Soạn bài Chất làm gỉ - Ngắn nhất Cánh diều

Soạn bài Chất làm gỉ

1. Chuẩn bị

Yêu cầu (trang 65 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

- Đọc trước truyện ngắn Chất làm gỉ, tìm hiểu thêm các tư liệu về truyện khoa học viễn tưởng và tác giả Rây Brét-bơ-ry.

- Em đã thấy gỉ sắt bao giờ chưa? Hãy tìm hiểu và miêu tả hiện tượng sắt bị gỉ sẽ như thế nào?

Trả lời:

- Rây Brét-bơ-ry (Ray Bradbury) (22/08/1920- 05/06/2012) là một nhà văn, nhà biên kịch người Mỹ nổi tiếng nhất thế kỷ XX.

- Ông đã được giải thưởng Franh-klin (Franklin) và O Hen-ry (O Henry).

-  New York Times gọi Bradbury là “nhà văn chịu trách nhiệm lớn nhất trong việc đưa khoa học viễn tưởng hiện đại vào dòng văn học chính thống.”

- Các tác phẩm chính: Nổi tiếng với cuốn tiểu thuyết 451 độ F (Fahrenheit 451, 1953) và tập hợp những câu chuyện khoa học viễn tưởng như Xứ Tháng Mười (The Martian Chronicles -1950) và Người minh họa (The Illustrated Man, 1951). Nhiều tác phẩm của ông đã được chuyển thể thành phim và chương trình truyền hình.

- Em đã từng thấy gỉ sắt. Gỉ sắt (hay rỉ sét) là sắt bị oxy hóa. Gỉ sắt được hình thành do sắt kết hợp với oxy khi có mặt nước hoặc không khí ẩm. Trên bề mặt sắt thép bị rỉ hình thành những lớp vảy rất dễ vỡ, thường có màu nâu, nâu đỏ hoặc đỏ. Lớp gỉ này không có tác dụng bảo vệ sắt ở phía trong. Nếu có đủ thời gian, oxy và nước, bất kỳ khối sắt nào cũng sẽ bị gỉ hoàn toàn và phân hủy.

2. Đọc hiểu

* Nội dung chính: Bằng trí tưởng tượng phong phú, cốt truyện độc đáo, văn bản “Chất làm gỉ” đề cao tư tưởng phản đối chiến tranh; ca ngợi, mong ước cuộc sống hòa bình.

* Trả lời câu hỏi giữa bài:

Câu 1 (trang 65 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Đại tá muốn làm gì với viên trung sĩ?

Trả lời:

- Đại tá muốn thuyên chuyển viên trung sĩ đi nơi khác.

Câu 2 (trang 66 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Viên trung sĩ muốn gì?

Trả lời:

- Viên trung sĩ muốn sống không có chiến tranh, muốn biết làm cách nào đó để trong một đêm, những cỗ đại bác trên toàn thế giới biến thành sắt gỉ, những vi khuẩn trong ruột các quả bom trở thành vô hại, những chiếc xe tăng bỗng đổ rụi, chui qua mặt đường nhựa và giống như những con quái vật thời tiền sử, chúng nằm im trong các hố có lấp đầy nhựa đường.

Câu 3 (trang 66 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Đại tá có tin vào ý tưởng của viên trung sĩ không?

Trả lời:

Đại tá không tin vào ý tưởng của viên trung sĩ.

Câu 4 (trang 66 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Chú ý cơ sở phát minh mà viên trung sĩ đề xuất.

Trả lời:

Phát minh dựa trên cơ sở cấu trúc của các nguyên tử xác định → Dựa trên cơ sở khoa học.

Câu 5 (trang 67 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Tại sao đại tá khuyên viên trung sĩ đến gặp bác sĩ Mét-thiu?

Trả lời:

Đại tá lại khuyên viên trung sĩ đến gặp bác sĩ Mét-thiu vì đại tá cho rằng những ý tưởng của viên trung sĩ là ảo tưởng, cho rằng viên trung sĩ bị chiến tranh tác động đến tinh thần.

Câu 6 (trang 67 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Viên trung sĩ đã nêu các dự định gì của mình?

Trả lời:

Viên trung sĩ đã nêu các dự định của mình: Phá hủy các vũ khí chiến tranh bằng chất làm gỉ, đầu tiên là khắp châu Mỹ trong vài ngày, sau đó sẽ sang châu Âu. Trong vòng một tháng, sẽ làm cho cả thế giới tránh được thảm họa chiến tranh.

Câu 7 (trang 67 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Đến lúc này, đại tá có tin những điều viên trung sĩ nói không?

Trả lời:

Đến lúc này (khi đại tá đưa cho viên trung sĩ phiếu khám bệnh), đại tá vẫn không tin những điều viên trung sĩ nói.

Câu 8 (trang 67 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Nội dung phần 2 kể về chuyện gì?

Trả lời:

Nội dung phần 2: Sự phá hủy của chất làm gỉ.

Câu 9 (trang 68 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Vì sao người lính gác không thể làm theo lệnh của đại tá?

Trả lời:

Vì người lính gác không thể dùng súng và bắn được.

Câu 10 (trang 69 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Kết thúc truyện có gì đặc sắc? Liệu đại tá có làm gì được viên trung sĩ không?

Trả lời:

Kết thúc truyện đầy đặc sắc với chiếc súng gỗ của đại tá. Đại tá không thể làm gì viên trung sĩ vì anh ấy không làm gì sai.

