Soạn bài Mùa xuân nho nhỏ hay, ngắn gọn

Soạn bài Mùa xuân nho nhỏ - Ngữ văn 9

A. Soạn bài Mùa xuân nho nhỏ ngắn gọn

Phần đọc - hiểu văn bản

Câu 1 (trang 57 Sgk Ngữ văn 9 Tập 2):

* Mạch cảm xúc của bài thơ: được dẫn dắt từ cảm xúc trước vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên, mùa xuân đất nước, tác giả thể hiện khát vọng được dâng hiến “mùa xuân nho nhỏ” của mình vào mùa xuân lớn của cuộc đời chung.

* Bài thơ có thể chia làm 4 phần:

- Phần 1 (khổ thơ đầu): cảm xúc tác giả trước mùa xuân thiên nhiên, đất trời

- Phần 2 (hai khổ thơ tiếp): hình ảnh mùa xuân qua người cầm súng và người ra đồng

- Phần 3 ( hai khổ thơ tiếp): ước nguyện chân thành được cống hiến của tác giả

- Phần cuối (khổ cuối): Tình yêu xứ Huế.

Câu 2 (trang 57 Sgk Ngữ văn 9 Tập 2):

* Mùa xuân của thiên nhiên, đất nước đã được miêu tả qua những hình ảnh, màu sắc, âm thanh trong hai khổ thơ đầu là:

- Hình ảnh lộc xuân trên “nương mạ”: cuộc sống lao động xây dựng đất nước của lực lượng sản xuất.

- Hình ảnh người cầm súng: niềm tin vào ngày mai hòa bình.

- Từ láy “hối hả” và “xôn xao”: thể hiện nhịp sống lao động khẩn trương vội vã nhưng nhộn nhịp, vui vẻ kết hợp hài hòa với nhau.

- Đất nước được so sánh với những hình ảnh đẹp đẽ, kì vĩ.

- Nhắc nhở mọi người nhớ về những tháng ngày gian khổ trong chiến đấu, cách mạng

- Phụ từ “cứ” kết hợp với động từ “đi lên” thể hiện quyết tâm cao độ, hiên ngang tiến lên phía trước dù khó khăn gian khổ.

Câu 3 (trang 57 Sgk Ngữ văn 9 Tập 2):

* Phân tích đoạn thơ "Ta làm con chim hót... Dù là khi tóc bạc"

- Điệp ngữ “ta” kết hợp với các hình ảnh “con chim hót, một nhành hoa, nhập vào hòa ca”: hòa nhập giữa cái riêng và cái chung.

- Hình ảnh ẩn dụ “mùa xuân nho nhỏ”: thể hiện khát vọng được cống hiến và sống ý nghĩa được thể hiện một cách thiết tha.

- Điệp ngữ “dù” kết hợp với “tuổi hai mươi” - còn trẻ, “khi tóc bạc” - già dặn: khát vọng được cống hiện trọn đời.

Câu 4 (trang 57 Sgk Ngữ văn 9 Tập 2):

* Những yếu tố được sử dụng để tạo nên nhạc điệu trong sáng, thiết tha, gợi cảm, gần gũi với dân ca:

- Thể thơ ngũ ngôn: nhẹ nhàng, tha thiết, gần với dân ca, gieo vần liền tạo sự liền mạch cho cảm xúc.- Sự hài hòa giữa hình ảnh tự nhiên, giản dị với hình ảnh giàu ý nghĩa biểu trưng. Ngôn ngữ thơ trong sáng, giàu hình ảnh, giàu cảm xúc với các ẩn dụ, điệp ngữ.

- Giọng điệu: giọng điệu bài thơ có sự biến hóa phù hợp đoạn đầu vui tươi say mê, trầm lắng, nghiêm trang ở đoạn giữa và sôi nổi thiết tha ở đoạn khép lại.

=> Nhìn chung, Mùa xuân nho nhỏ được cấu tứ chặt chẽ với giọng điệu thể hiện đáng trân trọng, cảm xúc chân thành tha thiêt của tác giả. 

Câu 5 (trang 57 Sgk Ngữ văn 9 Tập 2):

- Nhan đề: là một sáng tạo độc đáo. Khác với Mùa xuân chín (Hàn Mặc Tử), Mùa xuân xanh (Nguyễn Bính). Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải không chỉ là mùa xuân đất trời mà còn là mùa xuân đời người, nhỏ bé với khát khao cống hiến.

- Chủ đề: Thể hiện ước nguyện chân thành của tác giá: ví mình như là một mùa xuân nhỏ bé để cống hiến cho mùa xuân lớn của cuộc đời. 

Phần luyện tập

Câu 1 (trang 58 Sgk Ngữ văn 9 Tập 2):

Học sinh tự học thuộc lòng bài thơ.

