Soạn bài Bếp lửa hay, ngắn gọn

Soạn bài Bếp lửa - Ngữ văn 9

A. Soạn bài Bếp lửa ngắn gọn

Phần đọc - hiểu văn bản

Câu 1 (trang 145 sgk Ngữ văn 9 Tập 1)

- Bài thơ là lời của người cháu nói với người bà, để bộc lộ lòng biết ơn và tình yêu thương của cháu dành cho bà.

- Bố cục của bài thơ:

Gồm 4 phần:

- Phần 1: Khổ thơ đầu. Hình ảnh bếp lửa khơi nguồn cho dòng hồi tưởng về bà.

- Phần 2: Từ “Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói” đến “Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng”. Những kỉ niệm tuổi thơ sống bên bà gắn với hình ảnh bếp lửa.

- Phần 3. Tiếp theo đến “Ôi kỳ lạ và thiêng liêng - bếp lửa!”. Suy ngẫm về cuộc đời người bà.

- Phần 4. Còn lại. Thực tại cuộc sống của người cháu.

Câu 2 (trang 145 sgk Ngữ văn 9 Tập 1)

* Những kỉ niệm về bà và tình bà cháu được khơi gợi lại:

- Bếp lửa gắn với một thời khi khó khăn của dân tộc:

+ Khi cháu lên bốn tuổi: quen thuộc với mùi khói bếp, nhớ đến cái “đói mòn đói mỏi”, hình ảnh “khô rạc ngựa gầy”.

+ Những năm tháng đói khổ mà khi nhớ về lại cảm thấy xót xa “Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu/Nghĩ đến giờ sống mũi còn cay”.

- Bếp lửa gắn với những năm tháng sống cùng bà:

+ Tiếng tu hú kêu trên những cánh đồng xa gợi nhớ về những câu chuyện bà kể.

+ Cuộc sống sinh hoạt thường nhật hàng: bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học.

* Bài thơ có sự kết hợp giữa:

- Tự sự (kể lại những kỉ niệm tuổi thơ bên người bà), miêu tả (tả hình ảnh bếp lửa, những năm đói kém và hình ảnh vất vả của bà), biểu cảm (tình cảm của cháu dành cho bà).

- Qua việc kết này nhằm tạo cho bài thơ thêm sinh động, cụ thể và giàu sức gợi hình, gợi cảm.

Câu 3 (trang 145 sgk Ngữ văn 9 Tập 1)

- Hình ảnh bếp lửa là hình ảnh trung tâm, được nhắc lại mười lần trong bài thơ:

+ Một bếp lửa chờn vờn sương sớm

+ Một bếp lửa ấp iu nồng đượm

+ Tám năm ròng, cháu cùng bà nhóm lửa

+ Rồi sớm rồi chiều, lại bếp lửa bà nhen,

+ Một ngọn lửa, lòng bà luôn ủ sẵn,

+ Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng…

+ Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc,

+ Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm,

+ Ôi kỳ lạ và thiêng liêng - bếp lửa!

+ Sớm mai này, bà nhóm bếp lên chưa?

- Khi nhớ về hình ảnh bếp lửa, người cháu người cháu lại nhớ đến bà, và ngược lại, khi nhớ về bà là nhớ ngay đến hình ảnh bếp lửa bởi đó là hình ảnh gắn bó gắn liền với bà trong suốt những năm tháng tuổi thơ được sống bên bà.

- Hình ảnh “bếp lửa” tượng trưng cho tình cảm bà cháu thiêng liêng.

- Tác giả viết “Ôi kì lạ và thiêng liêng - bếp lửa”: câu thơ như một tiếng reo vang - chỉ với bếp lửa mà làm nên biết bao điều kỳ diệu, đó chính là nhờ có đôi bàn tay của bà.

Câu 4 (trang 146 sgk Ngữ văn 9 Tập 1)

* Việc sử dụng hình ảnh “ngọn lửa” mang tính khái quát cao hơn.

- Ngọn lửa ở đây là ngọn lửa của tình yêu thương của bà, nuôi dưỡng, chăm sóc người cháu

- Ngọn lửa là sự kết tinh tình yêu thương, niềm tin của bà truyền cho cháu

* Cách hiểu những câu thơ:

- “Một ngọn lửa lòng bà luôn ủ sẵn”: Bà là người nhóm lửa, giữ lửa và truyền lửa cho thế hệ nối tiếp.

- “Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng”: Bà cũng đem đến niềm tin, hy vọng về tương lai.

Câu 5 (trang 146 sgk Ngữ văn 9 Tập 1)

* Cảm nhận của em về tình cảm bà cháu được thể hiện trong bài thơ.

