Soạn bài Cộng đồng và cá thể trang 107 - Ngắn nhất Ngữ văn 11 Kết nối tri thức

Soạn bài Cộng đồng và cá thể

* Trước khi đọc

Câu hỏi 1 (trang 107 SGK Ngữ văn lớp 11 Tập 2): Nêu những ấn tượng nảy sinh khi bạn nghĩ về khái niệm “cộng đồng”.

Trả lời:

Cộng đồng chính là một đoàn thể những người cùng sống, có điểm giống và gắn kết thành khối thống nhất trong sinh hoạt xã hội. Về bản chất, cộng đồng có những mối quan hệ nhất định, cùng chịu tác động bởi một số yếu tố và là đối tượng cần được quan tâm giữa bối cảnh kinh tế – xã hội hiện nay.

Câu hỏi 2 (trang 107 SGK Ngữ văn lớp 11 Tập 2): Hãy chia sẻ những suy nghĩ chân thật về bản thân và niềm mong muốn về một môi trường sống có thể giúp bạn phát huy được năng lực của mình.

Trả lời:

Môi trường sống mà em muốn đó chính là một xã hội công bằng, mọi người sống chan hòa, có đầy đủ cơ sở vật chất hạ tầng, máy móc và trang thiết bị phục vụ tốt nhất cho công việc và sinh hoạt. Đó là một không gian đủ hợp lí để mỗi người có không gian riêng, không bị bó hẹp.

* Đọc văn bản

1. Theo dõi cách tác giả tập hợp bằng chứng nhằm làm sáng tỏ luận điểm khởi đầu của văn bản.

Tác giả đã lập luận những vấn đề liên quan đến đời sống cộng đồng.

2. Dự đoán luận điểm này sẽ dẫn mạch lập luận trong văn bản đi theo hướng nào.

Luận điểm này sẽ dẫn mạch lập luận trong văn bản đi theo hướng quy nạp.

3. Chú ý cách lật đi lật lại vấn đề của tác giả.

Tác giả đã đưa ra lập luận cá thể đơn lẻ sẽ tạo những điều mới cho xã hội còn cá thể sáng tạo thì sự phát triển lên cao là một điều khó tưởng tượng.

4. Hình dung về những bằng chứng có thể được đưa ra để làm sáng tỏ nhận định này.

Những bằng chứng đã thể hiện quan điểm của một cộng đồng lành mạnh khi tác giả đã liệt kê những nền văn hóa cổ đại - đều là những nền văn hóa đạt đến sự văn minh của nhân loại và để lại cho nhân loại những thành tựu văn hóa đạt đến sự đỉnh cao của nhân loại.

5. Bạn hiểu như thế nào về nhận định này?

Hội họa và âm nhạc đang dần càng mất vị thế trong cuộc sống bởi dư luận cuộc sống, về chế độ dân chủ nghị trường, chế độ vốn,....

6. Bạn có hoàn toàn đồng tình với những điều được tác giả phân tích ở đây hay không?

Em đồng tình với những điều mà tác giả đã phân tích.

7. Tư duy tích cực của tác giả được biểu hiện như thế nào qua những “biện giải” này?

Tư duy tích cực của tác giả được biểu hiện qua sự phát triển kinh tế và kĩ thuật.

* Sau khi đọc

Nội dung chính: Văn bản Cộng đồng và cá thể (Trích Thế giới như tối thấy) là một bài tiểu luận viết về mối quan hệ giữa con người và cộng động.

Câu 1 (trang 110 SGK Ngữ văn lớp 11 Tập 2): Xác định nội dung trọng tâm của văn bản và nêu các căn cứ cho phép bạn xác định như vậy.

Trả lời:

- Nội dung trọng tâm của văn bản là bàn về mối quan hệ giữa cộng đồng và cá thể, nhận diện những biến động tiêu cực của mối quan hệ đó trong xã hội hiện đại; chỉ ra một số nhân tố tích cực đảm bảo cho sự phát triển hài hòa của mối quan hệ giữa cộng đồng và cá thể trong tương lai.

