Soạn bài Tính thống nhất về chủ đề của văn bản hay, ngắn gọn

Soạn bài Tính thống nhất về chủ đề của văn bản - Ngữ văn 8

A. Soạn bài Tính thống nhất về chủ đề của văn bản ngắn gọn:

I. Chủ đề của văn bản:

Câu hỏi (trang 12 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1):

1.

- Tác giả nhớ lại: cảnh vật, quang cảnh trên đường đến trường, ở trường, khi nghe gọi tên, xếp hàng vào lớp, khi ngồi trong lớp học.

- Sự hồi tưởng ấy gợi lên ấn tượng nao nức, khôn nguôi trong lòng tác giả.

2. Chủ đề của văn bản “Tôi đi học” là: Những kỉ niệm sâu sắc về buổi tựu trường đầu tiên.

3. Chủ đề của văn bản là đối tượng và vấn đề chính mà văn bản nói tới.

II. Tính thống nhất về chủ đề của văn bản

Câu hỏi (trang 12 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1):

1. Những căn cứ xác định chủ đề văn bản “Tôi đi học”:

- Nhan đề.

- Hàng loạt các từ ngữ, câu văn: vào cuối thu, quên thế nào được (dòng hồi tưởng), học trò, thầy, lớp, Hôm nay tôi đi học,...

2.

a. Các từ ngữ chứng tỏ tâm trạng in sâu: Hằng năm, lòng tôi lại nao nức; Tôi quên thế nào được, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã, …

b. Từ ngữ, chi tiết nêu bật cảm giác mới lạ xen bỡ ngỡ của nhân vật:

+ Con đường khác lạ so với lúc trước, cảnh vật đều thay đổi.

+ Ngôi trường trước xa lạ giờ xinh xắn oai nghiêm.

+ Tôi không lội qua sông thả diều, không đi ra đồng nô đùa.

+ Trong chiếc áo vải dù đen dài, tôi cảm thấy mình trang trọng và đứng đắn.

+ Cũng như tôi, mấy cậu học trò bỡ ngỡ đứng nép bên người thân.

+ Sau một hồi trống thúc vang dội cả lòng tôi cảm thấy mình chơ vơ.

….

3.

- Tính thống nhất về chủ đề của văn bản là sự thể hiện tập trung chủ đề đã xác định trong văn bản ấy, không xa rời, hay lạc sang chủ đề khác.

- Để đảm bảo tính thống nhất đó, từ nhan đề đến các đề mục, các câu trong văn bản đều thể hiện chủ đề.

II. Luyện tập

Câu 1 (trang 13 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1):

a.

- Văn bản “Rừng cọ quê tôi” viết về:

+ Đối tượng: rừng cọ vùng sông Thao

+ Vấn đề: nỗi nhớ rừng cọ của tác giả

- Các đoạn văn đã trình bày đối tượng và vấn đề theo thứ tự:

+ Nêu một ý khái quát về vẻ đẹp của rừng cọ.

+ Miêu tả hình dáng cây cọ.

+ Kỉ niệm gắn bó với cây cọ.

+ Cuộc sống ở quê gắn bó với cây cọ.

+ Khẳng định nỗi nhớ về rừng cọ.

- Trật tự sắp xếp cấu trúc như trên là hợp lí, không thể thay đổi.

b. Chủ đề của văn bản “Rừng cọ quê tôi” là:

– Rừng cọ là vẻ đẹp của vùng sông Thao.

– Tình yêu mến quê nhà của người sông Thao.

c.

– Nhan đề: “Rừng cọ quê tôi” được đặt theo hướng nêu đề tài.

– Bố cục:

+ Mở bài: Chẳng có nơi… rừng cọ trập trùng: Giới thiệu cảnh rừng cọ.

+ Thân bài: Thân cọ vút… vừa béo vừa bùi: Miêu tả về rừng cọ và sự gắn bó, tình cảm yêu thương của người dân sông Thao với rừng cọ.

+ Kết bài: Đoạn còn lại: Tác giả nhắc lại câu hát… rồi khẳng định tình yêu thuỷ chung đối với làng xóm quê hương, đối với rừng cọ quê mình.

d. Các từ ngữ, các câu tiêu biểu thể hiện chủ đề của văn bản:

- Từ ngữ: rừng cọ, cây cọ, thân cọ, búp cọ, lá cọ, chổi cọ, nón lá cọ, mành cọ, làn cọ, trái cọ.

- Câu văn: “Chẳng có nơi nào đẹp như sông Thao quê tôi, rừng cọ trập trùng.”, “Cuộc sống quê tôi gắn bó với cây cọ.”, “ Người sông Thao đi đâu rồi cũng nhớ về rừng cọ quê mình”.

Câu 2 (trang 14 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1):

Ý khiến cho bài viết lạc đề là: (b), (d), (e)

Câu 3 (trang 14 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1):

a, Cứ mùa thu về, mỗi lần thấy các em nhỏ núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đến trường, lòng lại nao nức, rộn rã, xốn xang.

b, Con đường đến trường trở nên kì lạ do lòng “tôi” đang có sự thay đổi lớn.

c, Mẹ âu yếm dắt tay “tôi” đi trên con đường làng dài và hẹp.

d, Nhân vật “tôi” muốn thử sức mình tự mang sách vở như một cậu học trò thực sự

e, Sân trường rộng dày đặc cả người

g, Ông đốc và thầy giáo trẻ trìu mến đón tiếp học trò.

h, Nhân vât “tôi” và các bạn sợ hãi, chơ vơ trong hàng người bước vào lớp.

B. Tóm tắt những nội dung chính khi soạn bài Tính thống nhất về chủ đề của văn bản:

1. Chủ đề là đối tượng và vấn đề chính mà văn bản biểu đạt.

Ví dụ: Chủ đề của bài thơ “Tiếng gà trưa” của Xuân Quỳnh là: tình yêu gia đình và quê hương dào dạt trong tâm hồn người lính trẻ trên đường hành quân ra trận thời kháng chiến chống Mĩ.

2. Văn bản có tính thống nhất về chủ đề khi chỉ biểu đạt chủ đề đã xác định, không xa rời hay lạc sang chủ đề khác.

3. Để viết hoặc hiểu một văn bản, cần xác định chủ đề được thể hiện ở nhan đề, đề mục, trong quan hệ giữa các phần của văn bản và các từ ngữ then chốt thường lặp đi lặp lại.

Xem thêm các bài soạn Ngữ văn 8 hay, chi tiết khác:

Trong lòng mẹ

Trường từ vựng

Bố cục của văn bản

Tức nước vỡ bờ

Xây dựng đoạn văn trong văn bản