Soạn bài Con cò hay, ngắn gọn

Soạn bài Con cò - Ngữ văn 9

A. Soạn bài Con cò ngắn gọn

Phần đọc - hiểu văn bản

Câu 1 (trang 48 Sgk Ngữ văn 9 Tập 2)

- Bài thơ được phát triển từ một hình tượng bao trùm là hình tượng con cò trong ca dao. Trong ca dao, hình ảnh con cò thường ẩn dụ với người nông dân, người phụ nữ trong cuộc sống đầy vất vả, nhọc nhằn nhưng giàu phẩm chất tốt đẹp.

- Trong đoạn đầu của bài thơ, tác giả có nhắc lại một số câu ca dao quen thuộc hoặc những từ ngữ về hình ảnh con có và mở rộng ý nghĩa biểu tượng để biểu hiện lòng mẹ lớn lao, sâu nặng đối với con và những lời hát ru.

Câu 2 (trang 48 Sgk Ngữ văn 9 Tập 2)

* Bài thơ chia làm ba đoạn:

- Bố cục:

+ Đoạn 1: Con cò từ trong lời mẹ hát đã đến với tuổi ấu thơ.

+ Đoạn 2: Con cò vào tiềm thức tuổi nhỏ và sẽ theo con người đi suốt cuộc đời.

+ Đoạn 3: Ý nghĩa của lời ru và tình mẹ đôi với cuộc đời mỗi con người.

* Qua bố cục, hình tượng con cò phát triển từ trong lời ru thơ ấu, rồi theo dấu trên những chặng đường đời, cuối cùng khơi nguồn cho những triết lí sâu xa về lòng mẹ và lời ru.

Câu 3 (trang 48 Sgk Ngữ văn 9 Tập 2)

- Trong đoạn đầu bài thơ, những câu ca dao được vận dụng là:

- Con cò bay lả bay la

Bay từ cổng phủ bay ra cánh đồng

- Con cò bay lả bay la

Bay từ cửa phủ bay về Đồng Đăng

- Con cò mày đi ăn đêm

Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao

Ông ơi ông vớt tôi nao

Tôi có lòng nào ông hãy xáo măng

Có xáo thì xáo nước trong

Đừng xáo nước đục đau lòng cò con.

- Trong hai bài ca dao đầu, hình ảnh con cò gợi tả một không gian, một khung cảnh quen thuộc xa xưa với nhịp điệu nhẹ nhàng, thong thả của cuộc sống thời ấy.

- Trong bài ca dao còn lại (Con cò mày đi ăn đêm) con cò tượng trưng cho những con người, đặc. biệt là người phụ nữ, người mẹ nhọc nhằn lặn lội, vất vả, lo toan để kiếm sống vì con.

Câu 4 (trang 48 Sgk Ngữ văn 9 Tập 2)

- Hình tượng con cò là hình tượng người mẹ Việt Nam. Những người mẹ nhọc nhằn, vô danh và thầm lặng, hi sinh và thương yêu con cho đến suốt đời.

- Sự hoá thân của người mẹ vào cánh cò mang nhiều ý nghĩa sâu xa, kết tụ những hi sinh, gian khổ, nhọc nhằn để những lời yêu thương càng trở nên sâu sắc, đằm thắm. Câu thơ cuối là một hình ảnh rất đẹp. Cánh cò vỗ qua nỗi như dáng mẹ đang nghiêng xuống chở che, đang nói với con những lời tha thiết của lòng mẹ.

Câu 5 (trang 48 Sgk Ngữ văn 9 Tập 2)

* Nhận xét về thể thơ, nhịp điệu, giọng điệu của bài thơ.

- Thể thơ tự do, nhịp ngắn làm cho bài thơ truyền cảm, như những lời thủ thi tâm tình của một người mẹ bên chiếc nôi con thơ.

- Giọng điệu suy ngẫm triết lí.

- Hình ảnh: Nhà thơ đã khéo vận dụng sáng tạo hình ảnh con cò trong ca dao. Đó chính là điểm tựa cho những liên tưởng, tưởng tượng sáng tạo mớ rộng của nhà thơ. 

Phần luyện tập

Câu hỏi (trang 48 Ngữ Văn lớp 9 Tập 2)

1.

Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ	Con cò
- Lời ru xuất hiện đan xen với những đoạn thơ khác trong tác phẩm. - Lời ru thể hiện tình yêu thương của người mẹ dành cho con. - Lời ru thể hiện ước mơ của người mẹ về cuộc sống ấm no, hạnh phúc, tự do song song với nó là niềm tin vào kháng chiến của dân tộc sẽ toàn thắng.	- Lời ru xuất hiện ở Đoạn I của bài thơ. - Lời ru là dáng nhìn của cội nguồn văn hóa dân gian. Lời ru ấy còn nhằm khác họa hình ảnh người mẹ tảo tần, vất vả để chăm lo cho con thơ. - Lời ru mang tinh thần nhân văn, nâng đỡ những tâm hồn trẻ thơ.

 

2. Viết một đoạn văn bình những câu thơ sau:

Dù ở gần con,

Dù ở xa con,

Lên rừng xuống bể,

Cò sẽ tìm con,

Cò mãi yêu con.

Con dù lớn vẫn là con của mẹ,

Đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con.

Đoạn thơ trên kết tinh những suy ngẫm, triết lý sâu sắc của nhà thơ Chế Lan Viên về tình mẫu tử thiêng liêng. Tình mẹ được nhà thơ đặt trong tương quan so sánh với hình ảnh cò, cánh cò. "Cò sẽ tìm con", "cò mãi yêu con" cũng như tấm lòng bao la của mẹ dù con ở đâu, dù là lúc nào, dù con làm gì mẹ vẫn luôn ở cạnh bên và trao cho con tình cảm yêu thương không gì có thể thay thế được. Tình yêu của mẹ như cánh cò chở che cho con trước những khó khăn, giông bão của cuộc đời. Hai câu thơ cuối cùng là lời khái quát vừa sâu sắc, lại vừa chân thành của nhà thơ về triết lý của tình mẫu tử. Đối với mẹ, con lúc nào cũng bé nhỏ và cần được nâng đỡ, chở che. Cuộc sống dù có biến chuyển, đối thay như thế nào thì tình yêu thương của mẹ vẫn nồng ấm, đong đầy, chữa lành những vết thương lòng cho con, nâng bước con trên những chặng đường dài. Đoạn thơ với những phép lặp cấu trúc "dù ở", hình ảnh "cò" mang tính biểu tượng cao được lặp lại hai lần, cùng với những câu văn có dung lượng ngắn, nhịp thơ nhanh, đã góp phần thể hiện thành công, cảm động triết lý về tình mẫu tử của nhà thơ.

B. Tóm tắt những nội dung chính khi soạn bài Con cò

I. Tác giả

1. Cuộc đời

- Tên tác giả: Chế Lan Viên (1920- 1989) tên thật là Phan Ngọc Hoan

- Quê quán: huyện Cam Lộ - tình Quảng Trị nhưng ông lớn lên ở Bình Định

2. Sự nghiệp văn học

- Phong cách nghệ thuật: Ông được đánh giá là một nhà thơ có phong cách và đặc sắc. Thơ ông lấp lánh vẻ đẹp trí tuệ, triết lí và khả năng sáng tạo hình ảnh.

- Tác phẩm tiêu biểu:  “Điêu tàn” (1937)

II. Tác phẩm

1. Hoàn cảnh ra đời, xuất xứ:

- Bài thơ “Con cò” sáng tác năm 1962, in trong tập “Hoa ngày thường- Chim báo bão” của Chế Lan Viên.

2. Thể thơ:

- Thơ tự do

3. Bố cục:

3 phần

- Khổ 1: Hình ảnh con cò theo lời ru đến với tuổi thơ con, đó là biểu tượng cho cuộc đời lam lũ của mẹ

- Khổ 2: Hình ảnh con cò trong tiềm thức của con và theo con suốt cuộc đời dài rộng

- Khổ 3: Ý nghĩa lời ru qua hình ảnh con cò, con cò là biểu tượng cho tấm lòng người mẹ

4. Giá trị nội dung

- Bài thơ Con cò đã ca ngợi tình mẹ và ý nghĩa của lời ru trong cuộc sống của mỗi con người.

5. Giá trị nghệ thuật

- Bài thơ thành công trong với thể thể thơ tự do, nhiều câu mang dáng dấp của thể thơ 8 chữ nên cảm xúc được thể hiện linh hoạt, giọng điệu suy ngẫm mang tính triết lí, vận dụng sáng tạo ca dao.

Xem thêm các bài soạn Ngữ văn 9 hay, chi tiết khác:

Liên kết câu và liên kết đoạn văn (Luyện tập)

Trả bài Tập làm văn số 5

Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí

Mùa xuân nho nhỏ

Viếng lăng Bác