- Tình bà cháu được khắc họa thật chân thực, sinh động. Tình bà cháu đã vượt qua mọi khoảng cách về không gian, thời gian và trở thành kỷ niệm cũng như động lực của người cháu.

- Tình cảm bà cháu gắn liền với tình yêu với gia đình, quê hương, đất nước. Tình yêu, lòng biết ơn của cháu đối với người bà cũng chính là lòng biết ơn đối với gia đình, đất nước.

Phần luyện tập

Câu hỏi (trang 146 sgk Ngữ văn 9 Tập 1)

* Viết đoạn văn ngắn nêu cảm nghĩ của em về hình ảnh bếp lửa trong bài thơ.

Gợi ý:

- Hình ảnh bếp lửa khơi nguồn cảm xúc:

+ Bếp lửa là một hình ảnh rất quen thuộc ở làng quê Việt Nam

+ Hình ảnh bếp lửa gắn bó với tuổi thơ sống với bà của người cháu.

- Ý nghĩa của hình ảnh bếp lửa:

+ Bếp lửa đã gợi lại những kỉ niệm về người bà trong những năm tháng tuổi thơ.

+ Bếp lửa đã gợi những suy ngẫm, tình cảm dành cho người bà.

+ Bếp lửa đã nhen lên ngọn lửa của sức sống, của niềm tin, của ước mơ và tình yêu thương.

B. Tóm tắt những nội dung chính khi soạn bài Bếp lửa

I. Tác giả

a. Cuộc đời:

- Tên tác giả: Bằng Việt tên khai sinh là Nguyễn Việt Bằng, sinh năm 1941.

- Quê quán: huyện Thạch Thất, tỉnh Hà Tây (nay thuộc Hà Nội).

- Sau khi tốt nghiệp khoa Pháp lý, Đại học Tổng hợp Kiev. Liên Xô (nay là Đại học Quốc gia Kiev, thuộc Ukraina) vào năm 1965, Bằng Việt về Việt Nam, công tác tại Viện Luật học thuộc Uỷ ban Khoa học Xã hội Việt Nam.

b. Sự nghiệp sáng tác

- Bằng Việt làm thơ từ năm 13 tuổi nhưng bài thơ đầu tiên được công bố là bài Qua Trường Sa viết năm 1961.

- Ông đã thể hiện nhiều loại thơ không vần, xuống thang rồi bắc thang, tất cả những hình thức đã có trong thơ Việt Nam và thơ thế giới.

II. Tác phẩm

1. Hoàn cảnh ra đời, xuất xứ:

- Bài thơ Bếp lửa được sáng tác năm 1963, khi tác giả đang là sinh viên học ngành Luật ở nước ngoài.

- Bài thơ được đưa vào tập Hương cây – Bếp lửa (1968), tập thơ đầu tay của Bằng Việt và Lưu Quang Vũ.

2. Thể thơ: Thơ tự do

3. Bố cục:

- Phần 1 (ba dòng đầu): Hình ảnh bếp lửa khơi nguồn cho dòng hồi tưởng, cảm xúc về bà.

- Phần 2 (bốn khổ thơ tiếp theo): Hồi tưởng những kỷ niệm tuổi thơ sống bên bà và hình ảnh bà gắn liền với hình ảnh bếp lửa.

- Phần 3 (hai khổ thơ tiếp theo): Suy ngẫm về bà và cuộc đời bà.

- Phần 4 (khổ cuối) : Nỗi nhớ về bà.

4. Giá trị nội dung:

- Bài thơ “Bếp lửa” đã gợi lại những kỉ niệm đầy xúc động về người bà cũng như tình bà cháu. Đồng thời tác giả còn thể hiện lòng kính yêu trân trọng và biết ơn của người cháu đối với bà hay cũng chính là đối với quê hương, gia đình, đất nước.

5. Giá trị nghệ thuật:

- Bài thơ đã kết hợp nhuần nhuyễn giữa biểu cảm với miêu tả, tự sự và bình luận.

- Thành công của bài thơ còn ở sự sáng tạo hình ảnh bếp lửa gắn liền với hình ảnh người bà, làm điểm tựa khơi gợi mọi kỉ niệm, cảm xúc và suy nghĩ về bà và tình bà cháu.

Bài giảng Ngữ văn 9 Bếp lửa

Xem thêm các bài soạn Ngữ văn 9 hay, chi tiết khác:

Tổng kết về từ vựng (tiếp theo)

Tập làm thơ tám chữ

Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ

Ánh trăng

Tổng kết từ vựng (Luyện tập tổng hợp)