Soạn bài Thảo luận nhóm về một vấn đề - Ngắn nhất Cánh diều

Soạn bài Thảo luận nhóm về một vấn đề

1. Định hướng

a) Thảo luận nhóm về một vấn đề còn gây tranh cãi là dùng hình thức nói (thuyết trình) để trao đổi, tranh luận về một vấn đề nào đó còn có ý kiến chưa thống nhất. Mục đích thảo luận là nêu lên những điểm thống nhất và khác biệt của các thành viên trong nhóm để tìm cách giải quyết.

b) Để thực hiện thảo luận nhóm về một vấn đề, cần chú ý:

- Lựa chọn được vấn đề gây tranh cãi (chưa thống nhất)

- Xác định các điểm đã thống nhất và các điểm còn khác biệt

- Chuẩn bị ý kiến của cá nhân về các điểm chưa thống nhất

- Chú ý đến thái độ, cử chỉ khi phát biểu, thảo luận

2. Thực hành

Bài tập (trang 77 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Có người cho rằng sự việc và con người được kể trong văn bản “Bạch tuộc” (Véc-nơ) hoặc “Chất làm gỉ” (Brét-bơ-ry) là không có thực, một số người lại cho là có thực. Em sẽ nêu ý kiến như thế nào trong buổi thảo luận nhóm?

a) Chuẩn bị

- Xem lại nội dung đọc hiểu văn bản Bạch tuộc hoặc Chất làm gỉ.

- Dự đoán các điểm có thể gây tranh cãi.

- Tìm hiểu các thông tin về truyện khoa học, viễn tưởng.

- Chuẩn bị các phương tiện như tranh, ảnh, video, ... và máy chiếu, màn hình

b) Tìm ý và lập dàn ý

- Tìm ý cho bài nói bằng cách đặt và trả lời các câu hỏi sau:

- Văn bản “Bạch tuộc” kể lại câu chuyện: cuộc giáp chiến giữa các nhà thám hiểm trên con tàu No-ti-lớt với những con bạch tuộc khổng lồ. Kết quả của cuộc giáp chiến: một người đã bị bắt đi, bạch tuộc chết và bị thương phải lẩn xuống biển.

- Văn bản “Chất làm gỉ”: viên trung sĩ Hô-lít gặp đại tá và trình bày về ý tưởng của mình là nghiên cứu một chất làm hoen gỉ sắt thép để giữ gìn hòa bình thế giới. Viên đại tá không tin và yêu cầu anh đi gặp bác sĩ để kiểm tra. Và kết truyện là những vật dụng sắt thép bị hoen gỉ và đại tá muốn giết viên trung sĩ nhưng không được.

Văn bản	Sự việc có thật	Sự việc không có thật
Bạch tuộc	Những hiểm nguy trong lòng biển cả, về lòng dũng cảm của con người, về mơ ước và khao khát có những con tàu ngầm hiện đại	Những con bạch tuộc khổng lồ với những đặc điểm kì dị, con tàu lặn dưới biển hai, ba nghìn mét rồi nổi lên gần mặt biển năm trăm mét…
Chất làm gỉ	- Nhân vật đại tá, viên trung sĩ và nhưng xung đột, chiến tranh - Chất làm gỉ là một phát minh xuất phát từ những nguyên lí khoa học, mang tính khả thi và có thể thực hiện được. - Đó là một phát minh mang tính nhân văn, hướng đến một mục tiêu cao đẹp nhằm xây dựng một thế giới hòa bình nên nó hoàn toàn có thể thực hiện được. - Nhân vật như vậy có lẽ vẫn tồn tại bởi con người thường ghét chiến tranh, yêu hòa bình, có những người họ sẽ sẵn sàng làm mọi thứ để đổi lấy hòa bình dù cho điều đó có thể đi ngược lại lý tưởng mà đất nước họ đang theo đuổi.	- Viên trung sĩ muốn biến những cỗ đại bác thành sắt gỉ, những vi khuẩn trong ruột bom trở nên vô hại và xe tăng đổ rụi, nằm im trong các hố đầy nhựa đường để chiến tranh kết thúc. - Đó là một phát minh mang tính tưởng tượng nhiều hơn bởi nó là rất khó để có thể tạo ra một thiết bị đạt đến hoàn hảo như vậy. - Nó là không thể bởi khi con người còn mâu thuẫn, tranh chấp với nhau về lãnh thổ, kinh tế thì chiến tranh vẫn sẽ tiếp diễn và vũ khí hạt nhân vẫn sẽ phát triển. - Nếu thực sự có một viên trung sĩ như vậy trong một doanh trại quân đội, có lẽ cậu đã bị đuổi hoặc bắn chết ngay từ khi ý tưởng điên rồ của cậu bị phát hiện bởi nó đi ngược lại lí tưởng nơi cậu đang làm việc.