* Trả lời câu hỏi cuối bài:

Câu 1 (trang 69 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Truyện kể về sự kiện gì? Có những nhân vật nào? Ai là nhân vật chính?

Trả lời:

Truyện kể về viên trung sĩ chế ra “chất làm gì” có thể phá hủy vũ khí kim loại để ngăn chặn chiến tranh. Truyện có nhiều nhân vật nhưng hai nhân vật chính là ông đại tá và viên trung sĩ - người nghĩ ra “chất làm gì”.

Câu 2 (trang 69 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Em hiểu "chất làm gỉ" là gì? Ý tưởng về "chất làm gỉ" của viên trung sĩ dựa trên cơ sở nào? Đoạn văn nào trong văn bản Chất làm gỉ nêu lên những kiến thức khoa học liên quan đến ý tưởng ấy?

Trả lời:

- Dựa vào văn bản, có thể hiểu “chất làm gỉ” là chất làm cho các vật, nhất là kim loại, bị hoen gỉ, mục nát, hư hỏng, trở nên vô dụng, …

- Ý tưởng “chất làm gỉ” ấy có cơ sở khoa học: “gỉ là sản phẩm được tạo ra trên bề mặt của kim loại hay hợp kim do tác động của khí quyển hay môi trường chứa oxi hoặc khi đốt nóng trong không khí. Gỉ làm giảm chất lượng bề mặt và hao mòn kim loại…”

- Đoạn văn trong văn bản liên quan đến ý tưởng “chất làm gỉ”: “Phát minh này dựa trên cơ sở cấu trúc …. công việc của nó”.

Câu 3 (trang 69 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Sự hình dung, tưởng tượng rất sinh động, phong phú về tác động của chất làm gỉ được tác giả thể hiện rõ ở những đoạn văn nào?

Trả lời:

- Có nhiều đoạn văn thể hiện đặc điểm ấy, ví dụ đoạn sau:

+ “Nền văn minh của chúng ta dựa trên sắt thép …. vụn ra thành bụi ngay”.

+ “Các thiết bị của tôi nhỏ đễn nỗi có thể nhét vừa trong bao diêm. Tầm hoạt động của nó là chín trăm dặm. Tôi có thể điều chỉnh nó cho bất cứ loại thép nào và trong vài ngày đi khắp châu Mỹ. Những quốc gia khác không thể sử dụng thiết bị này, vì tôi sẽ hủy diệt ngay bất cứ phương tiện kĩ thuật nào chống lại chúng ta. Sau đó, tôi sẽ sang châu Âu. Trong vòng một tháng, tôi sẽ làm cho cả thế giới tránh được thảm họa chiến tranh.”.

Câu 4 (trang 69 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Ý tưởng dùng chất làm gỉ để vô hiệu hóa tất cả các vũ khí làm bằng kim loại của viên trung sĩ có ý nghĩa gì?

Trả lời:

Ý tưởng dùng chất làm gỉ để vô hiệu hóa tất cả các vũ khí làm bằng kim loại của viên trung sĩ có ý nghĩa cao cả khi nhìn nhận và đánh giá từ mục đích của việc làm của nhân vật này: “Tôi muốn sống không có chiến tranh. Tôi muốn biết làm cách nào đó để trong một đêm, những cỗ đại bác trên toàn thế giới biến thành sắt gỉ, những vi khuẩn trong ruột các quả bom trở thành vô hại, những chiếc xe tăng bỗng đổ rụi, chui qua mặt đường nhựa và giống như những con quái vật thời tiền sử, chúng nằm im trong các hố có lấp đầy nhựa đường.”

Câu 5 (trang 69 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Hãy nêu nhận xét của em về tính cách nhân vật đại tá trong truyện ngắn.

Trả lời:

Nhân vật đại tá:

- Là cấp trên của trung sĩ trẻ, có quyền lực chỉ huy đơn vị.

- Mong muốn tầm thường, vì lợi ích của cuộc chiến tranh

- Ông gạt phăng tất cả những dự định, ước mơ của trung sĩ và khăng khăng yêu cầu cấp dưới phải làm theo mệnh lệnh.

→ Viên đại tá là người có tính cách nóng nảy, bị kích động, không biết lắng nghe và tin tưởng cấp dưới, chuyên quyền độc đoán, bảo thủ.

Câu 6 (trang 69 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Người viết gửi gắm ước mơ gì qua câu chuyên? Điều đó còn có ý nghĩa với xã hội hiện nay không? Vì sao?

Trả lời:

- Ước mơ của người viết được gửi gắm và thể hiện khá rõ qua ước mơ của nhân vật viên trung sĩ, người nghĩ ra ý tưởng dùng “chất làm gì” để hủy hoại vũ khí, mang lại hòa bình.

- Ước mơ được sống trong hòa bình đã đặt ra từ rất lâu và cho đến hôm nay vẫn tràn đầy ý nghĩa. Vì chiến tranh vẫn xảy ra, vẫn để lại rất nhiều nỗi đau cho nhân loại, …

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 7 sách Cánh diều hay, ngắn gọn khác:

Thực hành tiếng Việt trang 69

Nhật trình Sol 6

Viết bài văn biểu cảm về một con người hoặc sự việc

Thảo luận nhóm về một vấn đề

Tự đánh giá: Một trăm dặm dưới mặt đất