Soạn bài Ôn tập phần Làm văn hay, ngắn gọn

Soạn bài Ôn tập phần Làm văn - Ngữ văn 11

A. Soạn bài Ôn tập phần làm văn ngắn gọn:

I. Những nội dung kiến thức cần ôn tập

Câu 1 (trang 124 sgk Ngữ văn lớp 11 Tập 2):

Học kì 1:

- Phân tích đề, lập dàn ý bài văn nghị luận

- Thao tác lập luận phân tích

- Luyện tập thao tác lập luận phân tích

- Thao tác lập luận so sánh

- Luyện tập thao tác lập luận so sánh

- Luyện tập vận dụng c kết hợp các thao tác lập luận phân tích và so sánh

- Phong cách ngôn ngữ báo chí

- Bản tin

- Luyện tập viết bản tin

- Phỏng vấn và trả lời phỏng vấn

- Luyện tập Phỏng vấn và trả lời phỏng vấn

Học kì 2:

- Thao tác lập luận bác bỏ

- Luyện tập thao tác lập luận bác bỏ

- Tiểu sử tóm tắt

- Luyện tập viết tiểu sử tóm tắt

- Thao tác lập luận bình luận

- Luyện tập thao tác lập luận bình luận

- Phong cách ngôn ngữ chính luận

- Luyện tập vận dụng kết hợp các thao tác lập luận

- Tóm tắt văn bản nghị luận

- Luyện tập tóm tắt văn bản nghị luận

- Ôn tập phần làm văn

Câu 2 (trang 124 sgk Ngữ văn lớp 11 Tập 2):

Thao tác	Quan niệm	Yêu cầu	Cách thức tiến hành
Thao tác lập luận phân tích	Làm rõ đặc điểm về nội dung, hình thức, cấu trúc và các mối quan hệ bên trong, bên ngoài  của đối tượng (sự vật, hiện tượng,…)	+Chia, tách đối tượng thành các yếu tố theo những tiêu chí, quan hệ nhất định. +Cần đi sâu vào từng yếu tố, khía cạnh, song cũng cần đặc biệt lưu ý quan hệ giữa chúng với nhau trong một chỉnh thể thống nhất.	Phân tích phải đi liền với tổng hợp
Thao tác lập luận so sánh	Làm sáng tỏ, làm vững chắc hơn luận điểm của người viết	+ Các sự vật, hiên tượng, tác phẩm... gọi chung là đối tượng mang ra so sánh phải có mối liên quan về một mặt hoặc phương diện nào đó nêu rõ ý kiến , quan điểm của người viết + Từ đó rút ra những nhận định đúng đắn và sâu sắc.	Phân tích phải đi liền với tổng hợp
Thao tác lập luận bác bỏ	Bác bỏ là dùng lý lẽ, dẫn chứng để gạt bỏ quan niệm, ý kiến sai lệch hoặc thiếu chính xác của người khác,  nêu ý kiến cá nhân nhằm thuyết phục người đọc	Bác bỏ luận điểm, luận cứ Phân tích chỉ ra cái sai	+ Nêu tác hại, mặt trái + Chỉ ra nguyên nhân + Phân tích những khía cạnh sai lệch, thiếu chính xác + Thái độ khách quan, đúng mực
Thao tác lập luận bình luận	Là cách thức đưa những lí lẽ, dẫn chứng nhằm thuyết phục người đọc người nghe đồng ý về vấn đề được nêu ra	+ Trình bày rõ ràng, trung thực về vấn đề được bình luận +  Đề xuất và chứng tỏ được ý kiến, nhận định, đánh giá của mình là xác đáng +  Bàn bạc, mở rộng xoay quanh vấn đề 1 cách sâu sắc +  Lập luận chắc chắn chặt chẽ để khẳng định được ý kiến của mình	Bước 1: Nêu hiện tượng (vấn đề) cần bình luận. + trung thực, khách quan + ngắn gọn, rõ ràng + thể hiện quan điểm bản thân Bước 2: Đánh giá hiện tượng (vấn đề) cần bình luận: tùy theo từng vấn đề mà có cách bình luận khác nhau. Bước 3: Bàn về hiện tượng (vấn đề) cần bình luận: bàn về thái độ, hành động, cách giải quyết cần có trước hiện tượng vừa được nhận xét đánh giá.

