Soạn bài Nắng mới (trang 42) - Ngắn nhất Ngữ văn 8 Cánh diều

Soạn bài Nắng mới

Lưu Trọng Lư

1. Chuẩn bị

Yêu cầu (trang 42 SGK Ngữ Văn 8 Tập 1):

- Xem lại phần Kiến thức ngữ văn để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này.

- Khi đọc bài thơ bảy chữ (hoặc sáu chữ), các em cần chú ý:

+ Bài thơ có được chia khổ không? Vần trong bài thơ được gieo như thế nào? Các dòng thơ được ngắt nhịp ra sao?

+ Bài thơ viết về ai, về điều gì? Người đang bày tỏ cảm xúc, suy nghĩ trong bài thơ là ai? Mạch cảm xúc của tác giả được thể hiện qua các phần của bài thơ như thế nào và cảm hứng chủ đạo của bài thơ là gì?

+ Bài thơ có những từ ngữ, hình ảnh, biện pháp nghệ thuật đặc sắc nào và tác dụng của chúng là gì?

- Đọc trước bài thơ Nắng mới; tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Lưu Trọng Lư.

- Hãy tưởng tượng và chia sẻ cảm xúc, tâm trạng,…của em khi đón nhận ánh nắng mới.

Trả lời:

- Bài thơ Nắng mới:

+ Bài thơ chia theo khổ; vần gieo theo vần chân (song – không, thời – phơi). Các dòng thơ ngắt nhịp linh hoạt (nhịp 3/4, 4/3, 2/5).

+ Bài thơ viết về người mẹ, về nỗi nhớ nhung, yêu thương người mẹ. Người đang bày tỏ cảm xúc, suy nghĩ là nhân vật “tôi”. Mạch cảm xúc trải dài, đan xen giữa quá khứ và hiện tại như hồi ức về người mẹ.

+ Những từ ngữ, hình ảnh: Lòng rượi buồn theo thời dĩ vãng, Tôi nhớ mẹ tôi thuở thiếu thời; Hình dáng mẹ tôi chửa xoá mờ

=> Tác dụng: tạo nên cảm giác quen thuộc, gần gũi và dễ đồng cảm.

+ Biện pháp tu từ được sử dụng: nhân hóa => làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho lời thơ; nhấn mạnh niềm vui hồn nhiên của những ngày còn có mẹ.

- Tác giả Lưu Trọng Lư (19/6/1911 – 10/8/1991):

+ Nhà thơ, nhà văn, nhà soạn kịch Việt Nam, quê huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình. Gia đình quan lại xuất thân nho học.

+ Một trong những nhà thơ khởi xướng Phong trào Thơ mới.

+ Trong kháng chiến chống Pháp, ông hoạt động tuyên truyền tích cực, văn nghệ ở Bình Trị Thiên và Liên khu IV.

+ Sau năm 1954, ông tiếp tục hoạt động văn học, nghệ thuật và đạt nhiều thành tựu.

- Nắng mới là khởi đầu ngày mới, em rất hứng khởi đón nắng mới với hi vọng về một ngày mới tốt lành, nhiều niềm vui.

2. Đọc hiểu

* Nội dung chính của đoạn trích: Văn bản thể hiện kí ức và nỗi nhớ của “tôi” đối với người mẹ với những dòng hồi tưởng tươi đẹp của thuở ấu thơ đầy xúc động bên mẹ. Qua đó, tác phẩm thể hiện giá trị đạo đức truyền thống hiếu thảo, uống nước nhớ nguồn, hiếu thuận của người Việt Nam.

* Trả lời câu hỏi giữa bài:

Câu 1 (trang 43 SGK Ngữ Văn 8 Tập 1): Chú ý các từ ngữ chỉ thời điểm, hình ảnh, âm thanh, tâm trạng.

Trả lời:

- Thời điểm: mỗi lần, những ngày không, thưở thiếu thời, lúc người còn sống.

- Hình ảnh: người mẹ “áo đỏ người đưa trước giậu phơi”, “nét cười đen nhánh sau tay áo”.

- Âm thanh: gà trưa “gáy não nùng”.

- Tâm trạng: “nhớ”, chửa xóa mờ”.

Câu 2 (trang 43 SGK Ngữ Văn 8 Tập 1): Ở các khổ 2, 3: “Tôi” nhớ về ai? Chú ý các từ ngữ, hình ảnh thể hiện màu sắc, hành động trong các khổ thơ.

Trả lời:

- Ở khổ 2, 3, “Tôi” nhớ về người mẹ của mình.

- Các từ ngữ, hình ảnh thể hiện màu sắc, hành động:

+ áo đỏ, nét cười “đen nhánh”.

+ nhớ, mường tượng.

Câu 3 (trang 43 SGK Ngữ Văn 8 Tập 1): Bài thơ được viết theo thể nào? Chỉ ra vần, nhịp của bài thơ.

Trả lời:

- Thể thơ: bảy chữ.

- Vần chân: song – không, thời – phơi.

- Nhịp thơ: 3/4, 4/3, 2/5.

