Soạn bài Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ - Ngắn nhất Ngữ văn 8 Cánh diều

Soạn bài Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ

1. Chuẩn bị

Yêu cầu (trang 120 SGK Ngữ Văn 8 Tập 1):

- Đọc trước văn bản Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?, tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Dương Trung Quốc.

- Diễn đàn “Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?” được báo Thanh Niên mở ra từ ngày 27-3 đến ngày 30-6-2006, bắt đầu từ bài báo của nhà nghiên cứu lịch sử Dương Trung Quốc. Diễn đàn đã thu hút hàng vạn lượt ý kiến của bạn đọc trong và ngoài nước, thể hiện tâm huyết của mọi tầng lớp người Việt Nam mong muốn đất nước thoát khỏi tình trạng tụt hậu, kém phát triển với tâm lí nước nhỏ để trở thành một quốc gia hùng mạnh.

Trả lời:

- Tác giả Dương Trung Quốc (1947):

- Quê quán: Bến Tre

- Là nhà nghiên cứu lịch sử và chính trị gia Việt Nam.

2. Đọc hiểu

* Nội dung chính: Văn bản nghị luận hiện đại nêu lên vấn đề: Làm thế nào để đất nước Việt Nam mãi trường tồn và phát triển ngày một lớn mạnh?

* Trả lời câu hỏi giữa bài:

Câu 1 (trang 120 SGK Ngữ Văn 8 Tập 1): Vì sao tác giả nhắc tới Đại cáo bình Ngô?

Trả lời:

Tác giả nhắc tới Đại cáo bình Ngô để làm dẫn chứng tiêu biểu dẫn dắt vào nội dung chính.

Câu 2 (trang 120 SGK Ngữ Văn 8 Tập 1): Tác giả nêu những câu chuyện lịch sử này nhằm mục đích gì?

Trả lời:

Mục đích: đưa ra dẫn chứng xác thực để khẳng định Việt Nam là một quốc gia có truyền thống văn hóa lâu đời, một dân tộc anh hùng, có độc lập, chủ quyền rõ ràng.

Câu 3 (trang 121 SGK Ngữ Văn 8 Tập 1): Chú ý đến những yếu tố tạo nên sức mạnh của dân tộc.

Trả lời:

Yếu tố: lòng yêu nước tự hào về lịch sử dựng nước, giữ nước của cha ông và nỗi nhục mất nước.

Câu 4 (trang 121 SGK Ngữ Văn 8 Tập 1): Tác giả bài viết đặt ra vấn đề gì trong phần (3)?

Trả lời:

Tác giả đặt ra vấn đề: Vì sao có nhiều người so sánh công cuộc 20 năm đổi mới được biểu dương như những thành tựu to lớn với những chiến công của lịch sử giữ nước, cuối cùng vẫn không giúp nước ta tránh được nguy cơ tụt hậu?

Câu 5 (trang 122 SGK Ngữ Văn 8 Tập 1): Vị Đại tướng đó là ai và ông nhắc nhở chuyện gì?

Trả lời:

- Đó là đại tướng Võ Nguyên Giáp.

- Ông nhắc nhở: “Có một thế hệ hằng ngày nhìn vết đạn của ngoại xâm trên thành Cửa Bắc để nuôi chí rửa sạch nỗi nhục mất nước.”

=> Việt Nam trong quá khứ đã nuôi dưỡng một thế hệ anh hùng, sẵn sàng hi sinh để đấu tranh cho độc lập dân tộc. Chúng ta cần học cách biết ơn và quyết tâm bảo vệ nền độc lập ấy.

Câu 6 (trang 122 SGK Ngữ Văn 8 Tập 1): Em hiểu “quốc danh” là gì? Cho một vài ví dụ.

Trả lời:

- Quốc danh: tên gọi chính thức của một quốc gia.

- VD: Văn Lang, Đại Việt, Âu Lạc,...

* Trả lời câu hỏi cuối bài:

Câu 1 (trang 123 SGK Ngữ Văn 8 Tập 1): Em hiểu nhan đề văn bản Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ? như thế nào? Hãy xác định luận đề và các luận điểm của bài viết.

Trả lời:

- Ý nghĩa nhan đề: Nhan đề là một câu hỏi nghi vấn đặt ra vấn đề vị thế của nước ta trên thế giới trong thời kỳ hội nhập đổi mới.

- Luận đề: Vấn đề nước Việt Nam nhỏ hay không nhỏ?

- Luận điểm:

+ Sự phấn đấu để tồn tại và phát triển của dân tộc Việt Nam là cơ sở cho niềm tự hào dân tộc.

+ Sức mạnh của nỗi nhục mất nước và công cuộc giải phóng dân tộc, chiến thắng giặc ngoại xâm.

+ Lí do cùng nỗi nhục của sự tụt hậu, nghèo hèn trước sự phát triển của nhân loại và ý chí vươn lên.

+ Tâm thế tự hào dân tộc và ước vọng lớn sẽ quyết định tầm vóc dân tộc.

