Soạn bài Trình bày về việc vay mượn – cải biến – sáng tạo (trang 122) - Ngắn nhất Ngữ văn 12 Kết nối tri thức

Soạn bài Trình bày về việc vay mượn – cải biến – sáng tạo

* Yêu cầu
- Giới thiệu ngắn gọn những thông tin chính về vấn để được chọn: tác phẩm, tác giả; nội dung đặt ra liên quan đến chủ đề bài nói.
- Lựa chọn được một hoặc một vài phương diện nổi bật của sự vay mượn trong tác phẩm (như cốt truyện, nhân vật, tình tiết,..) để phân tích, qua đó, nêu những phát hiện về sự vay mượn- cải biến - sáng tạo của tác giả so với "nguyên mẫu".
- Đánh giá chung về ý nghĩa của vấn đề đặt ra trong bài nói.

1. Chuẩn bị nói:

a. Lựa chọn đề tài

Đề tài của bài trình bày có thể là để tài mà bạn đã thực hiện ở phần Viết. Nên lựa chọn đề tài phù hợp với điều kiện đọc và tra cứu tài liệu tham khảo của bạn.

b. Tìm ý và sắp xếp ý

Một số câu hỏi tìm ý:

- Nội dung chính của bài nói là gì? Tác giả, tác phẩm nào sẽ được tập trung phân tích?

- Tác phẩm được chọn chịu ảnh hưởng từ tác phẩm nào có trước? Căn cứ xác định có quan hệ vay mượn - cải biến ở đây là gì?

- Đâu là phương diện cho thấy rõ nhất sự tiếp nhận ảnh hưởng từ "nguyên mẫu"? Bài nói sẽ nhấn mạnh điềm gì khi đề cập vấn đề này?

- Các biểu hiện chính của việc vay mượn là gì? Nên đánh giá thế nào về mức độ, tính chất của mối quan hệ vay mượn - cải biến ở trường hợp này?

- Tác giả có những sáng tạo nổi bật gì khi tiếp nhận ảnh hưởng và vay mượn chất liệu cho sáng tác của mình?

- Việc vay mượn - cải biến - sáng tạo của tác giả nói lên được điều gì về bối cảnh văn học lúc tác phẩm ra đời?

Nếu bài nói được xây dựng dựa trên bài viết đã thực hiện, cần lựa chọn từ bài viết những ý (luận điểm) quan trọng nhất, thể hiện được những tìm tòi, khám phá riêng của mình; đồng thời sắp xếp các ý đã chọn theo một trình tự logic, phù hợp với tính chất của bài nói.

2. Thực hành nói

Mở đầu: Giới thiệu vấn đề trình bày, đối tượng và phạm vi nội dung sẽ được đề cập.

- Triển khai. Lần lượt trình bày các luận điểm chính, phối hợp nhịp nhàng giữa lời nói và nội dung của các slide trình chiếu (nếu có).

- Kết luận: Tóm lược vấn đề đã trình bày; nêu nhận định, đánh giá khái quát về sự vay mượn - cải biến - sáng tạo của tác giả; ý nghĩa, giá trị thực tế của việc vay mượn - cải biến - sáng tạo được thể hiện trong tác phẩm.

Bài tham khảo:

Xin chào thầy cô và các bạn. Tôi là …………………. Học sinh lớp….. Trường ………………………….

Các bạn thân mến! Văn học tồn tại như một dòng chảy vô tận, liên tục chuyển động và phát triển qua từng thời kỳ. Trong quá trình này, việc các tác giả vay mượn và biến đổi các nguồn tài liệu có sẵn là điều không thể tránh khỏi. Một ví dụ điển hình cho hiện tượng này là Truyện Kiều của Nguyễn Du, một tác phẩm kinh điển của văn học Việt Nam, được xây dựng dựa trên nền tảng của Truyện Kim Vân Kiều của Thanh Tâm Tài Nhân.

Nguyễn Du không chỉ đơn thuần sao chép cốt truyện của Truyện Kim Vân Kiều mà đã có sự tiếp thu và sáng tạo độc đáo. Ông đã chọn lọc các yếu tố từ nguyên tác, bao gồm cốt truyện, nhân vật và mô típ, và khéo léo biến đổi chúng để tạo ra một tác phẩm mới mẻ và mang đậm dấu ấn cá nhân.

Một trong những điểm nổi bật trong sự sáng tạo của Nguyễn Du là sự xây dựng nhân vật Thúy Kiều. Không giống như nguyên mẫu của mình, Thúy Kiều trong Truyện Kiều không chỉ là một nhân vật với số phận đau khổ, mà còn là một biểu tượng của vẻ đẹp, tài năng và lòng kiên nhẫn. Nguyễn Du đã khéo léo phát triển nhân vật này với những đặc điểm tâm lý sâu sắc, từ đó tạo ra sự đồng cảm mạnh mẽ từ độc giả. Sự thay đổi về kết thúc của tác phẩm từ một kết cục truyền thống sang một kết thúc mới mẻ, mang đến thông điệp sâu sắc hơn về cuộc sống và con người, cho thấy sự đổi mới trong cách nhìn nhận của Nguyễn Du đối với số phận và cuộc đời.

Bên cạnh việc thay đổi cốt truyện và nhân vật, Nguyễn Du cũng đã biến đổi các mô típ quen thuộc trong văn học dân gian. Ví dụ, mô típ "hòn đá thử vàng" không còn chỉ là một thử thách vật chất, mà trở thành một phép thử về lòng kiên nhẫn và sự chống chọi với số phận của Thúy Kiều. Qua đó, Nguyễn Du đã khẳng định giá trị nhân văn sâu sắc của tác phẩm, đồng thời làm nổi bật phong cách sáng tạo và cái nhìn mới mẻ của ông đối với các mô típ truyền thống.

Truyện Kiều không chỉ là một tác phẩm văn học tiêu biểu của Việt Nam mà còn là minh chứng rõ ràng cho sự vay mượn, cải biến và sáng tạo trong văn học. Sự tài tình của Nguyễn Du trong việc tiếp thu và biến đổi các yếu tố từ nguyên tác đã đóng góp không nhỏ vào sự phong phú và đa dạng của văn học Việt Nam. Truyện Kiều vẫn là một kiệt tác trường tồn, không chỉ vì giá trị nghệ thuật mà còn vì khả năng của nó trong việc thể hiện sự sáng tạo và tư tưởng nhân văn của tác giả.

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 12 sách Kết nối tri thức hay, ngắn gọn khác:

Tri thức Ngữ văn trang 92

Hải khẩu linh từ

Muối của rừng

Thực hành Tiếng Việt trang 114

Viết bài văn nghị luận về việc vay mượn – cải biến – sáng tạo

Trình bày về việc vay mượn – cải biến – sáng tạo

Củng cố, mở rộng trang 123

Bến trần gian