Câu 3 (trang 124 sgk Ngữ văn lớp 11 Tập 2):

+ Yêu cầu:

- Đọc kĩ văn bản gốc .

- Dựa vào nhan đề, phần mở đầu và kết thúc để lựa chọn những ý, những chi tiết  phù hợp với mục đích tóm tắt.

- Đọc kĩ từng đoạn trong phần triển khai để nắm được các luận điểm  và luận cứ  làm sáng tỏ mục đích của văn bản.

- Tìm cách diễn đạt ngắn gọn, mạch lạc nội dung tóm tắt. Văn bản tóm tắt càn phản ánh trung thực nội dung văn bản gốc .

+ Cách thức tóm tắt văn bản nghị luận:

- Bước 1:Đọc kĩ văn bản cần tóm tắt, ghi lại những câu thể hiện tư tưởng chủ yếu của văn bản, nắm bắt đúng nội dung cơ bản của văn bản.

- Bước 2: Lược bỏ những yếu tố diễn giải không quan trọng.

- Bước 3: Lập một dàn ý trình bày lại một cách hệ thống những luận điểm của văn bản được tóm tắt.

- Bước 4: Dùng lời văn của mình để thuật lại nội dung cơ bản của văn bản được tóm tắt nhưng cần giữ lại bố cục và những câu văn quan trọng của văn bản gốc.

Câu 4 (trang 124 sgk Ngữ văn lớp 11Tập 2):

+ Yêu cầu :

- Thông tin chân thực, chính xác (có mốc thời gian, số liệu cụ thể), tiêu biểu

- Ngắn gọn

- Văn phong cô đọng, trong sáng, không sử dụng các phép tu từ.

+ Cách viết tiểu sử tóm tắt :

- Giới thiệu khái quát về nhân thân (họ tên, ngày tháng năm sinh, quê quán, gia đình, trình độ học vấn…)

-  Hoạt động xã hội của người được viết tiểu sử: làm gì, ở đâu, mối quan hệ với mọi người…

-  Những đóng góp, thành tựu tiêu biểu: chính trị, xã hôi, nghệ thuật.

-  Đánh giá chung

II. Luyện tập

Câu 1 (trang 124 sgk Ngữ văn lớp 11 Tập 2):

Trong văn bản “Về luân lí xã hội ở nước ta” Phan Châu Trinh vận dụng chủ yếu các thao tác lập luận:

- Thao tác lập luận bác bỏ: Bác bỏ cách hiểu đơn giản hoặc nông cạn, hời hợt về luân lí xã hội:

+ Một tiếng bè bạn không thể thay cho xã hội luân lí được nên không cần cắt nghĩa

+ Học thuyết của Nho gia bị hiểu sai lệch

- Thao tác lập luận phân tích: Phân tích những luận điểm thông qua các luận cứ để làm rõ nội dung cảu tác phẩm.

- Thao tác lập luận bình luận: Thông qua những đánh giá, nhận xét của tác giả trong văn bản.

- Thao tác lập luận so sánh:  luân lí xã hội nước ta với quốc gia luân lí ở phương Tây nhằm nêu rõ

Câu 2 (trang 124 sgk Ngữ văn lớp 11 Tập 2):

- Phân tích: Cơ sở để xuất hiện câu “thất bại là mẹ thành công" :

+ Trải qua thất bại để biết rút ra bài học kinh nghiệm

+ Cách rèn luyện bản lĩnh, ý chí của con người

+ Dẫn tới thành công bằng việc nảy sinh ra những ý tưởng mới.