Câu 2 (trang 123 SGK Ngữ Văn 8 Tập 1): Phần (1) và (2) của bài viết nhắc lại lịch sử nhằm mục đích gì? Đâu là điều đã tạo nên sức mạnh dân tộc trong những giai đoạn lịch sử quan trọng?

Trả lời:

- Mục đích: khích lệ tinh thần tự hào dân tộc – nguồn gốc làm nên lịch sử vẻ vang của dân tộc.

- Lòng yêu nước, tinh thần trách nhiệm và tự hào dân tộc đã tạo nên sức mạnh dân tộc trong những giai đoạn lịch sử quan trọng.

Câu 3 (trang 123 SGK Ngữ Văn 8 Tập 1): Theo tác giả bài nghị luận, những nguyên nhân nào dẫn tới sự tụt hậu của đất nước trong thời kì mới? Dẫn ra ý kiến chủ quan của người viết và các lí lẽ, bằng chứng khách quan (có thể kiểm chứng được) trong văn bản.

Trả lời:

- Nguyên nhân dẫn tới sự tụt hậu của đất nước:

+ Hậu quả của chiến tranh.

+ Do nếp nghĩ và hành xử của chúng ta. Đó là tâm lí nước nhỏ dẫn đến tự ti, ỷ lại.

- Ý kiến chủ quan và các lí lẽ, bằng chứng khách quan:

+ Mục tiêu thoát khỏi nguy cơ tụt hậu ngày càng xa vời” dù chúng ta vẫn biểu dương những thành tựu to lớn đạt được, dù mức tăng trưởng GDP vẫn nhất nhì khu vực. Có hai nguyên nhân cơ bản như đã nêu ở trên. Bằng chứng:

+ Chiến tranh kéo dài tàn phá của cải vật chất, để lại hậu quả nặng nề trên mọi phương diện: mất mát, hi sinh, di chứng tinh thần,...

+ Tâm lí nước nhỏ: “Không ít những phát biểu của các quan chức” khiến ta nghĩ rằng nước ta nhỏ bé, thuộc diện nghèo, cần được hưởng trợ giúp của thế giới, mà “không thấy nỗi hèn nhục của một nước nghèo và tụt hậu”.

Đó là những lí lẽ, bằng chứng có thể kiểm nghiệm trong thực tế, chứng minh cho sự đúng đắn của các lí lẽ, quan điểm mà tác giả bài viết nêu ra.

Câu 4 (trang 123 SGK Ngữ Văn 8 Tập 1): Vấn đề tác giả đặt ra trong bài viết có ý nghĩa như thế nào đối với thế hệ trẻ hiện nay? Theo em, làm thế nào để có thể thoát khỏi tâm lí và cách hành xử tự ti của “một nước nhỏ”?

Trả lời:

Vấn đề trong văn bản là một thực trạng đáng buồn của giới trẻ hiện nay. Họ tự ti vì đất nước ta có diện tích nhỏ nhưng tinh thần lại vô cùng lớn lao. Chúng ta cần có lòng tự tôn dân tộc và tự hào về những truyền thống quý báu của đất nước mình.

Câu 5 (trang 123 SGK Ngữ Văn 8 Tập 1): Hãy viết một đoạn văn (khoảng 8 – 10 dòng) trình bày quan điểm của em về vấn đề “Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?”.

Trả lời:

Việt Nam là một đất nước có diện tích lãnh thổ không lớn, nền kinh tế cũng đang phát triển. Con người Việt Nam có ngoại thể hình, thể lực hạn chế. Trình độ dân trí hay mức thu nhập của người dân cũng chưa cao. Nhưng vị thế của đất nước Việt Nam trên trường quốc tế lại không hề nhỏ. Lịch sử dân tộc Việt Nam trải qua những năm tháng đấu tranh chống lại kẻ thù xâm lược. Chúng ta đã đánh bại kẻ thù từ các vương triều phong kiến ở phương Bắc, đến thực dân Pháp hay đế quốc Mĩ. Rõ ràng, các quốc gia trên đều không chỉ rộng lớn về lãnh thổ mà còn có tiềm lực kinh tế, quân sự lớn mạnh. Đất nước Việt Nam cũng có truyền thống, văn hóa lâu đời với nhiều kì quan, di sản được thế giới công nhận. Việt Nam cũng đã chứng minh được vị thế trên trường quốc tế trong nhiều lĩnh vực, đóng góp vào công cuộc chung của thế giới. Chúng ta hoàn toàn có thể tự hào về một đất nước Việt Nam bản lĩnh, kiên cường và không hề thua kém bất cứ cường quốc nào về lịch sử, truyền thống.

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 8 sách Cánh diều hay, ngắn gọn khác:

Kiến thức ngữ văn trang 108

Hịch tướng sĩ

Nước Đại Việt ta

Thực hành tiếng Việt trang 116

Chiếu dời đô

Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ

Viết bài nghị luận về một vấn đề xã hội đặt ra trong tác phẩm văn học

Nghe và tóm tắt nội dung thuyết trình về một vấn đề đặt ra trong tác phẩm

Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới

Hướng dẫn tự học trang 131