Soạn bài Tôi đi học hay, ngắn gọn

Soạn bài Tôi đi học - Ngữ văn 8

A. Soạn bài “Tôi đi học” ngắn gọn

Phần đọc - hiểu văn bản

Câu 1 (trang 9 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1):

- Những điều đã gợi lên trong lòng nhân vật “tôi” kỉ niệm về buổi tựu trường đầu tiên:

+ Thời gian: Cuối thu…

+ Cảnh thiên nhiên: Lá ngoài đường rụng nhiều, trên không có những đám mây bàng bạc.

+ Cảnh sinh hoạt: Mấy em nhỏ cùng mẹ tới trường.

- Tâm trạng: nao nức, mơn man, tưng bừng, rộn rã, cảm giác trong sáng ấy...như mấy cành hoa tươi…

→ Gần gũi, đẹp đẽ, gắn liền với tuổi thơ và buổi tựu trường đầu tiên.

- Trình tự:

+ Thời gian: hiện tại – quá khứ

+ Không gian: trên đường đến trường – vào sân trường – vào lớp, ngồi vào chỗ.

Câu 2 (trang 9 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1):

- Những hình ảnh, chi tiết chứng tỏ tâm trạng hồi hộp, bỡ ngỡ của nhân vật “tôi”:

+ Con đường, cảnh vật vốn quen thuộc nhưng lần này tự nhiên thấy lạ.

+ Thấy trang trọng và đứng đắn trong chiếc áo vải dù đen dài.

+ Cẩn thận, nâng niu mấy quyển vở, lúng túng muốn thử sức xin mẹ được cầm cả bút thước như các bạn khác.

+ Ngạc nhiên thấy sân trường dày đặc người.

+ Ngôi trường xinh xắn, oai nghiêm. Thấy mình bé nhỏ, lo sợ vẩn vơ.

+ Giật mình, lúng túng khi nghe gọi tên. Sợ khi sắp phải xa mẹ.

+ Vừa ngỡ ngàng, vừa tự tin bước vào giờ học đầu tiên.

Câu 3 (trang 9 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1):

- Cảm nhận về thái độ, cử chỉ của những người lớn:

+ Ông đốc: hiền từ, nhân ái.

+ Thầy giáo: niềm nở, tươi cười đón học sinh.

+ Phụ huynh: chuẩn bị chu đáo cho con em, trân trọng, hồi hộp cùng các em.

→ Rất có trách nhiệm, tạo ấn tượng đẹp trong các em nhỏ.

Câu 4 (trang 9 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1):

- Một số hình ảnh so sánh:

+ Tôi quên thế nào được …. bầu trời quang đãng.

+ Ý nghĩ ấy thoáng qua …. trên ngọn núi.

+ Họ như con chim non …. rụt rè trong cảnh lạ.

→ Diễn tả cảm xúc phong phú của nhân vật. Cảm giác, ý nghĩ được cụ thể, rõ ràng, gợi chất thơ.

Câu 5 (trang 9 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1):

- Đặc sắc nghệ thuật:

+ Cấu tạo theo dòng hồi tưởng, mạch truyện phát triển theo cảm nghĩ nhân vật.

+ Kết hợp kể, tả, biểu cảm tự nhiên, hợp lí.

+ Nhiều hình ảnh so sánh độc đáo.

- Sức cuốn hút của tác phẩm:

+ Tình huống truyện.

+ Ý nghĩ nhân vật.

+ Hình ảnh thiên nhiên, ngôi trường, con người qua lời kể nhân vật “tôi” .

Phần luyện tập

Câu 1 (trang 9 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1):

a. Mở bài:

+ Giới thiệu nhà văn Thanh Tịnh và truyện ngắn “Tôi đi học”

+ Dòng cảm xúc của nhân vật “tôi”: vẻ đẹp đáng yêu của tuổi thơ ngây.

b. Thân bài:

- Ý 1: Khái quát

+ Giới thiệu sơ lược nội dung truyện.

