Soạn bài Những nét đặc sắc trên “đất vật” Bắc Giang - Ngắn nhất Cánh diều

Soạn bài Những nét đặc sắc trên “đất vật” Bắc Giang

1. Chuẩn bị

Yêu cầu (trang 109 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):  Đọc trước văn bản Những nét đặc sắc trên “đất vật” Bắc Giang và tìm hiểu thêm về hoạt động đấu vật dân tộc.

Trả lời:

Vật dân tộc là một trò chơi thể thao, vui khỏe thi tài của nam giới, giàu tinh thần thượng võ. Cuộc thi tài này có tên là đấu vật. Nhiều địa phương thường tổ chức đấu vật trong các hội xuân như: Hà Tây, Nam Định, Hà Nội, Bắc Ninh, Vĩnh Phú, Hải Phòng... Đặc biệt ở làng Liễu Đôi, xã Liêm Túc, huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam, có truyền thống tổ chức hội vật rất quy mô, diễn ra trong 5 ngày vào thượng tuần tháng giêng âm lịch; miền Trung có hội vật làng Sình, thuộc xã Phú Mậu, huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên-Huế, hằng năm tổ chức vào ngày 10 tháng giêng âm lịch.

Nơi diễn ra cuộc đấu vật thường là sân rộng trước đình, trên bãi cỏ mịn, được gọi là “sới vật”. Các đô vật thường đóng khố màu, thân trần, đầu trần hoặc quấn khăn đầu rìu. Hội thường mở đầu bằng lễ rước Thánh vào đúng sáng ngày đấu. Từng đôi đô vật đi song song vào đình làm lễ trước hương án. Sau đó là màn “vật lễ” giữa các đô vật nhà mang tính chất mở hội, rồi mới đến màn đấu vật chính thức. Tại sới vật có một Ban Giám khảo ngồi trên hàng ghế để làm trọng tài và trao thưởng. Ngoài ra còn có hai người theo dõi trên sân vật: một người đánh trống, một người phất cờ. Khi ba tiếng trống được đánh lên là hiệu lệnh gọi đô vật tiến vào sới vật thi đấu. Trước cổng dẫn vào sới vật bao giờ cũng có một thiếu nữ xinh đẹp cầm một bó hương đang cháy để tặng cho mỗi đô vật trước khi vào thi đấu. Vào sới vật, bao giờ cũng để các thanh niên thi vật trước, sau đó mới đến các đô vật lớn tuổi dự đấu. Các đô vật tài hoa thường đi những “miếng” vừa đẹp mắt vừa quyết liệt, nghiêm túc.

Hội vật ở Liễu Đôi có nét độc đáo riêng biệt. Bởi các hội khác trên đất nước, vật và võ chỉ là một trong những trò chơi của hội, còn ở Liễu Đôi thì vật và võ là toàn bộ nội dung của ngày hội. Nhiều miếng võ truyền thống của địa phương trong môn thi đấu này là: xốc nách, vạch sườn, miếng bò, miếng háng, miếng gồng... thật bí hiểm và ngoạn mục, khiến người xem hồi hộp theo dõi và cổ vũ. Tiếng chiêng, tiếng trống nổi lên rền vang. Trong đấu vật có những miếng hiểm bị cấm vì mang tính chất ăn thua, thù địch, sát hại lẫn nhau ảnh hưởng đến tính mạng của đô vật. Ví dụ luật vật cấm móc hàm, bóp hạ bộ. Đô vật nào cố ý vi phạm sẽ bị Ban Giám khảo đuổi ra ngoài, cảnh cáo, bị phạt treo đấu một thời gian. Người thắng cuộc phải làm cho đối phương “lấm lưng, trắng bụng” (nằm ngửa ra đất) hoặc bị nhấc bổng khỏi mặt đất.

Giải thưởng cho các đô vật có nhiều loại, có giải chính, giải phụ, giải cho từng hiệp đấu và giải chung cuộc dành cho người thắng suốt trong những ngày Hội.

(Nguồn: Hồng Hạnh, web.cema.gov.vn)

2. Đọc hiểu

* Nội dung chính: Văn bản mang đến cho độc giả một nét đẹp truyền thống của hội vật Bắc Giang, qua đó khơi dậy lòng yêu nước, tự hào với bản sắc văn hóa lâu đời.

* Trả lời câu hỏi giữa bài:

Câu 1 (trang 110 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): “Sới vật” là gì? Ý nghĩa của sới vật hình tròn đặt trước sân đình hình vuông là gì?

Trả lời:

- “Sới vật”: chỉ một khoảng không gian cụ thể, nơi diễn ra cuộc thi vật.

