu tả, tự sự mang sắc thái chủ quan của người viết, sử dụng nhiều các biện pháp nghệ thuật.

Câu 4 (trang 206 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

- Những nội dung về văn bản tự sự là: miêu tả nội tâm và nghị luận trong văn bản tự sự.

- Vai trò, vị trí và tác dụng của yếu tố miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự:

+ Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự là tái hiện những ý nghĩ, cảm xúc và diễn biến tâm trạng của nhân vật. Đó là biện pháp quan trọng để xây dựng nhân vật, làm cho nhân vật sinh động.

+ Người ta có thể miêu tả nội tâm trực tiếp bằng cách diễn tả những ý nghĩ, cảm xúc, tình cảm của nhân vật nhưng cũng có thể miêu tả nội tâm gián tiếp bằng cách miêu tả nét mặt, cử chỉ, trang phục… của nhân vật.

- Ví dụ: Đoạn văn thuật lại cảnh Mã Giám Sinh mua Kiều.

Gần nhà Kiều có một mụ mối đưa người viễn khách vào vấn danh. Khi hỏi tên thì được biết đó là Mã Giám Sinh, quê ở huyện Lâm Thanh, tuổi đã ngoài bốn mươi. Nhìn bề ngoài, Mã Giám Sinh ăn mặc chải chuốt, bảnh bao nhưng bản chất thì lại thô lỗ. Chẳng mấy chốc, Mã Giám Sinh đã bộc lộ đúng bản chất của một con buôn khi liên tục giục Kiều đến xem mặt, thử tài đàn hát. Kiều vô cùng đau đớn, xót xa khi lâm vào cảnh ngộ này. Mỗi bước đi đều tuôn lệ vì tủi nhục. Khi bà mối đưa giá ngàn vàng, Mã Giám Sinh còn mặc cả để mua Kiều với giá ngoài bốn trăm.

Câu 5 (trang 206 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

– Đối thoại là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người. Trong văn bản tự sự, đối thoại được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp (mỗi lượt lời là một lần gạch đầu dòng).

+ Vai trò: làm cho câu chuyện sống động như trong cuộc sống.

+ Ví dụ:

Mẹ tôi nói:

– Con hãy nghỉ ngơi vài hôm, đi thăm các nhà bà con một chút rồi cùng mẹ con mình lên đường.

– Vâng.

(Cố hương – Lỗ Tấn)

– Độc thoại: là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng. Trong văn bản tự sự, khi người độc thoại nói thành lời thì phía trước câu nói có gạch đầu dòng, còn khi không thành lời thì không có gạch đầu dòng. Trường hợp sau gọi là độc thoại nội tâm.

+ Vai trò: bộc lộ trực tiếp thái độ, cảm xúc, tâm lí của nhân vật.

+ Ví dụ:

Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to:

– Hà nắng gớm, về nào….

(Làng – Kim Lân)

– Độc thoại nội tâm: là lời độc thoại không cất lên thành lời (không có dấu gạch đầu dòng).

+ Vai trò: dễ đi sâu vào việc khám phá nội tâm nhân vật.

+ Ví dụ:

Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lãi cứ giàn ra, Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu…

(Làng – Kim Lân)

Câu 6 (trang 206 sgk Ngữ văn 9 Tập 1):

* Tìm hai đoạn văn:

- Đoạn văn kể theo ngôi thứ nhất:

“Chúng tôi cứ ngồi im như vậy. Đằng đông, trời hửng dần. những bông hoa thược dược trong vườn đã thoáng hiện trong màn sương sớm và bắt đầu khoe bộ cánh rực rỡ của mình. Lũ chim sâu nhảy nhót trên cành và chiêm chiếp kêu. Ngoài đường, tiếng xe máy, tiếng ô tô và tiếng nói chuyện của những người đi chợ mỗi lúc một ríu ran. Cảnh vật vẫn cứ như hôm qua, hôm kia thôi mà sao tai họa giáng xuống đầu anh em tôi nặng nề thế này…”

(Cuộc chia tay của những con búp bê, Khánh Hoài)

- Đoạn văn kể theo ngôi thứ ba:

“Đời xưa, thời vua Hùng Vương, đất nước ta có núi cao, có sông rộng, trời đẹp nắng vàng, nhưng đồng ruộng thưa thớt, hoa quả chưa có nhiều thứ thơm ngọt như bây giờ. Vua Hùng Vương thứ mười bảy có một người con nuôi là An Tiêm có tài tháo vát và có trí hơn người.

Vua yêu mến An Tiêm thường ban cho của ngon vật quý. Thói thường, các quan được một chút lộc vua thì nâng niu ca tụng; riêng An Tiêm thường bảo: “Của biếu là của lo, của cho là của nợ!” và xem thường các thứ ấy. Việc đến tai vua, vua giận lắm, bảo: “Đã thế ta cho nó cứ trông vào tài sức của nó xem có chết rũ xương ra không?”...”

(Sự tích trái dưa hấu)

* Nhận xét:

- Đoạn văn trên được kể theo ngôi thứ nhất: Người kể chuyện xưng “tôi”, các sự kiện và nhân vật được kể lại một cách chủ quan, thiên về bộc lộ cảm xúc, suy nghĩ của người kể chuyện.

- Đoạn văn trên được kể theo ngôi thứ ba: Người kể giấu mình đi. Các nhân vật như Mai An Tiêm hay Hùng Vương được gọi bằng tên của mình. Các sự kiện, nhân vật được kể lại dưới cái nhìn khách quan, toàn diện.

B. Tóm tắt những nội dung chính khi soạn bài Ôn tập phần Tập làm văn

- Văn bản thuyết minh; kết hợp giữa thuyết minh với miêu tả, lập luận giải thích và một số biện pháp nghệ thuật.

- Văn bản tự sự: là sự kết hợp tự sự với miêu tả, tự sự kết hợp lập luận. Đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm trong tự sự; người kể chuyện và ngôi kể trong văn bản tự sự.

- Những nội dung trọng tâm cầm lưu ý:

 + Thuyết minh kết hợp với các biện pháp nghệ thuật;

+ Tự sự kết hợp với miêu tả nội tâm, phân biệt đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm

+ Nhận diện người kể chuyện trong văn bản tự sự, cách chuyển đổi ngôi kể.

+ Các biện pháp nghệ thuật như nhân hóa, so sánh, điệp ngữ… góp phần làm sinh động, cụ thể cho nội dung thuyết minh.

Xem thêm các bài soạn Ngữ văn 9 hay, chi tiết khác:

Cố hương

Ôn tập phần Tập làm văn (tiếp theo)

Kiểm tra tổng hợp cuối học kì 1

Những đứa trẻ (Trích Thời thơ ấu)

Trả bài kiểm tra về thơ và truyện hiện đại