+ Giọng kể trực tiếp của nhà văn tạo cảm giác gần gũi với người đọc, giúp người đọc có cùng cảm giác với nhà văn.

- Ý 2: Phân tích

+ Không gian con đường đến trường được cảm nhận có nhiều điều khác lạ (so với lúc chưa đi học). Cảm giác thích thú hôm nay tôi đi học. Chất thơ trữ tình lan tỏa mạch văn.

+ Cảm giác trang trọng và đứng đắn của “tôi”: đi học là tiếp xúc với 1 thế giới lạ, khác hẳn với đi chơi thả diều.

+ Cảm nhận của tôi và các cậu bé khi vừa đến trường: không gian ngôi trường tạo ấn tượng lạ lẫm và oai nghiêm, khiến cho các bạn học sinh cùng chung cảm giác choáng ngợp. 

+ Hình ảnh ông Đốc hiền từ và nhân hậu, nỗi sợ hãi nhỏ bé khi phải xa mẹ. Bởi thế khi nghe đến tên không khỏi giật mình và lúng túng

+ Khi vào lớp “tôi” cảm thấy một cách tự nhiên, không khí gần gũi khi được tiếp xúc với bạn bè cùng trang lứa. Bài học đầu đời và buổi học đầu tiên khơi dậy những ước mơ tương lai như cánh chim sẻ được bay vào khoảng trời rộng.

- Ý 3: Tổng hợp

+ Những cảm xúc hồn nhiên của ngày đầu tiên đi học là kỉ niệm đẹp đẽ và thiêng liêng của một đời người, giọng điệu của nhà văn giúp ta được sống cùng những kỉ niệm.

+ Chất thơ lan tỏa trong cách miêu tả, kể chuyện và khắc hoạ tâm lí đặc sắc.

c. Kết bài:

Nêu ấn tượng của bản thân về truyện ngắn (hoặc nêu những cảm nghĩ của nhân vật tôi trong sự liên hệ bản thân).

Câu 2 (trang 9 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1):

Để viết được bài văn ngắn cần chú ý:

- Kể lại tâm trạng khi đến trường.

- Khung cảnh thiên nhiên, cảnh vật xung quanh hôm đó.

- Cảm nhận về hình ảnh trường: sân trường, lớp học, bạn bè, thầy cô, ….

- Ấn tượng về việc đón tiếp của thầy cô giáo.

- Ý nghĩ về buổi học đầu tiên.

B. Tóm tắt những nội dung chính khi soạn bài “Tôi đi học”

I. Tác giả

a. Cuộc đời

- Thanh Tịnh (1911 – 1988) tên khai sinh là Trần Văn Ninh.

- Quê ở xóm Gia Lạc, ven sông Hương, ngoại ô thành phố Huế.

- Từ năm 1933, ông đi làm ở các sở tư rồi vào nghề dạy học và bắt đầu viết văn, làm thơ.

 

b. Sự nghiệp văn học

- Phong cách nghệ thuật: Sáng tác của ông đều toát lên vẻ đẹp đằm thắm, êm dịu, trong trẻo.

- Tác phẩm tiêu biểu: Hận chiến trường (tập thơ, 1937), Quê mẹ (tập truyện ngắn, 1941), Ngậm ngải tìm trầm (tập truyện ngắn, 1943)…

- Ông được tặng giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật năm 2007.

II. Tác phẩm

1. Hoàn cảnh ra đời, xuất xứ: in trong tập “Quê mẹ”, xuất bản năm 1941.

2. Thể loại: Truyện ngắn.

3. Bố cục: 3 phần

- Phần 1: Từ đầu văn bản đến “lướt ngang trên ngọn núi” : Tâm trạng, cảm xúc của nhân vật “tôi” trên đường từ nhà tới trường.

- Phần 2: Tiếp cho đến “xa nhà hay xa mẹ tôi chút nào hết”: Tâm trạng cảm xúc của nhân vật “tôi” khi đứng trước sân trường.

