Soạn bài Phương pháp thuyết minh hay, ngắn gọn

Soạn bài Phương pháp thuyết minh - Ngữ văn 8

A. Soạn bài Phương pháp thuyết minh ngắn gọn:

I. Tìm hiểu các phương pháp thuyết minh   

1. Quan sát, học tập, tích lũy tri thức để làm bài văn thuyết minh

Câu hỏi (trang 126 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1):

a.

- Cây dừa Bình Định: tri thức khoa học địa lí.

- Tại sao lá cây có màu xanh lục: tri thức khoa học thực vật.

- Huế: tri thức khoa học văn hoá.

- Khởi nghĩa Nông Văn Vân: tri thức khoa học lịch sử.

- Con giun đất: tri thức khoa học sinh vật.

b.

- Muốn làm bài văn thuyết minh ta phải quan sát, học tập, tích luỹ tri thức .

c.

- Không hư cấu tưởng tượng trong bài văn thuyết minh.

2. Phương phá thuyết minh

a. Phương pháp nêu định nghĩa, giải thích

Câu hỏi (trang 126 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1):

- Các câu trên đều có từ "là" - từ biểu thị nhận định mang tính định nghĩa, giải thích.

- Phần vị ngữ sau từ "là" thường nêu những kiến thức khái quát về bản chất, đặc trưng, tính chất của đối tượng đứng trước từ "là".

- Trong văn bản thuyết minh, những loại câu văn định nghĩa, giải thích này đóng vai trò nêu vấn đề, đưa ra nội dung cần thuyết minh.

b. Phương pháp liệt kê

Câu hỏi (trang 127 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1):

- Phương pháp liệt kê có tác dụng đưa ra hàng loạt số liệu, tính chất, đặc điểm của sự vật nào đó nhằm nhấn mạnh, khẳng định đối tượng cần thuyết minh làm rõ.

+ Đoạn Cây dừa Bình Định: liệt kê lợi ích từ tất cả các bộ phận của cây dừa đều hữu dụng.

+ Đoạn trích trong bài Thông tin về ngày Trái Đất năm 2000: liệt kê hàng loạt tác hại của bao bì ni lông.

c. Phương pháp nêu ví dụ

Câu hỏi (trang 127 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1):

- Nêu ví dụ làm phương pháp thuyết minh có tính thuyết phục. Lấy dẫn chứng từ sách báo, đời sống để làm rõ điều mình trình bày.

+ Trong đoạn trích bài Ôn dịch, thuốc lá: nêu ví dụ các nước phát triển xử phạt đối với người sử dụng thuốc lá.

d. Phương pháp dùng số liệu

Câu hỏi (trang 127 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1):

- Phương pháp dùng số liệu là sử dụng những con số có tính định lượng để giải thích, minh họa, chứng minh cho một sự vật, hiện tượng nào đó.

e. Phương pháp so sánh

Câu hỏi (trang 128 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1):

- Thuyết minh về độ rộng lớn của biển Thái Bình Dương, người viết đã tiến hành so sánh với các đại dương khác để giúp người đọc có được ấn tượng cụ thể về diện tích của nó.

- Phép so sánh có tác dụng làm nổi bật, cụ thể hoá đối tượng cần thuyết minh.

g. Phương pháp phân loại, phân tích

Câu hỏi (trang 128 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1):

- Người ta áp dụng phương pháp này đối vớ sự vật đa dạng, nhiều cá thể để phân loại, trình bày rõ ràng.

- Để trình bày các đặc điểm của thành phố Huế, người ta phải dùng phương pháp nhân loại, phân tích:

+ Trung tâm văn hóa, nghệ thuật.

+ Thiên nhiên Huế rất đẹp.

+ Các kiến trúc của Huế rất nổi tiếng.

+ Món ăn của Huế rất phong phú, đa dạng.

+ Huế đấu tranh kiên cường.

+ Huế đẹp và thơ đã đi vào lịch sử của những thành phố anh hùng.

II. Luyện tập

Câu 1 (trang 128 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1):

- Bài viết thể hiện kiến thức của một bác sĩ ( khói thuốc lá vào phổi tác hại  như thế nào, hại đến hồng cầu và động mạch ra sao).

- Kiến thức của người quan sát đời sống xã hội (hiểu một nét tâm lí: cho rằng hút thuốc lá văn minh, sang trọng, hút thuốc lá là ảnh hưởng tới mọi người xunh quanh, ảnh hưởng đến bữa ăn, gia đình.

- Kiến thức của một người tâm huyết với điều bức xúc của xã hội.

- Bài thuyết minh đáng tin cậy bởi những thông tin được đưa ra đều dựa trên cơ sở khoa học và hiểu biết thực tế khách quan của người viết.

→ Muốn thuyết minh về vấn đề nào đòi hỏi người viết phải huy động tối đa vốn hiểu biết về vấn đề đó.

Câu 2 (trang 128 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1):

Bài “Ôn dịch, thuốc lá” sử dụng phương pháp thuyết minh: phương pháp so sánh, đối chiếu; phân tích, nêu vấn đề để làm nổi bật tác hại của thuốc lá.

Câu 3 (trang 129 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1):

- Thuyết minh đòi hỏi kiến thức phải cụ thể, chính xác dựa trên những số liệu có thực, những sự thật có liên quan dến lịch sử.

- Bài “Ngã ba Đồng Lộc” sử dụng phương pháp : dùng số liệu, sự kiện cụ thể.

Câu 4 (trang 129 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1):

- Cách phân loại đó hợp lí vì ba loại đó không trùng lặp, không có trường hợp học sinh vừa ở loại này vừa ở loại khác.

B. Tóm tắt những nội dung chính khi soạn bài Phương pháp thuyết minh :

I. Quan sát, học tập, tích luỹ tri thức để làm bài văn thuyết minh

- Muốn viết được một văn bản thuyết minh đạt hiệu quả cao, người viết cần phải có những hiểu biết về đối tượng thuyết minh. Hiểu biết càng sâu sắc, thấu đáo thì nội dung văn bản thuyết minh càng hàm súc, mạch lạc và rõ ràng. Bởi vậy, việc tìm hiểu về đối tượng trước khi thuyết minh là hết sức cần thiết.

- Muốn có hiểu biết về một đối tượng nào đó, cá nhân phải học hỏi, phải tích luỹ kinh nghiệm sống, phải đọc sách báo, phải ghi chép… Đồng thời, phải biết quan sát, nghĩa là phải biết nhìn nhận, biết đánh giá, nhận xét về đốì tượng. Chỉ khi nào có hiểu biết về đối tượng thật kĩ càng, mới có thể viết được văn bản thuyết minh.

II. Phương pháp thuyết minh

Để nêu bật đặc điểm bản chất, tiêu biểu của sự vật, hiện tượng người ta thường sử dụng các phương pháp thuyết minh sau:

1. Phương pháp nêu định nghĩa, giải thích

2. Phương pháp liệt kê

3. Phương pháp nêu ví du

4. Phương pháp dùng số liệu (con số)

5. Phương pháp so sánh

6. Phương pháp phân lọai, phân tích

Xem thêm các bài soạn Ngữ văn 8 hay, chi tiết khác:

Bài toán dân số

Dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm

Đề văn thuyết minh và cách làm bài văn thuyết minh

Chương trình địa phương (phần Văn - Kì 1)

Dấu ngoặc kép