- Chứng minh: tính đúng đắn của câu danh ngôn bằng các dc cụ thể trong hiện thực.

- Bác bỏ:

+ Sợ thất bại nên không dám làm gì

+ Bi quan chán nản khi gặp thất bại

+ Không biết rút ra bài học.

Câu 3 (trang 124 sgk Ngữ văn lớp 11 Tập 2):

Phân tích tác dụng của việc vận dụng thao tác lập luận bác bỏ trong đoạn trích:

- Tác giả bác bỏ hạng người không biết sợ cái gì trên đời này. Đấy là quỷ chứ đâu phải là người. Loại người này rất hiếm hoi, thực ra không thể có.

-Tác giả bác bỏ loại người thứ hai: “…chắc chắn không ít: sợ rất nhiều thứ nhất là quyền thế và đồng tiền. Nhưng đối với cái tài, cái thiên lương thì lại không biết sợ, thậm chí sẵn sàng lăng mạ giày xéo. Đấy là hạng người hèn hạ nhất, thô bỉ nhất, đồi bại nhất”

=> Từ đó cho thấy tầm quan trọng những đức tính tốt đẹp, những thiên lương trong sáng của con người.

B. Tóm tắt những nội dung chính khi soạn bài Ôn tập phần làm văn:

- Ôn tập các bài học làm văn trong kì 2 lớp 11:

1. Thao tác lập luận bác bỏ

2. Tiểu sử tóm tắt

3. Thao tác lập luận bình luận

4. Phong cách ngôn ngữ chính luận

4. Tóm tắt văn bản nghị luận

I- Các thao thác lập luận

- So sánh

Tìm ra những điểm giống và khác giữa hai hay nhiều đối tượng. Đặt các đối tượng so sánh trên cùng một bình diện, đánh giá trên cùng một tiêu chí

- Phân tích

Nêu rõ quan điểm của người viết.

Chia tách, tháo gỡ một vấn đề thành những vấn để nhỏ để chỉ ra bản chất của chúng.

- Bác bỏ

Dùng lí lẽ, dẫn chứng để phê phán, gạt bỏ những quan niệm và ý kiến sai lệch, khẳng định ý kiến đúng và thuyết phục người đọc, người nghe.

- Bình luận

Đề xuất ý kiến thuyết phục người đọc, người nghe đồng tình với nhận xét của mình.

Ví dụ: Trong văn bản Về luân lí xã hội ở nước ta Phan Châu Trinh vận dụng chủ yếu các thao tác lập luận:

- Thao tác lập luận bác bỏ

- Thao tác lập luận phân tích

- Thao tác lập luận bình luận

II- Tóm tắt văn bản nghị luận, viết tiểu sử tóm tắt và bản tin

- Tóm tắt văn bản nghị luận là trình bày ngắn gọn nội dung văn bản gốc theo mục đích nào đó. Đọc kỹ văn bản gốc, chọn ý phù hợp với mục đích.Tìm cách diễn đạt lại luận điểm.

- Viết tiểu sử tóm tắt là văn bản chính xác, cụ thể về cuộc đời, sự nghiệp của người được nói tới.

- Bản tin là Đảm bảo tính thời sự (đưa tin kịp thời, nhanh chóng), tin phải có ý nghĩa xã hội, nội dung thông tin phải chân thực, chính xác. Khai thác và lựa chọn tin. Viết theo các nội dung sau: nội dung sự kiện, không gian, địa điểm, thời gian cụ thể, con người, diễn biến, tính chất của sự kiện, Kết cục của diễn biến, sự kiện.

Xem thêm các bài soạn Ngữ văn 11 hay, chi tiết khác:

Tóm tắt văn bản nghị luận

Ôn tập phần Tiếng Việt

Luyện tập tóm tắt văn bản nghị luận

Kiểm tra tổng hợp cuối năm

Trả bài kiểm tra tổng hợp cuối năm