 

Mục đích thảo luận	Mục đích thảo luận là nêu lên những điểm thống nhất và khác biệt giữa các thành viên trong nhóm thuyết trình để tìm cách giải quyết.
Nội dung thảo luận	“Sự việc và con người được kể trong văn bản Bạch tuộc hoặc Chất làm gỉ có thực hay không?
Ý kiến đồng ý	Những nguy hiểm có thật trong nơi biển cả
Ý kiến phản bác	Những con bạch tuộc với những vòi khổng lồ không có thật
Ý kiến thống nhất và các điểm còn khác biệt	- Sự việc có thật:  Những hiểm nguy trong lòng biển cả, về lòng dũng cảm của con người, về mơ ước và khao khát có những con tàu ngầm hiện đại. - Sự việc không có thật: Những con bạch tuộc khổng lồ với những đặc điểm kì dị, con tàu lặn dưới biển hai, ba nghìn mét rồi nổi lên gần mặt biển năm trăm mét…

- Lập dàn ý cho bài nói bằng cách lựa chọn, sắp xếp các ý theo bố cụ 3 phần:

Mở đầu	Nêu vấn đề cần thảo luận: “Sự việc và con người được kể trong văn bản Bạch tuộc hoặc Chất làm gỉ có thực hay không?
Nội dung chính	- Nêu tóm tắt nội dung câu chuyện Bạch tuộc hoặc Chất làm gỉ (ngắn dài tùy thời gian). - Nêu ý kiến khái quát của mình. Ví dụ: Tôi cho rằng sự việc và con người trong truyện Bạch tuộc là vừa có thực, vừa không có thực. - Nêu các lí lẽ và bằng chứng về chuyện sự việc và con người có thực và không có thực. - Nêu các ý kiến nhằm giải quyết các điểm gây tranh cãi. Ví dụ: Sự việc và con người được nói tới trong văn bản Bạch tuộc là do nhà văn tưởng tượng (không có thực) nhưng liên quan đến chuyện có thực như những hiểm nguy trong lòng biển cả, về lòng dũng cảm của con người, về mơ ước và khao khát có những con tàu ngầm hiện đại, … Ngày nay, ước mơ chế tạo những con tàu ngầm hiện đại đã trở thành hiện thực.
Kết thúc	Khẳng định lại ý kiến cá nhân về những điều có thực và không có hoặc chưa có thực trong văn bản đang được thảo luận.

c) Nói và nghe

- Nhóm trưởng chủ trì, nêu vấn đề cần thảo luận.

- Các cá nhân dựa vào dàn ý đã lập, nêu ý kiến của mình trước nhóm hoặc lớp…

- Trao đổi, tranh luận các ý kiến còn khác biệt. Chú ý các lỗi cần tránh khi nghe và có thái độ phù hợp trong thảo luận, trao đổi.

- Nhóm trưởng tổng kết việc thảo luận, các điểm thống nhất và điểm còn khác biệt.

