Soạn bài Những cánh buồm - Ngắn nhất Cánh diều

Soạn bài Những cánh buồm

1. Chuẩn bị

Yêu cầu (trang 21 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): 

- Xem lại phần Kiến thức ngữ văn để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này.

- Những cánh buồm là một bài thơ tự do, không quy định bắt buộc về số dòng, số tiếng; câu thơ dài ngắn khác nhau; có thể có vần hoặc không vần…Các văn bản thơ trong Bài 7 đều là thơ tự do.

- Khi đọc một văn bản thơ, trong đó có bài thơ tự do, cần chú ý đến vần, nhịp, biện pháp tu từ, từ ngữ và hình ảnh,…

- Đọc trước văn bản Những cánh buồm và tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Hoàng Trung Thông.

- Nhớ lại những ước mơ của em khi còn nhỏ. Chia sẻ với các bạn về một trong những mơ ước ấy.

Trả lời:

- Thông tin về tác giả Hoàng Trung Thông:

+ Hoàng Trung Thông (1925 - 1993)

+ Quê: Quỳnh Đôi, Quỳnh Lưu, Nghệ An

+ Thơ của ông giản dị, cô đọng, chứa đựng cảm xúc trong sáng.

+ Nhiều bài thơ của ông đã được phổ nhạc.

- Những ước mơ của em khi còn nhỏ: làm cô giáo dạy văn, làm một họa sĩ nổi tiếng, có một khu vườn rộng trồng thật nhiều hoa, … Em rất thích làm cô giáo, được đến lớp, được dạy các bạn nhỏ học bài, tập viết, tập đọc.  

2. Đọc hiểu

* Nội dung chính: Bài thơ nói về tình cảm cha con đồng thời ca ngợi ước mơ và khát vọng của tuổi trẻ.

* Trả lời câu hỏi giữa bài:

Câu 1 (trang 22 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Lưu ý các từ ngữ chỉ không gian, thời gian ở hai khổ thơ đầu.

Trả lời:

- Không gian: bãi cát mịn, biển trong xanh.

- Thời gian: buổi sớm mai, sau trận mưa đêm, có ánh mặt trời rực rỡ.

Câu 2 (trang 22 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Xác định các từ láy có trong bài thơ và tìm nghĩa của chúng.

Trả lời:

Câu 3 (trang 22 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Người cha có những cử chỉ, tâm sự như thế nào?

Trả lời:

Cử chỉ của cha: mỉm cười xoa đầu con nhỏ.

Tâm sự của cha: Mong chờ và hi vọng con lớn lên sẽ khám phá những vùng đất mới lạ mà cha chưa từng đặt chân tới.

Câu 4 (trang 22 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Dấu chấm lửng trong khổ thơ này có tác dụng gì?

Trả lời:

Dấu chấm lửng trong khổ thơ này có tác dụng: thể hiện lời nói ngập ngừng, suy nghĩ. Thể hiện suy tư và ước mong của cha.

Câu 5 (trang 23 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Em hiểu ý của dòng thơ cuối bài là gì?

Trả lời:

Ước mơ của người con gợi cho người cha nhớ đến những ước mơ của mình khi còn nhỏ. Người cha cũng từng khao khát được đi xa, đến những vùng đất mới để tìm hiểu những điều mới lạ.

* Trả lời câu hỏi cuối bài:

Câu 1 (trang 23 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Chỉ ra đặc điểm hình thức của bài thơ Những cánh buồm thể hiện qua các yếu tố: số tiếng ở các dòng thơ, số dòng ở mỗi khổ thơ, cách hiệp vần,...

Trả lời:

- Đây là bài thơ tự do. Thơ tự do là thể thơ không quy định bắt buộc về số câu, số tiếng, cách phân dòng, hiệp vần, sự luân phiên bằng trắc và nhịp điệu. Tất cả các yếu tố này đều có thể thay đổi tùy thuộc vào cảm xúc của nhà thơ nên cách biểu đạt tự do hơn các thể thơ khác.