Câu 2 (trang 110 SGK Ngữ văn lớp 11 Tập 2): Tóm tắt những luận điểm cơ bản được triển khai trong văn bản.

Trả lời:

- Những luận điểm cơ bản được triển khai:

+ Căn cước và ý nghĩa tồn tại của mỗi cá thể trước hết do cộng đồng quy định.

+ Cái làm nên giá trị của một cá thể phụ thuộc trước hết vào cá thể đó giúp ích được bao nhiêu cho sự tồn tại của người khác.

+ Một cá thể đơn lẻ không thể thiếu mảnh đất dinh dưỡng của cộng đồng nhưng nhưng ngược lại, cộng đồng sẽ không phát triển nếu thiếu hoạt động của những cá thể sáng tạo.

+ Cộng đồng lành mạnh là cộng đồng khuyến khích tính độc lập của những cá thể đồng thời đảm bảo sự liên kết bên trong giữa các cá thể để làm nên xã hội.

+ Trong thời đại ngày nay, cộng đồng đang bị suy yếu vì vai trò sáng tạo.

+ Cộng đồng sẽ khỏe mạnh trở lại với việc phân công lao động có kế hoạch, tạo điều kiện cho sự phát triển của cá thể.

Câu 3 (trang 110 SGK Ngữ văn lớp 11 Tập 2): Sự phụ thuộc của một cá thể vào cộng đồng đã được tác giả ghi nhận qua những bằng chứng nào? Trước những bằng chứng đó, tác giả đã thể hiện cách tư duy khác biệt về vấn đề ra sao?

Trả lời:

* Sự phụ thuộc của một cá thể vào cộng đồng đã được tác giả ghi nhận qua những bằng chứng:

- Về bản chất, con người cũng giống động vật sống theo bầy khi mọi hoạt động của chúng ta đều có sự tồn tại của người khác.

+ Chúng ta ăn thức ăn người khác trồng, mặc quần áo người khác may, sống trong nhà người khác xây.

+ Mọi thứ chúng ta biết đều do người khác bày ra thông qua ngôn ngữ.

* Tư duy khác biệt của tác giả:

- Trong một bối cảnh mà người ta không nói nhiều về tự do cá nhân, quyền của con người cá nhân, đóng góp của cá nhân, tác giả lại ngay từ đầu khẳng định sự phụ thuộc của cá thể vào cộng đồng.

- Tác giả là người có những đóng góp lớn cho sự phát triển khoa học thế giới nhưng lại nghĩ đến sự mang ơn vì được sống trong cộng đồng loài người.

- Nhà khoa học thường mải mê nghiên cứu theo sự thúc đẩy lí do chuyên môn, đôi khi không nghĩ đến tính thực dụng của kết quả, nhưng ở đây An-be Anh-xtanh lại thường nghĩ đến vấn đề tình cảm, suy nghĩ và hành động của anh ta giúp ích được bao nhiêu cho sự tồn tại của người khác.

Câu 4 (trang 110 SGK Ngữ văn lớp 11 Tập 2): Tác giả đã sử dụng lí lẽ gì để khẳng định vai trò của những cá thể sáng tạo đối với sự phát triển của xã hội?

Trả lời:

Tác giả đã sử dụng lí lẽ:

- Tất cả tài sản vật chất, tinh thần và đạo đức mà chúng ta nhận được từ cộng đồng đã được tạo dựng bởi những cá thể sáng tạo đơn lẻ.

- Chỉ cá thể đơn lẻ mới có tư duy và qua đó tạo ra những giá trị mới cho xã hội.

- Một cộng đồng lành mạnh là một cộng đồng gắn liền với tính độc lập của những cá thể cũng như với sự liên kết bên trong của xã hội.

Câu 5 (trang 110 SGK Ngữ văn lớp 11 Tập 2): Toát lên từ mạch ngầm văn bản là những đòi hỏi đối với mỗi cá nhân và đối với cả cộng đồng. Hãy làm rõ những đòi hỏi đó và nếu suy nghĩ của bạn.