* Bài nói mẫu tham khảo:

Xin chào tất cả các bạn. Các bạn thân mến! Truyện khoa học viễn tưởng là những câu chuyện do tác giả tưởng tượng nhưng luôn dựa trên thành tựu của khoa học và công nghệ, truyện khoa học viễn tưởng hấp dẫn người đọc bằng các sự kiện giàu kịch tính, tình huống bất ngờ; kích thích trí tưởng tượng. truyện khoa học viễn tưởng rất ít khi chứa các yếu tố thần kì, siêu nhiên mà luôn dựa trên những kiến thức hoặc lí thuyết khoa học tại thời điểm tác phẩm ra đời. Đề tài của truyện khoa học viễn tưởng thường gắn với các lĩnh vực khoa học như công nghệ tương lai, du hành vũ trụ, người ngoài hành tinh, khám phá đại dương và lòng Trái Đất,... Sự kiện trong truyện khoa học viễn tưởng có thể bắt đầu từ sự kiện có thật; từ đó, nhà văn hình dung, tưởng tượng ra câu chuyện. Như vậy trong truyện khoa học viễn tưởng, có yếu tố có thật và yếu tố không có thật.... Vậy sự việc và con người được kể trong văn bản Bạch tuộc có thực hay không?

Văn bản Bạch tuộc kể lại câu chuyện là cuộc giáp chiến giữa các nhà thám hiểm trên con tàu No-ti-lớt với những con bạch tuộc khổng lồ của đại dương với các cảnh như tay bạch tuộc quấn chặt lấy tên thủy thủ, cảnh Nê- mô liên tiếp xông tới chặt đứt vòi bạch tuộc để giải cứu cho đồng đội của mình nhưng đã bị chúng tấn công bằng loại “mực” đen. Và kết quả của cuộc giáp chiến: một người đã bị bắt đi, bạch tuộc chết và bị thương phải lẩn xuống biển.

Đứng trước các sự việc diễn ra trong văn bản, có người cho là sự việc và con người được kể trong văn bản ấy không có thực; một số người cho là có thực. Bản thân em cho rằng những con bạch tuộc khổng lồ với những đặc điểm kì dị như: con vật khổng lồ mắt màu xanh, thân hình thoi và đổi màu từ xám sang nâu đỏ. Con bạch tuộc dài chừng 8m, có 8 râu dài uốn cong, hàm răng nhọn rung lên bần bật, thân hình là khối thịt tầm 20, 25 tấn. Con tàu lặn dưới biển hai, ba nghìn mét rồi nổi lên gần mặt biển năm trăm mét… là những chi tiết không có thật bởi trên thực tế con bạch tuộc rất nhỏ, những con tàu ngầm hiện đại cũng không lặn sâu như vậy. Còn những chi tiết sự hiểm nguy trong lòng biển cả, về lòng dũng cảm của con người, về mơ ước và khao khát có những con tàu ngầm hiện đại là có thật. Ngày nay, ước mơ chế tạo những con tàu ngầm hiện đại đã trở thành hiện thực.

     Trên đây là bài trình bày của tôi về những điều có thực và tưởng tượng trong văn bản Bạch tuộc đang được thảo luận. Trong bài tôi cũng đưa ra và giải thích về những điều có thật và không có thật đó. Cảm ơn các bạn đã chú ý lắng nghe.

d) Kiểm tra và chỉnh sửa

Người nói	Người nghe
- Xem xét nội dung ý kiến đã đủ ý chưa: + Tán thành điểm nào và không tán thành điểm nào? + Lí lẽ tán thành và không tán thành là gì? + Có nêu được các bằng chứng cụ thể không? - Rút kinh nghiệm về cách phát biểu (diễn đạt có rõ ràng, dễ hiểu không? Ngôn ngữ, điệu bộ, thái độ,... đã phù hợp chưa?)	- Hiểu đúng và tóm tắt được các thông tin từ người nói (Ý kiến, lí lẽ và bằng chứng về vấn đề đã trao đổi) - Tập trung chú ý theo dõi người nói. - Nêu câu hỏi nếu thấy chưa rõ; mạnh dạn trao đổi lại với ý kiến mình thấy chưa đúng

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 7 sách Cánh diều hay, ngắn gọn khác:

Tự đánh giá: Một trăm dặm dưới mặt đất

Hướng dẫn tự học trang 82

Kiến thức ngữ văn trang 83- 84

Thiên nhiên và con người trong truyện Đất rừng phương Nam

Vẻ đẹp của bài thơ “Tiếng gà trưa”