- Phần 3: Còn lại: Tâm trạng, cảm xúc của nhân vật “tôi” khi bước vào lớp học và bắt đầu tiết học đầu tiên.

4. Tóm tắt:

Văn bản “Tôi đi học” ghi lại dòng hồi tưởng của nhân vật “tôi” về những kỉ niệm của buổi tựu trường đầu tiên. Cảm giác náo nức, hồi hộp, ngỡ ngàng với con đường, cảnh vật, trường học, bạn bè, thầy giáo.

5. Giá trị nội dung:

- Truyện thể hiện dòng cảm nghĩ trong trẻo của nhân vật tôi về những kỉ niệm ngày đầu tiên đi học.

6. Giá trị nghệ thuật:

- Miêu tả tinh tế, chân thật diễn biến tâm trạng nhân vật.

- Sử dụng ngôn ngữ giàu yếu tố biểu cảm.

- Hình ảnh so sánh độc đáo.

- Giọng điệu trữ tình, trong sáng.

Bài giảng Ngữ văn 8 Tôi đi học

C. Tác giả tác phẩm: Tôi đi học - Ngữ văn 8

I. Tác giả văn bản Tôi đi học

- Thanh Tịnh (1911 - 1988), tên khai sinh là Trần Văn Ninh

- Quê quán: xóm Gia Lạc, ven sông Hương, ngoại ô thành phố Huế

- Cuộc đời và sự nghiệp sáng tác:

+ Năm 1936, Thanh Tịnh cho xuất bản tập thơ Hận chiến trường

+ Năm 1941, hai bài thơ ông sáng tác "Mòn mỏi" và "Tơ trời với tơ lòng" được Hoài Thanh - Hoài Chân giới thiệu trong Thi nhân Việt Nam (1942)

+ Năm 1945, ông tham gia phụ trách rồi làm Chủ nhiệm tạp chí Văn nghệ quân đội.

+ Ông được tặng giải thưởng nhà nước về văn học nghệ thuật năm 2007

+ Những tác phẩm tiêu biểu: Quê mẹ, Ngậm ngải tìm trầm, Những giọt nước biển…

- Phong cách sáng tác:

+ Những sáng tác của Thanh Tịnh toát lên vẻ đằm thắm, tình cảm trong trẻo, êm dịu

Bài giảng Ngữ văn lớp 8 Tôi đi học

II. Nội dung văn bản Tôi đi học

Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỷ niệm mơn man của buổi tựu trường.

Tôi không thể nào quên được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.

Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã.

Buổi sáng mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh. Mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên tôi thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: Hôm nay tôi đi học.

Tôi không lội qua sông thả diều như thằng Quý và không ra đồng nô hò như thằng Sơn nữa.

Trong chiếc áo vải dù đen dài tôi cảm thấy mình trang trọng và đứng đắn.

Dọc đường tôi thấy mấy cậu nhỏ trạc bằng tôi, áo quần tươm tất, nhí nhảnh gọi tên nhau hay trao sách vở cho nhau xem mà tôi thèm. Hai quyển vở mới đang ở trên tay tôi đã bắt đầu thấy nặng. Tôi bặm tay ghì thật chặt, nhưng một quyển vở cũng chìa ra và chênh đầu chúi xuống đất. Tôi xóc lên và nắm lại cẩn thận.

Mấy cậu đi trước sách vở thiệt nhiều lại kèm cả bút thước nữa. Nhưng mấy cậu không để lộ vẻ khó khăn gì hết.

Tôi muốn thử sức mình nên nhìn mẹ tôi:

- Mẹ đưa bút thước cho con cầm.

Mẹ tôi cúi đầu nhìn tôi với cặp mắt thật âu yếm:

- Thôi để mẹ nắm cũng được.

Tôi có ngay cái ý kiến vừa non nớt vừa ngây thơ này: chắc chỉ người thạo mới cầm nổi bút thước.