- Ý nghĩa của sới vật hình tròn đặt trước sân đình hình vuông là: Vuông và tròn theo quan niệm của dân tộc ta là hai hình toàn vẹn và là biểu tượng cho trời đất (trời tròn, đất vuông). Mặt khác tròn là mặt trời, các đô vật thường là nam, biểu hiện cho tính dương. Thông qua đấu vật người ta mong cho dương vượng để có “mưa thuận, gió hòa, mùa màng tươi tốt, bội thu”.

Câu 2 (trang 110 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Chú ý những quy định của keo vật thờ.

Trả lời:

Đây là một khâu quan trọng đầu tiên trong hội vật. Đô vật trong keo vật thờ là người đô vật có tiếng trong vùng, được đông đảo công chúng ghi nhận về tài năng. Ngoài ra đô vật đó phải có đức độ, có bề dày thời gian cống hiến công lao cho phong trào vật trong vùng.

Câu 3 (trang 111 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Nghi thức “xe đài” ở hội vật Bắc Giang có gì đặc sắc?

Trả lời:

- Vùng Bắc Kinh xưa và Bắc Giang ngày nay có phong cách xe đài chung là thế “đại bàng tung cánh, sư tử vờn cầu”; hay hiền hòa và uốn lượn như “dòng sông Cầu nước chảy lơ thơ”, “dòng sông Thương nước chảy đôi dòng”, ...

Câu 4 (trang 111 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Mục đích của keo vật thờ là gì?

Trả lời:

Mục đích của keo vật thờ là giới thiệu cho người xem hiểu được phương pháp tấn công và thủ pháp chống đỡ để rồi phản công.

* Trả lời câu hỏi cuối bài:

Câu 1 (trang 112 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Nhan đề Những nét đặc sắc trên “đất vật” Bắc Giang cho người đọc biết gì về nội dung chính được nói tới trong văn bản? Em hãy phân biệt “sới vật” và “hội vật”.

Trả lời:

- Nội dung chính của bài viết nằm ở tiêu đề của văn bản: Những nét đặc sắc trên “đất vật” Bắc Giang.

- Phân biệt “sới vật” và “hội vật”:

Câu 2 (trang 112 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Theo văn bản, để tổ chức một hội vật, cần chuẩn bị và tiến hành những nghi lễ, nghi thức nào?

Trả lời:

Để tổ chức một hội vật, cần chuẩn bị và tiến hành những nghi lễ, nghi thức sau:

- Chuẩn bị: Lựa chọn hai đô thực hiện keo vật thờ

- Mở đầu hội vật, hai đô vật thờ tiến hành nghi lễ bái tổ.

- Sau nghi lễ bái tổ, hai đô thực hiện nghi thức xe đài.

- Nghi thức xe đài hoàn tất, keo vật thờ chính thức diễn ra.

Câu 3 (trang 112 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): “Keo vật thờ” diễn ra theo trình tự như thế nào và có những quy tắc gì?

Trả lời:

- Giới thiệu rất trang trọng về hai đô vật thờ (tên tuổi, địa chỉ, thành tích đã đạt được, những sở trường trong thi đấu, …)

- Hai đô vật “mình trần đóng khố”, “chân quỳ vai sánh”, “hai tay chắp sườn nghênh diện”.

- Hai đô vật chắp tay, đồng thời khom lưng “bái tổ” theo thế ba bước tiến lên, ba bước lùi xuống.

- Hai đô thực hiện nghi thức xe đài, như xe đài ở Bắc Giang: đó là những thế “đại bàng tung cánh, sư tử vờn cầu”; hay hiền hòa và uốn lượn như “dòng sông Cầu nước chảy lơ thơ”, “dòng sông Thương nước chảy đôi dòng”, …

- Keo vật thờ chính thức diễn ra với nhiều miếng/ mẹo vật được giới thiệu: miếng bốc, miếng gồng; miếng mói, miếng sườn, …

Câu 4 (trang 112 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Văn bản mang lại cho em những hiểu biết gì về hội vật? Hãy nêu một hội thi truyền thống của quê hương em hoặc các vùng miền khác có hình thức tương tự như hoạt động hội vật ở Bắc Giang.

Trả lời:

Văn bản mang lại cho em những hiểu biết về quy định, cách thức thực hiện hoạt động đấu vật. 

Một hoạt động hội thi truyền thống của quê hương em hoặc các vùng miền khác có hình thức tương tự như hoạt động hội vật ở Bắc Giang: hội thi thổi cơm ở làng Chuông (Hà Nội).

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 7 sách Cánh diều hay, ngắn gọn khác:

Viết bài văn thuyết minh về quy tắc, luật lệ trong một hoạt động hay trò chơi

Giới thiệu quy tắc, luật lệ của một hoạt động hay trò chơi

Tự đánh giá: Trò chơi dân gian của người Khmer Nam Bộ

Hướng dẫn tự học trang 118

Nội dung ôn tập