Câu 2 (trang 58 Sgk Ngữ văn 9 Tập 2):

* Bình luận khổ thơ đầu:

Mở đầu bài thơ, tác giả đã phác họa lên một bức tranh mùa xuân trước mắt chúng ta giữa khung cảnh thiên nhiên và đất trời, vũ trụ:

Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi! Con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời...

Khung cảnh mùa xuân dần dần được hiện ra với một vẻ đẹp thật bình dị, đơn sơ nhưng cũng không kém phần nên thơ và sâu sắc. Ở đây, mùa xuân của Thanh Hải đến với ta không rực rỡ kiêu sa với cành đào Hà Nội, với những nụ mai vàng đang phô trương sắc thắm, mà chỉ đơn giản là một bông hoa tím đang mọc lên giữa dòng sông nước xanh như lọc. Cành hoa nghiêng mình xuống mặt nước tựa như gương ấy để nổi bật lên trên một khung trời được in bóng dưới lòng sông, với màu sắc thật nhẹ, thật hài hòa mà cũng rất dễ thương, Thanh Hải đã tạo nên cho bức tranh mùa xuân của mình một nét gì đó vô cùng độc đáo. Và bức tranh ấy lại càng được đẹp hơn, có "hồn" khi cái màu tím kia được nhà thơ tô đậm lên thành "tím biếc". Gam màu ấy đã được tô vẽ vào bức tranh thật khéo léo, tài tình, làm cho người đọc chúng ta có thể hình dung ra ngay trước mắt cả một bông hoa tím biếc, thật nhỏ, thật xinh, nhưng dường như cũng có đủ khả năng để nhuộm tím cả bầu trời, cả không gian mùa xuân đang căng tràn sức sống. Cái màu tím ấy lan ra, chơi vơi, và khẽ lay động theo những ngọn gió xuân đang thổi lên từ lòng sông xanh mát rượi. Cảnh vật mùa xuân trong bài thơ có lẽ cũng bình dị, giản đơn, và thâm trầm, tĩnh lặng như vùng đất miền Trung quê hương tác giả. Xứ Huế vốn nổi tiếng mộng mơ với núi Ngự sông Hương, với những điệu hò mái nhì mái đẩy, giờ lại càng thêm xinh đẹp dưới ngòi bút tô vẽ của nhà thơ...

B. Tóm tắt những nội dung chính khi soạn bài Mùa xuân nho nhỏ

I. Tác giả

1. Cuộc đời

- Tên tác giả: Thanh Hải (1930-1980) tên thật là Phạm Bá Ngoãn

- Quê quán: Phong Điền- Thừa Thiên Huế

2. Sự nghiệp văn học

- Phong cách nghệ thuật:

+ Thanh Hải thường viết về thiên nhiên và lòng yêu cuộc sống

   + Thơ ông bình dị, nhẹ nhàng nhưng đậm chất triết lí về cuộc đời thể hiện tình yêu cuộc sống tha thiết

- Tác phẩm tiêu biểu:

+ Những đồng chí trung kiên (1962) tập thơ.

+ Huế mùa xuân (tập 1-1970, tập 2-1972) tập thơ.

+ Mùa xuân nho nhỏ (11/1980)

+ Ánh Mắt (1956).

+ Mưa xuân trên đất này (1982) tập thơ.

II. Tác phẩm

1. Hoàn cảnh ra đời, xuất xứ:

- Bài thơ viết vào tháng 11-1980 trong hoàn cảnh đất nức đã thống nhất, đang xây dựng cuộc sống mới nhưng còn vô vàn khó khăn gian khổ, thử thách, không đầy một tháng trước khi nhà thơ qua đời. Bài thơ như một lời tâm niệm chân thành, gửi gắm tha thiết của nhà thơ để lại với đời.

2. Thể loại:

- Thơ 5 chữ

3. Bố cục

* Gồm 4 phần

- Khổ 1: Cảm xúc trước mùa xuân thien nhiên đất nước

- Khổ 2+3: Cảm xúc về mùa xuân của đất nước

- Khổ 4+5: Ước nguyện của tác giả

- Khổ 6: Lời ngợi ca quê hương đất nước qua điệu dân ca xứ Huế

4. Giá trị nội dung

- Bài thơ bộc lộ cảm xúc của tác giả trước mùa xuân của thiên nhiên đất nước và khát vọng đẹp đẽ muốn làm một “mùa xuân nho nhỏ” dâng hiến cho đời

5. Giá trị nghệ thuật

- Bài thơ theo thể thơ năm tiếng, có nhạc điệu trong sáng, thiết tha gần gũi với dân ca, nhiều hình ảnh đẹp, giản dị, gợi cảm, nhiều so sáng và ẩn dụ sáng tạo.

Bài giảng Ngữ văn 9 Mùa xuân nho nhỏ

Xem thêm các bài soạn Ngữ văn 9 hay, chi tiết khác:

Viếng lăng Bác

Nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)

Cách làm bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)

Luyện tập cách làm bài nghị luận về tác phẩm truyện (hoặc đoạn trích)

Viết bài tập làm văn số 6