Soạn bài Tóm tắt văn bản theo yêu cầu khác nhau về độ dài - Ngắn nhất Cánh diều

Soạn bài Tóm tắt văn bản theo yêu cầu khác nhau về độ dài

1. Định hướng

a. Tóm tắt văn bản theo yêu cầu khác nhau về độ dài là chuyển nội dung văn bản gốc thành các văn bản tóm tắt có độ dài khác nhau

Ví dụ: Từ văn bản Ghe xuồng Nam Bộ hoặc văn bản Phương tiện vận chuyển của các dân tộc thiểu số Việt Nam ngày xưa có thể tóm lại thành 5-6 dòng nhưng cũng có thể tóm tắt trong nửa trang hoặc một trang. Yêu cầu tóm tắt càng ngắn thì bản tóm tắt càng cô đúc. Tuy nhiên, dù tóm tắt theo yêu cầu nào thì bản tóm tắt cũng phải phản ánh đúng nội dung của văn bản gốc.

b. Muốn tóm tắt một văn bản theo yêu cầu khác nhau về độ dài, các em cần:

- Đọc kĩ văn bản gốc cần tóm tắt

- Ghi lại các ý chính theo hệ thống: ý lớn, ý nhỏ, các bằng chứng, ví dụ minh họa,…

- Tùy theo yêu cầu tóm tắt ngắn, dài bao nhiêu để lựa chọn sắp xếp các ý và lời văn của bản tóm tắt.

- Kĩ năng tóm tắt văn bản theo yêu cầu khác nhau về độ dài có tác dụng rất lớn trong việc giúp các em nắm bắt nội dung chính của mỗi văn bản khi đọc và rèn luyện kĩ năng tìm ý, lập dàn ý khi thực hành viết bài văn.

2. Thực hành

Bài tập (trang 87 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Tóm tắt văn bản “Phương tiện vận chuyển của các dân tộc thiểu số Việt Nam ngày xưa” theo hai yêu cầu 5-6 dòng và 10-12 dòng.

a) Chuẩn bị

- Đọc lại văn bản Phương tiện vận chuyển của các dân tộc thiểu số Việt Nam ngày xưa.

- Xem lại cách tóm tắt văn bản theo yêu cầu khác nhau về độ dài ở mục Định hướng

- Dự kiến cách trình bày văn bản 

b) Tìm ý và lập dàn ý

- Tìm ý cho đoạn văn bằng cách đặt và trả lời các câu hỏi sau:

Bố cục bản tóm tắt có mấy phần?	Mỗi phần của bản tóm tắt nêu những nội dung gì?	Chọn nội dung gì để đưa vào bản tóm tắt cho phù hợp với độ dài, ngắn khác nhau?
Gồm 3 phần: Mở đoạn, thân đoạn, kết đoạn	Phần 1: Nêu nội dung chính của văn bản Phần 2: - Phương tiện vận chuyển của các dân tộc miền núi phía Bắc - Phương tiện vận chuyển của các dân tộc ở Tây Nguyên Phần 3: Nêu tên các tài liệu tham khảo của văn bản	Tóm tắt nội dung đảm bảo đầy đủ các dân tộc ở mỗi miền và phương tiện di chuyển của họ chú ý về dung lượng đề bài yêu cầu.

- Lập dàn ý cho đoạn văn bằng cách lựa chọn, sắp xếp các ý theo bố cục 3 phần:

Mở đoạn	- Nêu nội dung chính của văn bản Phương tiện vận chuyển của các dân tộc thiểu số Việt Nam ngày xưa
Thân đoạn	- Phương tiện vận chuyển của các dân tộc miền núi phía Bắc  + Di chuyển bằng cách đi bộ là chính + Một số tộc người sinh sống ở ven sông Đà, sông Mã…sử dụng thuyền vận chuyển + Người Sán Dìu dùng xe quệt trâu kéo để vận chuyển + Người Mông, Hà Nhì, Dao,… thường dùng sức ngựa để vận chuyển - Phương tiện vận chuyển của các dân tộc ở Tây Nguyên + Người Tây Nguyên dùng sức voi, sức ngựa vào việc vận chuyển + Các buôn, làng ở ven sông suối lớn sử dụng thuyền độc mộc.
Kết đoạn	- Nêu tên các tài liệu tham khảo của văn bản

c) Viết 

- Viết bản tóm tắt theo yêu cầu khác nhau về độ dài dựa vào dàn ý đã lập

+ Nếu viết khoảng 5-6 dòng: 

* Bản tóm tắt mẫu:

- Tóm tắt văn bản 5 – 6 dòng:

          Từ thế kỉ thứ X – XVIII, các dân tộc vùng núi phía Bắc chủ yếu di chuyển theo cách đi bộ. Tuy nhiên, ở một số dân tộc đã xuất hiện các cách vận tải, di chuyển dựa vào các phương tiện khác như: Người La Ha, Thái dùng thuyền, bè, mảng; người Sán Dìu dùng xe quệt trâu; Người mông, Hà Nhì, Dao dùng sức ngựa. Khác với các dân tộc vùng núi phía Bắc, các dân tộc ở Tây nguyên lại chủ yếu dùng sức voi, ngựa để vận chuyển. Ở các buôn làng ven sông, suối thì lại sử dụng các thuyền độc mộc.

- Tóm tắt văn bản 10 – 12 dòng

          Trong khoảng thế kỷ X – XVIII, các dân tộc miền núi phía Bắc di chuyển bằng cách đi bộ là chính. Một số tộc người sinh sống ven sông Đà, sông Mã hay sông Lam đã biết đóng thuyền và vận chuyển, lưu thông trên sông suối lớn.  Người Thái, người Kháng thường chế tạo và sử dụng thuyền đuôi én. Người Sán Dìu lại dùng xe quệt trâu để vận chuyển. Những tộc người ở vùng núi cao như Mông, Hà Nhì, Dao thường cưỡi người và dùng sức ngựa để vận chuyển đồ đạc, hàng hóa. Khác với một số dân tộc miền núi phía Bắc dùng trâu làm sức kéo, các dân tộc vùng Tây Nguyên thường dùng sức sức voi, sức ngựa vào việc vận chuyển, nhất là người Gia-rai, Ê đê, Mnông. Ở các buôn, làng gần sông, suối, người Tây Nguyên thường sử dụng thuyền độc mộc để vận chuyển, thuyền không khác nhiều so với thuyền của các dân tộc ở miền núi phía Bắc. Việc dùng thuyền trên sông ở Tây Nguyên chỉ phổ biến với đàn ông, phụ nữ ít tham gia vào loại hình vận chuyển, đi lại này.

d) Kiểm tra và chỉnh sửa

Đọc lại bản tóm tắt đã làm. Đối chiếu nội dung với mục Định hướng và dàn ý ở trên để tự phát hiện và tìm cách sửa các lỗi về ý, diễn đạt, trình bày.

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 7 sách Cánh diều hay, ngắn gọn khác:

Viết bản tường trình

Nghe và tóm tắt ý chính của bài nói

Tự đánh giá: Một số phương tiện giao thông của tương lai

Hướng dẫn tự học trang 94

Nội dung ôn tập