* Trả lời câu hỏi cuối bài:

Câu 1 (trang 44 SGK Ngữ Văn 8 Tập 1): Bài thơ Nắng mới là lời của ai, bộc lộ cảm xúc về ai?

Trả lời:

- Bài thơ là lời của chủ thể trữ tình “tôi”, bộc lộ cảm xúc, tâm tư tình cảm về người mẹ của mình.

Câu 2 (trang 44 SGK Ngữ Văn 8 Tập 1): Nhan đề của bài thơ được đặt theo cách nào?

A. Một hình ảnh, khơi nguồn cho cảm hứng của tác giả

B. Một sự việc gây ấn tượng sâu sắc cho tác giả

C. Một đề tài khái quát nội dung của cả bài thơ

D. Một âm thanh đặc biệt trong cảm nhận của tác giả

Trả lời:

Đáp án A.

Câu 3 (trang 44 SGK Ngữ Văn 8 Tập 1): Bài thơ thể hiện tâm trạng gì của tác giả? Chỉ ra các từ láy và tác dụng của chúng trong việc thể hiện tâm trạng ấy.

Trả lời:

- Bài thơ thể hiện tâm trạng yêu thương, nhớ nhung của người con dành cho mẹ qua dòng ký ức thuở nhỏ.

- Các từ láy: xao xác, não nùng, chập chờn, mường tượng.

=> Tác dụng: thể hiện rõ tâm trạng, cảm xúc của nhân vật trữ tình qua những kí ức không còn nguyên vẹn về mẹ.

Câu 4 (trang 44 SGK Ngữ Văn 8 Tập 1): Hãy tìm ba hình ảnh trong bài thơ có mối liên hệ chặt chẽ với nhau được tác giả sử dụng để khắc họa về người mẹ. Qua những hình ảnh ấy, người mẹ hiện lên như thế nào trong nỗi nhớ của tác giả?

Trả lời:

- Hình ảnh:

+ “Nắng mới” và tiếng gà trưa não nùng → Kí ức ùa về qua hình ảnh quen thuộc.

+ “Nắng mới và “áo đỏ” phơi trước giậu → Hình ảnh mẹ thân thuộc.

+ Mẹ và “nét cười đen nhánh” sau tay áo

=> Hình ảnh mẹ thân thương, dịu dàng, tần tảo yêu thương trong những kỉ niệm êm dịu.

Câu 5 (trang 44 SGK Ngữ Văn 8 Tập 1): Có thể hoán đổi vị trí của hai động từ (hắt, reo) miêu tả hình ảnh “nắng mới” trong khổ thơ thứ nhất (Mỗi lần nắng mới hắt bên song) và thứ hai (Mỗi lần nắng mới reo ngoài nội) được không? Vì sao?

Trả lời:

Không thể hoán đổi vì hai động từ đều dùng miêu tả “nắng mới” nhưng mang ý nghĩa khác nhau trong mỗi ngữ cảnh.

Câu 6 (trang 44 SGK Ngữ Văn 8 Tập 1): Trong kí ức tuổi thơ của nhân vật “tôi” ở bài Nắng mới, người mẹ hiện lên qua những hình ảnh được lựa chọn, để lại ấn tượng sâu đậm cho tác giả. Với em, hình ảnh, chi tiết nào về người mẹ của mình khiến em thấy yêu thương nhất? Hãy chia sẻ bằng một đoạn văn (khoảng 8 – 10 dòng).

Trả lời:

Người mẹ có một vai trò vô cùng quan trọng trong cuộc sống của mỗi người. Hình ảnh của mẹ luôn hiện lên với vẻ dịu dàng, đảm đang. Điều khiến tôi cảm thấy yêu thương nhất chính là ánh mắt động viên cùng cái ôm ấm áp của mẹ. Nó đã tiếp thêm động lực, sức mạnh để tôi luôn kiên cường, nỗ lực. Trong mọi hành trình, mẹ luôn đồng hành cùng với tôi. Tôi với mẹ giống như những người bạn vậy. Bất kể chuyện gì, tôi cũng có thể chia sẻ cho mẹ. Nhiều lúc thấy mẹ vất vả, tôi thấy thương mẹ thật nhiều. Tôi cố gắng giúp đỡ mẹ những công việc nhà đơn giản để mẹ có thời gian nghỉ ngơi. Tôi luôn mong muốn mẹ khỏe mạnh và vui vẻ. Tình yêu của mẹ dành cho tôi thật vĩ đại. Tôi cảm thấy biết ơn và trân trọng điều đó. Tôi tự nhủ phải cố gắng hoàn thiện bản thân để mẹ sẽ cảm thấy tự hào về mình.

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 8 sách Cánh diều hay, ngắn gọn khác:

Kiến thức ngữ văn trang 40

Nắng mới

Nếu mai em về Chiêm Hóa

Thực hành tiếng Việt trang 46

Đường về quê mẹ

Viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ sau khi đọc một bài thơ sáu chữ, bảy chữ

Tập làm thơ sáu chữ, bảy chữ

Thảo luận ý kiến về một vấn đề trong đời sống

Quê người

Hướng dẫn tự học trang 57