Ý nghĩ thoáng qua trong trí tôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi.

Trước sân trường làng Mỹ Lý đầy đặc cả người. Người nào áo quần cũng sạch sẽ, gương mặt cũng vui tươi và sáng sủa.

Trước đó mấy hôm, lúc đi ngang làng Hòa An bẫy chim quyên với thằng Minh, tôi có ghé trường một lần.

Lần ấy trường đối với tôi là một nơi xa lạ. Tôi đi chung quanh các lớp để nhìn qua cửa kính mấy bản đồ treo trên tường. Tôi không có cảm tưởng gì khác là nhà trường cao ráo sạch sẽ hơn các nhà trong làng.

Nhưng lần này lại khác. Trước mặt tôi, trường Mỹ Lý vừa xinh xắn vừa oai nghiêm như cái đình Hòa Ấp. Sân nó rộng, mình nó cao hơn những buổi trưa hè đầy vắng lặng. Lòng tôi đâm ra lo sợ vẩn vơ.

Cũng như tôi, mấy cậu học trò mới bỡ ngỡ đứng nép bên người thân, chỉ dám nhìn một nữa hay dám đi từng bước nhẹ. Họ như con chim con đứng trên bờ tổ, nhìn quãng trời rộng muốn bay, nhưng còn ngập ngừng e sợ. Họ thèm vụng và ước ao thầm được như những học trò cũ, biết lớp, biết thầy để khỏi phải rụt rè trong cảnh lạ.

Sau một hồi trống thúc vang dội cả lòng tôi, mấy người học trò cũ đến sắp hàng dưới hiên rồi đi vào lớp. Chung quanh những cậu bé vụng về lúng túng như tôi cả. Các cậu không đi. Các cậu chỉ theo sức mạnh kéo dìu các cậu tới trước. Nói các cậu không đứng lại càng đúng hơn nữa. Vì hai chân các cậu cứ dềnh dàng mãi. Hết co lên một chân, các cậu lại duỗi mạnh như đá một quả ban tưởng tượng. Chính lúc này toàn thân các cậu cũng đang run run theo nhịp bước rộn ràng trong các lớp.

Ông đốc trường Mỹ Lý cho gọi mấy cậu học trò mới đứng lên trước lớp ba. Trường làng nhỏ nên không có phòng riêng của ông đốc. Trong lúc ông đọc tên từng người, tôi cảm thấy như quả tim tôi ngừng đập. Tôi quên cả mẹ tôi đang đứng sau tôi. Nghe gọi đến tên, tôi tự nhiên giật mình và lúng túng. Sau khi đọc xong mấy mươi tên đã viết sẵn trên mảnh giấy lớn, ông đốc nhìn chúng tôi nói sẽ:

- Thế là các em đã vào lớp năm. Các em phải cố gắng học để thầy mẹ được vui lòng, và để thầy dạy chúng em được sung sướng. Các em đã nghe chưa? (Các em đều nghe nhưng không em nào dám trả lời. Cũng may đã có tiếng dạ rang của phụ huynh đáp lại).

Ông đốc nhìn chúng tôi với cặp mắt hiền từ và cảm động. Mấy cậu học trò lớp ba cũng đua nhau quay đầu nhìn ra. Và ngoài đường cũng có mấy người đứng dừng lại để nhìn vào. Trong những phút giây này chúng tôi được người ta ngắm nhìn nhiều hơn hết. Vì vậy đã lúng túng chúng tôi càng lúng túng hơn.

Ông đốc lấy cặp kính trắng xuống rồi nói:

- Thôi, các em đứng đây sắp hàng để vào lớp học.