Câu 2 (trang 23 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Người cha và người con trò chuyện về điều gì? Dựa vào những hình ảnh có trong bài thơ, hãy tưởng tượng và miêu tả lại bằng lời của em về cảnh hai cha con đi dạo và trò chuyện trên bãi biển.

Trả lời:

- Hai cha con trò chuyện về sự mênh mông, vô tận của biển khơi và khát vọng khám phá những vùng đất xa xôi.

- Cảnh hai cha con dạo chơi trên biển:

+ Thời gian: buổi sớm mai, sau một trận mưa đêm, có ánh Mặt Trời rực rỡ.

+ Không gian: bãi cát mịn, biển trong xanh.

+ Cha “lênh khênh” dắt con “tròn chắc nịch” đi trên cát và trò chuyện.

Câu 3 (trang 23 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Trong bài thơ, hình ảnh “cánh buồm” được nhắc đến mấy lần? Hình ảnh đó tượng trưng cho điều gì?

Trả lời:

- Hình ảnh “cánh buồm” được nhắc tới 3 lần ở dòng thơ số 14 (Theo cánh buồm đi mãi đến nơi xa) và dòng số 21,22 (Con lại trỏ cánh buồm xa khẽ nói: / Cha mượn cho con cánh buồm trắng nhé)

- “Cánh buồm” tượng trưng cho phương tiện để hiện thực hóa khát vọng được đi khắp đó đây, khám phá những điều mới mẻ của con người.

Câu 4 (trang 23 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Qua những câu hỏi, lời nói của mình, người con đã bộc lộ ước mơ gì? Em có nhận xét gì về ước mơ đó?

Trả lời:

- Trong bài thơ, người con hỏi và nói với cha:

“Cha ơi!

Sao xa kia chỉ thấy nước thấy trời

Không thấy nhà, không thấy cây, không thấy người ở đó?

[…]

Cha mượn cho con buồm trắng nhé,

Để con đi…”

Qua những câu hỏi, lời nói ở trên, người con muốn được đến những nơi “chưa hề đi đến” để khám phá những điều mới mẻ ở đó. Đó là ước mơ rất hồn nhiên, ngây thơ, trong sáng và đẹp đẽ.

Câu 5 (trang 23 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Ước mơ của người con gợi cho người cha nhớ đến điều gì? Em hãy đóng vai người cha, diễn tả lại những cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật này trước lời đề nghị của người con.

Trả lời:

- Ước mơ của người con gợi cho cha nhớ đến những ước mơ, suy nghĩ của bản thân ngày nhỏ. Người cha cùng từng khao khát được đi xa, đến những vùng đất mới để tìm hiểu những điều mới lạ.

- Đóng vai người cha: Trước những háo hức của con, tôi thấy mình được sống dậy với ước mơ thuở nhỏ. Tôi ân cần bảo con hãy cứ đi theo tiếng gọi của ước mơ và khám phá ước mơ. Thấy sự háo hức, trầm tư và cả ánh mắt ngập tràn niềm tin của con, tôi cảm thấy thật hạnh phúc. Tôi chỉ mong con sẽ vững niềm tin và đủ kiên định để theo đuổi mơ ước của mình. Đó ắt hẳn là hành trình đẹp trong đời con.

Câu 6 (trang 23 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Em thích nhất khổ thơ hay hình ảnh nào trong bài thơ? Vì sao?

Trả lời:

Em thích nhất khổ thơ “Cha mỉm cười xoa đầu con nhỏ…. Nơi đó cha chưa hề đi đến.” Khổ thơ thể hiện sự dịu dàng, trìu mến cùng tình yêu thương của người cha dành cho con, cùng với đó là khao khát tìm hiểu thế giới mà cha muốn con thực hiện.

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 7 sách Cánh diều hay, ngắn gọn khác:

Mây và sóng

Thực hành tiếng Việt trang 25

Mẹ và quả

Viết đoạn văn ghi lại cảm xúc sau khi đọc một bài thơ

Trao đổi về một vấn đề