Trả lời:

- Phía cá thể: mỗi người luôn nhớ mình là thành iên của cộng đồng lớn mà thiếu nó, bản thân anh ta không thể tồn tại.

- Phía cộng đồng: cả cộng đồng cần ý thức được rằng sức mạnh của nó gắn với sự sáng tạo của từng cá thể, vì vậy, nó cần phải coi trọng việc phóng sức sáng tạo của cá nhân, nhìn thấy sự “tách bạch một cách tương đối giữa cá nhân và cộng đồng” thực hiện việc “phân công lao động có kế hoạch” để mang lại sự bảo đảm vật chát cho từng cá thể, mở đường cho những sáng tạo, đột phá của cá thể.

Câu 6 (trang 110 SGK Ngữ văn lớp 11 Tập 2): Mặc dù chưa thoả mãn với những điều còn tồn tại trong thời đại này, tác giả vẫn tin vào tương lai tốt đẹp của nền văn minh nhân loại. Cơ sở để xác lập niềm tin ấy là gi?

Trả lời:

Cơ sở để xác lập niềm tin: “phân công lao động có kế hoạch” mang lại sự đảm bảo cơ sở vật chất cho từng cá thể, tạo lợi thế cho phát triển nhân cách và cộng đồng sẽ khỏe mạnh trở lại.

Câu 7 (trang 110 SGK Ngữ văn lớp 11 Tập 2): Những nhận định khái quát của tác giả về “thời đại mà chúng ta đang sống" được phát biểu từ khoảng giữa thế kỉ XX. Hiện nay, những nhận định đó có còn phù hợp với thực tế nữa không? Vì sao?

Trả lời:

Có thể thấy, nhiều nhận định khái quát của tác giả đến bây giờ vẫn còn đúng, nhất là nhận định về sự tồn tại của các chế độ độc tài, về sự suy giảm ý thức về lẽ phải ở một bộ phận của cộng đồng.

Kết nối đọc – viết

Bài tập (trang 110 SGK Ngữ văn lớp 11 Tập 2): Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) nêu những điều bạn thấy cần nghĩ tiếp cùng An-be Anh-xtanh về vấn đề “Cộng đồng và cá thể”.

Đoạn văn tham khảo

Cộng đồng là toàn thể những người cùng chung sống trong một phạm vi nhất định, họ có một số đặc điểm giống nhau và có mối quan hệ mật thiết với nhau. Trong cuộc sống hàng ngày ai cũng phải có một mối quan hệ nào đó với những người xung quanh tạo nên một khối thống nhất và hoàn chỉnh. Một đất nước phát triển không thể thiếu đi những cá nhân cùng sinh sống và có mối quan hệ với nhau. Mỗi cá nhân trong cộng đồng phải biết tự ý thức về trách nhiệm và nghĩa vụ của mình cùng với đó cộng đồng cũng có trách nhiệm phải tạo điều kiện và giúp đỡ hết sức mình để giúp cá nhân có cuộc sống ổn định. Cộng đồng và cá nhân có mối quan hệ hỗ trợ và bổ sung cho nhau. Một cộng đồng vững mạnh là một cộng đồng có những cá nhân chăm chỉ làm việc, biết giúp đỡ và luôn quan tâm đến nhau. Không ai có thể tách khỏi cộng đồng của mình, và giữa chúng có mối quan hệ không thể tách rời. Chính vì vậy xây dựng một cộng động vững mạnh là nhiệm vụ của mối cá nhân trong xã hội hiện đại ngày nay.

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 11 sách Kết nối tri thức hay, ngắn gọn khác:

Bài ca ngất ngưởng

Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc

Thực hành tiếng Việt trang 110, 111

Viết văn bản nghị luận về một tác phẩm nghệ thuật

Giới thiệu về một tác phẩm nghệ thuật (tiếp theo)