Tôi cảm thấy sau lưng tôi có một bàn tay dịu dàng đẩy tôi tới trước. Nhưng người tôi lúc ấy tự nhiên thấy nặng nề một cách lạ. Không giữ được chéo áo hay cánh tay của người thân, vài ba cậu đã từ từ bước lên đứng dưới hiên lớp. Các cậu lủng lẻo nhìn ra sân, nơi mà những người thân đang nhìn các cậu với cặp mắt lưu luyến. Một cậu đứng đầu ôm mặt khóc. Tôi bất giác quay lưng lại rồi dúi đầu vào lòng mẹ tôi nức nở khóc theo. Tôi nghe sau lưng tôi, trong đám học trò mới, vài tiếng thút thít đang ngập ngừng trong cổ. Một bàn tay quen nhẹ vuốt mái tóc tôi.

Ông đốc nhẫn nại chờ chúng tôi.

- Các em đừng khóc. Trưa này các em được về nhà cơ mà. Và ngày mai các em lại được nghỉ cả ngày nữa.

Sau khi thấy hai mươi tám cậu học trò sắp hàng đều đặn dưới hiên trường, ông đốc liền ra dấu cho chúng tôi vào lớp năm. Một thầy trẻ tuổi, gương mặt hiền từ, đang đón chúng tôi vào cửa lớp. Trong thời thơ ấu tôi chưa bao giờ xa mẹ tôi như lần này. Tôi cũng lấy làm lạ vì có những hôm đi chơi suốt cả ngày với chúng bạn ở đồng làng Lệ Xá, lòng tôi vẫn không cảm thấy xa nhà hay xa mẹ tôi chút nào hết.

Một mùi hương lạ xông lên trong lớp. Trông hình gì treo trên tường tôi cũng thấy lạ và hay hay. Tôi nhìn bàn ghế chỗ tôi ngồi rất cẩn thận rồi tự nhiên nhận là vật riêng của mình. Tôi nhìn người bạn tí hon ngồi bên tôi, một người bạn tôi chưa hề biết, nhưng lòng tôi vẫn không cảm thấy sự xa lạ chút nào. Sự quyến luyến ấy tự nhiên và bất ngờ quá đến tôi cũng không dám tin là có thật. Một con chim con liệng đến đứng trên bờ cửa sổ, hót mấy tiếng rụt rè rồi vỗ cánh bay cao.

Tôi đưa mắt thèm thuồng nhìn theo cánh chim. Một kỷ niệm cũ đi bẫy chim giữa cánh đồng lúa bay trên bờ sông Viêm sống lại đầy dẫy trong trí tôi.

Nhưng những tiếng phấn của thầy tôi gạch mạnh trên bảng đen đã đưa tôi về cảnh thật. Tôi vòng tay lên bàn chăm chỉ nhìn thầy viết và lẩm bẩm đọc:

III. Tìm hiểu chung về tác phẩm Tôi đi học

1. Bố cục tác phẩm Tôi đi học

Gồm 3 phần:

- Phần 1 (Từ đầu văn bản đến … lướt ngang trên ngọn núi): Tâm trạng, cảm xúc của nhân vật “tôi” trên đường từ nhà tới trường.

- Phần 2 (Từ tiếp cho đến …xa nhà hay xa mẹ tôi chút nào hết): Tâm trạng cảm xúc của nhân vật khi đứng trước sân trường.

- Phần 3 (Còn lại): Dòng tâm trạng, cảm xúc của nhân vật tôi khi bước vào lớp học và bắt đầu tiết học mới.

2. Tóm tắt tác phẩm Tôi đi học

Tóm tắt Tôi đi học (mẫu 1)

Truyện ngắn Tôi đi học được kể lại theo trình tự thời gian, men theo dòng hồi tưởng của nhân vật "tôi" với kỉ niệm ngày đầu tiên đến trường. Trong truyện là chất thơ bàng bạc chen lẫn những cảm xúc háo hức, hồi hộp, bất ngờ của nhân vật "tôi" với những hình ảnh thân quen như: con đường, sách vở, quần áo mới, bạn học mới,...Đó là những hình ảnh vừa xa lạ nhưng cũng vừa gần gũi, trang nghiêm giúp nhân vật "tôi" tự tin bước vào ngày học đầu tiên.

Tóm tắt Tôi đi học (mẫu 2)

Tuyện ngắn Tôi đi học diễn tả cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “tôi” khi cùng mẹ trong buổi tựu trường đầu tiên. Hàng năm cứ vào cuối thu, lòng “tôi” lại náo nức với những kỷ niệm mơn man của buổi tựu trường. Hôm ấy, cảnh vật chung quanh và lòng “tôi” vốn rất quen nhưng lần này cảm thấy lạ. Sau một hồi trống vào lớp, “tôi” òa lên khóc. Khi được thầy giáo tươi cười đón vào lớp và được ngồi cạnh một bạn khác thì “tôi” cảm thấy không dám tin là sự thật. Sau đó tôi vòng tay lên bàn chăm chỉ nhìn thấy viết và lẩm bẩm bài viết: Tôi đi học.

Tóm tắt Tôi đi học (mẫu 3)

Văn bản Tôi đi học của tác giả Thanh Tịnh kể về những kỉ niệm ngày đầu tiên tới lớp của tác giả. Cứ vào cuối thu, nhà văn lại nhớ lại những kỉ niệm khi mình còn ngạc nhiên, bỡ ngỡ lúc được mẹ dắt tay tới trường. Con đường tới trường của nhân vật tôi bỗng nhiên sao lạ lùng quá! Nó khác hẳn với mọi ngày, sáng mùa thu lá rụng nhiều cùng với tiết trời se lạnh và trên trời không còn những đám mây màu bạc. Nhân vật tôi với cảm xúc e dè, lạ lẫm được mẹ dắt tay tới trường. Trong tác giả lúc này có nhiều suy nghĩ và thay đổi, Tác giả thấy mình trang trọng và đứng đắn hơn khi mặc bộ quần áo mới. Không những vậy, nhân vật tôi còn nghĩ rằng chỉ có những người thành thạo mới cầm nổi bút thước. Tất cả những suy nghĩ đều rất non nớt. Khi ông đốc cất giọng lên, chú bé cảm thấy vô cùng ấm áp và bắt đầu viết những dòng chữ mà thầy giáo ghi trên bảng viết: “Tôi đi học”

3. Phương thức biểu đạt tác phẩm Tôi đi học

- Phương thức biểu đạt của bài Tôi đi học là Tự sự, miêu tả, biểu cảm.

4. Thể loại

Tác phẩm Tôi đi học thuộc thể loại Hồi kí

5. Ngôi kể

Tác phẩm Tôi đi học được kể Ngôi thứ nhất.

6. Giá trị nội dung tác phẩm Tôi đi học

Trong cuộc đời mỗi chúng ta, kỉ niệm trong sáng của tuổi học trò, nhất là buổi tựu trường đầu tiên thường được ghi nhớ mãi. Thanh Tịnh đã diễn tả tinh tế cảm xúc này qua dòng cảm nghĩ trong trẻo của nhân vật “tôi” về những kỉ niệm ngày đầu tiên đi học

7. Giá trị nghệ thuật tác phẩm Tôi đi học

- Tình huống truyện độc đáo: ngày đầu tiên đi học.

- Sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa các phương thức: tự sự, miêu tả và biểu cảm.

- Truyện cấu tạo theo dòng hồi tưởng: từ hiện tại nhớ về quá khứ.

- Hình ảnh được miêu tả đặc sắc, giàu sức gợi hình, gợi cảm.

- Giọng điệu trữ tình, trong sáng.

- Sử dụng ngôn ngữ giàu yếu tố biểu cảm, hình ảnh so sánh độc đáo ghi lại dòng liên tưởng, hồi tưởng của nhân vật tôi.

Xem thêm các bài soạn Ngữ văn 8 hay, chi tiết khác:

Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ

Tính thống nhất về chủ đề của văn bản

Trong lòng mẹ

Trường từ vựng

Bố cục của văn bản